تا نیمه قرن بیستم بریتانیا دومین تولیدکننده خودرو در جهان بود، اکنون سیزدهم است
گذشته، حال و آینده خودروسازی در جزیره
دنیای اقتصاد: بریتانیا امروزه با تولید بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه خودرو در سال سیزدهمین خودروساز جهان به حساب می‌آید، اما این برای کشوری که تا میانه قرن بیستم دومین خودروساز بزرگ جهان بوده است، افتخاری به حساب نمی‌آید. رشد خودروسازی در بریتانیا در مقایسه با دیگر کشورهای صنعتی مانند آلمان، ژاپن و آمریکا عدد چشمگیری نیست. در بهترین حالت پیش‌بینی می‌شود تولید خودرو در بریتانیا تا سال ۲۰۲۵ به دو میلیون دستگاه در سال برسد. این یعنی یک عقب ماندن کامل از دیگر کشورهای صاحب این صنعت.
دنیای اقتصاد: بریتانیا امروزه با تولید بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه خودرو در سال سیزدهمین خودروساز جهان به حساب می‌آید، اما این برای کشوری که تا میانه قرن بیستم دومین خودروساز بزرگ جهان بوده است، افتخاری به حساب نمی‌آید. رشد خودروسازی در بریتانیا در مقایسه با دیگر کشورهای صنعتی مانند آلمان، ژاپن و آمریکا عدد چشمگیری نیست. در بهترین حالت پیش‌بینی می‌شود تولید خودرو در بریتانیا تا سال ۲۰۲۵ به دو میلیون دستگاه در سال برسد. این یعنی یک عقب ماندن کامل از دیگر کشورهای صاحب این صنعت. عقب ماندگی بریتانیا در صنعت خودرو باوجود داشتن دانش فنی لازم و ساخت خودروهای باکیفیت، دلایل مختلفی دارد که مهم‌ترین آنها ساختار مدیریتی است. شرکت‌های خودروسازی بریتانیا در طول ۵۰ سال گذشته مدام دست به دست شده‌اند و مدیریت بسیاری از آنها به خارج از مرزهای این کشور منتقل شده است. از سوی دیگر خودروسازی بریتانیا در جریان دو جنگ جهانی متوقف شد و بعد از آن نتوانست این فاصله را پر کند. یکی دیگر از مشکلاتی که این صنعت از آن رنج می‌برد، نبود سرمایه‌گذار کافی است که خود یکی از دلایل فروش پی در پی این شرکت‌ها بوده است.
این روزها در اروپا غوغایی به پا شده است. بخش قابل‌توجهی از مردم و دولت انگلیس عزم خود را جزم کرده‌اند تا از اتحادیه اروپا خارج شوند. تصمیمی که قرار است به همه‌پرسی گذاشته شود. در صورت بروز این اتفاق، نه‌تنها اقتصاد انگلیس بلکه کل اروپا و شاید دنیا دستخوش تغییراتی شود. موافقان خروج از حوزه یورو بر این باورند که اتحادیه اروپا سال‌ها است مانع پیشرفت آنها شده است. مخالفان نیز معتقدند زنجیره تامین مالی این کشور به‌محض خروج، پاره می‌شود. اگر این اتفاق رخ دهد صنایع این جزیره بزرگ به‌زودی شاهد یک تحول بزرگ خواهند بود. از حوزه بالادستی معادن و انرژی گرفته تا صنایع خُرد نیرومحرکه و مواد خام؛ اما شاید در این میان بیشترین تاثیر را صنعت خودرو این کشور متحمل شود. صنعتی که بیش از ۵۰درصد تولیدات خود را صادر می‌کند. این کشور با تولید سالانه یک میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه در جایگاه سیزدهم کشورهای خودروساز دنیا قرار دارد. مهد اتومبیل‌های لوکس و تجملی و زادگاه اصیل‌ترین اسپرت‌ها، در آستانه بزرگ‌ترین نقطه عطف تاریخ ۱۲۰ ساله خود قرار دارد. با این حال ناقوس برای خودروسازی در این کشور سال‌ها است که به صدا درآمده بود. برندهای نامداری چون آستون‌مارتین، رولزرویس، بنتلی، جگوار، لندروور، لوتوس، ام‌جی، مک‌لارن، مینی، مورگان و واکسهال چندین سال است که به دلایل مالی توسط دیگر شرکت‌ها خریداری شده‌اند. به‌عبارت دیگر غیر از ریشه خاطره‌انگیز، محل کارخانه و اصل و نسب تاریخی، دیگر واقعا نمی‌توان به آنها خودروسازان انگلیسی گفت.
آغازی توفانی
می‌گویند در تاریخ خودروسازی، تحول عظیم را زمانی می‌توان یافت که تغییر در قوای‌محرکه وسایل نقلیه به وجود آمد. پس از کشف نیروی بخار و طراحی موتورهای بخار به وسیله جیمز وات انگلیسی، این موتورها جایگزین چهارپایان شده و تحولی شگرف را در خودروسازی جهان به وجود آوردند. در سال ۱۸۹۵ فردریک و جورج لنکستر در این کشور، اولین خودروی چهارچرخ با موتور بنزینی را طراحی کردند و مدتی بعد هربرت آستین، یک خودرو سه‌چرخه را ساخت. از نظر تاریخی ریشه خودروسازی انگلیس در ماه‌های پایانی ۱۸۸۰ میلادی در عرصه صنعت این کشور شکل گرفت. یعنی هنگامی‌که یک مهندس مشاور ساکن لندن به نام فردریک سیمز شانس آشنا شدن و برقراری یک رابطه دوستی با گوتلیب دایملر معروف آلمانی را پیدا کرد؛ مهندسی که در سال ۱۸۸۵ میلادی توانسته بود گواهی رسمی ثبت اختراع را برای طراحی و ساخت موفقیت‌آمیز یک موتور احتراق درونی بنزین‌سوز با سرعت بالا اخذ کند. کار بزرگی که سیمز برای دایملر انجام داد، به دست آوردن مدرک حق امتیاز رسمی انگلیس برای موتور اختراعی دایملر بود و به‌این‌ترتیب با گرفتن این مدرک ثبت اختراع در انگلیس، دایملر موفق شد از سال ۱۸۹۱ میلادی فروش موتورهای تولیدی‌اش را آغاز و به فاصله ۲ سال و در سال ۱۸۹۳ شرکت تولید موتور خودرو شخصی خود را به‌صورت اتحادیه صنفی با مسوولیت محدود تاسیس کند. در مراحل بعدی رشد این صنعت، در سال ۱۹۰۰ میلادی نخستین اتومبیل چهار چرخ تمام انگلیسی به‌وسیله هربرت آستین، طراحی و ساخته شد. از این مرحله به بعد همانند سایر کشورهای پیشرو در این حوزه حرکت انگلیس در صنعت خودرو سرعت گرفت.
پیش به‌سوی موفقیت
در میان کشورهایی که دارای صنعت پویای خودروسازی در ساختار اقتصادی‌شان هستند، از چندین دهه قبل صنعت خودروسازی جزیره در سطح جهان همواره به طراحی و تولید اتومبیل‌های لوکس، پرزرق‌وبرق و همچنین خودروهای اسپرت شهرت داشته و جزو خوشنامان این عرصه محسوب می‌شود. برندهای معروف خودروسازی انگلیسی، خود به‌اندازه کافی خیل عظیمی از علاقه‌مندان اتومبیل و ماشین‌سواری در سراسر جهان را مجذوب کرده‌اند. به این مجموعه می‌توان نام‌هایی مانند نیسان، هوندا و تویوتای ژاپن را هم اضافه کرد؛ شرکت‌هایی که هرچند در نگاه نخست جزو شرکت‌های غیرانگلیسی به حساب می‌آیند اما از یکسو با توجه به اینکه سال‌ها است صنعت خودرو کشورهای گوناگون با یکدیگر ادغام شده یا همکاری و سرمایه‌گذاری مشترک دارند و علاوه بر آن، محصولات چند شرکت خودروساز خارجی نامبرده به‌طور کامل در انگلیس تولید و با عنوان خودروهای محصول مشترک این کشورها به متقاضیان و بازارهای جهانی عرضه می‌شوند، تردیدی نیست که صنعت تولید اتومبیل و خودروهای تجاری انگلیس، در زمره پرتنوع‌ترین و شاید حتی متنوع‌ترین صنایع خودروسازی تمامی کشورهای جهان قرار می‌گیرد. این کشور هرسال درآمد قابل‌توجهی از محل فروش محصولات تولیدی خودروسازی خود را به دست می‌آورد. برای نمونه در سال ۲۰۰۸ میلادی حجم کل فروش خودروهای محصول کارخانه‌های تولیدکننده وسایل‌نقلیه انگلیس به رقمی معادل ۵۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون پوند (نزدیک به ۷۹ میلیارد دلار) رسید که حاصل تولید و فروش یک میلیون و ۴۵۰ هزار دستگاه انواع خودرو و ۲۰۳ هزار کامیون و تریلر سبک و سنگین و دیگر خودروهای تجاری بوده و ۲۶ میلیارد و ۶۰۰ میلیون پوند از این درآمدها یعنی چیزی نزدیک به ۵۰ درصد آن تنها از طریق صادرات خودرو به سایر کشورهای جهان حاصل شده بود. همچنین در آن سال تعداد افراد شاغل در صنعت تولید خودرو در بریتانیا که به‌صورت مستقیم در این حوزه اشتغال به کار داشته‌اند، به حدود ۱۸۰ هزار نفر رسیده بود و درعین‌حال جمعیتی بیش از ۶۴۰ هزار نفر از نیروهای کاری فعال در انگلیس نیز درمجموعه صنایع و فعالیت‌های وابسته و جنبی صنایع خودروسازی این کشور مشغول به کار بوده و در بخش‌هایی نظیر حوزه خدمات عرضه و فروش محصولات، فروش و تولید قطعات و لوازم‌یدکی و همچنین شبکه خدمات پس از فروش فعالیت می‌کردند. جدای از تولید انواع خودروهای سواری و تجاری مختلف، انگلیس به‌عنوان یکی از قطب‌های مطرح و اصلی تولیدکننده سیستم قوای محرکه وسایل نقلیه و موتورهای خودرو در سطح بین‌المللی شناخته می‌شود و در همان سال (۲۰۰۸ میلادی) در کل تعداد ۳ میلیون و ۱۶۰ هزار موتور خودرو در این کشور ساخته شد.
بر‌اساس اطلاعات منتشرشده توسط انجمن خودروسازان و خودروفروشان بریتانیا (SMMT) سال گذشته تعداد خودروهای ساخته‌شده در این کشور بیشتر از ۱۰ سال گذشته بود و میزان صادرات خودرو به خارج از کشور به رکوردی بی‌سابقه رسید. آخرین بار که میزان تولید خودروسازان به این رقم رسیده بود، سال ۲۰۰۵ و زمانی بود که خودروسازان درمجموع تولید را یک میلیون و ۵۹۰ هزار و ۶۹۷ دستگاه اعلام کردند. این به آن معنی است که خودروسازان انگلیسی برای نخستین‌بار توانسته‌اند به شرایط پیش از بحران اقتصادی بازگردند.
اوج‌گیری کهکشانی
خودروسازان انگلیسی، در قدمی دیگر به‌سوی شکسته شدن رکورد تاریخی خود یعنی تولید نزدیک به ۲ میلیون دستگاه خودرو که در سال ۱۹۷۲ به آن دست یافته بودند، دو سال گذشته با افزایش ۹/ ۳ درصدی توانستند دقیقا ۱.۵۸۷.۶۷۷ خودروی ساخت خود را به فروش برسانند. این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۰ خودروسازان آنها می‌توانند به رکورد جدیدی نیز در تولید دست یابند. این رشد صعودی نشانگر خروج اروپا از بحران اقتصادی و همچنین ثبات اقتصادی در سایر بازارهای جهان است. به‌رغم رکود اقتصادی در بازارهای بزرگ چین (به میزان ۵/ ۳۷ درصد) و روسیه (به میزان ۴/ ۶۹ درصد)، خودروسازان انگلیسی سال گذشته به رکورد صادرات ۱.۲۲۷.۸۸۱ دستگاهی دست پیدا کردند. این رکوردها به‌سادگی با رشد ۳/ ۱۱ درصدی تقاضا در کشورهای عضو اتحادیه اروپا و همچنین افزایش تقاضای بازار آمریکا که به بزرگ‌ترین خریدار خودروهای انگلیسی خارج از اروپا بدل شده است، جبران شد. تقاضای بازار بومی نیز برای خودروهای تولید داخل بسیار قوی بود و با رشد ۱/ ۸ درصدی به ۳۹۵.۷۹۶ دستگاه رسید تا افت فروش سال پیش از آن را جبران کند. با توجه به گزارش انجمن خودروسازان و خودروفروشان بریتانیا در سال
۲۰۱۵ هشت خودروی کاملا جدید توسط خودروسازان به بازار معرفی و حدود ۵/ ۲ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جدید به بخش خودرو اختصاص داده شد. بر اساس آمار سازمان بین‌المللی تولیدکنندگان وسایل نقلیه (OICA) در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۶ ماه ابتدایی ۲۰۱۵ میلادی، بیشترین آمار تعداد خودروی تولیدشده در انگلیس مربوط به همان سال ۲۰۰۸ است که با بیش از یک‌میلیون و ۶۴۹ هزار خودروی تولیدی، در جایگاه سیزدهمین خودروساز بزرگ دنیا قرار گرفت و در طول سال‌های بعد تا به امروز نیز رتبه جهانی این کشور بین رده‌های ۱۳ تا ۱۵ دنیا جابه‌جا شده است. آخرین عملکرد کامل یک سال انگلیس درزمینه تولید خودرو که مربوط به سال ۲۰۱۴ می‌شود نیز نشان می‌دهد که صنعت خودرو این کشور در پایان سال ۲۰۱۴ میلادی با قرار گرفتن در جایگاه چهاردهمین خودروساز دنیا، یک‌میلیون و ۵۹۹ هزار خودرو تولید کرد که رشدی ۰/ ۱ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۳ داشت و در ۶ ماه نخست ۲۰۱۵ نیز ۸۴۲ هزار و ۳۰۰ خودروی تولیدشده در انگلیس، رتبه سیزدهم را در جمع خودروسازان عمده جهان برای این کشور به ارمغان آورد. این یعنی از هر ۱۰ خودرو تولید انگلستان تقریبا ۵ خودرو صادر می‌شود و صادرات بیش از ۵ میلیون دستگاه
خودرو از سال ۲۰۱۰ تابه‌حال آمار درخشانی را برای صنعت خودروی انگلستان در این زمینه رقم زده است.صنعت تولید خودرو در این کشور به‌واسطه تزریق میلیاردها پوند به کارخانه‌ها از سوی سرمایه‌گذاران خارجی، جان تازه‌ای یافته که از آن جمله می‌توان به کارخانه‌های جگوار و لندروور اشاره کرد. خروجی کارخانه‌های خودروسازی انگلستان در ماه جولای (مرداد) سال پیش با افزایش ۸/ ۲ درصدی به ۱۳۲ هزار و ۵۷۰ دستگاه رسید که تابه‌حال در سال جاری میلادی مجموع خودروهای تولید کارخانه‌های انگلیسی به ۹۲۳ هزار و ۸۸۴ دستگاه رسیده که نسبت به زمان مشابه سال گذشته، درمجموع افزایش ۴/ ۳ درصدی را تجربه کرده است. در این رابطه کارشناسان و تحلیلگران صنعت خودرو با توجه به این موضوع که ۱۸ خودروساز از ۲۰ خودروساز برتر جهان در انگلستان حضور داشته و به تولید خودرو و قطعات موردنیاز آن می‌پردازند اعلام کردند که
41 درصد از هر خودروی تولیدشده در این کشور با استفاده از منابع فنی و انسانی موجود ساخته می‌شود.
جزیره در شوک
بر اساس گزارش منتشرشده از سوی جامعه تولیدکنندگان و بازرگانان صنعت خودروی انگلیس، در صورت خروج این کشور از اتحادیه اروپا، صنعت 100 میلیارد دلاری خودروی این کشور به‌واسطه تغییراتی که در تعرفه‌ها و قوانین رخ خواهد داد، در معرض خطر جدی قرار خواهد گرفت. بر اساس گزارش‌های منتشرشده، در صورت خروج این کشور از اتحادیه اروپا، صادرات خودرو به این اتحادیه می‌تواند منجر به پرداخت مالیات 10درصدی از سوی صادرکنندگان شود. این در حالی است که سایر صادرکنندگان خودرو در اروپا تنها تعرفه 5/ 2 درصدی را پرداخت خواهند کرد. به عقیده کارشناسان مالیات 10درصدی به معنای آن است که هر شرکت و کارخانه تولید خودرو باید به میزان 10درصد بر میزان بهره‌وری خود بیفزاید آن هم در شرایطی که میزان درآمد و سود خودروسازان در بازار فعلی بسیار ناچیز است. خودروسازان آلمانی نگرانند خروج انگلیس از اتحادیه اروپا در مقایسه با خروج یونان از منطقه یورو، آسیب اقتصادی بیشتری به همراه داشته باشد. خودروسازان هشدار دادند این خروج به صادرات آلمان به این کشور لطمه زده و زنجیره تامین بین‌المللی را مختل می‌کند. با این تفاوت که نگه‌داشتن انگلیس در اتحادیه اروپا مهم‌تر از نگه‌داشتن یونان در یورو است. صنعت خودروی آلمان از این بابت بیشترین نگرانی را در مقایسه با صنایع دیگر این کشور دارد. کاهش 2درصدی فروش خودروی آلمان به انگلیس در مدت 12 ماه پس از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا را پیش‌بینی کرده است. این اتفاق از یکسو بر صادرات خودروی آلمان به انگلیس تاثیر می‌گذارد و از سوی دیگر تولید آلمان در انگلیس را مختل می‌کند. صادرات خودروی آلمان به انگلیس در سال گذشته حدود 18 میلیارد یورو بود و خودروسازانی مانند فولکس‌واگن که بنتلی را در اختیار دارد و ب‌ام‌و که برند مینی را در ید خود دارد، از تسهیلات تولید در انگلیس حداکثر بهره را می‌برند. آمارهای منتشرشده نشان می‌دهد به‌رغم آنکه بازار خودرو در انگلیس از وضعیت مناسبی برخوردار است، اما تقاضا برای خرید خودروهای صفرکیلومتر کاهش یافته که این موضوع می‌تواند به دلیل نگرانی خریداران از احتمال خروج این کشور از حوزه یورو باشد. چرخه‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت موردنیاز برای تولید و عرضه مدل‌های جدید به معنای آن است که خروج احتمالی آنها از اتحادیه اروپا در میان‌مدت و بلندمدت بر صنعت خودروی این کشور اثرات خود را نشان خواهد داد. در صورت تحقق خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، خودروسازی آنها که هم‌اکنون مالکیت بخش قابل‌توجهی از آن در اختیار خارجی‌ها قرار دارد، ناچار است خود را مجددا بازآفرینی کرده و به رقابت با سایر خودروسازان جهانی که از تعرفه‌های کمتری برای تولید و صادرات محصولات خود برخوردارند، بپردازد.
ارسال نظر