جشن 1074 سالگی فردوسی
دنیای اقتصاد- مردم ایران امسال 1074 سالگی احیاکننده زبان فارسی را جشن گرفتند و به همین مناسبت همایش‌ها و کنگره‌های زیادی در سراسر کشور به‌ویژه استان خراسان رضوی تدارک دیده شده بود. در مشهد نیز آیین بزرگداشت فردوسی از تاریخ 23 تا 28 اردیبهشت‌ماه با حضور مدیران ارشد کشور و چهره‌های برجسته فرهنگی برگزارشد. گفتنی است به‌رغم اظهارنظرهای متفاوتی که در مورد اجرای موسیقی سنتی و پرده‌خوانی‌ها در این ایام شده بود، اما تمام برنامه‌ها با کیفیت قابل قبولی اجرا شد.
افتتاحیه/فردوسی تدوینگر
زبان فارسی است
رئیس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور در مشهد مقدس در آیین آغازین نکوداشت فردوسی گفت: دولت در نظر دارد شورای عالی احیای توس را دوباره راه‌اندازی کند.
مسعود سلطانی‌فر با اشاره به دو امتیاز ویژه و بزرگ خراسان رضوی اظهار کرد: مضجع شریف و نورانی امام هشتم(ع) و آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی دو امتیاز بزرگ این استان هستند. امام رضا(ع) مرجع و مقصد دردمندان است و فردوسی نیز نماد ملی ایرانیان محسوب می‌شود.
وی افزود: ایرانیان قدر و منزلت فردوسی را به خوبی می‌شناسند و آگاه هستند که وی نه‌تنها زبان شیرین فارسی را احیا کرده ‌بلکه تدوینگر زبان ایرانیان نیز است. معاون رئیس جمهور ادامه داد: اثر فردوسی گرچه شاهنامه است، اما مجموعه‌ای سترگ از رشادت‌ها، حکمت‌های خردمندانه و خوی زنان و مردان تاریخ‌ساز ایرانی است.
سلطانی فر با بیان این نکته که باید تاریخ، زبان و هویت خود را مدیون فردوسی بزرگ بدانیم، چراکه حب وطن و عشق به میهن را به ما آموخت، خاطرنشان کرد: حکیم توس، ایران و ایرانی را اهورایی می‌نامید و به آن افتخار می‌کرد و ما حضور فردوسی را موهبتی الهی می‌دانیم.
معاون رئیس جمهور تصریح کرد: دولت و سازمان میراث فرهنگی کشور در نظر دارد ضمن احترام به حقوق اهالی توس، نگهبان حرمت حریم این شاعر پرآوازه باشد و با راه‌اندازی مجدد شورای عالی احیای توس در جهت تحقق فرمایشات مقام معظم رهبری گام بردارد.


اندیشه فردوسی، دیواری در مقابل تهاجم فرهنگی
استاندار خراسان‌رضوی با اشاره به اینکه اندیشه فردوسی دیواری در مقابل تهاجم فرهنگی است، گفت: شاهنامه تنها یک حماسه‌سرایی نیست، بلکه روایتی از تاریخ ایران زمین و دلدادگی فردوسی به ائمه و اهل‌بیت(ع) است.
علیرضا رشیدیان اظهار کرد: 25 اردیبهشت‌ماه سالروز پدر زبان فارسی و منادی خردورزی، یکتاپرستی، جوانمردی و وطن‌دوستی است و خراسان یکی از کهن‌ترین زیستگاه‌های بشری در فلات ایران است. وی افزود: پس از ظهور و گسترش اسلام در میان ایرانیان، خطه خراسان خاستگاه بزرگان، علما، ادبا و دانشمندانی همچون ابوعلی‌سینا، ابوریحان، بلخی، خواجه‌ نصرالدین طوسی، عطار و ابوالقاسم فردوسی بوده است.
استاندار خراسان‌رضوی شاهنامه را نشان‌دهنده اخلاق و صفات نیکو دانست و گفت: خردورزی بنیان این اثر حکیم را شکل داده است، بنابراین صیانت و نگهداری از شاهنامه و اندیشه‌های فردوسی حمایت از ایرانیان است.
رشیدیان با بیان این مطلب که اندیشه فردوسی دیواری در مقابل تهاجم فرهنگی است، گفت: شاهنامه کتابی مطلوب برای همگان است.وی ادامه داد: بزرگداشت حکیم طوس بر همگان به‌ویژه میراث فرهنگی واجب است.


فردوسی پایه و بنیان هویت ایرانی را برای همیشه استوار ساخت
رئیس شورای شهر تهران و وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی که از دیگر مهمانان این مراسم بود، گفت: حکیم ابوالقاسم فردوسی داد و خرد را با یکدیگر درآمیخت و از این طریق پایه و بنیان هویت ایرانی را برای همیشه استوار ساخت.
احمد مسجدجامعی اظهار کرد: چند سال پیش مجمعی در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه‌ای را پس از بحث‌های بسیار به نتیجه رساند و مقرر شد برای ساماندهی توس و فضاهای پیرامون آن اقدام شود. وی افزود: فردوسی چهره نامدار حماسه ایران و جهان است و سزاوار است که گزارشی از عملکرد سالانه خود را در این زمینه‌ها بیان کنیم و امسال نقطه آغازین این مسیر است.
وزیر ارشاد دولت اصلاحات خاطرنشان کرد: فردوسی با قدرت بیان و آشنایی با تاریخ کهن ایران نظمی نوین آفرید و تشیع، زبان فارسی و هویت ایرانی را در کنار هم آورد و با جاودانگی این سه عنصر، شاهنامه را خلق کرد.
رئیس شورای شهر تهران با بیان اینکه اگر فردوسی مورد بی مهری سلطان محمود قرار گرفت به دلیل تلاش در زمینه زبان فارسی نبود، بلکه به دلیل اظهار ارادتی بود که به پیشوای ائمه اطهار(ع) و خاندان امامت داشت، تصریح کرد: امروز، فردوسی نخستین ایران شناس به معنای واقعی و درست کلمه است و در تاریخ ایران همواره الهام بخش خواهد بود. وی ادامه داد: فردوسی به شیوه بزرگان اهل بیت(ع) با خرد آغاز می‌کند و سپس به داد می‌پردازد بنابراین عصاره شاهنامه داد و خرد است که با مکتب اهل بیت(ع) دلبستگی دارد.
گفتنی است افتتاح کتابخانه تخصصی فردوسی و توس با10 هزار جلد کتاب تخصصی، افتتاح سایت تخصصی توس، رونمایی از 3کتاب با محوریت فردوسی و افتتاح باغ کودک و شاهنامه در آرامگاه فردوسی از دیگر برنامه‌های حاشیه‌ای نخستین روز نکوداشت فردوسی بود که با حضور رئیس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور صورت گرفت.


اختتامیه/ رونمایی از آلبوم «درفش کاویانی» شهرام ناظری‌ و مجموعه سه جلدی هفت‌خوان رستم
مراسم اختتامیه بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی با رونمایی از آلبوم «درفش کاویانی» شهرام ناظری برگزار شد. همچنین در این مراسم که علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و علیرضا رشیدیان، استاندار خراسان رضوی حضورداشتند از ‌کتاب مجموعه مقالات همایش بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی و ‌مجموعه سه جلدی هفت‌ خوان رستم که توسط «مؤسسه فرهنگی هنری خراسان» منتشر شده است نیز رونمایی شد.


لزوم راه‌اندازی رشته شاهنامه‌پژوهی در مقاطع دانشگاهی
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم به تقارن بزرگداشت فردوسی و ماه رجب اشاره کرد و گفت: این مسئله سبب خرسندی ما شده و آن را به فال نیک می‌گیریم، چراکه فردوسی حافظ راستین سنت‌های ملی و شناسنامه قوم ایرانی است و شاید بی‌وجود این حکیم فرزانه بسیاری از سنت‌ها و تاریخ ما در توفان حوادث محو می‌شد.
علی جنتی با اشاره به اینکه فردوسی فردی معتقد بود و با تکیه بر همین اعتقاد خود حماسه‌ای عظیم خلق کرد، افزود: در واقع باید گفت فردوسی در قالب شاهنامه خود آمیختگی فرهنگ ایران و اسلام را عینیت بخشید. وی ادامه داد: این شاعر حماسه‌سرا در شاهنامه خود عشق و ارادت خود را به اهل دل و به‌ویژه امام علی(ع) به خوبی نشان داده است و این مسئله در بیت «منم بنده اهل بیت نبی ستاینده خاک پای وصی» به خوبی مشهود است. فردوسی خرد و دین‌داری و رستاخیزآگاهی را درک کرده و تمام این ویژگی‌ها را در قهرمانان شاهنامه خود نشان می‌دهد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: صحبت به زبان فارسی را مدیون فردوسی هستیم و این شاعر پارسی‌گو در این دیباچه منظوم کاری کرد که زبان پارسی از هر گزندی به دور ماند. فردوسی ادیبی هوشمند و غیرتمند است که به واسطه او غرور ملی در رگ‌های ایرانیان جاری شده و امروز هر عاشق فارسی زبانی که بخواهد در گذشته و سنت ایرانیان جستجو کند باید ابتدا فردوسی و شاهنامه وی را بخواند.
علی جنتی شاهنامه را کتاب حکمت دانست و افزود: خرد و خردورزی در شاهنامه منشأ پیشرفت ‌و نیکی‌ بوده و از همین رو این شاعر بزرگ را حکیم خوانده‌اند. وی با بیان اینکه نباید به شاهنامه فقط نگاه ادبی و شاعرانه داشت، ابراز کرد: شاهنامه پر از نکات اخلاقی و عرفانی است که نمونه آن را در داستان ضحاک و کاوه و مرگ سیاوش می‌بینیم. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: ضرورت راه‌اندازی رشته شاهنامه‌پژوهشی در مقاطع دانشگاهی احساس می‌شود.


خراسان سرزمین فکر و حکمت
و فلسفه است
درادامه برنامه مهدی محقق، عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی که در آئین اختتامیه بزرگداشت فردوسی در تئاتر شهر مشهد سخن می‌گفت، اظهار کرد: دشمنان فردوسی به دلیل عشق و علاقه او به امیرالمومنین(ع) و خاندان رسالت به او تهمت معتزلی بودن و رافضی بودن زدند و کاری کردند که تا صدها سال پس از مرگ فردوسی مظلومیت این شاعر بلندآوازه ادامه داشت.
محقق خاطرنشان کرد: عده‌ای پیدا شدند که فردوسی را به ترویج گبری‌گری که مذهب ایرانیان باستان است متهم کردند و او را کافر خواندند، درحالی‌که طبق مطالعات ثابت شده است که ایرانیان باستان موحد و یکتاپرست بوده‌اند. عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی تصریح کرد: دانشجویان و دانش‌پژوهان امروز باید بدانند که خراسان سرزمین فکر و حکمت و فلسفه است و همواره اساتید بزرگ و علمای صاحب‌نامی از آن پا به عرصه گیتی نهاده‌ و تاریخ را متوجه خود ساخته‌اند.


شاهنامه ظرفیتی غنی برای برقراری دیپلماسی فرهنگی
در بخش دیگری از این مراسم، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی طی سخنانی اظهار کرد: از آن هنگام که فردوسی کاخ بلند نظم فارسی را پی افکند و پایه‌های زبان فارسی را مستحکم ساخت سرزمین خراسان همواره خاستگاه ادیبان و اندیشمندان پرمایه‌ای بوده است و همواره تاثیرات قابل توجهی بر فرهنگ و ادب ایران گذاشته‌است. سعید سرابی ادامه داد: با وجود این تاثیرات بزرگ و فراوان بیشتر این ادیبان و اندیشمندان مورد غفلت قرار گرفته‌اند و اعماق حکمت و اندیشه آنان نامکشوف مانده است، اما در این میان می‌توان ادعا کرد که هیچ شخصیتی مثل فردوسی ناشناخته نمانده است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی با اشاره به ظرفیت‌های بالای پهلوانان و داستان‌های شاهنامه خاطر نشان کرد: شاهنامه یکی از بهترین ابزارهای ما برای برقراری دیپلماسی فرهنگی است که از این حیث ظرفیت بی‌بدیلی به شمار می‌رود. وی اضافه کرد: خوشحالیم که در اولین بهار «تدبیر و امید» شاهد برگزاری بزرگداشتی پرمایه‌تر و غنی‌تر از سال‌های قبل هستیم و در این زمینه از انجمن مفاخر استان، استانداری خراسان رضوی، میراث فرهنگی و قطب علمی فردوسی‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد سپاسگزاری می‌کنیم.


در حاشیه روزپایانی
در حاشیه روز پایانی نکوداشت فردوسی از دکتر مهدی محقق، دکتر احمدسمیعی گیلانی و دکتر قطب‌الدین صادقی به عنوان فعالان عرصه فرهنگ و ادب توسط وزیر ارشاد، استاندار خراسان رضوی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی و مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی تجلیل به عمل آمد. همچنین به مناسبت بزرگداشت روز فردوسی گنجینه کم‌نظیری از کتاب‌های خطی و چاپ‌ سنگی با موضوع شاهنامه و فردوسی در قالب نمایشگاهی در کتابخانه آستان قدس رضوی در معرض نمایش عموم قرار گرفته است.
شایان ذکر است فضاسازی شهری متناسب با المان‌های فردوسی و شاهنامه، انتشار و نصب بیلبوردهایی با مضامین حب اهل بیت(ع)، توزیع بسته‌های فرهنگی، اجرای تئاترهای خیابانی در معابر، نقالی هفت‌خوان رستم در پارک ملت و ۲۰ برنامه نقالی در پارک کوهسنگی از جمله فعالیت‌های دیگر به مناسبت بزرگداشت مقام فردوسی بود که در مشهد انجام شد.