مردی که در مظلومیت امیرکبیر ایران گریست

حمیدرضا موحدی‌زاده*

در روزهای اخیر فیلم کوتاهی در فضای مجازی منتشر شد، که به غایت غم‌انگیز و عبرت‌آموز بود. هنگامی که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی (ره) خاطره‌ای را از زمان عزل و سپس قتل ناجوانمردانه امیرکبیر با فرمان ناصرالدین شاه قاجار برای حاضرین نقل می‌کرد، به مظلومیت امیرکبیر ایران گریست و بی‌درنگ اشک از چشمان نگران و رنج کشیده او جاری شد. درست در روز شهادت امیرکبیر اول ایران، او هم که سال‌ها قبل کتاب امیرکبیر قهرمان مبارزه با استعمار را نوشته بود، بر اثر ایست قلبی چشم از این جهان فرو بست. جا دارد با توجه به ۸۲ سال مجاهدت، خدمات، شکیبایی و بلندنظری این مرد بزرگ و کم‌نظیر، او را "امیرکبیر دوم ایران" نامید. اینک در دفاع از این عنوان و نوشته مروری بر سوابق و دیدگاه‌های آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در برهه‌های حساس و سرنوشت‌ساز تاریخ انقلاب و ایران داریم.

دوران قبل و پس از پیروزی انقلاب اسلامی

برخی او را شناسنامه انقلاب ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ دانسته‌اند. عده‌ای او را مخزن اسرار نظام معرفی کرده‌اند. آرای گسترده مردم ایران و تهران و انتخاب ایشان به عنوان نماینده اول مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری و کسب بیش از ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار رأی، نشانگر اقبال و محبوبیت مردمی ایشان نیز می‌باشد. او کتاب امیرکبیر قهرمان مبارزه با استعمار را در سال ۱۳۴۶ به رشته نگارش درآورد. او در راه مبارزه با استبداد و نظام سلطنتی ۷ بار دستگیر و زندانی شد و قریب به ۶ سال از عمر خویش را در زندان‌های ستم‌شاهی سپری کرد. او اثبات کرد که به آرمان‌های اولیه انقلاب یعنی "استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی" هم‌چنان وفادار و در تلخی‌ها و شیرینی‌ها در کنار مردم و با آنهاست.

دوران دفاع مقدس و دولت سازندگی

ایشان در طول ۸ سال دفاع مقدس به عنوان امین و جانشین امام (ره)، فرماندهی نیروهای مسلح اعم از ارتش، سپاه و بسیج مردمی را عهده‌دار بودند. در دفاع از انقلاب، منافع ملی و امنیت ایران سنگ تمام گذاشتند و آنگاه که تشخیص دادند ادامه جنگ تحمیلی به نفع و مصلحت کشور و مردم نمی‌باشد، امام را راضی به پذیرش قطعنامه ۵۹۸ در سال ۱۳۶۷ نمودند. شجاعانه و مسئولانه پایان جنگ نابرابر ۸ ساله ارتش بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران را رقم زدند. پس از پایان جنگ، با شهامت کم‌نظیر مسئولیت تشکیل دولت سازندگی به منظور بازسازی خرابی‌های ناشی از جنگ و موشک باران مراکز اقتصادی و نظامی ایران را عهده‌دار شدند.

دوران دولت اصلاحات و 8 سال پس از آن

تضمین آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در نماز جمعه یک هفته قبل از انتخابات ریاست جمهوری ۲ خرداد سال ۱۳۷۶ زمینه‌ساز انتخاب حماسی آقای سیدمحمد خاتمی و کسب بیش از ۲۰ میلیون آرای مردم ایران و روی کارآمدن دولت دوم خرداد شد که بعدها به عنوان اصلاحات شهرت پیدا کرد. می‌توان گفت علی‌رغم بی‌مهری‌هایی که در آن ایام نسبت به آقای هاشمی صورت گرفت و القاب ناروایی که به ایشان نسبت داده شد، لیکن هوش سیاسی و گذشت همیشگی آیت‌الله، هم‌چنان دولت خاتمی را از حمایت‌های سیاسی و معنوی هاشمی برخوردار نمود.به گواه مستندات تاریخی اگر استقامت و روشنگری‌های هاشمی رفسنجانی نبود، هم اتفاقات تلخ‌تر و جبران‌ناپذیری در انتخابات پرماجرای سال ۱۳۸۸ و حوادث اندوهناک پس از آن به وقوع می‌پیوست و هم این که علی‌رغم عدم اجازه ورود ایشان به عرصه رقابت انتخاباتی که به تعبیری لنگرگاه انقلاب و نفر دوم کشور بودند، زمینه اتحاد و انسجام تاریخی نیروها و جریان‌های اصلاح‌طلب و اعتدال‌گرا و انتخاب آقای دکتر حسن روحانی در ۲۴ خرداد سال ۱۳۹۲ فراهم نمی‌آمد.

دوران دولت اول تدبیر و امید تا پرواز روح بلند آیت‌الله به ملکوت اعلی

در شهریور سال ۱۳۹۴ که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به سفر مشهد آمده بودند، بنده این توفیق را داشتم که به نمایندگی از خانواده ایثارگران در تالار آئینه و حاضرین بسیاری از رزمندگان، خانواده شهیدان انقلاب و دفاع مقدس و اصحاب رسانه و اقشار مختلف اجتماعی مطالبی را بیان نمایم. در نتیجه‌گیری صحبت‌هایم در حضور ایشان که به دقت و با حوصله گوش می‌دادند عرض کردم دولت آقای دکتر حسن روحانی که شعار "تدبیر و امید" را برای دولت خود انتخاب نموده است، مرهون فداکاری، هوشمندی و درایت شماست. دعا کردم خداوند عمر طولانی به حضرت ایشان و مقام رهبری عنایت فرماید تا بنا به توصیه امام خمینی (ره) نگذارند انقلاب گرفتار نامحرمان و نااهلان گردد. اینک در ۲۰ دی ماه سال ۱۳۹۵ استوانه و سنگ صبور و زیرین انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی (ره) از میان ما مردم و این کشور به دیار باقی رفته است. گرچه نبض انقلاب و قلب تپنده نظام و مردم از نفس افتاده و ما مبهوت این حادثه غم‌انگیز و آزمایش سخت شده‌ایم، اما باور و ایمان داریم راه، تفکر، منش و نگاه او به شیوه اداره کشور و تعامل با جهان خارج همچنان ماندگار و زنده خواهد ماند.

اطمینان داریم قاطبه مردم ایران در ۲۹ اردیبهشت سال ۱۳۹۶ با حضور و مشارکت فعال در صحنه انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای شهر و روستا، با رأی قاطع خویش موجبات تداوم دولت میانه روی روحانی را فراهم نموده و در دولت دوم ایشان از نتایج و دستاوردهای توافق بین‌المللی برجام و برنامه‌های اقتصادی اشتغال‌آفرین بهره‌مند شوند. تحقیقا عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی همچنان نیازمند نگاه برنامه‌ای و عقلانی اوست! چه بسا بتوان گفت در شرایط کنونی مملکت، شبیه‌ترین فرد به آیت الله هاشمی، دکتر حسن روحانی می‌باشند. شاید تاریخ او را "هاشمی دوم و امیرکبیر سوم ایران" بنامد!امید است خداوند بخشنده و مهربان او را با نیکان و مصلحان تاریخ و شهدای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و امام راحل (ره) محشور گرداند. آمین

*فعال سیاسی اصلاح‌طلب