رکودی دیگر بر پایه انتظارات مشتریان
گروه خودرو: بسیاری از کارشناسان معتقدند که سال 94 سالی حیاتی و تاثیرگذار در صنعت خودرو کشور بود. لغو تحریم‌ها و به‌دنبال آن تمایل بسیاری از شرکت‌های معتبر خودروساز برای سرمایه‌گذاری در ایران را می‌توان نقطه عطفی در خودروسازی ایران خواند. پیش از این با تشدید تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران و خروج بزرگ‌ترین شریک خودروسازی یعنی پژو از کشورمان، این صنعت افت چشمگیری در تولید و کیفیت پیدا کرد. نزول خودروسازی کشورمان در شرایطی اتفاق می‌افتاد که بسیاری از صنعتگران چشم به تحولات مذاکرات هسته‌ای دوخته بودند، اما با توافق هسته‌ای و به‌دنبال آن لغو تحریم‌ها چشم‌انداز روشنی پیش‌روی خودروسازی کشور قرار گرفت؛ به‌طوری‌که این صنعت شاهد رفت‌و‌آمد شرکت‌های معتبری بود که پیش از این از بازار ایران خارج شده بودند یا اینکه رغبتی به حضور در ایران نداشتند.

به این ترتیب بسیاری از کارشناسان عنوان می‌کنند که اعلام حضور این شرکت‌ها، جان دوباره‌ای به صنعت خودرو کشور در سال‌های آتی خواهد داد، اما بازار خودرو نیز که طی دوسال گذشته با پیگیری مذاکرات هسته‌ای از جنب و جوش افتاده بود امید خود را به پویایی این صنعت حفظ کرده است. اما این پویایی که همراه با انتظار برای ورود خودروهای متنوع و با قیمت‌های مناسب است طی یک‌سال گذشته بازار خودرو را به رکود کشانده؛ به‌طوری‌که عدم تقاضا ازسوی مشتریان تولید خودرو را نیز در یک‌سال گذشته با افت قابل‌توجهی مواجه کرده است. هرچند دست‌اندرکاران بازار، رکودی که از اواخر سال گذشته شکل گرفته را با دلایلی متفاوت مورد بررسی قرار می‌دهند اما سوال اینجاست که آیا این رکود در سال آینده نیز تداوم خواهد یافت؟ رکود حاکم بر بازار که حتی منجر به نزول تولید خودرو در کشور شد، با دو دلیل محکم شکل گرفت، یکی ظرفیت خرید مشتریان و دیگری شرایط انتظاری که با توافق هسته‌ای تشدید نیز شد.

در این بین عملکرد خودروسازان نیز در نخریدن خودرو ازسوی مشتریان بی‌تاثیر نبود؛ چراکه تولید‌کنندگان خودرو در کشور همگام با اخبار مثبت هسته‌ای، وعده فعالیت خودروسازانی را در کشور می‌دادند که مشتریان را امیدوار به آینده بازار خودروی کشور می‌کرد. در این بین بسیاری از کارشناسان معتقدند تولید‌کنندگان بزرگ خودرو نیز در رکود بازار بی‌تاثیر نبودند و با بزرگنمایی فعالیت آینده خود مشتریان را به نخریدن خودرو تشویق می‌کردند، اما همزمان با اخباری که از روند رو به مثبت توافق هسته‌ای حکایت داشت، تولید‌کنندگان نیز که به‌دلیل تحریم از دستیابی به قطعات با کیفیت محروم بودند و به عرضه خودروهایی با کیفیت نازل می‌پرداختند، مورد غضب مشتریانی قرار گرفتند که با دریافت خودروی نو خود از کارخانه بلافاصله مجبور به مراجعه به تعمیرگاه می‌شدند؛ بنابراین کمپین نخریدن خودروی نو در حالی طی سال جاری شکل گرفت که بسیاری از خودروسازان تحت‌تاثیر این کمپین تولید خود را کاهش دادند. نزول تولید در شرایطی بود که دولت برای جلوگیری از افت بیشتر تولید با کمک بانک مرکزی تسهیلات خاصی را در بسته حمایت از صنعت خودرو به مشتریان ارائه کرد. در هر صورت هرچند صنعت خودرو از اواخر آذرماه با تسهیلات دولتی با رونق نسبی همراه شد، اما بعد از اتمام تعهدات تولید‌کنندگان باز هم بازار و تولید در رکود فرورفت. حال در شرایطی که بازار باز هم در رکود به‌سر می‌برد بسیاری از کارشناسان با وجود فعالیت دوباره برخی از خودروسازان در ایران، رونق گذشته در بازار را تقریبا ناممکن می‌دانند.

این کارشناسان معتقدند فعالیت دوباره شرکای خودروسازی کشور هر چند می‌تواند رونق را به بازار خودروی کشور بازگرداند، اما خودروهایی که قرار است آنها تولید کنند به سال آینده قد نمی‌دهد و آماده‌سازی خط تولید حدود یک سال تا یک سال و نیم به طول خواهد انجامید؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد خودروهای وعده داده شده ناشی از قراردادهای جوینت‌ونچر خودروسازان کشورمان با سرمایه‌گذاران خارجی نتواند به سال ۹۵ برسد. ازسوی دیگر به‌نظر می‌رسد که مشتریان به‌دنبال جایگزین‌هایی برای خودروهای بین ۲۰ تا ۵۰ میلیون تومان فعلی در کشور باشند. خودروهایی همچون پراید و محصولات پژو. این خودروها هم‌اکنون بیشترین متقاضی را در کشور دارند حال آنکه خودروسازان بارها عنوان کرده‌اند که محصولاتی که قرار است با قراردادهای خارجی وارد بازار شود در محدوده قیمتی بالای ۵۰ میلیون تومان قرار دارند و مشتریان نباید انتظار خودروهای جایگزین با قیمت محصولات فعلی را داشته باشند. در این بین هر چند در مذاکرات و گفت‌و‌گوهای خودروسازان شنیده می‌شود که خودروهایی همچون کوئید (محصول ارزان رنو) با قیمت زیر ۳۰ میلیون تومان احتمالا در سال ۹۵ به بازار عرضه خواهد شد، اما هنوز مشخص نیست رنو با کدام خودروساز کشور قرار است به‌طور جدی فعالیت خود را در ایران آغاز کند.

بنابراین ورود این محصول ارزان رنو نیز در بازار ایران حتمی نخواهد بود. با تمام این تفاصیل، بسیاری از کارشناسان صنعت خودرو، سال ۹۵ را سال پرش خودروسازان به سمت توسعه محصول و تولید خودروهای با کیفیت با همکاری تولید‌کنندگان مطرح دنیا می‌خوانند. آنها اعتقاد دارند هر چند ممکن است رکود فعلی در بازار خودرو در سال ۹۵ نیز تداوم داشته باشد، اما خودروسازان در این سال با فراگیری تکنولوژی و فناوری خودروسازی جهان خود را در مسیر رشد و تعالی این صنعت قرار خواهند داد.

این مسیر اگرچه راهی طولانی است، اما می‌تواند نقطه عطفی در صنعت خودروی کشورمان باشد و تولید‌کنندگان را از عرضه خودروهای فعلی با پلت‌فرم‌های قدیمی برهاند؛ بنابراین به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، بازار خودروی سال آینده ممکن است چندان تفاوتی با سال ۹۴ نداشته باشد و رکود فعلی در سال آینده نیز تداوم پیدا کند. در این زمینه یک کارشناس صنعت خودرو تاکید می‌کند که اگر چه بازار خودروسازان داخلی ممکن است با فراز و نشیب‌های زیادی روبه‌رو باشد، اما چینی‌ها با توجه به قیمت و آپشن‌هایی که همیشه مورد توجه مشتریان ایرانی بوده باز هم رونق را به بخشی از بازار ایران باز خواهند گرداند.