پویایی تعاونی‌ها، نمود اقتصاد مقاومتی
شاید تصور عموم بر این باشد که تعاونی‌ها، مجموعه‌هایی کوچک و مشارکتی هستند که در آنها افراد جهت دستیابی به منافع مشترک اقتصادی با رویکرد تولید و یا ارائه خدمات، در ابعادی جزئی و محدود، گرد هم آمده‌اند. اما برخلاف این تصور رایج، «شرکت تعاونی عطر گل یاس» با برنامه‌ریزی مدون و تامین منابع مالی با مدیریت کارآمد و به روز، توانسته است با شرکت در پروژه‌های بزرگ ملی اقتصادی، اهداف بسیارکلان را دنبال کند. این در حالی است که مسعود عینی خواه، مدیرعامل این تعاونی معتقد است: بخش تعاون ظرفیت حضور در عرصه‌های منطقه‌ای، ملی و فراملی را داراست و در صورت حمایت‌های لازم و مستمر از سوی مجلس و دستگاه‌های اجرایی، تعاونی‌ها می‌توانند برپایه مبانی اقتصاد مقاومتی، در مسیر خودکفایی گام‌های استواری بردارند. با وی در این زمینه و انتظاراتش از دولت و مجلس، به عنوان مدیری موفق در عرصه تعاون، به گفت و گو نشستیم. توسعه تعاونی‌ها و حمایت از تعاونگران، از جمله مهمترین شعارهای نظام جمهوری اسلامی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب بوده است، به طوری که قانون مصوب آن سالها، به دنبال دستیابی سهم 25 درصدی تعاونی‌ها از اقتصاد کشور بود. به نظر شما، به عنوان یک تعاونگر موفق، مجلس و دیگر دستگاه‌های اجرایی کشور به چه میزان توانسته اند در این مسیر گام بردارند؟
با توجه به دغدغه‌های مجلس محترم در مورد بحث‌های نظارتی و تصویب قوانین ، بحث تعاونی‌ها معمولا کمتر مورد نظر قرار گرفته و مغفول واقع شده است. مسئولین محترم وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم پس از ادغام وزارت تعاون با وزارت کار و رفاه، به بخش تعاون بایستی بیشترعنایت نمایند. اگر مجلس با تصویب قوانین حمایتی و درخور، به تعاونی‌ها جهت مرتفع نمودن موانع کنونی و پیش رو میدان حرکت و قدرت اجرایی بدهد، بخش تعاون هم می‌تواند جایگاه واقعی خود را در اقتصاد کشور پیدا کند و در مواجهه با معضل‌ها و مشکلات کلان اقتصادی به عنوان بازویی توانمند عمل کند. شاید جالب باشد که بدانید ۴۰ درصد کشاورزی برزیل، ۴۵ درصد از پس انداز کل اقتصاد بولیوی، ۸۰ درصد از کل تجارت خرده فروشی در کویت و بزرگترین آژانس‌های مسافرتی انگلستان در اختیار تعاونی‌ها هستند ولی متاسفانه ما حتی آماری هم از میزان نفوذ تعاونی‌ها در عرصه‌های مختلف تولید و خدمات نداریم.
با توجه به مشکلات و شرایط خاص اقتصادی و چالش‌های پیش روی دولت تدبیر و امید، تا چه میزان می‌توان به احیای تعاونی‌ها در این دولت امیدوار بود؟
پیرو فرمایشات اخیر مقام معظم رهبری که مباحث و کنترل‌های اقتصادی را از حسن‌های دولت دانستند، به طور کلی می‌توان به برنامه‌های اقتصادی دولت یازدهم امیدوار بود. رهبر معظم انقلاب فرمودند که اگر ثبات اقتصادی برقرار باشد، می‌توان بر مشکلات غلبه کرد و اگر ثبات مورد نظر به دست نیاید، خدای ناکرده تمام دستاوردهای کشور از بین می‌رود. بنابراین رشد و بالندگی بخش تعاون نیز در گروی این موضوع است و تنها در این صورت است که می‌توان با برنامه ریزی مناسب، درصدد احیای تعاونی‌ها برآمد. امیدوارم دولت محترم، با عنایت به فرمایشات مقام معظم رهبری، ثبات اقتصادی را برقرار نماید و زمینه را برای پویایی و توفیق تعاونی‌ها، بیش از پیش فراهم آورد. به طور کلی، ثبات اقتصادی کلید واژه موفقیت است و در مقابل، تعاونی‌ها نیز می‌توانند نقش بسزایی در ایجاد این روند و اشتغالزایی و تولید داشته باشند و در دراز مدت، تاثیرات چشمگیری بر توان و قدرت اقتصادی کشور، در عرصه‌های داخلی و بین المللی بگذارند.
از مهم ترین مزایایی که تعاونی‌ها دارند، خودگردان بودن آنها، توانایی جذب سرمایه‌های سرگردان وکوچک، استفاده از ظرفیتهای خالی و راکد اقتصادی، تجاری و فرهنگی است. توانایی اشتغال زایی، تولید علم در کنار پیشبرد تکنولوژی و کاهش اتکا به تسهیلات بانکی از مزایای منحصر به فردی است که فقط و فقط با حمایت از تعاونی‌ها و اعتماد به آنها به سادگی در دسترس است.
در این میان، مجلس به عنوان یکی از عالیترین ارکان نظام، چه نقشی می‌تواند در بهبود وضعیت تعاونی‌ها داشته باشد؟
بنده به مسئولین و مدیران وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی پیشنهاد دادم که می‌توانند تعاونی‌های فعال را فراملی کنند تا بتوانیم در خارج از کشور نیز به فعالیت بپردازیم، همانطور که وقتی اجلاس سران غیر متعهدها در ایران برگزار شد، پیشنهاد شد که تعاونی‌های برتر در سطح فراملی فعال شوند تا بتوانند در فراسوی مرزها به فعالیت بپردازند. بی‌شک با ارزیابی و پیگیری این موضوع، امکان رشد و نمو تعاونی‌ها در عرصه‌های بین المللی فراهم می‌شود. برای دستیابی به این مهم، باید موانع قانونی هموار شوند و مساعدت‌های لازم از سوی مسئولین مبذول گردد.
آیا با وجود مشکلات عدیده و موانع بسیاری که در مسیر فعالیت‌های تعاونی‌های داخلی و کوچک وجود دارد، می‌توان به امکان فعالیت تعاونی‌ها در عرصه‌های فراملی امیدوار بود؟ آیا با گسترش ابعاد فعالیت تعاونی‌ها به صورت فراملی، این مشکلات تشدید و گسترده‌تر نمی‌شوند؟
باید خاطر نشان کنم که مساله تعاونی‌های کوچک داخلی را باید از تعاونی‌های فرا ملی جدا دانست و مسائل و مشکلات آن را به صورت مجزا بررسی کرد. زیرا با تمام اشتراکات موجود در نحوه عملکرد و ساختار، این دو بخش اهداف و برنامه‌های متفاوتی را پیگیری می‌کنند و ابعاد فعالیت‌های آنها به هیچ وجه باهمدیگر قابل مقایسه نیست. مشکلات مختلفی سر راه فعالیت بخش تعاون وجود دارد. به طور مثال، خیلی از تعاونی‌ها مشکلات مالی وحقوقی دارند و در بخش‌های قضایی جایگاه خاصی برای آنها پیش بینی نشده است. قوه قضاییه می‌تواند در این زمینه نقش بسزایی داشته باشد. اگر قوه قضاییه جایگاه و مکان مناسبی برای تعاونی‌ها در نظر بگیرد، به واسطه اشراف بخش حقوقی به مسائل مختص تعاونی‌ها، بخش اعظمی از مشکلات حقوقی و پرونده‌های مربوط به این بخش حل می‌شود. زیرا در شرایط فعلی، گاه دیده می‌شود که به دلیل عدم تسلط کافی قاضی محترم به مباحث تخصصی قوانین و مصوبات تعاون، روند پیشرفت پرونده‌های مربوطه با مشکل همراه می‌شود و هر شعبه‌ای، به فراخور برداشت خود، رای صادر می‌کند. امیدوارم در این زمینه اقدامات لازم صورت بگیرد و دستگاه قضا به این موضوع ورود پیدا کند. یکی دیگر از مشکلات پیش روی تعاونی‌ها، بحث مالیات است. مالیات مربوط به تعاونی‌ها با بخش خصوصی تفاوتی ندارد. در صورتی که انتظار می‌رود، قانونگذار در این زمینه تسهیلات لازم رابرای بخش تعاون در نظر گیرد. بارها به مسئولین یادآور شدیم که لایحه تخفیفات مالیاتی ویژه تعاون را تقدیم مجلس کنند که متاسفانه این اقدام هنوز صورت نگرفته است.
با توجه به تجربه موفق مدیریت شما در تعاونی عطر گل یاس، دیگر تعاونی‌هایی که توانسته اند در سال‌های اخیر به کار خود ادامه دهند و ثبات و بهره وری لازم را داشته‌اند، چگونه می‌توانند فعالیت خود را به خارج از مرزها گسترش دهند؟
اگر موضوع تبدیل شدن تعاونی‌های داخلی به تعاونی‌های فراملی به عنوان یک سیاست کلی تعریف و تبیین نشود، این موضوع با مشکلات و موانع متعددی همراه خواهد بود. در صورتی که منابع زیادی در خارج از کشور وجود دارد و تعاونی‌های فعال در زمینه‌های مختلف می‌توانند آن را جذب کنند. و بالعکس نیز، می‌توانند کالاهای خود را در بازارهای دیگر کشورها عرضه نمایند و از این طریق سود دوسویه ای نصیب طرفین شود. برای این منظور سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای مختلف باید مساعدت‌های لازم را مبذول نمایند که متاسفانه در این زمینه نیز خلاء قانونی به چشم می‌خورد و همکاری سفارتخانه‌ها سلیقه‌ای است. در حالی که اگر در این زمینه قانونگذار پیش بینی‌های لازم را داشته باشد، سفارتخانه‌ها متعهد به ارایه خدمات و همکاری‌های لازم می‌شوند.
نقش و تاثیر تعاونی‌ها در شرایط تحریم و بحران‌های اقتصادی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تعاونی‌ها می‌توانند در شرایط تحریم‌های ظالمانه، بر مبنای فرمایشات و رهنمودهای مقام معظم رهبری و اقتصاد مقاومتی مورد نظر ایشان، عملکرد مطلوبی داشته و تاثیرات چشمگیری در مسیر خودکفایی و تبدیل تهدید‌ها به فرصت‌های مطلوب بگذارند و چرخه اقتصاد مقاومتی را فعال کنند. رهبر معظم انقلاب در رهنمودهای پربارشان، بر لزوم ورود مردم به عرصه‌های اقتصادی و فعال نمودن ظرفیت‌های داخلی و دور زدن تحریم‌ها تاکید موکد داشتند و با عنایت به نظر ایشان می‌توان ورود مردم به عرصه تعاونی‌ها را اقدامی سازنده در مبارزه با کینه توزی‌ها و بدخواهی دشمنان دانست.
کمی از دستاوردها، اهداف و برنامه ریزی‌های تعاونی عطرگل یاس بگویید. تعاونی تحت مدیریت شما، در سالهای اخیر چه فعالیت‌هایی داشته و چه اهدافی را پیگیری می‌کند؟
بخشی از دستاوردها این تعاونی عبارتست از:
۱) افزایش توان اقتصادی : از طریق تولیدمنابع، بالابردن روحیه اعضا و ایجاد ظرفیت‌های اقتصادی
2) دفاع از انقلاب اسلامی درحوزه اقتصادی: مقابله با تحریم وتهدیدات اقتصادی
۳) الگوسازی: به منظور حضور موثراعضاء درسازندگی و عدالت اقتصادی
4) تولیدمنابع برای ارائه خدمات رفاهی اثربخش: عزتمند، کیفی وسریع به اعضا درجهت بالابردن سطح معیشتی آنان
۵) به روز رسانی منابع
بخشی از اهداف و برنامه‌های این تعاونی عبارتست از:
ارزش آفرینی برای مشتریان وسهامداران با مدیریت بهینه سرمایه، مشتری مداری، رضایت و تکریم ذینفعان و شرکاء، تمرکز بر فرصتها و ظرفیت‌های بخش تعاون و برنامه‌ریزی دقیق در کلیه طرح‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها و ارزیابی سودآوری واقعی آنها در هر مرحله، اطمینان از توازن موثر بین سودآوری کوتاه مدت و میان مدت و تامین بازگشت سرمایه موثر و پایداربرای ذینفعان با ایجادتنوع بهینه‌سازی هوشمندانه در سبد سرمایه‌گذاری شرکت با استفاده از فرصت‌های سرمایه‌گذاری، پایش مستمر نیازهای بالقوه و بالفعل بازار به منظور ایجاد فرآیندی پویا برای توسعه و پیشرفت سرمایه‌گذاری با استفاده از مدیریت ریسک در کلیه فرآیندهای سرمایه.
با نگرش به موارد فوق عزم ما ورود به پروژه‌های بزرگ اقتصادی و فعالیت در پروژه‌های کلان و ملی است، تا از این طریق سهم خود را در راه خدمت به میهن اسلامی ادا کنیم. در این راه، شرکت تعاونی عطر گل یاس، ضمن اشتغالزایی و خدمت رسانی به مردم، پروژه‌های بزرگی را به عنوان سرمایه گذار پروژه نظیر پتروشیمی مسجد سلیمان، پروژه هشت بهشت تبریز و... در دست اقدام دارد.
و سخن آخر؟
در پایان، به خاطر اقدامات و دیدگاه خاصی که مسئولین محترم وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نسبت به مقوله تعاون دارند، تشکر می‌کنم و امیدوارم بتوانند با کمک مجلس محترم، گام‌های ارزشمندی در مسیر رشد و تعالی تعاونی‌ها بردارند، تعیین جایگاه بخش تعاونی در سیاستها و لایحه قانون اجرای سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی خصوصا بند( ب) آن از جمله وضع سیاستهای مشوق مالی پولی وبازرگانی، تحقق سهم 25 درصدی در اقتصاد کشور تا پایان برنامه پنجم توسعه، اعطای 2 درصد یارانه بیشتر از بخش خصوصی برای کاهش سود وکارمزد تسهیلات بانکی ریالی و1 درصد برای تسهیلات ارزی، اعمال تخفیف مالیاتی و ارزش افزوده در فعالیتها، بخشی از خواسته‌های همه تعاونگران است.
ما نیز به نوبه خود، تمام تلاش و همت خود را جهت خدمت به نظام مقدس جمهوری اسلامی و مردم عزیز کشورمان، به کار گرفته و با تمام وجود تلاش می‌کنیم که ضمن بالا بردن میزان رضایتمندی اعضای تعاونی عطر گل یاس، به بهترین نحو ممکن، پروژه‌ها و اهداف مجموعه را پیش ببریم. از خداوند متعال سپاسگزارم که توفیق خدمت رسانی را به ما عطا نمود و توانستیم این قدم‌ها را در راه سربلندی و سرافرازی ایران اسلامی برداریم.