نقش تغذیه در اسکلرودرمی
جاوید نجفی
کارشناس تغذیه و رژیم‌درمانی
بیماری اسکلرودرمی نوعی بیماری نادر و پیشرونده روماتیسمی است که پوست بیماران ضخیم، سفت و خشک شده و گاه در انتهای اندام‌ها زخم ایجاد می‌شود. تجمع کلاژن و سایر فیبرها در این بیماری، پوست صورت و اندام‌ها، مفاصل دست و پا، ریه، کلیه و دستگاه گوارش به خصوص مری را گرفتار و فرد را ناتوان می‌کند. این بیماری می‌تواند به صورت موضعی یا عمومی بروز کند.
شرح حال:
میزان بروز این بیماری در ایالت متحده تقریبا ۲۰ مورد در هر یک میلیون است. زنان سه برابر بیشتر از مردان به این بیماری دچار می شوند.شایع‌ترین سنین شروع بیماری بین ۳۰ تا ۵۰ سالگی است.

یافته‌های پوستی :
در اوایل سیر بیماری ممکن است بیماران از خارش شدید شکایت داشته باشند و پوست مبتلا به اریتماتو و متورم است.هنگامی که اسکلروز رخ می‌دهد، پوست صاف، زردرنگ و سفت می‌شود. به‌نظر می‌رسد که پوست محکم به بافت‌های زیر خود چسبیده است.در چین ناخن‌ها ممکن است اتساع مویرگ‌ها مشاهده شود.تغییرات اولیه ممکن است در اطراف دهان و روی دست‌ها بارزتر از سایر مکان‌ها باشد. خطوط طبیعی که حالت چهره را بیان می کنند از بین می‌روند، دهان به سختی باز می‌شود و لب‌ها نازک به‌نظر می‌رسند و ترک‌های شعاعی روی آن‌ها ایجاد می‌شود.گسیفیکاسیون منتشر می‌تواند در داخل پوست رخ دهد و شاید در تصاویر رادیوگرافی هم دیده شود.فیزیوتراپی و کاردرمانی از جنبه‌های مهم درمان به‌شمار می‌روند. برای درگیری پوستی، چرب کردن پوست می‌تواند به رفع خارش کمک کند.سیگار نکشیدن و جلوگیری از تروما نکات کلیدی در پیشگیری از زخم‌های انگشتان محسوب می شوند. قرار دادن انگشتان در آب گرم به مدت ۲۰ دقیقه سه بار در روز نیز می‌تواند مفید باشد.

توصیه‌های عمومی در رژیم غذایی اسکلرودرمی
وعده‌های غذایی کوچک و مکرر ( هر ۳ - ۴ ساعت ) مصرف کنید. از غذاهای حداقل فراوری شده (بدون مواد نگهدارنده، مواد مصنوعی، روغن‌های هیدروژنه) استفاده کنید. آنتی‌اکسیدان‌های غنی، گیاهان ضدالتهابی، ادویه‌جات، غذاهایی مانند (ریحان، رزماری، پونه کوهی، دارچین، زنجبیل، فلفل، زردچوبه و پودرکاری) بسیار مفید هستند. برای سوزش سر دل در اسکلرودرمی وعده‌های غذایی کوچک و مکرر استفاده کنید و ۲ تا ۳ ساعت قبل از خواب غذا نخورید. از خوردن غذاهایی مانند مرکبات، محصولات گوجه‌فرنگی، غذاهای سرخ‌شده و چرب، قهوه، سیر، پیاز، نعناع، غذاهای مولد گاز مانند فلفل خام، لوبیا، کلم بروکلی، پیاز خام، غذاهای ادویه‌دار، نوشابه‌های گازدار و الکل که ممکن است علائم را تشدید کند، پرهیز کنید. در موارد یبوست از یک رژیم غذایی با فیبر بالا با ۱۰۰ درصد غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات استفاده شود و مصرف مایعات افزایش یابد.در موارد التهاب، میوه و سبزیجات (سبز تیره، زرد تیره، نارنجی، قرمز، بنفش و آبی‌رنگ)، ماهی‌های چرب، گردو برای اسیدهای چرب امگا۳، مواد غذایی غنی از ویتامین‌ E مانند آجیل، دانه‌ها و روغن زیتون و ویتامین D۳ مصرف شود.در مواردی که گردش خون ضعیف است و زخم انگشتان ایجاد می‌شود، از منابع غذایی پروتئین حیوانی، روی و آهن (گوشت گاو) برای سرعت بخشیدن به بهبود زخم استفاده شود.در مواردی‌که پوست ضخیم می‌شود، می‌توان از غذاهای غنی از ویتامین E مانند آجیل، دانه‌ها، جوانه گندم و کلزا، زیتون و روغن بادام زمینی، پنج میلی‌گرم (۵۰۰۰ میکروگرم) مکمل بیوتین استفاده شود که ممکن است به پوست و ناخن کمک کند .