هنر قلمزنی نقره؛ در دو راهی اتحادیه‌‌‌ها

دنیای اقتصاد- قلمزنی، به عنوان یکی از هنرهای قدیمی و اصیل ایرانی، سابقه آن به دوران ساسانی، هخامنشی و حتی پیشتر بر
می گردد. در اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول پیش از میلاد هنر و صنعت فلزکاری در نقاط گوناگون ایران به ویژه در شمال و شمال غرب و حاشیه جنوبی دریای مازندران شکوفا شد. در هزاره اول پیش از میلاد فلزکاری و قلم‌زنی در ایران از رونق و اعتبار ویژه‌ای برخوردار بود و آثار باارزشی از آن دوران همچون جام‌های طلای مارلیک برجای مانده است. در حال حاضر دو سبک اصلی قلمزنی تبریز و اصفهان در کشور مطرح است و امروز در رسته هنر قلمزنی بر روی فلز نقره حدود 750 هنرمند در شهر اصفهان فعال هستند. این رسته به عنوان یکی از هنرهای قدیمی اصفهان زیرمجموعه اتحادیه صنایع دستی قرار دارد.

با این اوصاف طی چند سال گذشته و بنا بر درخواست اتحادیه طلا و نقره و در نهایت تصمیم کمیسیون تشخیص اتاق اصناف اصفهان، زمزمه هایی مبنی بر خروج رسته قلمزنی بر روی فلز نقره از اتحادیه صنایع دستی به گوش رسید. بنابر این تصمیم قرار است فعالان این هنر زیرمجموعه اتحادیه طلا و نقره اصفهان قرار گیرند که این موجب نگرانی هنرمندان این رسته و انتقاد صریح و تند اتحادیه صنایع دستی اصفهان شده است. برخی از فعالان هنر قلمزنی بر روی نقره معتقدند، طی چند سال گذشته رکود گریبانگیر بسیاری از واحدهای طلاسازی و فروشندگان آن شده و به ناچار برخی از این واحدها تعطیلی شده اند. بنابراین اتحادیه طلا و جواهر برای جلوگیری از کوچک شدن خود خواستار انتقال این آیسیک از اتحادیه صنایع دستی به صنف خود شد. به گفته رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان، متاسفانه کمیسیون تشخیص اتاق اصناف اصفهان این رای را به نفع اتحادیه طلا و جواهر صادر و عنوان کرده تولیدکنندگان ظروف، آینه و شمعدان، سرویس چای خوری، فروشندگان و هنرمندان قلمزنی که بر روی طلا و نقره کار می کنند باید زیرمجموعه اتحادیه طلا و نقره قرار گیرند.

عباس شیردل افزود: اصفهان تنها تولیدکننده صنایع و ظروف نقره است و با توجه به اینکه در هیچ نقطه کشور اتحادیه صنایع دستی وجود ندارد، این هنر زیرمجموعه اتحادیه های دیگر قرار می گیرد. بنابراین با تصمیم کمیسیون تشخیص اتاق اصناف، امروز هنرمندان و فروشندگان این رسته، سرگردان شده اند. وی با بیان اینکه اتاق اصناف ماهانه جلسه ای با اتحادیه ها برگزار می کند، ادامه داد: متاسفانه از ابتدای امسال تاکنون اتاق اصناف جلسه ای با اتحادیه صنایع دستی برگزار نکرده تا تکلیف این رسته را که چند سالیست نامشخص مانده، روشن کند و امروز حدود 750 نفر از فروشندگان و تولیدکنندگان رسته قلمزنی بر روی نقره در اصفهان سرگردان هستند. به گفته رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان، متاسفانه اتاق اصناف اصفهان براساس ارزش افزوده فلزی که هنرمند بر روی آن کار می کند این رسته را زیرمجموعه اتحادیه طلا و نقره قرار داده در حالیکه تقسیمات اتحادیه ها باید براساس شغل صورت گیرد. وی همچنین به اصفهان به عنوان شهر جهانی صنایع دستی اشاره کرد و گفت: اگر رسته قلمزنی بر فلز نقره از اتحادیه صنایع دستی خارج و به اتحادیه طلا و جواهر انتقال یابد، هنرمندان این بخش با توجه به تفاوت مدیریت دچار مشکلات بسیاری خواهند شد و حتی به عنوان اصفهان نیز لطمه می زند.

شیردل با اشاره به اینکه از 196 رسته صنایع دستی، تنها 23 رسته تحت مدیریت ما قرار دارند که این عامل اتحادیه صنایع دستی را دچار مشکلات بسیاری کرده است، تاکید کرد: با موافقت سازمان فنی و حرفه ای، معاونت صنایع دستی کشور و اصفهان و همچنین دانشگاه اصفهان 196 رسته از جمله تولیدکنندگان و هنرمندان بر روی فلز نقره زیرمجموعه اتحادیه صنایع دستی قرار گرفت اما اتاق اصناف با نظری متفاوت اعلام کرده، قلمزنی بر روی ظروف فلزی به غیر از طلا و نقره در این اتحادیه قرار می گیرند. به گفته وی، هنر قلمزنی بر روی طلا و نقره با قدمتی 5 هزار ساله یکی از هنرهای شاخص دوران هخامنشی و ساسانی است. رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان با بیان اینکه با وجود شکایت و مخالف ما هنوز بررسی این طرح به کمیسیون نظارت ارجاع داده نشده است، تصریح کرد: اگر هنرمندان این رسته به اتحادیه طلا و نقره انتقال یابند، مشمول پرداخت مالیات شده و از سوی دیگر بیمه آنها قطع خواهد شد. وی گفت: متاسفانه هنر قلمزنی بر روی نقره طی یک سال گذشته از آیسیک های اتحادیه صنایع دستی حذف شده و ما دیگر نمی توانیم برای هنرمندان این رسته مجوز فعالیت صادر کنیم. از سوی دیگر رئیس اتاق اصناف اصفهان در واکنش به اظهار نظر رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان، گفت: هنوز انتقال رسمی رسته قلمزنی بر روی فلز نقره به اتحادیه طلا و نقره به طور رسمی تایید نشده است.

به گفته محمدرضا پاک نژاد، این موضوع در کمیته کارشناسی اتاق اصناف در حال ارزیابی است و در این خصوص با توجه به حساسیت لقب اصفهان به عنوان شهر جهانی صنایع دستی، با کارشناسان دانشگاه جلساتی برگزار کرده ایم. وی تاکید کرد: اتاق اصناف نمی خواهد قداست یک اتحادیه را زیر سوال ببرد از سوی دیگر فعالان صنف طلا و نقره نیز ارزشمند هستند. رئیس اتاق اصناف اصفهان با بیان اینکه در حال حاضر این تصمیم در کمیسیون تشخیص اتاق اصناف اتخاذ شده است، افزود: انتقال رسته قلمزنی بر روی فلز نقره بعد از بررسی در اجلاس اتاق اصناف و در صورت تایید نهایی کمیسیون نظارت، اتفاق خواهد افتاد. به گفته وی، در حال حاضر دو اتحادیه صنایع دستی و طلا و نقره مدعی قرارگیری این رسته در صنف خود هستند که باید با کارشناسی دقیق این اتفاق صورت گیرد. وی تاکید کرد: ما برای حفظ حقوق صنفی در تلاشیم و تنها احتمال تغییر مدیریت رسته قلمزنی بر روی فلز نقره، وجود دارد. به اعتقاد پاک نژاد، فعالیت هایی که کار دست است مربوط به اتحادیه صنایع دستی و بقیه کارها باید به اتحادیه طلا و جواهر انتقال یابد.