حسادت و مهم‌ترین ریشه‌های آن
میترا فتحی
مربی بین‌المللی هوش هیجانی و اجتماعی
info@MitraFathi. com
حسادت یکی دیگر از هیجانات پیچیده ما است که هم می‌تواند در لحظه محرکی برای پیشرفت ما شود و هم می‌تواند با تداوم خود در زندگی ما اختلال ایجاد کند. در همه ما درصدی از حسادت وجود دارد و هیچ‌کسی نمی‌تواند ادعا کند که حسادت درون او وجود ندارد اما اینکه چقدر حسود باشیم، بستگی به برخی دلایل درونی دارد که در این مقاله می‌خواهیم توضیح مختصری از آن را به شما ارائه دهیم.
زن‌ها حسودترند یا مردان؟
این سوال از اساس غلط است.
میترا فتحی
مربی بین‌المللی هوش هیجانی و اجتماعی
info@MitraFathi.com
حسادت یکی دیگر از هیجانات پیچیده ما است که هم می‌تواند در لحظه محرکی برای پیشرفت ما شود و هم می‌تواند با تداوم خود در زندگی ما اختلال ایجاد کند. در همه ما درصدی از حسادت وجود دارد و هیچ‌کسی نمی‌تواند ادعا کند که حسادت درون او وجود ندارد اما اینکه چقدر حسود باشیم، بستگی به برخی دلایل درونی دارد که در این مقاله می‌خواهیم توضیح مختصری از آن را به شما ارائه دهیم.
زن‌ها حسودترند یا مردان؟
این سوال از اساس غلط است. بعضی‌ها می‌گویند که زن‌ها حسودتر از مردان هستند و برخی می‌گویند مرد‌ها حسودتر از زنان هستند. واقعیت این است که این هیجان زن و مرد نمی‌شناسد و ربطی به جنسیت افراد ندارد. یعنی، اگر انسان هستید، پس حسادت در شما وجود دارد. حسادت می‌تواند تمام ابعاد زندگی ما را تحت تاثیر قرار دهد و فقط محدود به برخی مسائل مانند روابط عاطفی، کاری یا تحصیلی نیست. همیشه این‌طور نیست که هیجان حسادت بد و آسیب‌زننده باشد، بلکه گاهی می‌تواند تلنگری برای ما در آگاهی از وضعیت کنونی و اقدامی برای بهتر شدن باشد.
آیا حسادت همیشه بد است؟
مثلا، گاهی حسادت می‌تواند به ما این پیام را بدهد که «رابطه عاطفی‌ات در خطر است و باید اقدامی برای بهبودی آن کنی.» گاهی می‌تواند این پیام را به ما برساند که «از تمام پتانسیل خود برای پیشرفت در کار‌ها استفاده نمی‌کنی و باید قدمی برای خود برداری.» گاهی این پیام را می‌رساند که «در یک جا ایستاده‌ای و حرکتی نمی‌کنی، یا اشتباه می‌روی، پس زودتر به خودت بیا و کاری بکن.» لحظه اول حسادت برای آگاه‌سازی ما کافی است، از آن به بعد حسادت دست و پا گیر خودمان و دیگران می‌شود. حسادت هیجانی است که هم خود فرد را اذیت می‌کند و هم فردی که به او حسادت می‌شود را. کسی که حسادت می‌کند، رنج درونی بسیار سنگینی را متحمل می‌شود. بنابراین، بر خلاف باور بعضی از مردم، فرد حسود بیشتر از کسی که مورد حسادت قرار می‌گیرد، اذیت می‌شود.
آیا شما حسود هستید؟
همان‌طور که قبلا اشاره کردیم ادعای بر حسود نبودن ادعایی باطل است، به دو دلیل: ۱- تمام هیجانات در تمام انسان‌ها وجود دارند و انسانی نیست که برخی هیجانات را در خود داشته باشد و برخی را نداشته باشد، مگر اینکه مغز و ذهن او آسیبی دیده باشد. ۲- به محض اینکه می‌پرسیم «چرا او... را دارد و من ندارم؟» حسادت، خود را نشان می‌دهد. حسادت فقط این نیست که دارایی دیگران را از دستشان بگیریم، حسادت شامل این فکر که چرا دیگری چیزی را دارد که من ندارم نیز می‌شود.
چرا اینقدر از حسادت می‌ترسیم؟
چون اساسا قضاوت هیجانات اشتباه است. قرار نیست ما هیجاناتمان را قضاوت کنیم، زیرا به محض اینکه وارد قضاوت هیجاناتمان می‌شویم، آنها را پایدارتر و مدیریت آنها را سخت‌تر می‌کنیم. یکی از قضاوت‌های ما این است که حسادت بد و شیطانی است، پس کسی که قضاوت می‌کند هم بد و شیطانی است. اینجا قدم اول تقویت رفتار‌های بد در افراد است. چرا؟ زیرا به محض اینکه برچسب بد و منفی به خود می‌زنیم، حرمت نفس (عزت نفس) خود را تخریب کرده‌ایم و دچار خودتنبیهی و دیگرتنبیهی می‌شویم. مردم از حسود بودن هراس دارند زیرا از بد بودن می‌ترسند. بنابراین، سعی می‌کنند با سرکوب این هیجان، زدن نقاب‌های خوب برای خود، یا با رفتار‌های مخرب، درد بد بودن، حسود بودن، دوست‌داشتنی نبودن، تعلق نداشتن و... را از خود دور کنند.
مهم‌ترین دلایل حسادت:
۱- احساس ناامنی. حسادت با حس تهدیدشدگی رابطه مستقیمی دارد. انسان‌هایی که عمیقا درون خود حس ناامنی دارند، بیش از دیگران دچار حسادت هستند. این حس ناامنی درونی از دوران جنینی بنابر فضایی که افراد در آن رشد می‌کنند شروع می‌شود. بنابراین، اگر زیاد حسادت می‌کنید و این هیجانات شما را آزار می‌دهد، برای بهبودی احساس ناامنی درونی خود لطفا از یک متخصص کاردان کمک بگیرید، بهبودی این احساس، به تنهایی، کار شما نیست.
۲- احساس ترس و تهدیدشدگی. وقتی شما تهدید می‌شوید می‌ترسید. در این صورت یا از عامل تهدید فرار می‌کنید یا با آن می‌جنگید. به عبارت دیگر، یا قطع رابطه می‌کنید، یا با حسادت خود زیر پای دیگران را خالی می‌کنید.
۳- احساس ارزشمند نبودن. وقتی شما به کسی حسادت می‌کنید، مهم‌ترین عامل تحریک این هیجان، به خطر افتادن احساس ارزشمند بودن شما است. زمانی که حسادت می‌کنید، در باور خود، خود را ارزشمند و کافی نمی‌دانید و فکر می‌کنید با داشتن آنچه دیگران دارند خوشحال‌تر، دوست‌داشتنی‌تر، جذاب‌تر، موفق‌تر و ارزشمندتر می‌شوید. تفکر ابتدایی انسان بر پایه خوب بودن است. خوب بودن به هر بهایی! به بهای طرد خود از خود، نقاب زدن و تظاهر، سرکوب خود واقعی، فریب دیگران، فریب خود، زیر پا گذاشتن خود و... این تفکر خام و ابتدایی انسان باعث می‌شود که بسیاری از بخش‌های درونی خود را بدون شناخت، طرد کند، و زمانی که ما بخش‌هایی از خود را طرد می‌کنیم، از شادی و سلامتی فاصله می‌گیریم. همچنین، بیش از پیش دست به کار‌های بد می‌زنیم. بنابراین، فکر نکنید با برچسب زدن به خود، قضاوت کردن هیجاناتتان، یا طرد خودِ کاملتان موفق به خوب بودن می‌شوید. درست برعکس، در این صورت بیشتر کار‌های بد انجام می‌دهید! اگر حسود هستید، ابتدا بپذیرید که حسود هستید و باور کنید که با وجود این احساس هنوز هم بسیار باارزش هستید. پس از آن می‌توانید قدم‌های بهبودی را بردارید.
راه‌های صحیح برای مدیریت حسادت
قطعا شما که حسادت زیادی دارید، خودتان بیش از هر شخص دیگری از این هیجان آزار می‌بینید. اگر به دنبال راه‌های مدیریت حسادت می‌گردید، این مطلب می‌تواند به شما کمک کند که راه‌های صحیح برای مدیریت حسادت را بشناسید:
۱- تقویت خودآگاهی. خودآگاهی واژه‌ای بسیار وسیع است. هر چه بیشتر نسبت به خود و ابعاد وجودی خود آگاهی و هشیاری پیدا کنید، زندگی راحت‌تر و موفق‌تری خواهید داشت. برای مدیریت هیجان حسادت، قبل از هر چیزی باید نسبت به حسادت خود، شدت، وسعت و کیفیت آن آگاهی پیدا کنید. باید دلایل حسادت در شما ریشه‌یابی و محرک‌های حسادت شما شناسایی شوند. همچنین، باید به این درک و باور برسید که داستان‌های در ذهن شما درست نیستند. باید نسبت به تاثیرات حسادت خود بر تحریک هیجانات دیگرتان، بر ابعاد دیگر زندگی‌تان و بر هیجان و زندگی دیگران آگاه شوید. تمام این مسائل را می‌توانید با تقویت خودآگاهی و مهارت خودآگاهی که اولین مهارت هوش هیجانی است، به‌دست آورید.
۲- ترمیم عزت نفس. عزت نفس (حرمت نفس) یعنی اینکه من خود را ارزشمند، دوست‌داشتنی، کافی، لایق و منحصربه‌فرد می‌دانم و می‌دانم که توانایی‌های زیادی درون خود دارم. ترمیم عزت نفس، باعث می‌شود که شما مشکلات و ضعف‌های درونی خود را حل کرده و روابط سالمی با دیگران برقرار کنید. کیفیت و سطح عزت نفس شما، مشخص‌کننده شأنی است که در هستی برای خود انتخاب می‌کنید. انسانی که عزت نفس سالم ندارد، خود را بی‌ارزش و کمتر می‌داند، به همین دلیل دائما در روابط خود دچار مشکل شده و دائما در حال مقایسه خود با دیگران یا حسرت خوردن است.
۳- تغییر دیدگاه. دیدگاه یعنی جایی که شما ایستاده‌اید و از زاویه آن به مسائل نگاه می‌کنید. تغییر دیدگاه باعث می‌شود که شما تصویر ذهنی خود نسبت به مسائل را تغییر دهید. زمانی که دیدگاه و تصاویر ذهنی شما تغییر یابند، شما قادر به مدیریت حسادت در خود می‌شوید. انسان‌های حسود غالبا دیدگاه‌های اشتباهی نسبت به خود، دیگران و مسائل اطراف خود دارند. این سه قدم در حقیقت، قدم‌های اولیه، مهم و گسترده مدیریت حسادت هستند و از آنجا که رسیدن به آنها نیاز به دانش و مهارت تخصصی دارد، حتما باید از یک متخصص کمک بگیرید. فراموش نکنید که راهکار‌های خوددرمانی مقطعی و کوتاه‌مدت هستند.
ارسال نظر