فقر، شکاف طبقاتی و گروهی به نام بوکوحرام
حسین موسوی اگر بدانید که فلسفه تاسیس گروهی مثل بوکوحرام چه بوده است دیگر آدم‌ربایی از مقابل مدارس نیجریه‌ای شما را شگفت زده نخواهد کرد. «بوکو حرام» ترکیبی از دو واژه بومی نیجریه‌ای-عربی است که معنای کلی آن «تحصیل غربی حرام است» می‌شود. این گروه در سال ۲۰۰۲ تاسیس شد و در این ۱۲ سال منطقه‌ای را که دولت نیجریه کمتر توانسته است در آن نفود کند به نوعی تحت سلطه خود در آورده و خوف و ترس را در این مناطق حاکم کرده است. بر این اساس است که بسیاری از کشورها نام این گروه را در لیست تروریستی خود قرار دادند اما در میان تعجب همگان این گروه هنوز در لیست سیاه واشنگتن قرار نگرفته است.
حسین موسوی اگر بدانید که فلسفه تاسیس گروهی مثل بوکوحرام چه بوده است دیگر آدم‌ربایی از مقابل مدارس نیجریه‌ای شما را شگفت زده نخواهد کرد. «بوکو حرام» ترکیبی از دو واژه بومی نیجریه‌ای-عربی است که معنای کلی آن «تحصیل غربی حرام است» می‌شود. این گروه در سال 2002 تاسیس شد و در این 12 سال منطقه‌ای را که دولت نیجریه کمتر توانسته است در آن نفود کند به نوعی تحت سلطه خود در آورده و خوف و ترس را در این مناطق حاکم کرده است. بر این اساس است که بسیاری از کشورها نام این گروه را در لیست تروریستی خود قرار دادند اما در میان تعجب همگان این گروه هنوز در لیست سیاه واشنگتن قرار نگرفته است. هرچند که به‌تازگی و پس از آدم‌ربایی جدید وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرده که کاخ سفید در حال بررسی این موضوع است و به‌زودی این گروه را در لیست گروه‌های تروریستی قرار خواهد داد. این گروه تکفیری که خودشان را مجریان اوامر الهی می‌دانند با هر نوع مظاهر مدرن مشکل دارند و در این شرایط است که در فیلم ویدئویی، رهبر این گروه پس از ربودن دانش‌آموزان نیجریه‌ای، فروش دختران را در دستور کار خود قرار می‌دهد و آنها را اموال خدا می‌نامد.
در این میان هنوز کشورهای عربی به این موضوع واکنش نشان نداده‌اند و به سادگی از کنار این مساله گذشته‌اند. سیانان می‌نویسد: این گروه در عمل ثابت کرده است که تنها اقدام به آدم‌ربایی از میان مسیحیان نمی‌کند. آنها در شمال شرق این کشور، که جولانگاه این گروه سلفی است مسلمانان را نیز مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند و اقدام به آدم‌ربایی می‌کنند. با این حال اقدامات تروریستی این گروه فراتر از چند آدم‌ربایی دختران معصوم این مناطق است. آنها در سال ۲۰۱۱ در ساختمان سازمان ملل در شمال شرق نیجریه بمب‌گذاری کردند و در پی آن ده‌ها تن کشته و زخمی شدند.
در سال‌جاری نیز سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرد که این گروه تکفیری از ابتدای سال‌جاری میلادی در کشته شدن 1500 تن در آفریقا نقش مستقیم داشته است. با این وجود، آدم‌ربایی بزرگ این گروه، دوباره بوکوحرامی‌ها را بر سر زبان‌ها انداخت و صحبت‌های ابوبکر شیخو، ترسی جهانی را حاکم ساخت. او گفته بود که این دختران را در بازار خواهد فروخت. او گفته بود که حتی دختران 9 تا 12 ساله را نیز خواهد ربود و آنها را برای ازدواج مهیا خواهد کرد. این در شرایطی است که رهبر این گروه اعلام کرده که وی از اعمال طالبان برای پیشبرد اهداف خود الهام گرفته است. به‌رغم این اما یک نکته هنوز مبهم است. اینکه این گروه در شمال نیجریه بین جوانان مسلمان این منطقه مورد استقبال و در حاشیه امن قرار گرفته است.
سیانان می‌نویسد: چرا گروهی که در کار کشتار و آدم‌ربایی است مورد استقبال قرار می‌گیرد؟ این گروه سنی در شمال نیجریه حاکم بلامنازع است. اشتغال در این منطقه به‌دلیل تبعیض‌های موجود بسیار پایین است. این گروه اما در مقابل این تبعیض به فقرا غذا می‌رساند و شعار مبارزه با تبعیض را می‌دهد. شیخو در شعارهایی که می‌دهد به صراحت به این موضوع اشاره دارد و گفته است که تبعیض بین مسیحیان و مسلمانان را در این منطقه از بین خواهد برد. با این وجود مجموعه عوامل یادشده حاکی از آنند که معضل افراطی‌گری در نیجریه که ریشه در فقر، فساد، ناکارآیی نظام اداری و سیاسی، عقب‌ماندگی فرهنگی و نیز احساس تبعیض، به‌ویژه در بخش‌های شمالی کشور دارد تا حدود زیادی با چالش‌ها و مناقشه قدرت میان محافل پرنفوذ مسلمان و مسیحی گره خورده و به پدیده‌ای بدل شده است که گذرا نیست و میتواند کل نظام سیاسی نیجریه را به سوی سایش و فرسایش بیشتر سوق دهد.
حاصل این روند میتواند دولتی ضعیف‌تر و ناکارآتر و هرج و مرج بیشتر باشد که این روزها نمونه‌های مشابه متعددی در آفریقا (سومالی، لیبی، کنگو و...) برای آن یافت می‌شود.
چنین وضعیتی برای پرجمعیت‌ترین کشور آفریقا پیامدهای خطیری دارد که بخش بزرگی از قاره را هم در خود خواهد کشید. جلب توجه بیشتر جهان به نیجریه از رهگذر نگرانی نسبت به سرنوشت دختران ربوده‌شده و کمک‌ها و رایزنی‌ها به دولت این کشور البته بی‌ثمر نیست، ولی با توجه به پیچیدگی بحران، در مورد اهمیت و تاثیر مثبت میان‌مدت و درازمدت این همراهی‌ها و همکاری‌های بین‌المللی نمی‌توان با قطعیت سخنی گفت.
در این میان هنوز کشورهای عربی به این موضوع واکنش نشان نداده‌اند و به سادگی از کنار این مساله گذشته‌اند. سیانان می‌نویسد: این گروه در عمل ثابت کرده است که تنها اقدام به آدم‌ربایی از میان مسیحیان نمی‌کند. آنها در شمال شرق این کشور، که جولانگاه این گروه سلفی است مسلمانان را نیز مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند و اقدام به آدم‌ربایی می‌کنند. با این حال اقدامات تروریستی این گروه فراتر از چند آدم‌ربایی دختران معصوم این مناطق است. آنها در سال ۲۰۱۱ در ساختمان سازمان ملل در شمال شرق نیجریه بمب‌گذاری کردند و در پی آن ده‌ها تن کشته و زخمی شدند.
در سال‌جاری نیز سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرد که این گروه تکفیری از ابتدای سال‌جاری میلادی در کشته شدن 1500 تن در آفریقا نقش مستقیم داشته است. با این وجود، آدم‌ربایی بزرگ این گروه، دوباره بوکوحرامی‌ها را بر سر زبان‌ها انداخت و صحبت‌های ابوبکر شیخو، ترسی جهانی را حاکم ساخت. او گفته بود که این دختران را در بازار خواهد فروخت. او گفته بود که حتی دختران 9 تا 12 ساله را نیز خواهد ربود و آنها را برای ازدواج مهیا خواهد کرد. این در شرایطی است که رهبر این گروه اعلام کرده که وی از اعمال طالبان برای پیشبرد اهداف خود الهام گرفته است. به‌رغم این اما یک نکته هنوز مبهم است. اینکه این گروه در شمال نیجریه بین جوانان مسلمان این منطقه مورد استقبال و در حاشیه امن قرار گرفته است.
سیانان می‌نویسد: چرا گروهی که در کار کشتار و آدم‌ربایی است مورد استقبال قرار می‌گیرد؟ این گروه سنی در شمال نیجریه حاکم بلامنازع است. اشتغال در این منطقه به‌دلیل تبعیض‌های موجود بسیار پایین است. این گروه اما در مقابل این تبعیض به فقرا غذا می‌رساند و شعار مبارزه با تبعیض را می‌دهد. شیخو در شعارهایی که می‌دهد به صراحت به این موضوع اشاره دارد و گفته است که تبعیض بین مسیحیان و مسلمانان را در این منطقه از بین خواهد برد. با این وجود مجموعه عوامل یادشده حاکی از آنند که معضل افراطی‌گری در نیجریه که ریشه در فقر، فساد، ناکارآیی نظام اداری و سیاسی، عقب‌ماندگی فرهنگی و نیز احساس تبعیض، به‌ویژه در بخش‌های شمالی کشور دارد تا حدود زیادی با چالش‌ها و مناقشه قدرت میان محافل پرنفوذ مسلمان و مسیحی گره خورده و به پدیده‌ای بدل شده است که گذرا نیست و میتواند کل نظام سیاسی نیجریه را به سوی سایش و فرسایش بیشتر سوق دهد.
حاصل این روند میتواند دولتی ضعیف‌تر و ناکارآتر و هرج و مرج بیشتر باشد که این روزها نمونه‌های مشابه متعددی در آفریقا (سومالی، لیبی، کنگو و...) برای آن یافت می‌شود.
چنین وضعیتی برای پرجمعیت‌ترین کشور آفریقا پیامدهای خطیری دارد که بخش بزرگی از قاره را هم در خود خواهد کشید. جلب توجه بیشتر جهان به نیجریه از رهگذر نگرانی نسبت به سرنوشت دختران ربوده‌شده و کمک‌ها و رایزنی‌ها به دولت این کشور البته بی‌ثمر نیست، ولی با توجه به پیچیدگی بحران، در مورد اهمیت و تاثیر مثبت میان‌مدت و درازمدت این همراهی‌ها و همکاری‌های بین‌المللی نمی‌توان با قطعیت سخنی گفت.
ارسال نظر