به دنبال راهکار باشیم

عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان زنجان افزایش توان تولید به لحاظ تکنولوژی روز و نیز تجربیات سایر کشورهای تولیدکننده را راهگشای صنعت سرب و روی دانست. محمدتقی مقدم فرد با اشاره به شرایط واحدهای تولیدی سرب و روی در زنجان حضور بخش خصوصی را در این صنعت با چالش‌هایی همراه دانست که باید با تغییر در سیاست‌های انحصاری دولت مرتفع شود. در ادامه مشروح گفت‌وگو با وی را می‌خوانید.

استان زنجان به عنوان قطب صنعت سرب و روی کشور شناخته می‌شود. در حال حاضر شرایط بنگاه‌های اقتصادی فعال در این صنعت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

از آنجا که عمده عرضه و تقاضا و نیز قیمت گذاری از طریق بازار جهانی صورت می‌گیرد در نتیجه افت و خیز بازار بستگی به شمای کلی جهانی داشته و تولیدکنندگان ما نقشی در این زمینه نمی‌توانند داشته باشند. این در حالی است که عمده تولیدات ما صادراتی بوده و فروش داخلی بسیار ناچیز است؛ به طور مثال در اواخر سال گذشته قیمت‌های فروش به حداقل ۷ سال اخیر رسیده بود در نتیجه بنگاه‌ها با مشکل بزرگی مواجه بودند، ولی در حال حاضر به دلیل افزایش قیمت‌های جهانی شرایط نسبتا خوبی بر بنگاه‌ها حاکم است. علاوه بر مشکل قیمت‌گذاری، تامین مواد اولیه واحدهای تولیدی از طریق بنگاه‌های دولتی صورت می‌گیرد و مسایل مربوط به استخراج و یا عیار پایین مواد معدنی به عنوان ماده اولیه تولید، نیازهای واحدهای صنعتی را کفاف نمی‌دهد، از این رو برخی مواقع بنگاه‌ها با ظرفیتی کمتر از نصف توان تولیدی کار می‌کنند. بر همین اساس قیمت تمام شده بسیار گران‌تر از رقبای خارجی بوده و این مساله عدم رقابت‌پذیری را باعث شده و نیز موجب از دست دادن حوزه‌های صادراتی به خاطر قیمت‌های پایین رقبای خارجی می‌شود و از این رو این بنگاه‌ها همیشه هم از نظر رقابت‌پذیری و هم به لحاظ تامین نیازهای به موقع مشتری دچار چالش هستند.

سهم بخش خصوصی در این صنعت چگونه است و آیا حمایت‌های لازم را از سوی دولت شاهد هستید؟

سهم بخش خصوصی در این صنعت شامل فراوری و استحصال از ماده معدنی و تهیه کنسانتره است ولی متاسفانه عمده عرضه خاک معدنی به عنوان ماده اولیه به صورت انحصاری در اختیار دولت است و بخش خصوصی دچار چالش‌های بسیار شدید از نظر تامین مواد اولیه است. عرضه ماده معدنی به واحدهای تولیدی همواره در طول زمان دچار چالش‌های زیادی است به طوریکه در حال حاضر به دلیل عرضه بسیار محدود مواد عمده واحدهای تولیدی با حداقل ظرفیت به کار خود ادامه می‌دهند. به نظر می‌رسد چنانچه حمایتی از سوی دولت بر این صنعت متصور باشد حمایت در کشف پهنه‌های جدید معدنی، سرمایه گذاری در معادن موجود، افزایش سهمیه واحدها متناسب با ظرفیت تولیدی و قیمت‌گذاری منصفانه براساس نرخ‌های بین‌المللی خواهد بود.

سهم صنعت سرب و روی از درآمدزایی استان زنجان چگونه است؟ چه میزان از صادرات استان زنجان به صنعت سرب و روی اختصاص دارد؟ به چه کشورهایی صادرات دارید؟

به دلیل اینکه زنجان به عنوان مهد صنعت سرب و روی کشور نقش بسزایی در تامین مصارف داخلی داشته و نیز به دلیل مازاد تولید بر مصرف داخل، صادرات در واحدهای تولیدی از میزان ارزآوری بسیار بالایی برخودار است. به طوری‌که حدود ۵۰ درصد از اقلام صادراتی استان به این صنعت اختصاص دارد و عمده کشورهای هدف صادراتی شامل ترکیه، هند، پاکستان، کره جنوبی و چین هستند.

چگونه می‌توان از پتانسیل‌های صنعت سرب و روی بهره‌مندی بیشتری داشت؟

به نظر می‌رسد افزایش توان تولید به لحاظ استفاده از تکنولوژی روز و نیز تجربیات سایر کشورهای تولیدکننده در این صنعت می‌توانند راهگشا باشد. به طور مثال تمام خطوط تولیدی این صنعت در کشور براساس استحصال از ماده معدنی کربنات بوده و عملا کنسانتره استحصالی از خاک سولفوره به ناچار به خارج از کشور صادر می‌شود در صورتی که به دلیل پرعیار بودن کنسانتره سولفوره در صورت داشتن تکنولوژی و تجهیزات لازم و سرمایه‌گذاری در این بخش می‌توان بهره‌برداری بهتری از این صنعت به عمل آورد.

چه موانع و چالش‌هایی را در توسعه صنعت سرب و روی در پیش رو دارید؟

همان‌طور که اشاره کردم به دلیل قیمت‌گذاری در خارج از کشور برخی مواقع شاهد عدم رقابت‌پذیری تولیدات واحدهای صنعتی به دلیل شرایط حاکم بر بازار و در نتیجه از دست دادن بازارهای هدف هستیم. همچنین در کنار عدم تامین مواد اولیه کافی و مستمر، عمده واحدهای صنعتی با حداقل ظرفیت در حال فعالیت هستند. از این رو به نظر می‌رسد تامین به موقع خاک معدنی و بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های تولیدی بنگاه‌ها باعث کاهش هزینه‌های سربار، افزایش راندمان و کاهش چشمگیر قیمت تمام شده می‌شود؛ نتیجتا توان رقابت بنگاهای تولیدی بالا رفته و حضور در بازارهای هدف امکان پذیر خواهد بود.