اشتیاق خودروسازان آلمانی برای حضور در ایران
یک هیات بلند‌پایه آلمانی پس از گذشت 6 روز از توافق هسته‌ای عازم ایران می‌شود تا در حرکتی نمادین علاقه‌مندی خود به فعالیت دوباره در ایران را نشان دهد. نکته قابل توجه در این سفر حضور برخی مسوولان دو شرکت فولکس واگن و دایملر به‌عنوان غول شرکت‌های خودروساز در هیات مذکور است. گفته می‌شود که این دو شرکت جهت بررسی بازار و همکاری مشترک با خودروسازان داخلی در این جمع حضور دارند تا پس از برداشته‌ شدن تحریم‏‌های اقتصادی بطور جدی به فعالیت بپردازند. از سوی دیگر برخی از منابع خارجی نیز اعلام کردند که «ب‌ام‌و» هم سرگرم بررسی اوضاع در ایران است و ممکن است در بلندمدت وارد بازار این کشور شود. در این زمینه برخی از خبرگزاری‌های داخلی طی هفته جاری عنوان کردند که هیات 60 نفره آلمانی به ریاست زیگمار گابریل، قائم‌مقام صدراعظم آلمان که وزارت اقتصاد و انرژی این کشور را نیز در دست دارد، برای گسترش روابط سیاسی، تجاری و اقتصادی و به دعوت بیژن زنگنه، وزیر نفت، وارد تهران شده است.

این دیدار که نخستین سفر یک هیات بلندپایه اروپایی بعد از توافق ایران و 1+5 به ایران است، در قالب آشنایی و بررسی بازار ایران صورت می‏‌پذیرد. خبرگزار‌ی‌های رسمی در ایران همچنین به حضور دو شرکت فولکس واگن و دایملر در هیات مذکور اشاره و اظهار کردند که این دو شرکت مشغول بررسی بازار ایران هستند تا برای بازگشت به ایران پس از برداشته‌شدن تحریم‏‌های اقتصادی به گفت‏‌وگو با خودروسازان ایرانی بپردازند. همچنین پیش از این فولکس واگن که بزرگ‌ترین خودروساز اروپا است، اعلام کرده بود این شرکت تحولات جاری را تحت نظر دارد. با این‌ همه هنوز تصمیمی در این باره نگرفته است و اقدامات بیشتر احتمالی از سوی این شرکت با تحولات آتی مشخص خواهند شد. دایملر نیز اعلام کرد در حال‌ حاضر مبادلات محدودی در ایران دارد. به این ترتیب هر چند دو شرکت خودروساز آلمانی عزم خود را برای حضور در ایران جزم کردند اما به نظر می‌رسد که هنوز برای فعالیت در ایران با مشکلاتی مواجه هستند.

در این زمینه یک کارشناس صنعت خودرو عنوان می‌کند که چالش فعالیت خودروسازان بزرگ دنیا در ایران تنها تحریم نیست بلکه مشکلاتی است که خودروسازان داخلی نیز با آنها دست به گریبان هستند. به‌عنوان نمونه قیمت‌گذاری خودروهای تولیدی معضلی است که هیچ خودروساز خارجی نمی‌تواند آن را بپذیرد، چراکه هر خودروسازی بر اساس قواعد جهانی با توجه به عرضه صورت گرفته و رقابت ایجاد شده به قیمت‌گذاری خودرو می‌پردازد، بنابراین برای این خودروساز قابل قبول نیست که نهادی جدا از شرکت این تولیدکننده به قیمت‌گذاری بپردازد. از سوی دیگر این خودروسازان باید با چالش انحصار، قدرتمندی و تصمیم‌سازی دو شرکت بزرگ خودروساز کشور نیز کنار بیایند موضوعی که شاید تجربه آن را در دیگر کشورها نداشته باشند.

در این زمینه بسیاری از کارشناسان معتقدند بازار خودرو ایران به دلیل تسلط دو خودروساز بزرگ کشور، انحصاری است و همین موضوع اجازه رشد و توسعه سایر شرکت‌ها (چه داخلی و چه خارجی) را نمی‌دهد. هرچند خودروسازان دلایل خاص خود را در تبرئه از این اتهام دارند از جمله اینکه در ایران چندین خودروساز وجود دارد و واردات خودرو نیز آزاد است، اما به هر حال وضع فعلی بازار خودرو کشور از تسلط بیش از 90 درصدی دو شرکت بزرگ خودروساز کشور حکایت دارد و سایر شرکت‌های خودروساز داخلی و خارجی نقش چندانی در آن ندارند.بررسی اینکه چرا شرکت‌های بخش خصوصی کشور نتوانسته‌اند رقابتی نزدیک را با بزرگان جاده مخصوص ایجاد کنند، نیز به اعتقاد این کارشناسان به عملکرد و رفتار خودروسازان بزرگ کشور و همچنین مدیریت آنها در بازار خودروی کشور برمی‌گردد.اما در حال حاضر مساله مهم دیگر این است که با وجود انحصاری که کارشناسان از آن صحبت به میان می‌آورند، آیا خارجی‌ها بار دیگر حاضر به حضور دوباره در ایران می‌شوند؟به عبارت بهتر، وقتی بازار خودرو کشور نشانه‌هایی قوی از وجود انحصار دارد،


خودروسازان خارجی که عزم ایران کرده‌اند چگونه می‌خواهند با این چالش بزرگ کنار بیایند. بسیاری از شرکت‌هایی که نام آنها برای حضور در بازار خودرو ایران مطرح شده، در دیگر بازارهای دنیا نیز حضور دارند، بازارهایی که نه انحصاری را به خود می‌بینند و نه حضور دولت را می‌توان در آنها مشاهده کرد.اگر نگاهی به بازارهای بزرگ خودرو دنیا بیندازیم، متوجه می‌شویم آزادی عمل خودروسازان در آنها بالا بوده و خبری از انحصار و دخالت دولت نیست و از همین رو رقابتی بسیار نزدیک میان حاضران در این بازارها به چشم می‌آید. این رقابت نه تنها توانسته رضایت مشتریان را در پی داشته باشد، بلکه به ارتقای صنایع خودرو کشورهای میزیان نیز کمک بزرگی کرده است.به‌عنوان مثال در بازار چین، بسیاری از بزرگان خودروسازی جهان در حال فعالیت هستند و اگرچه برخی از آنها با شرکت‌های چینی شریک شده‌اند، اما دولت مرکزی در امور داخلی آنها (آنچه میان شرکت‌های خارجی و چینی در جریان است) دخالت نمی‌کند و کسی هم یادش نمی‌آید که فلان خودروساز خارجی از انحصار در این بازار گله کرده باشد. بنابراین به نظر می‌رسد که علاقه‌مندی خودروسازان به حضور در ایران شاید بدون هزینه برای آنها نباشد چرا که به ثمر رسیدن فعالیت آنها گذشتن از هفت‌خان رستم است مگر اینکه دولت عزم جدی برای حذف مشکلات در این مسیر داشته باشد.