سفری معتدل در تابستانی داغ به کردستان
شهر به شهر تا قدیمی‌ترین دهکده جهان
تابستان است و هوای گرم و تابش بی دریغ آفتاب. اما ایران چهار فصل ما شهرهای زیادی برای سفری خاطره‌انگیز دارد؛ شهرهایی که هوای بهاری را دارند و می‌توان از گرمای خورشید به سوی خنکای چشمه‌ساران و کوه‌های آن رهسپار شد.
سفر به کردستان سفری جذاب با کسب تجربیات منحصربه فرد است؛ سفری که هر لحظه آن خاطره‌ساز است و شاید دیگر نتوانید آن را تجربه کنید. اگر اتوبوس را برای سفر خود انتخاب کنید و اگر تهران را به‌عنوان مبدا سفر برگزینیم باید بگویم که ۱۲ ساعت در راه خواهید بود. مسلما این زمان در سفر با اتومبیل شخصی کمتر است و شاید به حدود ۱۰ ساعت برسد.
سفر به کردستان سفری جذاب با کسب تجربیات منحصربه فرد است؛ سفری که هر لحظه آن خاطره‌ساز است و شاید دیگر نتوانید آن را تجربه کنید. اگر اتوبوس را برای سفر خود انتخاب کنید و اگر تهران را به‌عنوان مبدا سفر برگزینیم باید بگویم که ۱۲ ساعت در راه خواهید بود. مسلما این زمان در سفر با اتومبیل شخصی کمتر است و شاید به حدود ۱۰ ساعت برسد.
تابستان است و هوای گرم و تابش بی دریغ آفتاب. اما ایران چهار فصل ما شهرهای زیادی برای سفری خاطره‌انگیز دارد؛ شهرهایی که هوای بهاری را دارند و می‌توان از گرمای خورشید به سوی خنکای چشمه‌ساران و کوه‌های آن رهسپار شد.
سفر به کردستان سفری جذاب با کسب تجربیات منحصربه فرد است؛ سفری که هر لحظه آن خاطره‌ساز است و شاید دیگر نتوانید آن را تجربه کنید. اگر اتوبوس را برای سفر خود انتخاب کنید و اگر تهران را به‌عنوان مبدا سفر برگزینیم باید بگویم که ۱۲ ساعت در راه خواهید بود. مسلما این زمان در سفر با اتومبیل شخصی کمتر است و شاید به حدود ۱۰ ساعت برسد.
در طول مسیر از شهرهای ساوه، همدان و سنندج عبور خواهید کرد؛ شهرهایی که اگر حوصله داشته باشید و از آن دست مسافرانی نباشید که تنها رسیدن به مقصد را هدف سفر قرار می‌دهند، می‌توانید از مسیر لذت ببرید و چند ساعتی را در این شهرها بگذرانید، اما اگر شب را برای سفر انتخاب کرده‌اید و رسیدن به مقصد برایتان مهم‌تر است، از این شهرها عبور خواهید کرد و در نزدیکی‌های صبح به روستای «نگل» می‌رسید. این روستا به خاطر داشتن یک نسخه خطی بسیار با ارزش از قرآن، مربوط به صدر اسلام معروف است.
pic1
روستایی با میراثی تاریخی
«قرآن نگل»، قرآن بزرگی است که با خط کوفی بر کاغذ ضخیم و قهوه‌ای رنگی نوشته شده و به علت تشابهش با پوست، در بین مردم به «پوست آهو» شهرت دارد. می‌توانید برای بازدید از این قرآن به مسجد روستا مراجعه کنید که در مسیر جاده مریوان و در ۶۰ کیلومتری سنندج واقع شده است.
پس از بازدید از این روستا می‌توانید مسیر را به سمت مریوان ادامه دهید و از جنگل‌های بکر و زیبای بلوط، سقز و مازو اطراف جاده که پوشش گیاهی جنگل‌های غرب کشور را تشکیل می‌دهند لذت ببرید. وسعت این جنگل‌ها حدود 185 هزار هکتار است که با جذب رطوبت ابرهای باران‌زای منطقه مدیترانه‌ای پوشش بسیار زیبایی از درخت‌های تنک پدید آورده‌اند.
اگر علاوه بر طبیعت به آثار تاریخی نیز علاقه دارید، دیدن پل گاران که در نزدیکی شهر مریوان قرار دارد خالی از لطف نیست. البته این پل در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی مریوان قرار دارد و برای دیدنش باید وارد مسیر گاران - تیژتیژ شوید؛ مسیری که در زمان‌های نه چندان دور ارتباط بین دو منطقه اسلامدشت و گاران مریوان را با هم تسهیل می‌کرد. این پل روی رودخانه‌ای به همین نام بنا شده و یکی از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری شهرستان مریوان و همچنین استان کردستان به حساب می‌آید که با شماره ۳۵۹۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این پل دارای 2 دهنه 6 ضلعی در میان رودخانه و دو پایه متصل به ارتفاع طرفین رودخانه است و سه دهنه دارد که طول آن 42، عرض 9 و نیم و ارتفاع آن 6 متر است. در ساخت آن از ملات، سنگ، ساروج، آجر و سنگ‌های تراشیده استفاده شده است.
pic2
مریوان رنگارنگ
با تماشا کردن و لذت بردن از مسیر، به مریوان می‌رسید؛ شهری که مجاورت آن با کشور عراق و وجود مرز رسمی باشماق در این منطقه، دسترسی مستقیم به کالاهای مورد نیاز را برای مسافران این شهرستان فراهم کرده و این مرز مشترک موجب رونق اقتصادی، تجاری و صنعت گردشگری این شهرستان شده است.
این منطقه دارای محصولات جنگلی مانند مازوج، کتیرا و گز درختی است و مهمترین محصولات صنایع دستی مریوان محصولات چوبی، گیوه‌های محلی و شال دستباف است. اگر هوس غذاهای محلی کردید می‌توانید به دنبال انواع آش اعم از آش غوره، آش کشک، پرشتین، ترشک و ترخینه باشید. خورشت ریواس، خوره، شله گنیم، سایله، شوروا، دلمه محلی، دانومه، قایرمه، کنگرماست، کباب قارچ کوهی، مته جنه و یتیمچه نیز از جمله غذاهای محلی این منطقه هستند. همچنین عسل طبیعی و سرشیو به‌عنوان سوغات محلی مریوان در بازار شهر پیدا می‌شود.
با وجود آنکه انتظار می‌رود تا در بازارچه‌های مرزی کالاهایی با قیمت‌های مناسب پیدا شود، اما به گفته مسافران و راهنمایان محلی، بسیاری از اجناس موجود در بازارهای این شهر، در شهرهای بزرگ مانند تهران با قیمت‌های پایین‌‌تر یافت می‌شود، بنابراین شاید بهتر باشد زمان زیادی برای خرید در بازارهای آن صرف نکنید و به سمت دریاچه زریوار حرکت کنید.
pic۳
نگین کردستان
دریاچه زریوار در 2 کیلومتری غرب شهر مریوان و در دامنه‌های کوه‌های منطقه اورامانات قرار دارد و در بین جاذبه‌های فراوان استان کردستان، به‌عنوان بزرگترین چشمه آب شیرین دنیا از زیبایی خاصی برخوردار است. یکی از نکات جالب درباره دریاچه زریوار مریوان این است که هیچ رودخانه‌ای به آن نمی‌ریزد و آب آن از چشمه‌های جوشان کف دریاچه تامین می‌شود.
دریاچه زریوار، سرزمین نیلوفرهای آبی با گل‌های سفیدی است که بیشتر در کناره‌های دریاچه و سواحل آن دیده می‌شوند و شکوه و عظمتی بی‌نظیر به آن می‌دهند. آب زلال و طبیعت بکر و آرامشی که به همراه دارد می‌تواند نوازش شیرین روح علاقه‌مندان به طبیعت باشد.زریوار یکی از مناسب‌ترین زیستگاه‌ها برای گونه‌های مختلف پرندگان، جانوران و دوزیستان بومی و مهاجر اعم از مرغابی، غاز، اردک، پلیکان، فلامینگو، انرود، خوتکا و کاکلی، لک لک سفید، سگ آبی، مارآبی و گراز وحشی است که این روزها با گسترده شدن امکانات گردشگری همچون آلاچیق‌ها، امکانات رفاهی و قایق‌های تفریحی پدالی و موتوری در کنار ساحل آن کمتر به چشم می‌خورند.
اگر هوس شناکردن داشتید به شما پیشنهاد می‌کنم این‌کار را نکنید، چراکه ساحل دریاچه لجنی و گل‌آلود است و بالطبع آن محیط مناسبی برای شنا کردن نیست. همچنین شناکردن وسط دریاچه که با استفاده از قایق امکان‌پذیر است، ممنوع می‌باشد. پس از طبیعت و حضور در کنار دریاچه لذت ببرید و به صدای آب گوش بسپارید.
درباره دریاچه زریوار افسانه‌های متعددی وجود دارد که مشهورترین آنها وجود شهری مدفون زیر آب‌های دریاچه است.
pic4
pic۵
ماسوله کردستان
بعد از دیدن دریاچه زریوار می‌توان به سمت جنوب و منطقه اورامانات حرکت کرد. برای رسیدن به اورامانات دو گردنه نسبتا مرتفع را در یک جاده آسفالت مناسب پیش‌رو دارید. جاده‌ها و گردنه‌های این منطقه در لبه مرزی با عراق قرار دارند؛ به‌گونه‌ای که اگر روی گردنه‌های این منطقه قرار بگیرید، می‌توانید در سمت غرب، مناطق سلیمانیه و کرکوک عراق را ببینید و در سمت شرق هم که روستاهای منطقه اورامانات و پاوه و مریوان قرار گرفته‌اند. چند سالی است که مسیر گردنه تا اورامانات تخت را آسفالت کرده‌اند. اما از اورامانات تخت تا پاوه، جاده همچنان خاکی و تا حدودی خطرناک است. با این حال، تمام سختی سفر با رسیدن به اورامان و دیدن معماری پلکانی - خشکه چینی - آن فراموش می‌شود؛ معماری‌ای که باعث شده اورامان را «ماسوله کردستان» بنامند.خانه‌های اورامان با استفاده از مصالح بومی منطقه که عمدتا سنگ و چوب است، ساخته شده‌اند که در کنار بافت کوهپایه‌ای منطقه منظره‌ای بی‌بدیل را به‌وجود می‌آورد؛ منظره‌ای که با نقش بستن رشته کوه‌های سر به فلک کشیده، چشمه‌ساران متعدد، جنگل‌های بلوط و بادام و انجیر کوهستان هنر خالق چیره‌دست را به رخ مخلوق می‌کشد. این تصویر با لباس‌های رنگارنگ مردان و زنان اورامانی که در باغات گیلاس و گردو و انار در جوش و خروش هستند، صد چندان می‌شود و گردشگران روزها وقت نیاز دارند تا بتوانند دست از لذت دیدن چنین منظره‌ای بردارند.اورامان با وجود آنکه آب و هوایى معتدل دارد اما بهترین زمان بازدید از آن در فصل بهار و تابستان است. گردو، سیب، انار، لبنیات و روغن محلى از محصولاتى هستند که در این فصل به وفور یافت مى‌شود.علاوه بر گیوه و جاجیم که محصول مشترک اکثر روستاهاى کردستان است، اورامان به تولید صنایع چوبى مانند قاشق، چنگال، شانه، سبد و پنجره‌هاى چوبى نیز مشهور است. در این بین گردو، گیوه، نمد، جاجیم و صنایع چوبى توانسته‌اند به سوغات پرطرفدار مردم این روستا تبدیل شوند.زبان مردم اورامان گونه‌اى زبان کردى است که در بقیه منطقه کردستان به خوبى فهمیده نمى‌شود. این لهجه «اورامى» نام دارد که در چند روستاى دیگر اورامانات نیز به آن گویش مى‌شود. موسیقى و رقص این منطقه هم با بقیه منطقه کردستان فرق مى‌کند. قطعا این نکته را هم می‌دانید که رقص جایگاه فرهنگى خاصى در میان مردم این منطقه دارد و نشانی از وحدت و وابستگی آنها است.سیاچمانه، چیله، شمشال، و رقص هورامى جزو آواها و موسیقى‌هاى متداول منطقه است که به هر بهانه کوچکى در کوچه‌ها و خانه‌‌هاى سنگى این روستا دیده مى‌شود. اگر خوش‌شانس باشید و در زمان سفر شما جشن عروسی در جریان باشد، می‌توانید شاهد بازی‌ها و ورزش‌های محلی همچون قل قلان، بیلان، گرزبازى و هلک ملک باشید؛ در غیر این صورت بهتر است تعطیلات نوروز، اعیاد مذهبى و چهارشنبه سورى را برای سفر به این منطقه انتخاب کنید تا بتوانید شاهد برگزاری مراسم اینچنینی باشید.مردان کرد اورامانى چوخه، پانتول، ملکى(گیوه)، شال، دستار، فرنجى و کله بال و زنان آن جانى، کلنجه، شال، کلاه و کلله مى‌پوشند. انواع این لباس‌ها با زیور آلات مختلف تزئین شده‌اند و رنگارنگ هستند. قارچ، کرفس، کنگر، ریواس، خوژه، پنیر، شیر، عسل، گردو و انجیر موادغذایى این منطقه را تشکیل مى‌دهند. پلو، «دوغه وا» یا آش دوغ، ساوار، گردول، ترخینه، دوختن یا آش‌گزنه، هتیمچه با گوشت گوسفند، شدروا، گرما، رشته پلو، رشته رون یک آبه، پرشین، شلغم ترش و کلانه از غذاهاى اورامانى است. از تولیدات هنرهاى سنتى این منطقه می‌توان از گلیم، سجاده، نمد، سبد، گیوه به‌عنوان سوغات نام برد.معماری روستا و موقعیت چشمه‌های پر آب از یکسو و آداب و رسوم و وجود مقبره و مسجد پیر شالیار از دیگر سو نشان از اهمیت اورامان در زمان ساسانی دارد؛ چنانکه هر سال مراسم معروف «پیر شالیار» در این روستا برگزار می‌شود.
اگر می‌خواهید به جشن (عروسی) پیر شالیار بروید، بهتر است بگویم دی و بهمن ماه را برای سفر به اورامان انتخاب کنید. هرچند ممکن است آن زمان فصل مناسبی برای سفر به کردستان نباشد، اما بدانید که این مراسم هر سال با حضور تعداد زیادی از مسافران داخلی و خارجی برگزار می‌شود؛ البته مراسمی هم در اردیبهشت برگزار می‌شود.به اعتقاد اهالی، پیر شالیار یکی از مغ‌های زرتشتی در دوران ساسانی بوده و مردمان آن دیار را در کتاب «معرفت پیر شالیار» به یکتاپرستی، صلح و آرامش در میان قبایل، استفاده از رنگ‌های سفید و شاد در زندگی روزمره، رعایت بهداشت فردی و جمعی و ادای احترام به ریش‌سفیدان و بزرگان قوم دعوت کرده است. به همین منظور هر سال مراسمی برای او برگزار می‌شود. مردم اورامان بر این عقیده‌اند که این رسم و رسوم باید پا بر جا بماند و اورامانات تخت همچنان با طی همین مراحل تا به اینجا پایدار مانده و خواهد ماند.این مراسم، شامل سه مرحله است در اولین هفته دی ماه با ارسال گردوهایی برای مردم که از باغ شالیار چیده شده آغاز می‌شود و با طی مراحل و آداب و سنن بسیار در کنار مزار پیر شالیار با تقسیم نان خرد شده در داخل ماست بین مردم، پایان می‌یابد.
pic6
کجا اقامت داشته باشید
اقامت و اسکان شبانه یکی از مهمترین دغدغه‌های گردشگران است؛ در این زمینه باید بگویم نزدیک‌ترین مرکز اقامتی به این منطقه در شهرستان مریوان واقع شده است که با توجه به جاده کوهستانی و پر پیچ و‌خم منطقه بهتر است پیش‌بینی حضور در یکی از خانه‌های محلی را داشته باشید.
البته می‌توانید یک شب در هتل یا هتل جهانگردی شهر مریوان اقامت داشته باشید و در همان روز بازدید از دریاچه زریوار را در دستور کار قرار دهید؛ سپس به سوی اورامان حرکت کنید. البته اقامت در خانه‌های محلی مردم روستا نیز حس و‌حال خاصی دارد که باید آن را تجربه کرد؛ مخصوصا آنکه یونسکو نیز روستای اورامان را به‌عنوان قدیمی‌ترین دهکده جهان معرفی کرده است و اقامت در قدیمی‌ترین دهکده جهانی صفای دیگری دارد.
قطعا سفر به کردستان با انبوه کوهستان‌ها و دشت‌های پهناور خود گیاهان و جانوران متنوعی که دربرگرفته و دیدن چشم‌انداز جنگل‌های زاگرس، منظره‌ای به یاد ماندنی برای طبیعت دوستان به وجود می‌آورد و می‌تواند سفری به یادماندنی برای گردشگران رقم بزند
سفر به کردستان سفری جذاب با کسب تجربیات منحصربه فرد است؛ سفری که هر لحظه آن خاطره‌ساز است و شاید دیگر نتوانید آن را تجربه کنید. اگر اتوبوس را برای سفر خود انتخاب کنید و اگر تهران را به‌عنوان مبدا سفر برگزینیم باید بگویم که ۱۲ ساعت در راه خواهید بود. مسلما این زمان در سفر با اتومبیل شخصی کمتر است و شاید به حدود ۱۰ ساعت برسد.
در طول مسیر از شهرهای ساوه، همدان و سنندج عبور خواهید کرد؛ شهرهایی که اگر حوصله داشته باشید و از آن دست مسافرانی نباشید که تنها رسیدن به مقصد را هدف سفر قرار می‌دهند، می‌توانید از مسیر لذت ببرید و چند ساعتی را در این شهرها بگذرانید، اما اگر شب را برای سفر انتخاب کرده‌اید و رسیدن به مقصد برایتان مهم‌تر است، از این شهرها عبور خواهید کرد و در نزدیکی‌های صبح به روستای «نگل» می‌رسید. این روستا به خاطر داشتن یک نسخه خطی بسیار با ارزش از قرآن، مربوط به صدر اسلام معروف است.
pic1
روستایی با میراثی تاریخی
«قرآن نگل»، قرآن بزرگی است که با خط کوفی بر کاغذ ضخیم و قهوه‌ای رنگی نوشته شده و به علت تشابهش با پوست، در بین مردم به «پوست آهو» شهرت دارد. می‌توانید برای بازدید از این قرآن به مسجد روستا مراجعه کنید که در مسیر جاده مریوان و در ۶۰ کیلومتری سنندج واقع شده است.
پس از بازدید از این روستا می‌توانید مسیر را به سمت مریوان ادامه دهید و از جنگل‌های بکر و زیبای بلوط، سقز و مازو اطراف جاده که پوشش گیاهی جنگل‌های غرب کشور را تشکیل می‌دهند لذت ببرید. وسعت این جنگل‌ها حدود 185 هزار هکتار است که با جذب رطوبت ابرهای باران‌زای منطقه مدیترانه‌ای پوشش بسیار زیبایی از درخت‌های تنک پدید آورده‌اند.
اگر علاوه بر طبیعت به آثار تاریخی نیز علاقه دارید، دیدن پل گاران که در نزدیکی شهر مریوان قرار دارد خالی از لطف نیست. البته این پل در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی مریوان قرار دارد و برای دیدنش باید وارد مسیر گاران - تیژتیژ شوید؛ مسیری که در زمان‌های نه چندان دور ارتباط بین دو منطقه اسلامدشت و گاران مریوان را با هم تسهیل می‌کرد. این پل روی رودخانه‌ای به همین نام بنا شده و یکی از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری شهرستان مریوان و همچنین استان کردستان به حساب می‌آید که با شماره ۳۵۹۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این پل دارای 2 دهنه 6 ضلعی در میان رودخانه و دو پایه متصل به ارتفاع طرفین رودخانه است و سه دهنه دارد که طول آن 42، عرض 9 و نیم و ارتفاع آن 6 متر است. در ساخت آن از ملات، سنگ، ساروج، آجر و سنگ‌های تراشیده استفاده شده است.
pic2
مریوان رنگارنگ
با تماشا کردن و لذت بردن از مسیر، به مریوان می‌رسید؛ شهری که مجاورت آن با کشور عراق و وجود مرز رسمی باشماق در این منطقه، دسترسی مستقیم به کالاهای مورد نیاز را برای مسافران این شهرستان فراهم کرده و این مرز مشترک موجب رونق اقتصادی، تجاری و صنعت گردشگری این شهرستان شده است.
این منطقه دارای محصولات جنگلی مانند مازوج، کتیرا و گز درختی است و مهمترین محصولات صنایع دستی مریوان محصولات چوبی، گیوه‌های محلی و شال دستباف است. اگر هوس غذاهای محلی کردید می‌توانید به دنبال انواع آش اعم از آش غوره، آش کشک، پرشتین، ترشک و ترخینه باشید. خورشت ریواس، خوره، شله گنیم، سایله، شوروا، دلمه محلی، دانومه، قایرمه، کنگرماست، کباب قارچ کوهی، مته جنه و یتیمچه نیز از جمله غذاهای محلی این منطقه هستند. همچنین عسل طبیعی و سرشیو به‌عنوان سوغات محلی مریوان در بازار شهر پیدا می‌شود.
با وجود آنکه انتظار می‌رود تا در بازارچه‌های مرزی کالاهایی با قیمت‌های مناسب پیدا شود، اما به گفته مسافران و راهنمایان محلی، بسیاری از اجناس موجود در بازارهای این شهر، در شهرهای بزرگ مانند تهران با قیمت‌های پایین‌‌تر یافت می‌شود، بنابراین شاید بهتر باشد زمان زیادی برای خرید در بازارهای آن صرف نکنید و به سمت دریاچه زریوار حرکت کنید.
pic۳
نگین کردستان
دریاچه زریوار در 2 کیلومتری غرب شهر مریوان و در دامنه‌های کوه‌های منطقه اورامانات قرار دارد و در بین جاذبه‌های فراوان استان کردستان، به‌عنوان بزرگترین چشمه آب شیرین دنیا از زیبایی خاصی برخوردار است. یکی از نکات جالب درباره دریاچه زریوار مریوان این است که هیچ رودخانه‌ای به آن نمی‌ریزد و آب آن از چشمه‌های جوشان کف دریاچه تامین می‌شود.
دریاچه زریوار، سرزمین نیلوفرهای آبی با گل‌های سفیدی است که بیشتر در کناره‌های دریاچه و سواحل آن دیده می‌شوند و شکوه و عظمتی بی‌نظیر به آن می‌دهند. آب زلال و طبیعت بکر و آرامشی که به همراه دارد می‌تواند نوازش شیرین روح علاقه‌مندان به طبیعت باشد.زریوار یکی از مناسب‌ترین زیستگاه‌ها برای گونه‌های مختلف پرندگان، جانوران و دوزیستان بومی و مهاجر اعم از مرغابی، غاز، اردک، پلیکان، فلامینگو، انرود، خوتکا و کاکلی، لک لک سفید، سگ آبی، مارآبی و گراز وحشی است که این روزها با گسترده شدن امکانات گردشگری همچون آلاچیق‌ها، امکانات رفاهی و قایق‌های تفریحی پدالی و موتوری در کنار ساحل آن کمتر به چشم می‌خورند.
اگر هوس شناکردن داشتید به شما پیشنهاد می‌کنم این‌کار را نکنید، چراکه ساحل دریاچه لجنی و گل‌آلود است و بالطبع آن محیط مناسبی برای شنا کردن نیست. همچنین شناکردن وسط دریاچه که با استفاده از قایق امکان‌پذیر است، ممنوع می‌باشد. پس از طبیعت و حضور در کنار دریاچه لذت ببرید و به صدای آب گوش بسپارید.
درباره دریاچه زریوار افسانه‌های متعددی وجود دارد که مشهورترین آنها وجود شهری مدفون زیر آب‌های دریاچه است.
pic4
pic۵
ماسوله کردستان
بعد از دیدن دریاچه زریوار می‌توان به سمت جنوب و منطقه اورامانات حرکت کرد. برای رسیدن به اورامانات دو گردنه نسبتا مرتفع را در یک جاده آسفالت مناسب پیش‌رو دارید. جاده‌ها و گردنه‌های این منطقه در لبه مرزی با عراق قرار دارند؛ به‌گونه‌ای که اگر روی گردنه‌های این منطقه قرار بگیرید، می‌توانید در سمت غرب، مناطق سلیمانیه و کرکوک عراق را ببینید و در سمت شرق هم که روستاهای منطقه اورامانات و پاوه و مریوان قرار گرفته‌اند. چند سالی است که مسیر گردنه تا اورامانات تخت را آسفالت کرده‌اند. اما از اورامانات تخت تا پاوه، جاده همچنان خاکی و تا حدودی خطرناک است. با این حال، تمام سختی سفر با رسیدن به اورامان و دیدن معماری پلکانی - خشکه چینی - آن فراموش می‌شود؛ معماری‌ای که باعث شده اورامان را «ماسوله کردستان» بنامند.خانه‌های اورامان با استفاده از مصالح بومی منطقه که عمدتا سنگ و چوب است، ساخته شده‌اند که در کنار بافت کوهپایه‌ای منطقه منظره‌ای بی‌بدیل را به‌وجود می‌آورد؛ منظره‌ای که با نقش بستن رشته کوه‌های سر به فلک کشیده، چشمه‌ساران متعدد، جنگل‌های بلوط و بادام و انجیر کوهستان هنر خالق چیره‌دست را به رخ مخلوق می‌کشد. این تصویر با لباس‌های رنگارنگ مردان و زنان اورامانی که در باغات گیلاس و گردو و انار در جوش و خروش هستند، صد چندان می‌شود و گردشگران روزها وقت نیاز دارند تا بتوانند دست از لذت دیدن چنین منظره‌ای بردارند.اورامان با وجود آنکه آب و هوایى معتدل دارد اما بهترین زمان بازدید از آن در فصل بهار و تابستان است. گردو، سیب، انار، لبنیات و روغن محلى از محصولاتى هستند که در این فصل به وفور یافت مى‌شود.علاوه بر گیوه و جاجیم که محصول مشترک اکثر روستاهاى کردستان است، اورامان به تولید صنایع چوبى مانند قاشق، چنگال، شانه، سبد و پنجره‌هاى چوبى نیز مشهور است. در این بین گردو، گیوه، نمد، جاجیم و صنایع چوبى توانسته‌اند به سوغات پرطرفدار مردم این روستا تبدیل شوند.زبان مردم اورامان گونه‌اى زبان کردى است که در بقیه منطقه کردستان به خوبى فهمیده نمى‌شود. این لهجه «اورامى» نام دارد که در چند روستاى دیگر اورامانات نیز به آن گویش مى‌شود. موسیقى و رقص این منطقه هم با بقیه منطقه کردستان فرق مى‌کند. قطعا این نکته را هم می‌دانید که رقص جایگاه فرهنگى خاصى در میان مردم این منطقه دارد و نشانی از وحدت و وابستگی آنها است.سیاچمانه، چیله، شمشال، و رقص هورامى جزو آواها و موسیقى‌هاى متداول منطقه است که به هر بهانه کوچکى در کوچه‌ها و خانه‌‌هاى سنگى این روستا دیده مى‌شود. اگر خوش‌شانس باشید و در زمان سفر شما جشن عروسی در جریان باشد، می‌توانید شاهد بازی‌ها و ورزش‌های محلی همچون قل قلان، بیلان، گرزبازى و هلک ملک باشید؛ در غیر این صورت بهتر است تعطیلات نوروز، اعیاد مذهبى و چهارشنبه سورى را برای سفر به این منطقه انتخاب کنید تا بتوانید شاهد برگزاری مراسم اینچنینی باشید.مردان کرد اورامانى چوخه، پانتول، ملکى(گیوه)، شال، دستار، فرنجى و کله بال و زنان آن جانى، کلنجه، شال، کلاه و کلله مى‌پوشند. انواع این لباس‌ها با زیور آلات مختلف تزئین شده‌اند و رنگارنگ هستند. قارچ، کرفس، کنگر، ریواس، خوژه، پنیر، شیر، عسل، گردو و انجیر موادغذایى این منطقه را تشکیل مى‌دهند. پلو، «دوغه وا» یا آش دوغ، ساوار، گردول، ترخینه، دوختن یا آش‌گزنه، هتیمچه با گوشت گوسفند، شدروا، گرما، رشته پلو، رشته رون یک آبه، پرشین، شلغم ترش و کلانه از غذاهاى اورامانى است. از تولیدات هنرهاى سنتى این منطقه می‌توان از گلیم، سجاده، نمد، سبد، گیوه به‌عنوان سوغات نام برد.معماری روستا و موقعیت چشمه‌های پر آب از یکسو و آداب و رسوم و وجود مقبره و مسجد پیر شالیار از دیگر سو نشان از اهمیت اورامان در زمان ساسانی دارد؛ چنانکه هر سال مراسم معروف «پیر شالیار» در این روستا برگزار می‌شود.
اگر می‌خواهید به جشن (عروسی) پیر شالیار بروید، بهتر است بگویم دی و بهمن ماه را برای سفر به اورامان انتخاب کنید. هرچند ممکن است آن زمان فصل مناسبی برای سفر به کردستان نباشد، اما بدانید که این مراسم هر سال با حضور تعداد زیادی از مسافران داخلی و خارجی برگزار می‌شود؛ البته مراسمی هم در اردیبهشت برگزار می‌شود.به اعتقاد اهالی، پیر شالیار یکی از مغ‌های زرتشتی در دوران ساسانی بوده و مردمان آن دیار را در کتاب «معرفت پیر شالیار» به یکتاپرستی، صلح و آرامش در میان قبایل، استفاده از رنگ‌های سفید و شاد در زندگی روزمره، رعایت بهداشت فردی و جمعی و ادای احترام به ریش‌سفیدان و بزرگان قوم دعوت کرده است. به همین منظور هر سال مراسمی برای او برگزار می‌شود. مردم اورامان بر این عقیده‌اند که این رسم و رسوم باید پا بر جا بماند و اورامانات تخت همچنان با طی همین مراحل تا به اینجا پایدار مانده و خواهد ماند.این مراسم، شامل سه مرحله است در اولین هفته دی ماه با ارسال گردوهایی برای مردم که از باغ شالیار چیده شده آغاز می‌شود و با طی مراحل و آداب و سنن بسیار در کنار مزار پیر شالیار با تقسیم نان خرد شده در داخل ماست بین مردم، پایان می‌یابد.
pic6
کجا اقامت داشته باشید
اقامت و اسکان شبانه یکی از مهمترین دغدغه‌های گردشگران است؛ در این زمینه باید بگویم نزدیک‌ترین مرکز اقامتی به این منطقه در شهرستان مریوان واقع شده است که با توجه به جاده کوهستانی و پر پیچ و‌خم منطقه بهتر است پیش‌بینی حضور در یکی از خانه‌های محلی را داشته باشید.
البته می‌توانید یک شب در هتل یا هتل جهانگردی شهر مریوان اقامت داشته باشید و در همان روز بازدید از دریاچه زریوار را در دستور کار قرار دهید؛ سپس به سوی اورامان حرکت کنید. البته اقامت در خانه‌های محلی مردم روستا نیز حس و‌حال خاصی دارد که باید آن را تجربه کرد؛ مخصوصا آنکه یونسکو نیز روستای اورامان را به‌عنوان قدیمی‌ترین دهکده جهان معرفی کرده است و اقامت در قدیمی‌ترین دهکده جهانی صفای دیگری دارد.
قطعا سفر به کردستان با انبوه کوهستان‌ها و دشت‌های پهناور خود گیاهان و جانوران متنوعی که دربرگرفته و دیدن چشم‌انداز جنگل‌های زاگرس، منظره‌ای به یاد ماندنی برای طبیعت دوستان به وجود می‌آورد و می‌تواند سفری به یادماندنی برای گردشگران رقم بزند
ارسال نظر