افشین ماهوشی

پنجشنبه هفتم مرداد به مناسبت روز ملی مهارت و کارآفرینی به همایش توسعه مشاغل خانگی در شهرستان فلاورجان دعوت شدم. در کنار برگزاری همایش نمایشگاهی از توانمندیها ی زنان و مردانی برپا بود که با دست خالی و سختکوشی محصولات خانگی خود را در معرض دید عموم قرار داده بودند . برگزاری این همایش شور و تکاپویی بین زنان خانه دار برقرار کرد.ه بود بگفته خانم مهندس کیانی دبیر همایش و رییس آموزشگاه فنی حرفه ای کیان سو هدف اصلی از برگزاری همایش ایجاد انگیزه و خودباوری در افراد ، شکل گیری مشاغل کم سرمایه ، کمک به افزایش درآمد خانواده ها وایجاد روحیه همکاری و تعاون در اعضای خانواده به منظور حل معضلات اقتصادی خانواده، بازاریابی ، تبلیغات و فروش محصولات خانگی بوده و محور اصلی همایش توسعه مشاغل خانگی واقتصاد مقاومتی بوده است. همچنین طی برگزاری همایش اشاره ای به موانع و چالشهای فراروی صاحبان مشاغل خانگی شد. آنچه به عنوان موانع مشاغل خانگی مطرح می شود در واقع سبب آسیب رسانی به رویکرد عملیاتی در پیاده سازی اقتصاد مقاومتی می گردد.

موانع و چالشهای فراروی مشاغل خانگی

مشاغل خانگی کاری است که به وسیلة اعضای خانواده در محیط خانه صورت گیرد و مزاحمتی برای همسایگان ایجاد ننماید. در محیط خانه فقط تولید کالا انجام می شود و عرضه، فروش و بازاریابی آن به خارج از محیط مسکونی انتقال می یابد.برخی از مزایای مشاغل خانگی عبارتند از: پایین بودن هزینه راه اندازی،پایین بودن میزان ریسک سرمایه گذاری، حذف هزینه ایاب و ذهاب، استفاده از نیروی کار سایر اعضای خانواده، امکان کارکردن به صورت پاره وقت، آزادی و استقلال عمل ، ایجاد توازن بین مسئولیت خانوادگی زنان و اشتغال آنان، انعطاف پذیری کار، توسعه فرهنگ کار در خانواده. اما در کنار فواید مشاغل خانگی،کارآفرینان و صاحبان مشاغل خانگی با مشکلاتی مواجهند.آنچه چالشهای عمده فراروی مشاغل خانگی است از سه منبع نشات می گیرد:

1- منابع مالی: شامل تسهیلات است که عمدتا فرایندی طولانی طی می شود و در شرایطی که هزینه تولید صورت گرفته هنوز آورده ای حاصل نشده

2- منابع سرمایه ای: شامل دارایی لازم، تجهیزات و امکانات پشتیبانی تولید می باشد. که هزینه گزافی دارد.

3- منابع اطلاعاتی: از منابع اساسی است که هم شامل قوانین و شیوه نامه های مربوط به مشاغل خانگی است و دانش اداره شغل در خانه را نیز شامل می شود .

خانم فیروزه توکلی که مرکز توانبخشی حرفه ای دخترانه رسالت را در مهرماه ۱۳۷۹تآسیس نموده، آموزش حرفه هایی مثل چرم دوزی،لوم بافی،گونی بافی،مجسمه سازی،گل سازی، پته دوزی و پرورش گل وگیاه را در صدر فعالیتهای دختران نیازمند قرارداده است ، یکی از مشکلات فراروی کسب و کار خانگی را خرید وسایل اولیه از بازار و فروش محصولات و فقدان یک مکان ثابت جهت فروش و عرضۀ مستقیم محصولات.می داند. البته مشکلات بیمه وساماندهی شغلی را باید به این موارد افزود. شغل خانگی شاید مورد پسند بسیاری از افراد خصوصاً زنان خانه دار باشد این نوع روش کسب درآمد، آزادی عمل زیادی برای شاغلین ایجاد می کند. آزادی به دست آمده از کار کردن داخل خانه فوق العاده است. اینکه ساعات کاری را خود فرد مشخص کند، هر زمان که اراده کرد به خود استراحت بدهد ولی در عین حال مشکل هماهنگی بین وظایف خانه و شغل تولیدی است .مشکل دیگر تولید کنندگان خانگی افزایش هزینه تولید با نوسانات بازار است .بدیهی است تسهیل گری بایستی با حمایتهای دولتی صورت پذیرد .چنانچه اشخاص حقوقی در بخش خصوصی بخواهند روند تسهیل گری را انجام دهند بایستی حمایت دولت را داشته باشند وگرنه باز موضوع افزایش هزینه تولید با نوسانات بازار تکرار می شود.

کلام آخر

شاید آنچه در دیدگاه عموم مردم نسبت به مشاغل خانگی وجود داشته باشد دیدگاه اداره یک زندگی به صورت خودکفا باشد. و حداکثر ارزش این مشاغل را در تولیدات خانگی که نیازهای خانواده و اقوام و آشنایان را برطرف کند، قلمداد کنند اما واقع امر کمک شایان تولیدات خانگی به توسعه اقتصاد کشور است . «هر خانه، کارخانه و هر کارخانه، خانه است» شعار ملی تایوانی ها بود و آنها با همین شعار توانستند جهش اقتصادی خود را با گسترش و حمایت کارهای خانگی تجربه کنند. کشور سوئیس که برترین تولید کننده ساعت در جهان است، بخش عمده فعالیت خود را در این زمینه یعنی تولید ساعت از طریق کارگاه های خانگی انجام می دهد، توجه به مشاغل خانگی به همین چند کشور محدود نمی شود و سهم این فعالیت ها در کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه قابل توجه است. ایتالیا از دو دهه قبل برای گسترش مشاغل خانگی اقدام کرد، نتیجه فوق العاده بود، نرخ بیکاری که بالاتر از ۲۲درصد بود با سیاست های حمایتی در این بخش به ۱۲درصد کاهش یافت.

تمرکز مشاغل خانگی در این کشور کفش های چرمی بود، اما چین توانسته است بسیاری از محصولاتی را که نتیجه همین مشاغل خانگی است آن چنان وارد بازار مصرف کشور ما کند که تقریبا کالای غیرچینی در بازار نمی بینیم. این کشور ۳۱درصد محصولات خود را در حوزه کسب و کار خانگی طراحی و تولید می کند. در کشور ما نیز عمر مشاغل خانگی بسیار طولانی است. وقتی نیاکان ما اولین فرش ها را بافتند، اولین کوزه های سفالی را ساختند و اولین لباس ها را تولید کردند و برای انجام این کارها تفاوتی بین زنان و مردان قائل نشدند، پایه صنایع کوچک و کسب و کارهای خانگی گذاشته شد.تولید کنندگان و صنعتگران ایرانی بدانند اگر مردم چه به صورت شاغل خانگی حقیقی و چه حقوقی به صورت شرکت تعاونی وارد اقتصاد شوند اقتصاد ملی شکوفا و به معنای واقعی کلمه مقاومتی می شود.چه اشکال دارد در کارگاه منزلی طراحی و تولید برخی از قطعات خودرو انجام شود. بسته بندی انجام شود و ما عملا شاهد باشیم زنجیره تامین کالای ملی در منازل کامل می شود! وقتی چنین رخدادی باشد می توانیم محکم و قوی بگوییم: اقتصاد ما مقاومتی است.