شناخت آبسه دندان و روش‌های درمانی
عفونت از نوک ریشه دندان خود را به لثه رسانده و باعث تورم و ایجاد درد شدید آن می‌شود! معمولا درمان در این حالت کمی پیچیده‌تر بوده و در مواردی ممکن است لازم باشد دندان را کشید. در موارد پیشرفته‌تر از عفونت، آبسه دندان ممکن است به نواحی حساسی از سر و گردن نیز برسد که برای آن نیاز به جراحی‌های پیچیده در اتاق عمل باشد.متأسفانه درمان دندان‌های دچار آبسه در بعضی موارد بسیار مشکل و گاه غیرممکن است. در صورت بروز آبسه و عفونت دندان‌ها، استفاده سرخود از آنتی بیوتیک به هیچ وجه توصیه نمی‌شود، چرا که گاهی مصرف نابجای آنتی‌بیوتیک‌ها باعث پنهان شدن علائم یا مقاوم شدن میکروب‌ها می‌گردد. پس در صورت بروز آبسه‌های دندانی در اولین فرصت باید به پزشک مراجعه نمود تا اقدامات درمانی لازم به عمل آید. از طرفی باقی گذاشتن دندان‌های عفونی در دهان بسیار خطرناک است، چون علاوه‌بر تاثیر عفونت بر سلامت عمومی بدن، در برخی موارد عفونت دندان‌های شیری بر روی جوانه دندان‌های دائمی زیرین تاثیر گذاشته، باعث نقص ساختاری این دندان‌ها می‌شود.نقش اصلی در درمان آبسه‌های دندانی، اول حذف عامل عفونت است که این عمل به صورت باز کردن راهی مثل بریدن بافت‌های روی آبسه، عصب‌کشی دندان یا حتی خارج کردن دندان برای خروج چرک انجام می‌شود و دومین راه تجویز آنتی بیوتیک‌های لازم برای کامل شدن درمان و حذف مواد عفونی است که البته هر دو مورد باید در مطب و با نظر دندان‌پزشک انجام شود.اگر آبسه‌ها در نواحی سطحی و در مجاورت استخوان فک باشد، مشکل چندانی پیش نمی‌آید و به آسانی می‌توان آنها را کنترل و درمان کرد اما اگر این عفونت به فضاهای عمقی مانند فضاهای اطراف حلق، مجاری تنفسی و حتی اطراف مغز راه پیدا کند می‌تواند بسیار خطرناک باشد و موجب انسداد راه‌های تنفسی، درگیری مغز و مننژیت (التهاب پرده مغز) و انتشار در خون شود.حتی اگر به یک آبسه سطحی به موقع رسیدگی نشود این عفونت می‌تواند به بافت‌های عمیق‌تر گسترش یابد و دردسرساز شود.

مکانیسم آبسه دندان

منطقه محدودی از چرک ناشی از عفونت باکتریایی است، سیستم ایمنی بدن به عفونت واکنش نشان می‌دهد، گلبول‌های سفید خون را به محل عفونت می‌فرستد تا به مقابله با آن بپردازد.چرک مخلوطی از سلول‌های مرده و زنده خون، آنزیم‌ها و بقایای تخریب شده سلول‌ها و بافت‌هاست، وقتی که راهی برای خروج چرک وجود داشته باشد آبسه تشکیل می‌شود.

آبسه‌ها در هر جای بدن می‌توانند تشکیل شوند، در دهان آبسه‌ها در بافت لثه یا در ریشه‌های دندان و بافت‌های اطراف دندان تشکیل می‌شود. علت آن می‌تواند تروما آسیب های ناشی از ضربه خوردنباکتری‌ها (که وارد فضای پالپ شده‌اند) یا یک پاکت پریودنتالی عمیق (عمیق شدن شیار طبیعی لثه اطراف دندان که باید بین صفر تا یک میلی متر عمق داشته باشد.) افراد با مقاومت کم بدن در معرض تشکیل بیشتر آبسه‌ها هستند.

در ابتدا آبسه ممکن است موجب سردرد شود که می‌تواند شدید باشد. عصب دندان می‌تواند عفونی شود، عفونت از لثه گذشته و در دهان باز شود، وقتی آبسه به دهان راه باز می‌کند درد کاهش می‌یابد اما درمان دندانپزشکی باید انجام شود.اگر آبسه درمان نشود عفونت به سایر جاهای سر و گردن گسترش می‌یابد.

علائم آبسه دندان

علائم اصلی آبسه دندان به‌تدریج ظاهر شده و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

درد شدید در لمس دندان مبتلا و حین گاز زدن و جویدن

سست شدن دندان مبتلا

تورم حساس و قرمز رنگ لثه روی ریشه دندان

آزاد شدن چرک به داخل دندان

اولین علامت این آبسه‌های خطرناک به‌طور معمول تب بالا و بی حالی است.در این شرایط حال عمومی بیمار خوب نیست و فرد احساس درد، دشواری در بلعیدن غذا و آب دارد، با توجه به اینکه پزشک می‌تواند این آبسه را احساس کند و تشخیص دهد باید به محض بروز علائم به دندان‌پزشک مراجعه کرد.در این مرحله بسیار مهم است که مشخص شود، عفونت در کجا وجود دارد تا به موقع بتوان از طریق جراحی به آن رسیدگی و عفونت را تخلیه کرد که در این مرحله باید فرد در بیمارستان بستری و با عمل جراحی، این آبسه و چرک تخلیه شود.در این مورد مصرف آنتی بیوتیک خوراکی بی فایده است و باید در بیمارستان آنتی بیوتیک به صورت وریدی به بیمار تزریق شود.اگر آبسه درمان نشود، ممکن است عفونت از دندان به سطح لثه کانال زده و یک تورم دردناک که آبسه دندان نامیده می‌شود، شکل بگیرد. اگر آبسه دندان بترکد چرک به داخل دهان آزاد شده و درد را کاهش می‌دهد. اگر عفونت گسترش یابد ممکن است صورت متورم و دردناک شود و گاه تب نیز ایجاد شود. اگر به آبسه دندان مشکوک شدید باید هرچه سریع‌تر با دندان‌پزشک خود مشورت کنید.


تشخیص

معمولا دندان‌پزشک آبسه دندان را با معاینه دهان و دندان تشخیص می‌دهد.،راه‌های تشخیص:ضربه آرام به دندان ها،آزمایش حرارتی،استفاده از یک تستر الکتریکی،ممکن است استفاده از X.ray هم ضرورت داشته باشد.وقتی آب تخلیه می‌شود علائم آبسه فرو کش می‌کنند اما عفونت کما کان پابرجاست تا زمانی که دندان درمان شود.


درمان

ابتدا باید آبسه تخلیه شود که با آن درد و مقدار زیادی عفونت کاهش می‌یابد، سپس درمان ریشه ممکن است لازم باشد و باید سریعا انجام شود. اگر آبسه بافت لثه را درگیر کرده باشد توصیه می‌شود دهان را با آب گرم شستشو کنید، این کار چند بار در روز و چندین روز باید انجام شود. استفاده از آنتی بیوتیک برای حذف کامل عفونت ضروری است. رادیوگرافی از دندان ۶ ماه بعد برای اطمینان از حذف عفونت لازم است.دندان عقل هم می‌تواند موجب آبسه و عفونت شود، به‌طور معمول دندان‌های عقل نیمه نهفته می‌تواند موجب آبسه شود. اگر نیمی از دندان عقل شما زیر لثه نهفته است، لثه اطراف آن می‌تواند روی دندان را بگیرد و میکروب‌ها در لثه اطراف این دندان جمع شود و با تحریک این بافت (هنگام گاز گرفتن لثه) دندان عقل عفونی و دچار آبسه شود بنابراین در این مواقع لازم است ابتدا با مصرف آنتی بیوتیک مناسب، عفونت اطراف دندان عقل کنترل و سپس دندان عقل از دهان خارج شود چرا که عفونت اطراف این دندان می‌تواند موجب درگیری فضاهای عمیق‌تر هم شود که این امر خطرناک است.ممکن نیست آبسه‌ها آن قدر وسیع شود که نیاز به تخلیه بافت و استخوان‌های صورت مانند استخوان گونه و... باشد. به‌طور معمول چنین اتفاقی پیش نمی‌آید و آبسه‌ها موجب درگیری استخوان نمی‌شود که نیاز به خارج کردن استخوان باشد، فقط نیاز است محل تجمع چرک تخلیه شود.


پیشگیری

رعایت بهداشت خوب دهان با تمیز نگه داشتن لثه‌ها و دندان‌ها از بقایای غذایی می‌تواند پیشگیری کننده باشد، معاینات منظم دندان‌پزشکی بسیار مهم است، اگر شما یک سیستم ایمنی ضعیف داشته باشید دندان‌پزشک را از این امر آگاه کنید.