برنامه شورای‌عالی شهرسازی برای تهران
هفته گذشته شورای‌عالی شهرسازی و معماری آغاز مطالعات طرح جامع ساماندهی تهران براساس افزایش شهرنشینی، تراکم و سکونتگاه‌های غیررسمی و وضعیت آب و هوایی کلانشهرها را در سال‌های آتی تصویب کرد. مطابق با مصوبه شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور و طبق قانون امکان‌سنجی انتقال پایتخت مصوب اردیبهشت‌ماه ۹۴، دولت دو سال برای آسیب‌شناسی، ساماندهی و ارائه راهکارهای لازم با هدف عدم تمرکز در مجموعه شهری تهران فرصت دارد.
طی ۵۰ سال گذشته روند شهرسازی کشور نشان می‌دهد که جمعیت شهرنشین ۶ برابر شده و در نتیجه این افزایش جمعیت منجر به معضلاتی از جمله افزایش تراکم از ۲۸۳ نفر در هکتار به ۷۷۶ در مجموعه شهری تهران، ایجاد و افزایش سکونتگاه‌های غیررسمی شده است.
طی ۵۰ سال گذشته روند شهرسازی کشور نشان می‌دهد که جمعیت شهرنشین ۶ برابر شده و در نتیجه این افزایش جمعیت منجر به معضلاتی از جمله افزایش تراکم از ۲۸۳ نفر در هکتار به ۷۷۶ در مجموعه شهری تهران، ایجاد و افزایش سکونتگاه‌های غیررسمی شده است.
هفته گذشته شورای‌عالی شهرسازی و معماری آغاز مطالعات طرح جامع ساماندهی تهران براساس افزایش شهرنشینی، تراکم و سکونتگاه‌های غیررسمی و وضعیت آب و هوایی کلانشهرها را در سال‌های آتی تصویب کرد. مطابق با مصوبه شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور و طبق قانون امکان‌سنجی انتقال پایتخت مصوب اردیبهشت‌ماه ۹۴، دولت دو سال برای آسیب‌شناسی، ساماندهی و ارائه راهکارهای لازم با هدف عدم تمرکز در مجموعه شهری تهران فرصت دارد.
طی ۵۰ سال گذشته روند شهرسازی کشور نشان می‌دهد که جمعیت شهرنشین ۶ برابر شده و در نتیجه این افزایش جمعیت منجر به معضلاتی از جمله افزایش تراکم از ۲۸۳ نفر در هکتار به ۷۷۶ در مجموعه شهری تهران، ایجاد و افزایش سکونتگاه‌های غیررسمی شده است. از طرفی طبق پیش‌بینی‌ها، جمعیت مجموعه شهری (تهران و کرج) از ۵/ ۱۴ میلیون نفر فعلی به ۱۹ میلیون نفر در ۲۰ سال آتی خواهد رسید؛ بنابراین دخالت در ساختار کالبدی مجموعه شهری تهران به شدت احساس می‌شود تا وابستگی به زمین از مرکز، تمرکززدایی شود. به‌نظر می‌رسد آینده شهرسازی بستگی به توسعه و حمل‌و‌نقل ریلی دارد. همچنین برجسته‌کردن نقش مدیریت‌های محلی و پایش دوره از دو سال یکبار طرح مجموعه شهری تهران از راهکارهای اساسی برای ساماندهی شهر تهران است. در نهایت پیرو تصویب قانون ساماندهی و بررسی انتقال پایتخت، مقرر شد طرح ساماندهی و تمرکززدایی از تهران تهیه و برای تصویب به شورای‌عالی ارائه شود.
به گزارش «دنیای اقتصاد» طرح جامع شهر تهران که سال‌ها نهادهایی همچون شهرداری تهران، وزارت مسکن، شورای‌عالی شهرسازی و معماری و شورای شهر مشغول تدوین آن بودند، اوایل سال ۸۷ با اصلاحات جزئی و با توافق دولت و شهرداری ابلاغ شد. این طرح ۱۰ موضوع کلی و در عین حال مهم در تهران را هدف قرار داده و با تعیین یکسری ضوابط و محدودیت‌ها، قصد داشت کلان‌شهر تهران را برای زندگی مناسب شهری تا سال ۱۴۰۵ آماده کند. نویسندگان طرح جامع با اعتقاد به اینکه بسیاری از مشکلات و معضلات کلان‌شهر تهران در نتیجه رعایت نکردن یکسری ضوابط شهرسازی و ساختمان‌سازی در گذشته بوده است، ضوابط یکسان و هماهنگی را برای نحوه ساخت در تمامی مناطق شهر تهران تعیین کردند. از این رو عمده ماموریت‌ها و برنامه‌ها در این طرح که از آن به‌عنوان راهبرد مدیریت شهری تهران نیز نام برده می‌شود، مربوط به نحوه ساخت و ساز در تهران است که ۱۰ موضوع کلی شامل برخورد با ساخت‌وسازهای غیرمجاز، محدودیت سکونت در برخی مناطق تهران، پیش‌بینی از جمعیت شهر تهران تا سال ۱۴۰۵، امنیت حکومت مرکزی، تغییرات در نوع صنایع قابل استقرار در تهران، عوارض ساخت‌وساز و درآمد شهرداری، بافت‌های فرسوده، تعیین حریم تهران، خدمات شهری و رفاهی و پارکینگ خودرو را دربر می‌گیرد که «طرح» برای هر کدام از این موضوعات ضوابط و محدودیت‌هایی را در نظر گرفته است. یکی از موضوعاتی که به‌نظر می‌رسد بسیار مورد تاکید و توجه نهادهای تهیه‌کننده این طرح بوده، برخورد با ساخت‌وسازهای غیرمجاز است؛ به‌طوری‌که در بخش‌های مختلف طرح به عناوین مختلف به آن اشاره شده است. با اجرای این طرح بنا بود با هرگونه تخلف در ساخت‌وساز در حریم پایتخت برخورد جدی و همه‌جانبه و بدون اغماض شود و از هر گونه فعل و انفعال غیررسمی و غیرقانونی در این بخش جلوگیری شود.
همچنین مطابق با پیش‌بینی‌های انجام شده درخصوص جمعیت شهر تهران در افق طرح جامع بنا بود جمعیت روز تهران ۱/ ۹میلیون نفر و جمعیت ساکن ۷/ ۸میلیون نفر باشد. بر این اساس، جمعیت شهر تهران در افق طرح (۱۴۰۵) با رشد طبیعی آن و تجربه و تحلیل نتایج آخرین سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵، معادل ۷/ ۸ میلیون نفر پیش‌بینی شد؛ اما برنامه‌ریزی‌ها برای تامین نیازهای خدمات شهری جمعیت ساکن و شاغل (جمعیت روزانه) بر مبنای جمعیتی معادل ۱/ ۹میلیون نفر انجام و ظرفیت‌پذیری سکونت نیز بر مبنای ۲۰درصد مازاد بر پیش‌بینی نیاز در افق طرح برای حدود ۵/ ۱۰میلیون نفر جمعیت تدارک یافت. ازسوی دیگر تدابیر ویژه‌ای برای ضوابط ساخت وساز در شمال و غرب پایتخت پیش‌بینی شد. براساس ضوابط طرح جامع شهر تهران هر گونه ساختمان‌سازی روی زمین‌های ناپایدار و مستعد لغزش محدود می‌شود و در کلیه ساختمان‌ها و تاسیسات زیربنایی ضوابط طراحی و اجرای مربوط به حریم گسل‌های اصلی و فرعی باید اجرا شود. همچنین بنا بود در محله‌هایی از شمال تهران که شیب زمین در آنجا بسیار تند است از ساخت‌وساز جلوگیری به عمل آید. در غرب تهران و در مناطق ۲۱ و ۲۲ نیز گسترش سکونت محدود شود. نهایتا برای اجرای لایه لایه طرح جامع تهران مدیریت شهری مکلف شد ظرف مدت کوتاهی طرح تفصیلی شهر تهران را تدوین و برای اجرا به تصویب شورای شهر تهران برساند. طرحی که برخلاف ضوابط طرح جامع تهران، پنج سال بعد در اردیبهشت‌ماه سال ۹۱ رونمایی و ابلاغ شد.
به گفته کارشناسان شهری وقفه زمانی ایجاد شده میان تدوین و تصویب دو طرح جامع و تفصیلی شهر تهران سبب شد تا حد زیادی ضوابط طرح تفصیلی مطابق با طرح جامع به‌عنوان یک سند فرادست تنظیم نشود. گذشته از آن بنا بود ۶ ماه پس از تصویب طرح تفصیلی تهران، ضوابط ساخت وسازهای بلندمرتبه نیز تهیه و به تصویب شورای‌عالی شهرسازی برسد. این ضوابط نیز با گذشته سه و سال نیم از موعد تدوین و تصویب آن هنوز به مرحله نهایی تصویب نرسیده است. از این رو به‌نظر می‌رسد آغاز مطالعات طرح جامع ساماندهی تهران با ملاحظه‌های زیادی می‌تواند همراه باشد. از جمله اینکه ظرفیت‌های زیست محیطی شهر تهران شامل منابع آبی، زمین، هوا و...پیش از رسیدن به افق طرح جامع تکمیل شده است. بحران آب، کمبود زمین خام برای ساخت وساز و آلودگی هوا شرایط زندگی را برای پایتخت نشینان سخت‌تر کرده است. جمعیت ساکن شهر تهران هم‌اکنون در مرز ۵/ ۸ میلیون نفر قرار گرفته است و پیش‌بینی می‌شود در افق ۱۴۰۵ جمعیت شهر تهران از مرز ۱/ ۹ نفر پیش‌بینی شده برای روز نیز پیشی بگیرد. از این رو شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور بنا دارد با طرح جامع ساماندهی تهران ، ساخت وسازهای مسکونی پایتخت را محدود کند؛ بنابراین برای اجرای چنین تصمیمی علاوه‌بر عزم راسخ باید مکان جایگزینی برای تامین مسکن جمعیت شهر تهران که به واسطه مهاجرت همچنان رو به رشد است، در نظر بگیرد. به گفته گروهی از کارشناسان شهری اگر شهرهای کوچک اطراف شهر تهران به‌عنوان مکان جایگزین جهت تامین مسکن پایتخت نشینان مطرح است باید تدبیری در راستای گسترش شبکه حمل‌و‌نقل عمومی سریع و آسان آن نیز اندیشیده شود.
طی ۵۰ سال گذشته روند شهرسازی کشور نشان می‌دهد که جمعیت شهرنشین ۶ برابر شده و در نتیجه این افزایش جمعیت منجر به معضلاتی از جمله افزایش تراکم از ۲۸۳ نفر در هکتار به ۷۷۶ در مجموعه شهری تهران، ایجاد و افزایش سکونتگاه‌های غیررسمی شده است. از طرفی طبق پیش‌بینی‌ها، جمعیت مجموعه شهری (تهران و کرج) از ۵/ ۱۴ میلیون نفر فعلی به ۱۹ میلیون نفر در ۲۰ سال آتی خواهد رسید؛ بنابراین دخالت در ساختار کالبدی مجموعه شهری تهران به شدت احساس می‌شود تا وابستگی به زمین از مرکز، تمرکززدایی شود. به‌نظر می‌رسد آینده شهرسازی بستگی به توسعه و حمل‌و‌نقل ریلی دارد. همچنین برجسته‌کردن نقش مدیریت‌های محلی و پایش دوره از دو سال یکبار طرح مجموعه شهری تهران از راهکارهای اساسی برای ساماندهی شهر تهران است. در نهایت پیرو تصویب قانون ساماندهی و بررسی انتقال پایتخت، مقرر شد طرح ساماندهی و تمرکززدایی از تهران تهیه و برای تصویب به شورای‌عالی ارائه شود.
به گزارش «دنیای اقتصاد» طرح جامع شهر تهران که سال‌ها نهادهایی همچون شهرداری تهران، وزارت مسکن، شورای‌عالی شهرسازی و معماری و شورای شهر مشغول تدوین آن بودند، اوایل سال ۸۷ با اصلاحات جزئی و با توافق دولت و شهرداری ابلاغ شد. این طرح ۱۰ موضوع کلی و در عین حال مهم در تهران را هدف قرار داده و با تعیین یکسری ضوابط و محدودیت‌ها، قصد داشت کلان‌شهر تهران را برای زندگی مناسب شهری تا سال ۱۴۰۵ آماده کند. نویسندگان طرح جامع با اعتقاد به اینکه بسیاری از مشکلات و معضلات کلان‌شهر تهران در نتیجه رعایت نکردن یکسری ضوابط شهرسازی و ساختمان‌سازی در گذشته بوده است، ضوابط یکسان و هماهنگی را برای نحوه ساخت در تمامی مناطق شهر تهران تعیین کردند. از این رو عمده ماموریت‌ها و برنامه‌ها در این طرح که از آن به‌عنوان راهبرد مدیریت شهری تهران نیز نام برده می‌شود، مربوط به نحوه ساخت و ساز در تهران است که ۱۰ موضوع کلی شامل برخورد با ساخت‌وسازهای غیرمجاز، محدودیت سکونت در برخی مناطق تهران، پیش‌بینی از جمعیت شهر تهران تا سال ۱۴۰۵، امنیت حکومت مرکزی، تغییرات در نوع صنایع قابل استقرار در تهران، عوارض ساخت‌وساز و درآمد شهرداری، بافت‌های فرسوده، تعیین حریم تهران، خدمات شهری و رفاهی و پارکینگ خودرو را دربر می‌گیرد که «طرح» برای هر کدام از این موضوعات ضوابط و محدودیت‌هایی را در نظر گرفته است. یکی از موضوعاتی که به‌نظر می‌رسد بسیار مورد تاکید و توجه نهادهای تهیه‌کننده این طرح بوده، برخورد با ساخت‌وسازهای غیرمجاز است؛ به‌طوری‌که در بخش‌های مختلف طرح به عناوین مختلف به آن اشاره شده است. با اجرای این طرح بنا بود با هرگونه تخلف در ساخت‌وساز در حریم پایتخت برخورد جدی و همه‌جانبه و بدون اغماض شود و از هر گونه فعل و انفعال غیررسمی و غیرقانونی در این بخش جلوگیری شود.
همچنین مطابق با پیش‌بینی‌های انجام شده درخصوص جمعیت شهر تهران در افق طرح جامع بنا بود جمعیت روز تهران ۱/ ۹میلیون نفر و جمعیت ساکن ۷/ ۸میلیون نفر باشد. بر این اساس، جمعیت شهر تهران در افق طرح (۱۴۰۵) با رشد طبیعی آن و تجربه و تحلیل نتایج آخرین سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵، معادل ۷/ ۸ میلیون نفر پیش‌بینی شد؛ اما برنامه‌ریزی‌ها برای تامین نیازهای خدمات شهری جمعیت ساکن و شاغل (جمعیت روزانه) بر مبنای جمعیتی معادل ۱/ ۹میلیون نفر انجام و ظرفیت‌پذیری سکونت نیز بر مبنای ۲۰درصد مازاد بر پیش‌بینی نیاز در افق طرح برای حدود ۵/ ۱۰میلیون نفر جمعیت تدارک یافت. ازسوی دیگر تدابیر ویژه‌ای برای ضوابط ساخت وساز در شمال و غرب پایتخت پیش‌بینی شد. براساس ضوابط طرح جامع شهر تهران هر گونه ساختمان‌سازی روی زمین‌های ناپایدار و مستعد لغزش محدود می‌شود و در کلیه ساختمان‌ها و تاسیسات زیربنایی ضوابط طراحی و اجرای مربوط به حریم گسل‌های اصلی و فرعی باید اجرا شود. همچنین بنا بود در محله‌هایی از شمال تهران که شیب زمین در آنجا بسیار تند است از ساخت‌وساز جلوگیری به عمل آید. در غرب تهران و در مناطق ۲۱ و ۲۲ نیز گسترش سکونت محدود شود. نهایتا برای اجرای لایه لایه طرح جامع تهران مدیریت شهری مکلف شد ظرف مدت کوتاهی طرح تفصیلی شهر تهران را تدوین و برای اجرا به تصویب شورای شهر تهران برساند. طرحی که برخلاف ضوابط طرح جامع تهران، پنج سال بعد در اردیبهشت‌ماه سال ۹۱ رونمایی و ابلاغ شد.
به گفته کارشناسان شهری وقفه زمانی ایجاد شده میان تدوین و تصویب دو طرح جامع و تفصیلی شهر تهران سبب شد تا حد زیادی ضوابط طرح تفصیلی مطابق با طرح جامع به‌عنوان یک سند فرادست تنظیم نشود. گذشته از آن بنا بود ۶ ماه پس از تصویب طرح تفصیلی تهران، ضوابط ساخت وسازهای بلندمرتبه نیز تهیه و به تصویب شورای‌عالی شهرسازی برسد. این ضوابط نیز با گذشته سه و سال نیم از موعد تدوین و تصویب آن هنوز به مرحله نهایی تصویب نرسیده است. از این رو به‌نظر می‌رسد آغاز مطالعات طرح جامع ساماندهی تهران با ملاحظه‌های زیادی می‌تواند همراه باشد. از جمله اینکه ظرفیت‌های زیست محیطی شهر تهران شامل منابع آبی، زمین، هوا و...پیش از رسیدن به افق طرح جامع تکمیل شده است. بحران آب، کمبود زمین خام برای ساخت وساز و آلودگی هوا شرایط زندگی را برای پایتخت نشینان سخت‌تر کرده است. جمعیت ساکن شهر تهران هم‌اکنون در مرز ۵/ ۸ میلیون نفر قرار گرفته است و پیش‌بینی می‌شود در افق ۱۴۰۵ جمعیت شهر تهران از مرز ۱/ ۹ نفر پیش‌بینی شده برای روز نیز پیشی بگیرد. از این رو شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور بنا دارد با طرح جامع ساماندهی تهران ، ساخت وسازهای مسکونی پایتخت را محدود کند؛ بنابراین برای اجرای چنین تصمیمی علاوه‌بر عزم راسخ باید مکان جایگزینی برای تامین مسکن جمعیت شهر تهران که به واسطه مهاجرت همچنان رو به رشد است، در نظر بگیرد. به گفته گروهی از کارشناسان شهری اگر شهرهای کوچک اطراف شهر تهران به‌عنوان مکان جایگزین جهت تامین مسکن پایتخت نشینان مطرح است باید تدبیری در راستای گسترش شبکه حمل‌و‌نقل عمومی سریع و آسان آن نیز اندیشیده شود.
ارسال نظر