موسیقی دانان خراسان در تنگنا

دنیای اقتصاد، ضحی زردکانلو- موسیقی از دیرباز با فرهنگ ایران عجین شده به طوریکه موسیقی ایرانی دارای اصالت و قدمتی شکوهمند است و هنرمندان نامی و بزرگ بسیاری را در طول تاریخ به خود دیده است. در این بین علیرغم این‌که موسیقی مقامی خراسان نیز هموراه مورد توجه اهالی موسیقی چه در ایران و چه در خارج از کشور قرار گرفته است، اما صد افسوس در این استان، بایدها و نبایدهایی گریبان‌گیر موسیقی شده که نتیجه آن جز «محرومیت» نیست. محرومیت موسیقی دانان از حقوق صنفی و حرفه‌ای خود و محرومیت مردم مشهد از صدای ساز موسیقی فاخر ایرانی. میثم قومورلو رئیس هیات مدیره انجمن صنفی کارگری هنرمندان موسیقی خراسان رضوی به دنیای اقتصاد درباره این مشکلات می‌گوید: از نامه‌های بلندبالا و سرگشاده‌ای که برای مقامات مسئول نوشته‌اند، از وضعیت معیشتی موسیقی‌دانان ساکن مشهد که بخاطر شرایط موجود دچار مشکل شده و از حرم امام رضا می‌گوید، که تنها حرم ائمه معصومین در دنیاست که در آن موسیقی زنده نواخته می‌شود...

مشهد و کنسرت موسیقی

رئیس هیات مدیره انجمن صنفی کارگری هنرمندان موسیقی خراسان رضوی با انتقاد از این موضوع که مشهد تا به‌حال یک جشنواره موسیقی و یک اتفاق بزرگ موسیقایی را به خود ندیده است می‌گوید: اما می‌بینیم تنها حرمی که در آن موسیقی نواخته می‌شود حرم امام رضاست. ما در یک حالت معلق و بلاتکلیف قرارگرفته‌ایم و نمی دانیم حلال است؟ حرام است؟ قضیه از چه قرار است؟ چیزی‌که واضح است ایران جمهوری اسلامی است نه ایلات متحده که هرقستمش قانون خاصی داشته باشد.

پویش موسیقی مشهد

میثم قومورلو در توضیح پویش‌های اخیر که توسط هنرمندان مشهد در راستای حمایت از اعتقادات مذهبی موسیقی‌دانان شکل گرفت می‌گوید: دلیل شکل‌گیری این پویش‌ها تهمت‌های ناروایی بود که به ضد دین بودن هنرمندان اشاره داشت. برای ما خیلی مهم بود که مردم تحث تاثیر این نگرش اشتباه قرار نگیرند. حرف ما در این پویش این بود که ما دقیقا همان کسانی هستیم که موسیقی‌های سیاسی و مذهبی را تولید می‌کنیم. قومورلو ادامه می‌دهد: من شخصا ۹۰ درصد کارهایی که می‌سازم مذهبی است، پس وقتی به من انگ لاییک بودن می‌زنند باید به نحوی از حیثیت خودم دفاع کنم. وی تصریح ‌می‌کند: در تمام اتفاقات سیاسی اعم از جنگ، ورود حضرت امام به ایران و سایر مناسبات ملی، از محصولات موسیقی استفاده می‎شود و این کمال بی انصافی است که محصولات موسیقی استفاده شود و موسیقی دانان مورد هجمه‌های ناثواب قرار بگیرند.

درباره نامه‌های سرگشاده

رئیس هیات مدیره انجمن صنفی کارگری هنرمندان موسیقی خراسان رضوی درباره نامه اعتراضی که به ریاست جمهوری نوشته شد، می‌گوید: ما نمی‌خواستیم نامه سرگشاده دهیم ولی چون این نامه توسط بزرگان موسیقی کشور مورد تایید قرار گرفت ما هم همراه شدیم که خوشبختانه حرکت خوبی بود، بازتاب رسانه‌ای خوبی داشت و تا حدی از فشارها کاست. قومورلو خاطرنشان می‌کند: نامه‌ دیگری نیز توسط انجمن صنفی موسیقی خراسان رضوی خطاب به ریاست جمهوری نوشته شد، با توجه به اینکه بند اول اساسنامه ما حمایت از هنرمندان است بصورت کاملا رسمی به ریاست جمهوری و بصورت محرمانه به مجلس شورای اسلامی نامه نوشتیم و نامه بعدی ما نیز به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود که با توجه با استعفای ایشان مسکوت ماند.

انجمن صنفی موسیقی

قومورلو در توضیح شکل‌گیری انجمن صنفی موسیقی می‌گوید: در سال ۱۳۷۸ انجمن صنفی موسیقی ایران شروع به کار کرد و در اغلب استان‌های کشور مستقلا تشکیل شد. اساس نامه‌ انجمن صنفی موسیقی خراسان رضوی نیز مستقل از تهران فعالیت می‌کند. ما مجوز و شماره ثبت خاص خودمان را داریم. اهداف انجمن کاملا صنفی و در راستای حمایت از هنرمندان موسیقی است. وی خاطرنشان می‌کند: ما تنها تشکل در خراسان هستیم که وابسته به هیچ ارگان دولتی نبوده، ولی مورد تایید دولت هستیم و انجمن شماره ثبت وزارت کار را دارد.

نوازندگان، خوانندگان، آهنگسازان، سازندگان ساز و ترانه سرایان مجموعه اعضای انجمن صنفی بوده و در حال حاضر نزدیک به هزار نفر عضو این انجمن هستند. ولی ما بالای ۱۸ هزار نفر هنرمند موسیقی در این شهر داریم. این هنرمند موسیقی ادامه می‌دهد: به‌خاطر مسائل و شباهت‌هایی که بین اسم انجمن صنفی موسیقی خراسان رضوی و انجمن موسیقی اداره کل ارشاد اسلامی خراسان رضوی وجود دارد خیلی‌ها از فعالیت این انجمن مطلع نیستند، ما با اداره کل ارشاد تعامل داریم ولی سیستم کاری ما مستقل است و بودجه مان از طریق حق عضویت و کمک‌های اعضا تامین می‌شود.

شرایط اقتصادی هنرمندان موسیقی

میثم قومورلو می‌گوید: با شرایط موجود، شغل، زندگی و انتخاب محل سکونت ما خیلی ساده در معرض خطر افتاده است شما این اتفاق را درمورد هیچ صنف دیگری به‌جر موسیقی نمی‌بینید. موسیقی شغل ماست. ما ابتدا باید کنسرت و موسیقی داشته باشیم و بعد از آن به تدریس موسیقی بپردازیم. وی ادامه می‌دهد: درآمد و دستمزدهای حاصل از تدریس موسیقی به نسبت تمام هنرها و صنایع بسیار ناچیز است. شما هر کلاسی بخواهید بروید خیلی بیشتر از موسیقی هزینه می‌کنید. درعین حال که اهالی موسیقی ایران به خوبی کار می‌کنند و مشهد بهترین‌ها را در عرصه موسیقی دارد ولی به دلیل جو بسته حاکم، هنرمندان ما نتوانستند در سطح کشور شناخته شوند چون تنها با شناخته شدن می‌توانند از امکانات بیشتر برخوردار شوند، درآمد بهتری کسب کنند و در نتیجه در کارشان ثبات پیدا کنند. قومورلو می‌افزاید: وقتی که کنسرت نباشد دقیقا مثال این است که ما به فیلم ساز بگوییم فیلم بساز اما حق نداری اکران کنی. پس برای چه باید فیلم بسازد؟ موسیقی را چگونه ممکن است حذف کرد؟ چگونه می‌توان زندگی بدون موسیقی را متصور شد؟

اجرای کنسرت در شهرهای دیگر برای مشهدی‌ها مهیا نیست

رئیس هیات مدیره انجمن صنفی کارگری هنرمندان موسیقی خراسان رضوی با بیان اینکه ما غیر از مشهد نمی‌توانیم در شهر دیگری کنسرت بدهیم می‌گوید: مثلا می‌رویم خراسان شمالی درخواست کنسرت می‌دهیم قبول نمی‌کنند. می‌گویند یا باید گروه بومی باشید یا گروه نامدار کشوری، حرفشان منطقی است چون هر شهری موظف است فرصت‌ها را برای هنرمندان شهر خودش مهیا کند. یا اگر بخواهیم در تهران موسیقی اجرا کنیم تحقیرآمیز با ما صحبت می‌کنند و اجازه نمی‌دهند کنسرت بدهیم.پس کسی باید این گره کور را برای هنرمندان مشهدی باز کند.

وی ادامه می‌دهد: تیم مذاکره کننده ما بحث هسته‌ای را به سرانجام رساندند اما موضوع داخلی به این سادگی را نمی‌توانیم حل کنیم؟! قومورلو با گلایه از رویکرد وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گوید: چرا آقای جنتی یک بار نیامد با ما صحبت و حداقل به درد دل ما گوش کند؟ قرار ما این نبود که یک نفر دست نیافتنی شود و ما نتوانیم حتی وزیری که خدمت‌گزار ماست را ببینیم. اگر هنرمندان نباشند وزارت ارشادی هم نخواهد بود. چرا آقایان بدون ادله قانونی درباره زندگی ما تصمیم می‌گیرند. آیا عمر رفته ما را می‌توانند برگرداند؟ باید ما را قانع کنند که چه کار غیرقانونی انجام می‌دهیم؟

عواقب ناشی از محدودیت‌های موسیقی

رئیس هیات مدیره انجمن صنفی کارگری هنرمندان موسیقی خراسان رضوی با بیان اینکه در مشهد سالهاست کنسرت نبوده، ادامه دمی‌دهد: از این رو هنرمند به لحاظ اقتصادی در مضیقه قرار می‌گیرد. اینجاست که قسمت نگران کننده در موسیقی پیش می‌آید و شاهد شکل‌گیری موسیقی زیرزمینی خواهیم بود. وقتی هنرمند برای نان شبش محتاج است در عروسی و مهمانی ساز می‌زند و نباید به او خرده گرفت چون شرایط کار خوب در تخصص خودش برایش مهیا نیست و دیگر نظارت فنی درستی وجود نخواهد داشت و موسیقی به بیراهه می‌رود و غیر قابل کنترل می‌شود. وی می‌گوید: متاسفانه شرایط به‌گونه‌ایست که کسانیکه متعهد باشند و خوب کار کنند سرکوب می‌شوند، اما کسانیکه اصلا نمی‌دانند اداره ارشاد و قانون چیست خیلی راحت کارشان را می‌کنند و روز به روزمطرح‌تر می‌شوند. یک شخص بعد از ۳۰ سال کار در کشور بازنشسته می‌شود اما یک هنرمند موسیقی پس از پنجاه سال کار در این حرفه هم تضمین شغلی ندارد.

مافیای موسیقی

میثم قومورلو در واکاوی یکی از دلایلی که باعث ایجاد محدودیتهای امروز موسیقی مشهد شده است می‌گوید: چرا اگر کنسرت موسیقی برای یک عده خاص باشد ایرادی ندارد اما اگر قرار باشد پولش به جیب هنرمند برود اشکال دارد؟ پس گاهی مشکل مسئله مالی است! وی تصریح می‌کند: آقایی می‌گوید من مجوز کنسرت می‌گیرم و واقعا مجوز می‌گیرد. مثلا آقای فرزاد فرزین خواننده پاپ، در خراسان برنامه اجرا می‌کند، آن هم در سالن ورزشی که طبیعتا ازکنترل خارج می‌شود و نتیجه‌اش مشکلاتی خواهد بود که برای فضای موسیقی پیش آمد. بانیان این کار چه کسانی بودند و هدفشان جز درآمد زایی آنچنانی و کاسبی چه بود؟ چرا اشخاصی هستند به نام کنسرت گذار که می‌توانند مجوز کنسرت بگیرند اما من هنرمند نمی‌توانم مجوز بگیرم؟ همین اتفاقات باعث ایجاد حساسیت‌ها شد و ما اکنون نمی‌توانیم کنسرت موسیقی فاخر داشته باشیم.

خراسان بهترین‌های موسیقی را دارد

رئیس هیات مدیره انجمن صنفی کارگری هنرمندان موسیقی خراسان رضوی در پایان این گفت‌وگو با اشاره به این مهم که در تمام رشته های نوازندگی بهترین‌ها را در خراسان داریم، از خواسته‌های صنفی اهالی موسیقی می‌گوید: خواسته صنف ما این است که بگذارند کارمان را انجام دهیم. ما همان هایی هستیم که وضو می‌گریم و ساز می‌زنیم. این همه اتحادیه و انجمن در سطح کشور وجود دارد که خودشان کارهای صنفی خودشان را انجام می‌دهند، ما هم می‌خواهیم اجازه دهند خودمان کارمان را انجام دهیم. وی با گلایه از وضعیت بیمه هنرمندان نیزگفت، من این بیمه را پاره کردم، سه بار در بیمارستان به دلیل اینکه دولت پول بیمه را واریز نکرده بود بلاتکلیف ماندم و این اتفاقی بود که برای خیلی‌های دیگر نیز افتاد. هنرمندان این همه سال تدریس می‌کنند اما اثبات هنرمند بودن ما رسمیت ندارد و جز با ارائه لوح و عکس و ... نیست. ما اهالی موسیقی خواهان عزت و آبروی صنفی خودمان هستیم که یک حق قانونی است.