صنعت عسـل ایران
به گزارش سایت persianbee محصولات متفاوتی در جهان از عسل یا ترکیب عسل تهیه می‌شوند. عسل در عرصه‌های متفاوتی همچون کاربردهای پزشکی، پیشگیری از بیماری و حفظ سلامت مورد استفاده واقع می‌شود.
بزرگ‌ترین تولیدکنندگان عسل در جهاناعلام فهرست بزرگ‌ترین تولیدکنندگان عسل در پی ترغیب صنعت عسل‌داری در جهان بوده که برترین‌های اول این فهرست عبارتند از:
۱- چین
حتی قبل از کشف خواص درمانی عسل. این ماده به‌عنوان ماده‌ای برای التیام و بهبود بیماری در این کشور مورد استفاده واقع می‌شد.
بزرگ‌ترین تولیدکنندگان عسل در جهاناعلام فهرست بزرگ‌ترین تولیدکنندگان عسل در پی ترغیب صنعت عسل‌داری در جهان بوده که برترین‌های اول این فهرست عبارتند از:
۱- چین
حتی قبل از کشف خواص درمانی عسل. این ماده به‌عنوان ماده‌ای برای التیام و بهبود بیماری در این کشور مورد استفاده واقع می‌شد.
به گزارش سایت persianbee محصولات متفاوتی در جهان از عسل یا ترکیب عسل تهیه می‌شوند. عسل در عرصه‌های متفاوتی همچون کاربردهای پزشکی، پیشگیری از بیماری و حفظ سلامت مورد استفاده واقع می‌شود.
بزرگ‌ترین تولیدکنندگان عسل در جهاناعلام فهرست بزرگ‌ترین تولیدکنندگان عسل در پی ترغیب صنعت عسل‌داری در جهان بوده که برترین‌های اول این فهرست عبارتند از:
۱- چین
حتی قبل از کشف خواص درمانی عسل. این ماده به‌عنوان ماده‌ای برای التیام و بهبود بیماری در این کشور مورد استفاده واقع می‌شد. علاوه بر اینکه این کشور بزرگ‌ترین تولید‌کننده عسل در سال‌های گذشته بوده است، تبدیل به بزرگ‌ترین صادرکننده عسل جهان هم شده است. سابق بر این، رقبای اصلی آن مکزیک و آرژانتین بودند. میزان کل تولید عسل این کشور ۳۰۵ هزار تن در سال است.
۲- ایالات متحده آمریکا
علیرغم خشکسالی در اکثر ایالت‌های آمریکا که بر محصول عسل هم تأثیر داشته است، این کشور در جایگاه دوم این فهرست قرار دارد. منابع خوب تولید عسل در شمال شرق، شرق میانی، جنوب شرق و جنوب غرب آمریکا یافت می‌شوند. میزان تولید عسل این کشور در سال ۸۲ هزار تن است.
۳- آرژانتین
عسل یکی از عوامل تقویت‌کننده اقتصادی کشور آرژانتین است چرا که درآمد سالانه این کشور از صادرات عسل ۱۰۰ میلیون دلار است. در حقیقت این کشور ۸۰ درصد از عسل خود را صادر کرده و در ۲۰ درصد از صادرات جهانی عسل هم نقش دارد. ۵۰ درصد از عسل این کشور به آلمان صادر می‌شود. کل حجم تولید عسل آرژانتین ۸۰ هزار تن در سال است.
۴- ترکیه
این کشور در رده چهارم تولید عسل در جهان قرار دارد، اما در زمینه تولید عسل صنوبر در رده اول جهان قرار دارد. در حقیقت ۹۲ درصد از عسل صنوبر در ترکیه تولید شده و ۸ درصد مابقی در یونان تولید می‌شود. میزان تولید عسل این کشور در سال ۷۳٫۹۲۹ تن است.
۵- اوکراین
بر اساس گزارش ها حدود تقریبی حجم تولید سالانه این کشور ۵۰ تا ۷۰ هزار تن است. منبع اصلی تولید عسل در این کشور که ۵۰ درصد از کل تولید را در بردارد از گل آفتابگردان است و ۱۰ درصد میزان عسل از گل اقاقیا و گندم سیاه تولید می‌شود. مابقی منابع مربوط به انواع گوناگون عسل تولید شده در مناطق متفاوت اوکراین است. میزان کل تولید عسل این کشور ۶۰٫۵۰۲ تن بوده است.
۶- مکزیک
عسل بخشی از غذای اصلی مردم مکزیک را تشکیل می‌دهد. عسل شکوفه‌های پرتقال و عسل آووکادو از پرطرفدارترین عسل‌های مردم این کشور است. زنبورهای آفریقایی تولید‌کننده اصلی عسل در مکزیک هستند. عسل در مکزیک به رنگ‌های متفاوتی تولید می‌شود که به خاطر نوع شهد گل مورداستفاده توسط زنبور است. حجم کل تولید عسل این کشور، ۵۶٫۸۰۸ تن در سال است.
۷- روسیه
این کشور با تولید ۵۳۰۰۰ تن عسل در سال در رده هفتم قرار دارد. معمولاً در این کشور از عسل در چای، نان و پن کیک استفاده می‌شود.
۸- هند
عسل بین سال‌های ۲۰۰۰ و ۳۰۰۰ قبل از میلاد در هند کشف شد. زنبورداری یکی از صنایع اصلی این کشور به شمار می‌آید. بر اساس گزارش این کشور، میزان پیش‌بینی شده تولید عسل جنگلی در حدود ۱۰ هزار تن در سال است. بر اساس رده‌بندی اخیر، این کشور با تولید ۵۲ هزار تن عسل در سال در جایگاه هشتم قرار می‌گیرد. این عسل به شرکت‌های داروسازی و سایر صنایع غذایی در هند صادر می‌شود.
۹- اتیوپی
با کل حجم تولید ۳۹ هزار تن در سال در جایگاه نهم قرار دارد. بعلاوه اولین تولید‌کننده عسل در آفریقا و چهارمین تولید‌کننده موم عسل در جهان تلقی می‌شود. اکثر تولیدات این کشور به‌صورت شانه عسل و خود عسل است. واردکنندگان عسل این کشور شامل کشورهای اروپایی، ژاپن و بخش‌هایی از ایالات متحده هستند.
۱۰- اسپانیا
بر اساس ارزیابی اخیر، کل حجم تولید عسل این کشور ۳۷۰۰۰ تن است. در این کشور انواع منابع غنی عسل نظیر عسل آووکادو، شاه بلوط، شکوفه پرتقال، رزماری و آویشن یافت می‌شود. در حال حاضر در حدود ۴۰ شرکت در اسپانیا وجود دارند که بیش از ۲۰ تن عسل در اسپانیا تولید می‌کنند.
جایگاه تولید عسل در ایران
استان اردبیل در حالی از استان‌های پیشرو در تولید عسل کوهی است که ساماندهی نامناسب تولیدات و عدم حمایت موجب شده عسل اردبیل به نام کشورهای دیگر بسته‌بندی شده و به فروش برسد.استان اردبیل با تولید سالانه شش هزار تن عسل در رتبه‌های بالای تولید این محصول در کشور ایستاده است و به تعبیر کارشناسان موقعیت کوهستانی و اقلیم متنوع آب و هوایی آن موجب شده عسل کوهی تولید شده از کیفیت قابل توجهی برخوردار شود.با این وجود در فروش این محصول نه تنها تدابیر مناسب اتخاذ نشده بلکه تولیدکنندگان، تولید خود را به دست گرفته و به بازارهای دیگر مراجعه می‌کنند تا شاید نظر خریداری جلب شود.در وضعیتی که دستگاه‌های مسوول طی سال‌های گذشته چشم خود را به این شکل فروش بسته‌اند، تولیدکنندگان مجبور شده‌اند برای تامین نیاز بازار و جلب توجه خریدار از شیوه‌هایی استفاده کنند که خود ضربه به بدنه اقتصاد این محصول بوده است.شیوه‌هایی که نتیجه بی‌توجهی نهادهای برنامه‌ریز بوده و اثبات کرده اغلب اظهارات مبنی بر ساماندهی تولیدات عسل در حد حرف باقی مانده و عملا بازار آشفته این محصول بویی از ساماندهی نبرده است.
نام‌های متفاوت عسل تولیدی یک استان
رئیس اتحادیه تعاونی کشاورزی در این باره گفت هر چند ۳۱۵ هزار کندو در استان اردبیل شناسایی شده و وجود ۱۲۰۰ گونه گیاه کیفیت عسل این استان را بی‌نظیر ساخته اما برای فروش مشکلات گسترده داریم.سید‌فردین صفوی تصریح کرد: در اردبیل تولید عسل تقلبی به مراتب کمتر از دیگر استان‌های تولید‌کننده است و در عین حال واردات عسل نداریم اما نه رقم صادرات مشخص است و نه رقم فروش در بازارهای داخلی مشخص شده است.عضو هیات مدیره انجمن ملی عسل ایران تاکید کرد: در سال‌های اخیر عدم حمایت از تولیدکنندگان و فراهم نبودن بازار موجب شده عسل اردبیل به کشورهای دیگر صادر شود و در آنجا بسته‌بندی و به فروش برسد.صفوی تاکید کرد: در حالی عسل اردبیل به نام‌های مختلف و تحت برندهای شناخته شده جهانی به فروش می‌رسد که خریداران از کیفیت آن شگفت زده هستند.
خام‌فروشی شیرین‌ترین صنعت
مطالعات محدود بازار فروش با وجود ادعای برخی دستگاه‌ها مبنی بر مطالعه جامع بازارهای هدف صادراتی، عدم حمایت و هدایت دقیق و اصولی تولید‌کننده، رها کردن تولید‌کننده در مرحله فروش و از همه مهم‌تر بی‌توجهی به نیاز بازار موجب شده است شهد شیرین از دست برود و به قیمت نازل به فروش برسد.معاون توسعه تجارت خارجی صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل این چنین فروش را مصداق خام‌فروشی یک تولید اصیل به مانند نفت می‌داند.کشورهای دیگر در شناخت مشتری و نظرات وی کاملا موفق هستند و می‌دانند چه محصولی به چه بازاری عرضه شود. صدیف بیگ‌زاده در گفت‌وگویی درخصوص دلایل فروش عسل اردبیل تحت برندهای کشورهای دیگر گفت: دلیل اصلی این است که همین کشورها در شناخت مشتری و نظرات وی کاملا موفق هستند و می‌دانند چه محصولی به چه بازاری عرضه شود.وی با بیان اینکه در استان اردبیل ارتباط تجاری کافی با بازارهای جهانی هنوز برقرار نشده است، اضافه کرد: بی‌شک در چنین وضعیتی تولید‌کننده که نسبت به رفتار‌شناسی بازار اقدام کرده موفق عمل می‌کند.بیگ‌زاده با ذکر مثالی به کشور ترکیه اشاره کرد که قبلا تقاضا گرفته و عسل‌های ما را جمع آوری می‌کند و این آفت فقط مختص به عسل نیست و در محصولات دیگر از جمله زعفران نیز شاهد این مشکلات هستیم.
شناخت بازار یا عدم حمایت
هر‌چند تولیدکنندگان عسل ضرورت تشخیص نیاز بازار را مورد تائید می‌دانند اما در عین حال معتقدند به دلیل عدم حمایت بسیاری از تولیدکنندگان اقدام به خام‌فروشی می‌کنند.اما صفوی در این خصوص می‌گوید: بنده ۳۰ سال است در حوزه تولید عسل فعالیت می‌کنم و می‌توانم با نگاهی به عسل کیفیت آن را تشخیص دهم و با این وجود برای صادرات محصولم دچار مشکل هستم.اولین تولید‌کننده عسل طبیعی با ساکاروز زیر دو در ایران تاکید دارد که سلایق بازار تا حدودی احصا شده و به‌عنوان مثال در برخی کشورهای عربی عسل رس شده که در مناطق شمالی استان به دلیل فراوانی کلزا تولید می‌شود به فروش می‌رسد در حالی که در خود ایران این نوع عسل در بین عموم مردم تقلبی محسوب می‌شود.
بسته‌بندی عسل
وی افزود: برای فروش عسل مجبور به طراحی بسته بندی خاصی شدم و به‌عنوان مثال از یونولیت برای صادرات به کشورهای عربی که آب و هوای گرم دارد، استفاده می‌کنم.به گفته صفوی مشکلاتی از جمله نبود آزمایشگاه‌های کنترل کیفی عسل، نبود آزمایشگاه تشخیص کیفیت موم، نبود آزمایشگاه تشخیص بیماری‌های زنبور عسل، نبود صنایع تبدیلی و بسته بندی و از همه مهم‌تر آغشته شدن بازار به عسل تقلبی که مانع از شکل‌گیری برند عسل شده است موجب شده شناخت‌های جزئی از بازار نیز به صادرات رسمی کمک نکند.رئیس اتحادیه تعاونی کشاورزی زنبورداران استان در عین حال بی نظمی و نظارت‌های حداقلی در ورود عسل تقلبی، عدم حمایت و دستگیری از تولید‌کننده بومی و نبود ارتباطات تجاری کافی با کشورهای هدف صادرات را مشکلات دیگری می‌داند که تولیدکنندگان را ملزم ساخته خود به تنهایی نسبت به رفع آن اقدام کنند.
عسل تقلبی ماحصل بی توجهی به تولید کیفی
گلایه‌مندی‌های این تولید‌کننده در حالی است که طی سال‌های اخیر با وجود اینکه دستگاه‌های مختلف از جمله دامپزشکی، جهاد کشاورزی، استانداری، فرمانداری اردبیل و حتی اتحادیه تولیدکنندگان نسبت به جمع‌آوری عسل‌های تقلبی تاکید داشته‌اند اما عملا هیچ دستگاهی موفق نشده است عسل‌های نارنجی، قرمز، سبز و سیاه حاشیه جاده‌ها و حتی برخی فروشگاه‌های داخل شهر را جمع آوری کند و فرصت عرض اندام به تولیدات کیفی بدهد.تا جایی که تاکیدات محصور مانده به حرف، خود به بی‌اعتمادی در بازار دامن زده و موجب شده است اتحادیه تعاونی کشاورزی زنبورداران استان با انتخاب دو محل در جاده اردبیل - سرعین نسبت به ساماندهی عسل فروشان تقلبی که اغلب غیر‌بومی هستند، اقدام کنند.به عقیده برخی تولیدکنندگان دلیل بروز و ظهور عسل‌های تقلبی که این روزها نقل هر محفل شده و مسوولان را به پشت تریبون می‌کشاند، همین بی‌توجهی و بی‌کفایتی برنامه‌های ساماندهی یکی از گرانبها‌ترین تولیدات دامی استان است.در واقع مشکل عسل‌های تقلبی که امروز برای حل آن تاکید می‌شود یکی از موانع برند‌سازی برای عسل اردبیل شده است و به تاکید معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی جهاد‌کشاورزی استان اردبیل تا زمانی که به ساماندهی نرسد، مانع از برند‌سازی خواهد شد.اصغر پرتویی در این خصوص گفت: اگر می‌خواهیم برند عسل سبلان خلق کنیم باید فروش عسل‌های تقلبی حاشیه جاده‌های این استان متوقف شود.وی عسل‌های تقلبی را ترکیبی از رنگ عسل و آب و شکر می‌داند و تاکید دارد تا زمانی که در جاده‌های اردبیل عسل تقلبی به فروش برسد، ما چیزی به نام برند عسل نخواهیم داشت.
افکار بسته مانع از تحقق برند
عسل اردبیل در حالی در سایه این غفلت کام برندهای دیگر را شیرین می‌کند که رئیس اتحادیه تعاونی کشاورزی زنبورداران استان اردبیل اقدامات ساماندهی را کافی نمی‌داند.وی درخصوص چرایی عدم تحقق برند عسل گفت: با افکار بسته حاکم نمی‌توان به این آرمان دست یافت. به‌عنوان مثال اگر تولید‌کننده بسته‌بندی داشته باشد حمایت‌های جهاد‌کشاورزی از وی به دلیل خودکفا بودن سلب می‌شود.صفوی برخوردهای سلیقه‌ای با تولیدکنندگان و عدم حمایت واحدهای تولیدی و بسته‌بندی مشکل‌دار را از موانعی می‌داند که تا زمانی که رفع نشود، خلق برند عسل محقق نخواهد شد.در عین حال معاون توسعه تجارت خارجی صنعت، معدن و تجارت استان تاکید دارد که صرف پذیرا بودن یک بازار خارجی کافی نیست و باید زیرساخت‌های لازم برای صادرات فراهم شود.بیگ‌زاده نبود حتی یک شرکت مدیریت صادرات را از خلاهای تجارت خارجی استان می‌داند که موجب شده دست تولید‌کننده در فروش محصولش خالی بماند و نداند محصول را به چه شکل و به کدام بازار ببرد.وی افزود: در این میان وقتی زیر ساخت‌ها فراهم نیست، تولیدات تقلبی و دلالی بروز و ظهور خواهد یافت و بیش از پیش به هدایت تولید ضربه خواهد زد.در حالی مسوولان برنامه‌ریز استان در تعالی فکر صادراتی خود دچار غفلت هستند که تولیدات عسل اردبیل خریداران را متحیر ساخته و تولیدات هر کندو در این استان به مراتب بیش از سایر استان‌های تولید‌کننده است.از سویی عرضه ناصحیح عسل در وضعیتی انجام می‌شود که این استان یک استان مرزی بوده و حتی از این فرصت در بهینه‌سازی بازار فروش استفاده نشده است.آمار گمرک در نخستین ماه سال جاری حاکی از آن است که نام عسل طبیعی در بین ۲۰۰ قلم عمده صادراتی کشور قرار ندارد.
این در حالی است در ماه مشابه سال گذشته صادرات عسل تا دو‌برابر افزایش پیدا کرده بود.آمار گمرک از میزان صادرات عسل طبیعی در 12 ماهه سال گذشته نشان می‌دهد که صادرات این محصول معادل پنج هزار تن و با ارزش بیش از 28 میلیون دلار بوده است. براین اساس قیمت متوسط هر کیلو عسل صادر شده طی سال قبل معادل 5/ 5 دلار بوده است.همچنین براساس این آمار صادرات عسل طی سال گذشته به لحاظ وزنی نسبت به 12 ماه 1393، بیش از هزار تن افزایش پیدا کرده بود در حالی که قیمت متوسط هر کیلو از این کالا نیز نزدیک به 2.5 دلار بیشتر شده بود، بنابراین صادرات عسل در سال قبل مجموعا به لحاظ وزنی نزدیک به 38 درصد و به لحاظ ارزشی بیش از دو برابر افزایش داشته است.این در حالی است که لیست 200 قلم عمده کالاهای غیرنفتی صادر شده در نخستین ماه سال جاری هیچ آماری را از صادرات عسل طبیعی نشان نمی‌دهد.در مقایسه با همین مدت در سال قبل صادرات عسل در فروردین‌ماه گذشته معادل 300 تن با ارزش 4/ 1 میلیون دلار بوده است و هر کیلو عسل نزدیک به پنج دلار در این مدت ارزش‌گذاری شده بود.در فروردین‌ماه امسال صادرات عسل به لحاظ وزنی نسبت به مدت مشابه در سال 1393، دو‌برابر و به لحاظ ارزشی بیش از سه‌برابر افزایش داشته است.
بزرگ‌ترین تولیدکنندگان عسل در جهاناعلام فهرست بزرگ‌ترین تولیدکنندگان عسل در پی ترغیب صنعت عسل‌داری در جهان بوده که برترین‌های اول این فهرست عبارتند از:
۱- چین
حتی قبل از کشف خواص درمانی عسل. این ماده به‌عنوان ماده‌ای برای التیام و بهبود بیماری در این کشور مورد استفاده واقع می‌شد. علاوه بر اینکه این کشور بزرگ‌ترین تولید‌کننده عسل در سال‌های گذشته بوده است، تبدیل به بزرگ‌ترین صادرکننده عسل جهان هم شده است. سابق بر این، رقبای اصلی آن مکزیک و آرژانتین بودند. میزان کل تولید عسل این کشور ۳۰۵ هزار تن در سال است.
۲- ایالات متحده آمریکا
علیرغم خشکسالی در اکثر ایالت‌های آمریکا که بر محصول عسل هم تأثیر داشته است، این کشور در جایگاه دوم این فهرست قرار دارد. منابع خوب تولید عسل در شمال شرق، شرق میانی، جنوب شرق و جنوب غرب آمریکا یافت می‌شوند. میزان تولید عسل این کشور در سال ۸۲ هزار تن است.
۳- آرژانتین
عسل یکی از عوامل تقویت‌کننده اقتصادی کشور آرژانتین است چرا که درآمد سالانه این کشور از صادرات عسل ۱۰۰ میلیون دلار است. در حقیقت این کشور ۸۰ درصد از عسل خود را صادر کرده و در ۲۰ درصد از صادرات جهانی عسل هم نقش دارد. ۵۰ درصد از عسل این کشور به آلمان صادر می‌شود. کل حجم تولید عسل آرژانتین ۸۰ هزار تن در سال است.
۴- ترکیه
این کشور در رده چهارم تولید عسل در جهان قرار دارد، اما در زمینه تولید عسل صنوبر در رده اول جهان قرار دارد. در حقیقت ۹۲ درصد از عسل صنوبر در ترکیه تولید شده و ۸ درصد مابقی در یونان تولید می‌شود. میزان تولید عسل این کشور در سال ۷۳٫۹۲۹ تن است.
۵- اوکراین
بر اساس گزارش ها حدود تقریبی حجم تولید سالانه این کشور ۵۰ تا ۷۰ هزار تن است. منبع اصلی تولید عسل در این کشور که ۵۰ درصد از کل تولید را در بردارد از گل آفتابگردان است و ۱۰ درصد میزان عسل از گل اقاقیا و گندم سیاه تولید می‌شود. مابقی منابع مربوط به انواع گوناگون عسل تولید شده در مناطق متفاوت اوکراین است. میزان کل تولید عسل این کشور ۶۰٫۵۰۲ تن بوده است.
۶- مکزیک
عسل بخشی از غذای اصلی مردم مکزیک را تشکیل می‌دهد. عسل شکوفه‌های پرتقال و عسل آووکادو از پرطرفدارترین عسل‌های مردم این کشور است. زنبورهای آفریقایی تولید‌کننده اصلی عسل در مکزیک هستند. عسل در مکزیک به رنگ‌های متفاوتی تولید می‌شود که به خاطر نوع شهد گل مورداستفاده توسط زنبور است. حجم کل تولید عسل این کشور، ۵۶٫۸۰۸ تن در سال است.
۷- روسیه
این کشور با تولید ۵۳۰۰۰ تن عسل در سال در رده هفتم قرار دارد. معمولاً در این کشور از عسل در چای، نان و پن کیک استفاده می‌شود.
۸- هند
عسل بین سال‌های ۲۰۰۰ و ۳۰۰۰ قبل از میلاد در هند کشف شد. زنبورداری یکی از صنایع اصلی این کشور به شمار می‌آید. بر اساس گزارش این کشور، میزان پیش‌بینی شده تولید عسل جنگلی در حدود ۱۰ هزار تن در سال است. بر اساس رده‌بندی اخیر، این کشور با تولید ۵۲ هزار تن عسل در سال در جایگاه هشتم قرار می‌گیرد. این عسل به شرکت‌های داروسازی و سایر صنایع غذایی در هند صادر می‌شود.
۹- اتیوپی
با کل حجم تولید ۳۹ هزار تن در سال در جایگاه نهم قرار دارد. بعلاوه اولین تولید‌کننده عسل در آفریقا و چهارمین تولید‌کننده موم عسل در جهان تلقی می‌شود. اکثر تولیدات این کشور به‌صورت شانه عسل و خود عسل است. واردکنندگان عسل این کشور شامل کشورهای اروپایی، ژاپن و بخش‌هایی از ایالات متحده هستند.
۱۰- اسپانیا
بر اساس ارزیابی اخیر، کل حجم تولید عسل این کشور ۳۷۰۰۰ تن است. در این کشور انواع منابع غنی عسل نظیر عسل آووکادو، شاه بلوط، شکوفه پرتقال، رزماری و آویشن یافت می‌شود. در حال حاضر در حدود ۴۰ شرکت در اسپانیا وجود دارند که بیش از ۲۰ تن عسل در اسپانیا تولید می‌کنند.
جایگاه تولید عسل در ایران
استان اردبیل در حالی از استان‌های پیشرو در تولید عسل کوهی است که ساماندهی نامناسب تولیدات و عدم حمایت موجب شده عسل اردبیل به نام کشورهای دیگر بسته‌بندی شده و به فروش برسد.استان اردبیل با تولید سالانه شش هزار تن عسل در رتبه‌های بالای تولید این محصول در کشور ایستاده است و به تعبیر کارشناسان موقعیت کوهستانی و اقلیم متنوع آب و هوایی آن موجب شده عسل کوهی تولید شده از کیفیت قابل توجهی برخوردار شود.با این وجود در فروش این محصول نه تنها تدابیر مناسب اتخاذ نشده بلکه تولیدکنندگان، تولید خود را به دست گرفته و به بازارهای دیگر مراجعه می‌کنند تا شاید نظر خریداری جلب شود.در وضعیتی که دستگاه‌های مسوول طی سال‌های گذشته چشم خود را به این شکل فروش بسته‌اند، تولیدکنندگان مجبور شده‌اند برای تامین نیاز بازار و جلب توجه خریدار از شیوه‌هایی استفاده کنند که خود ضربه به بدنه اقتصاد این محصول بوده است.شیوه‌هایی که نتیجه بی‌توجهی نهادهای برنامه‌ریز بوده و اثبات کرده اغلب اظهارات مبنی بر ساماندهی تولیدات عسل در حد حرف باقی مانده و عملا بازار آشفته این محصول بویی از ساماندهی نبرده است.
نام‌های متفاوت عسل تولیدی یک استان
رئیس اتحادیه تعاونی کشاورزی در این باره گفت هر چند ۳۱۵ هزار کندو در استان اردبیل شناسایی شده و وجود ۱۲۰۰ گونه گیاه کیفیت عسل این استان را بی‌نظیر ساخته اما برای فروش مشکلات گسترده داریم.سید‌فردین صفوی تصریح کرد: در اردبیل تولید عسل تقلبی به مراتب کمتر از دیگر استان‌های تولید‌کننده است و در عین حال واردات عسل نداریم اما نه رقم صادرات مشخص است و نه رقم فروش در بازارهای داخلی مشخص شده است.عضو هیات مدیره انجمن ملی عسل ایران تاکید کرد: در سال‌های اخیر عدم حمایت از تولیدکنندگان و فراهم نبودن بازار موجب شده عسل اردبیل به کشورهای دیگر صادر شود و در آنجا بسته‌بندی و به فروش برسد.صفوی تاکید کرد: در حالی عسل اردبیل به نام‌های مختلف و تحت برندهای شناخته شده جهانی به فروش می‌رسد که خریداران از کیفیت آن شگفت زده هستند.
خام‌فروشی شیرین‌ترین صنعت
مطالعات محدود بازار فروش با وجود ادعای برخی دستگاه‌ها مبنی بر مطالعه جامع بازارهای هدف صادراتی، عدم حمایت و هدایت دقیق و اصولی تولید‌کننده، رها کردن تولید‌کننده در مرحله فروش و از همه مهم‌تر بی‌توجهی به نیاز بازار موجب شده است شهد شیرین از دست برود و به قیمت نازل به فروش برسد.معاون توسعه تجارت خارجی صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل این چنین فروش را مصداق خام‌فروشی یک تولید اصیل به مانند نفت می‌داند.کشورهای دیگر در شناخت مشتری و نظرات وی کاملا موفق هستند و می‌دانند چه محصولی به چه بازاری عرضه شود. صدیف بیگ‌زاده در گفت‌وگویی درخصوص دلایل فروش عسل اردبیل تحت برندهای کشورهای دیگر گفت: دلیل اصلی این است که همین کشورها در شناخت مشتری و نظرات وی کاملا موفق هستند و می‌دانند چه محصولی به چه بازاری عرضه شود.وی با بیان اینکه در استان اردبیل ارتباط تجاری کافی با بازارهای جهانی هنوز برقرار نشده است، اضافه کرد: بی‌شک در چنین وضعیتی تولید‌کننده که نسبت به رفتار‌شناسی بازار اقدام کرده موفق عمل می‌کند.بیگ‌زاده با ذکر مثالی به کشور ترکیه اشاره کرد که قبلا تقاضا گرفته و عسل‌های ما را جمع آوری می‌کند و این آفت فقط مختص به عسل نیست و در محصولات دیگر از جمله زعفران نیز شاهد این مشکلات هستیم.
شناخت بازار یا عدم حمایت
هر‌چند تولیدکنندگان عسل ضرورت تشخیص نیاز بازار را مورد تائید می‌دانند اما در عین حال معتقدند به دلیل عدم حمایت بسیاری از تولیدکنندگان اقدام به خام‌فروشی می‌کنند.اما صفوی در این خصوص می‌گوید: بنده ۳۰ سال است در حوزه تولید عسل فعالیت می‌کنم و می‌توانم با نگاهی به عسل کیفیت آن را تشخیص دهم و با این وجود برای صادرات محصولم دچار مشکل هستم.اولین تولید‌کننده عسل طبیعی با ساکاروز زیر دو در ایران تاکید دارد که سلایق بازار تا حدودی احصا شده و به‌عنوان مثال در برخی کشورهای عربی عسل رس شده که در مناطق شمالی استان به دلیل فراوانی کلزا تولید می‌شود به فروش می‌رسد در حالی که در خود ایران این نوع عسل در بین عموم مردم تقلبی محسوب می‌شود.
بسته‌بندی عسل
وی افزود: برای فروش عسل مجبور به طراحی بسته بندی خاصی شدم و به‌عنوان مثال از یونولیت برای صادرات به کشورهای عربی که آب و هوای گرم دارد، استفاده می‌کنم.به گفته صفوی مشکلاتی از جمله نبود آزمایشگاه‌های کنترل کیفی عسل، نبود آزمایشگاه تشخیص کیفیت موم، نبود آزمایشگاه تشخیص بیماری‌های زنبور عسل، نبود صنایع تبدیلی و بسته بندی و از همه مهم‌تر آغشته شدن بازار به عسل تقلبی که مانع از شکل‌گیری برند عسل شده است موجب شده شناخت‌های جزئی از بازار نیز به صادرات رسمی کمک نکند.رئیس اتحادیه تعاونی کشاورزی زنبورداران استان در عین حال بی نظمی و نظارت‌های حداقلی در ورود عسل تقلبی، عدم حمایت و دستگیری از تولید‌کننده بومی و نبود ارتباطات تجاری کافی با کشورهای هدف صادرات را مشکلات دیگری می‌داند که تولیدکنندگان را ملزم ساخته خود به تنهایی نسبت به رفع آن اقدام کنند.
عسل تقلبی ماحصل بی توجهی به تولید کیفی
گلایه‌مندی‌های این تولید‌کننده در حالی است که طی سال‌های اخیر با وجود اینکه دستگاه‌های مختلف از جمله دامپزشکی، جهاد کشاورزی، استانداری، فرمانداری اردبیل و حتی اتحادیه تولیدکنندگان نسبت به جمع‌آوری عسل‌های تقلبی تاکید داشته‌اند اما عملا هیچ دستگاهی موفق نشده است عسل‌های نارنجی، قرمز، سبز و سیاه حاشیه جاده‌ها و حتی برخی فروشگاه‌های داخل شهر را جمع آوری کند و فرصت عرض اندام به تولیدات کیفی بدهد.تا جایی که تاکیدات محصور مانده به حرف، خود به بی‌اعتمادی در بازار دامن زده و موجب شده است اتحادیه تعاونی کشاورزی زنبورداران استان با انتخاب دو محل در جاده اردبیل - سرعین نسبت به ساماندهی عسل فروشان تقلبی که اغلب غیر‌بومی هستند، اقدام کنند.به عقیده برخی تولیدکنندگان دلیل بروز و ظهور عسل‌های تقلبی که این روزها نقل هر محفل شده و مسوولان را به پشت تریبون می‌کشاند، همین بی‌توجهی و بی‌کفایتی برنامه‌های ساماندهی یکی از گرانبها‌ترین تولیدات دامی استان است.در واقع مشکل عسل‌های تقلبی که امروز برای حل آن تاکید می‌شود یکی از موانع برند‌سازی برای عسل اردبیل شده است و به تاکید معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی جهاد‌کشاورزی استان اردبیل تا زمانی که به ساماندهی نرسد، مانع از برند‌سازی خواهد شد.اصغر پرتویی در این خصوص گفت: اگر می‌خواهیم برند عسل سبلان خلق کنیم باید فروش عسل‌های تقلبی حاشیه جاده‌های این استان متوقف شود.وی عسل‌های تقلبی را ترکیبی از رنگ عسل و آب و شکر می‌داند و تاکید دارد تا زمانی که در جاده‌های اردبیل عسل تقلبی به فروش برسد، ما چیزی به نام برند عسل نخواهیم داشت.
افکار بسته مانع از تحقق برند
عسل اردبیل در حالی در سایه این غفلت کام برندهای دیگر را شیرین می‌کند که رئیس اتحادیه تعاونی کشاورزی زنبورداران استان اردبیل اقدامات ساماندهی را کافی نمی‌داند.وی درخصوص چرایی عدم تحقق برند عسل گفت: با افکار بسته حاکم نمی‌توان به این آرمان دست یافت. به‌عنوان مثال اگر تولید‌کننده بسته‌بندی داشته باشد حمایت‌های جهاد‌کشاورزی از وی به دلیل خودکفا بودن سلب می‌شود.صفوی برخوردهای سلیقه‌ای با تولیدکنندگان و عدم حمایت واحدهای تولیدی و بسته‌بندی مشکل‌دار را از موانعی می‌داند که تا زمانی که رفع نشود، خلق برند عسل محقق نخواهد شد.در عین حال معاون توسعه تجارت خارجی صنعت، معدن و تجارت استان تاکید دارد که صرف پذیرا بودن یک بازار خارجی کافی نیست و باید زیرساخت‌های لازم برای صادرات فراهم شود.بیگ‌زاده نبود حتی یک شرکت مدیریت صادرات را از خلاهای تجارت خارجی استان می‌داند که موجب شده دست تولید‌کننده در فروش محصولش خالی بماند و نداند محصول را به چه شکل و به کدام بازار ببرد.وی افزود: در این میان وقتی زیر ساخت‌ها فراهم نیست، تولیدات تقلبی و دلالی بروز و ظهور خواهد یافت و بیش از پیش به هدایت تولید ضربه خواهد زد.در حالی مسوولان برنامه‌ریز استان در تعالی فکر صادراتی خود دچار غفلت هستند که تولیدات عسل اردبیل خریداران را متحیر ساخته و تولیدات هر کندو در این استان به مراتب بیش از سایر استان‌های تولید‌کننده است.از سویی عرضه ناصحیح عسل در وضعیتی انجام می‌شود که این استان یک استان مرزی بوده و حتی از این فرصت در بهینه‌سازی بازار فروش استفاده نشده است.آمار گمرک در نخستین ماه سال جاری حاکی از آن است که نام عسل طبیعی در بین ۲۰۰ قلم عمده صادراتی کشور قرار ندارد.
این در حالی است در ماه مشابه سال گذشته صادرات عسل تا دو‌برابر افزایش پیدا کرده بود.آمار گمرک از میزان صادرات عسل طبیعی در 12 ماهه سال گذشته نشان می‌دهد که صادرات این محصول معادل پنج هزار تن و با ارزش بیش از 28 میلیون دلار بوده است. براین اساس قیمت متوسط هر کیلو عسل صادر شده طی سال قبل معادل 5/ 5 دلار بوده است.همچنین براساس این آمار صادرات عسل طی سال گذشته به لحاظ وزنی نسبت به 12 ماه 1393، بیش از هزار تن افزایش پیدا کرده بود در حالی که قیمت متوسط هر کیلو از این کالا نیز نزدیک به 2.5 دلار بیشتر شده بود، بنابراین صادرات عسل در سال قبل مجموعا به لحاظ وزنی نزدیک به 38 درصد و به لحاظ ارزشی بیش از دو برابر افزایش داشته است.این در حالی است که لیست 200 قلم عمده کالاهای غیرنفتی صادر شده در نخستین ماه سال جاری هیچ آماری را از صادرات عسل طبیعی نشان نمی‌دهد.در مقایسه با همین مدت در سال قبل صادرات عسل در فروردین‌ماه گذشته معادل 300 تن با ارزش 4/ 1 میلیون دلار بوده است و هر کیلو عسل نزدیک به پنج دلار در این مدت ارزش‌گذاری شده بود.در فروردین‌ماه امسال صادرات عسل به لحاظ وزنی نسبت به مدت مشابه در سال 1393، دو‌برابر و به لحاظ ارزشی بیش از سه‌برابر افزایش داشته است.
ارسال نظر