افت گردشگری و ساخت و ساز در ترکیه
بسیاری انتظار داشتند پس از اینکه ترکیه سوخوی روسی را ساقط کرد، پوتین دست به یک اقدام متقابل بزند و شعله‌های آتش در منطقه بالا بگیرد. اما کرملین آنگونه که خود می‌گوید ترجیح داد به گونه‌ای دیگر آنکارا را تنبیه کند، هر چند که پوتین گفته است هنوز دستش برای استفاده از تمامی گزینه‌ها باز است. در این راستا پوتین در اقدامی یک‌جانبه، ترکیه را تحریم کرد و تمامی روابط اقتصادی دو طرفه را ملغی کرد.

این کشور در نخستین قدم، چندین کانتینر ترکیه‌ای را در لب مرز این کشور متوقف کرد و اجازه ورود به روسیه را صادر نکرد و سپس تمامی قراردادهای دو جانبه را فسخ کرد.برخی منابع ترکیه‌ای پس از اقدامات روسیه آن را یک «نمایش» جلوه دادند و اعلام کردند که روسیه به زودی مناسبات خود را از سر خواهد گرفت. اما روسیه نه تنها کوتاه نیامد، بلکه اقدامات خود علیه آنکارا را سفت و سخت‌تر کرد. روسیه شریک تجاری مهمی برای ترکیه به حساب می‌آید، زیرا این کشور گاز خود را از مسکو تامین می‌کند. گازی ارزان نسبت به گازهای مشابه در منطقه تا آن جا که برخی حتی روسیه را متهم می‌کنند که به عمد گاز خود را به زیر قیمت به آنکارا می‌فروشد تا در بازار آنکارا رقیبی نداشته باشد.

مهم‌ترین‌ رقبای گازی روسیه در ترکیه، ایران و قطر هستند. با این حال روسیه در اقدامی تنبیهی فروش گاز خود را قطع کرد و همزمان اجازه ورود محصولات کشاورزی ترکیه را به این کشور نداد. روسیه مهم‌ترین‌ بازار محصولات کشاورزی ترکیه است. با تحریم محصولات کشاورزی ترکیه از سوی روسیه این کشور تحت فشار قرار خواهد گرفت. سایت روسی اسپوتنیک در گزارشی نوشت: ابراهیم یِتکین رئیس اتحادیه کشاورزان ترکیه درباره صدمات حاصل از تحریم‌های اقتصادی روسیه علیه ترکیه با رادیو اسپوتنیک صحبت کرد و از تبعات سنگین آن برای کشاورزان ترکیه گفت. این تحریم‌ها از اول ژانویه 2016 اعمال خواهند شد. ابراهیم یتکین در این رابطه می‌گوید: «تصمیم درباره اعمال تحریم‌ها در وهله اول بر حوزه کشاورزی ترکیه تاثیر می‌گذارد. قیمت تولیدات در ترکیه به شدت سقوط می‌کند اما به این معنا نیست که کشاورزان نمی‌توانند تجارت با سود داشته باشند.

تصمیم درخصوص اعمال تحریم‌ها به شدت بر اقتصاد کشور ما ضربه وارد می‌کند. تولید‌کننده با مشکلات زیادی روبه‌رو‌ می‌شود. بخش صادرات هم از این مساله ضربه می‌خورد، اما ضربه اصلی به تجارت خرد و تولید‌کننده‌های محصولات غذایی وارد می‌شود». یتکین تاکید می‌کند که افت قیمت محصولات در بازار داخلی ترکیه موقتی است. وی می‌گوید: «افت قیمت محصولات در وهله اول شامل میوه‌ها و سبزیجات می‌شود، زیرا صادرات به روسیه غیر ممکن است و باید هر چه سریعتر به پول تبدیل شوند. طبیعی است که این پروسه موقتی خواهد بود. بعد از مدتی قیمت‌‌ها در بازار داخلی دوباره افزایش پیدا می‌کنند. همزمان با این پروسه، در ترکیه به دنبال بازارهای جدید فروش محصولات هستند».یتکین می‌گوید که پیامدهای تحریم روسیه علیه ترکیه به اندازه کافی خود را نشان نداده است. این اتفاق زمانی می‌افتد که قیمت‌ها به شدت افت کنند و تولید‌کنندگان ترکیه قیمت‌ها را بالا ببرند.

تحریم ۶ میلیارد دلاری
تحریم اقتصادی روسیه علیه ترکیه می‌تواند از دو منظر بررسی شود؛ نخست از بعد تحریم محصولات کشاورزی ترکیه و سپس صنعت توریسم. گردشگران روسی سالانه ۶.۵ میلیارد دلار برای ترکیه ارز آوری داشتند که با اعمال تحریم‌ها، این رقم به شدت کاهش خواهد یافت.همچنین قرار است آژانس‌های مسافرتی روسیه از ارائه خدمات تور گردشگری در ترکیه متوقف شوند، ضمن اینکه همکاری دو کشور در صنعت توریسم به حالت تعلیق در آمده است. این تحریم‌ها از اول ژانویه برای مردم ترکیه لازم الاجراست. همچنین شرکت‌های ترکیه‌ای که در روسیه به‌ویژه در حوزه ساخت و ساز سرمایه‌گذاری کرده‌اند، با اعمال تحریم‌ها تحت الشعاع قرار خواهند گرفت و بدون شک نرخ تجارت، سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی در ترکیه کاهش خواهد یافت.

واکنش دولت ترکیه
ترکیه تاکنون در برابر تحریم‌ها واکنش‌های متفاوتی نشان داده است. این کشور گاهی به دنبال اقدامات تلافی جویانه بر‌می‌آید و گاهی نیز در پاسخگویی نرمش نشان می‌دهد. این در حالی است که رجب طیب اردوغان بارها از همتای روس خود خواسته است تا دست از تحریم‌های اقتصادی بر دارد، زیرا دو کشور در این زمینه متضرر می‌شوند.پوتین اما اعلام کرده است تا زمانی که ترکیه از موضع خود عقب‌نشینی نکند و حاضر به عذرخواهی نشود، تحریم‌ها و اقدامات تنبیهی علیه آنکارا را لغو نخواهد کرد. در این راستا «عثمان بوداک» عضو حزب جمهوری‌خواه خلق ترکیه گفته است تحریم‌های اقتصادی روسیه می‌تواند ۲۰ میلیارد دلار معادل ۳ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور به ترکیه آسیب بزند.«عثمان بوداک» گفته است ترکیه حدود ۶ میلیارد دلار از محل صادرات و ۷ میلیارد دلار از محل توریسم روسیه، درآمد دارد و همچنین تجارت چمدانی گسترده‌ای بین دو کشور رد وبدل می‌شود.

با وجودی که از سال 2014 تجارت چمدانی دو کشور از 8.5 میلیارد دلار به 6 میلیارد دلار رسیده است، اما هم‌چنان رقم قابل توجهی تجارت به این‌ شکل وجود دارد که تحریم‌ روسیه به شدت به آنکارا آسیب خواهد زد.کارشناسان می‌گویند با توجه به حجم مبادلات تجاری میان روسیه و ترکیه می‌توان گفت این تحریم‌ها نتایج خاصی در برداشته است. ترکیه پنجمین شریک تجاری روسیه به شمار می‌رود و تبادل تجاری دو کشور سال گذشته به 31 میلیارد دلار رسید و در 9 ماه سال جاری به 18 میلیارد دلار رسیده است.از سوی دیگر رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در سفر دو ماه پیش خود به مسکو گفته بود، قصد دارد حجم مبادلات تجاری میان دو کشور را تا سال 2023 به صد میلیارد دلار افزایش دهد. این سال، سال چشم انداز ترکیه است. محمد ابو حمدیه، کارشناس اقتصادی روسیا الیوم در یادداشتی در این‌باره می‌نویسد: مهم‌ترین‌ صادرات روسیه به ترکیه عبارت از گاز طبیعی، غلات و مواد معدنی است و در مقابل صادرات ترکیه به روسیه عبارتند از کالاهای کشاورزی، منسوجات و ابزارهای فلزی. از این‌رو منع ورود مواد غذایی به روسیه موجب خواهد شد که ترکیه سالانه یک میلیارد دلار ضرر کند. اما در حوزه گردشگری می‌توان گفت گردشگران روسی در جایگاه دوم پس از آلمان برای بازار گردشگری ترکیه قرار دارند. آمار گردشگران روسی که در سال گذشته به ترکیه سفر کردند به 4 میلیون و 500 هزار نفر رسید. در نتیجه توقف تورهای گردشگری روسیه به ترکیه موجب زیان 10 میلیارد دلاری ترکیه در یک سال خواهد شد.