گردش به راست در برزیل

کش و قوس چند ماهه در نهایت به برکناری روسف ختم شد. رایی بی‌سابقه که در نهایت به امپراتوری ۱۳ ساله چپ‌ها در برزیل خاتمه بخشید. در این راستا چهارشنبه گذشته ۳۱ دسامبر مجلس سنای برزیل رای به برکناری دیلما روسف، چریک سابق داد. او متهم به استفاده از ترفندهای حسابداری برای مخفی کردن کسری بودجه دولتش بود. با این حال وی بارها در سخنرانی‌های خود گفته است اینها ترفند‌های ساده‌ای هستند که همه روسای جمهور می‌زنند. البته این دفاعیات در نهایت مفید واقع نشد و سنا رای به برکناری روسف داد. به گزارش «ان‌بی‌سی نیوز» اگرچه رأی مجلس سنا از اهمیت زیادی برخوردار است، اما این رأی پایانی بر جنگ‌های سیاسی و همچنین مشکلات اقتصادی و فساد در این کشور محسوب نمی‌شود. روسف روز چهارشنبه پس از اینکه به‌طور رسمی از سمت خود برکنار شد گفت: «من قربانی یک بی‌عدالتی بزرگ هستم». این سخنان در حالی ایراد شد که در بیرون از جلسه سنا مردم به دو دسته تقسیم شده بودند. عده‌ای که موافق برکناری بودند و عده دیگری که در حمایت از روسف دست به تظاهرات زدند و این برکناری را «کودتای مدنی» خواندند.

اکنون چه اتفاقی می‌افتد؟

مجلس سنای برزیل بیش از ۱۸۰ روز برای رأی به برکناری دائم روسف فرصت داشت. در این مدت نیز تمر، معاون راستگرای وی قدرت را در دست داشت. بسیاری از تحلیلگران معتقدند رأی مجلس سنا راه را برای راست‌های طرفدار آمریکا بیشتر باز خواهد کرد. در این خلال، میشل تمر معاون رئیس‌جمهور، موقتا مسوولیت‌های ریاست‌جمهوری را بر عهده خواهد گرفت. تمر تا پایان دوره ریاست جمهوری روسف، ۳۱ دسامبر ۲۰۱۸، قدرت را در دست خواهد داشت.

آیا روسف گزینه‌های دیگری پیش‌رو دارد؟

روسف بارها اعلام کرده بود که به مبارزه با آنچه یک «کودتای مدرن» می‌خواند، ادامه می‌دهد. وی پس از رأی سنا در سخنرانی‌ای اعلام کرد از «تمام راه‌های قانونی» برای مبارزه با این کودتا استفاده می‌کند. یکی از راه‌هایی که وی در همان روز وعده‌اش را داد، البته در روز جمعه محقق شد و وی به دادگاه عالی این کشور شکایت کرد. با این حال باید گفت بعید است روسف بتواند کرسی‌اش را مجددا به دست آورد. پیشتر نیز درخواست تجدیدنظر وی دردادگاه عالی این کشور به نتیجه نرسیده بود. البته روسف ماه گذشته اعلام کرده بود پرونده خود را به «مرکوسور، بلوک تجاری آمریکای جنوبی» خواهد برد. بسیار بعید است که اعضای مرکوسور از روسف حمایت کنند زیرا آنها وابستگی زیادی به برزیل به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد آمریکای لاتین دارند و نمی‌خواهند از این طریق روابط خود را با رئیس‌جمهور آینده به خطر اندازند.

از میشل تمر چه انتظارهایی می‌رود؟

تمر از حزب جنبش دموکرات میانه گفته است برنامه‌های رفاه اجتماعی را گسترش خواهد داد. او همچنین به کاهش هزینه‌های دولت و خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی نیز در برنامه‌های خود اشاره‌ کرده است. او کابینه‌ای متشکل از متخصصان اقتصادی معرفی کرده است. او هنریک میِرلس را به‌عنوان وزیر اقتصاد خود برگزیده است. میِرلس در دوره شکوفایی و ثبات اقتصادی برزیل، رئیس بانک مرکزی این کشور بوده است.

آیا تمر می‌تواند تغییری در اوضاع اقتصادی برزیل ایجاد کند؟

به گفته اقتصاددانان، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات در این کشور هزینه‌های بالای دولت است، بخصوص در سیستم بازنشستگی که بسیار بلندپروازانه و پرهزینه تلقی می‌شود. تلاش‌ها برای اصلاحات ساختاری در دولت‌های قبلی ازجمله دولت روسف بی‌نتیجه بوده است. باید دید آیا تمر قدرت و سرمایه سیاسی کافی برای تغییر روند فعلی این کشور در بدترین رکود اقتصادی از سال ۱۹۳۰ تاکنون را دارد یا نه.

مبارزه با فساد چطور؟

فساد سیاسی در این کشور آن‌قدر بالاست که حدود شصت درصد از ۵۹۴ نماینده مجلس با اتهام فساد یا دیگر تخلفات روبه‌رو هستند. طرح فساد مالی چندین میلیارد دلاری در شرکت دولتی نفت پتروبراس، منجر به فروپاشی دولت روسف شد. گرچه وی به‌طور مستقیم درگیر این پرونده نیست، اما بخش زیادی از این فساد مالی در دوران قدرت ۱۳ ساله‌ حزب کارگر رخ‌ داده است. تمر در پرونده پتروبراس به‌طور مستقیم نقش داشته اما هرگز متهم یا بازداشت نشده است. بسیاری نگرانند که وی مانع رسیدگی بیشتر به این پرونده خواهد شد.

سرانجام چه خواهد شد؟

برای حامیان دولت، این‌یک کودتا به شمار می‌آید زیرا روسف به جرم و تخلفی متهم نشده است. مخالفان روسف معتقدند دستکاری اسناد بودجه غیرقانونی، تلاشی برای پنهان کردن مشکلاتی است که رکود اقتصادی را بیشتر کرده‌اند. این دسته می‌گویند استیضاح رئیس‌جمهور، کودتا محسوب نمی‌شود و در قانون اساسی این کشور مجاز است. میشل تمر را می‌توان بزرگ‌ترین برنده دور اول بحران سیاسی در برزیل دانست که از ماه دسامبر گذشته آغاز شده است اما با توجه به نقاط ضعف او، پیروزی‌اش می‌تواند عمر کوتاهی داشته باشد.میشل تمر، فردی که از راست میانه به معاونت دیلما روسف رئیس جمهوری برکنار شده برزیل رسید در میان مردم محبوب نیست و همین امر می‌تواند باعث سقوط او شود. تمر در جریان دو کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری از کاندیدای چپگرایان حزب کارگر حمایت کرد و همچنین حمایت حزبش، حزب جنبش دموکراتیک را برای چپ‌ها به‌دست آورد، حزبی که بیشترین تعداد نماینده را در کنگره برزیل داراست. این حمایت ادامه یافت تا وقتی که تمر در لحظه حساسی حمایتش را از دیلما روسف قطع کرد و آن زمانی بود که محبوبیت دیلما روسف در بهار گذشته سقوط کرد.

با تمر بیشتر آشنا شوید

میشل تمر در دهه ۱۹۶۰ وارد سیاست شد. او پسر یک مهاجر لبنانی است که بیشتر در سایه فعالیت کرد تا توانست اتحادی در حزبش ایجاد کند که آنها از نامزد حزب دیگری در انتخابات حمایت کنند. در حال حاضر میشل تمر تا پایان ۲۰۱۸ در قدرت خواهد بود، با این حال او گفته است که نامزد حزبش برای انتخابات ریاست جمهوری بعدی نخواهد بود. میشل تمر، رئیس جمهوری جدید برزیل روز چهارشنبه پس از پایان جلسه سنا در سخنانی گفت: «ما در حال آغاز مرحله تازه‌ای هستیم، مرحله‌ای که دو سال و چهار ماه به‌طول می‌انجامد. دو سال و چهار ماه از امروز، درحالی‌که انتظارات از دولت بسیار بالاست.» به گفته ناظران، میشل تمر به عنوان رئیس جمهوری جدید برزیل باید یک جامعه قطبی شده را بازسازی و اقتصادش را احیا کند، این در حالی است که مخالفانش معتقدند بدون مشروعیت قدرت را به‌دست گرفته است. اما برنامه‌های ریاضتی او به علاوه اصلاحات در طرح خدمات بازنشستگی و مزایای اجتماعی ممکن است بسیاری از رای دهندگان را که در حال حاضر از بیکاری و افزایش تورم خشمگینند، خشمگین‌تر کند. اگر چه تمر موفق شد اتحادی را با کمک حزب راست میانه سوسیال دموکرات برزیل (رقیب تاریخی حزب کارگر برزیل) برای سرنگونی دیلما روسف شکل دهد اما برای انتخابات آینده ریاست‌جمهوری در پایان سال ۲۰۱۸، حزب سوسیال دموکرات قصد دارد حتی در برابر نامزدی احتمالی تمر بایستد. این حزب از سال ۱۹۹۴ نامزدی برای انتخابات ریاست جمهوری معرفی نکرده است. شمشیر داموکلسی که بالای سر رئیس جمهوری جدید است مساله رسوایی فساد در شرکت دولتی پتروبراس است که فشار شدیدی روی حزب جنبش دموکراتیک وارد کرده است. یکی از دلایلی که برزیلی‌ها را از طبقه سیاسی در این کشور ناامید کرده است.