طراحی فاز اول مالیات خانه‌های خالی
دریافت مالیات از خانه‌های خالی بنا بر اعلام مسوولان وزارت راه و شهرسازی هم اکنون در فاز اول اجرا قرار گرفته است. به گفته معاون امور مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی هم اکنون تیمی متشکل از مسوولان مسکن و تیم اقتصادی دولت بنا بر تکلیفی که در قانون مالیات‌های مستقیم به منظور دریافت مالیات از خانه‌های خالی تعیین شده، ماموریت یافته‌اند با تدوین سازوکارهای مناسب، نحوه درست و دقیق شناسایی خانه‌های خالی و مالکان آنها را برنامه‌ریزی کنند. آن‌طور که حامد مظاهریان در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد تاکید کرد جلسات این ستاد که قرار است ضوابط شناسایی خانه‌های خالی و معرفی آنها به سازمان امور مالیاتی را تدوین کند به‌طور مرتب در حال برگزاری است تا زمینه ورود هر چه سریع‌تر واحدهای احتکار شده به بازار تقاضای مسکن فراهم شود.
سه مانع مالیاتی برای خانه‌های خالی از سکنه
دریافت مالیات از خانه‌های خالی در شرایطی هم اکنون در برنامه‌های مشترک مسوولان مسکن و تیم اقتصادی دولت در فاز اول اجرا قرار دارد که به گفته مسوولان هنوز زیرساخت‌های کافی برای شناسایی خانه‌های خالی و مالکان آنها به‌طور دقیق وجود ندارد. عدم تحقق فاز اول دریافت مالیات از خانه‌های خالی به‌عنوان گام اول در اجرای این قانون، در شرایطی هم اکنون مهم‌ترین مانع برای شروع دریافت مالیات از خانه‌های خالی است که کارشناسان معتقدند هرچند قانون دریافت مالیات از خانه‌های خالی از آنجا که مصوبه مجلس است وصورت قانونی دارد لازم‌الاجرا است اما در اجرای آن علاوه بر فراهم نبودن زیرساخت‌ها و سازوکارهای مربوط به نحوه شناسایی خانه‌های خالی باید دو نکته مهم دیگر را مورد توجه قرار داد. به اعتقاد آنان، حتی با فرض تدوین سازوکارهای دقیق و درست در مورد نحوه شناسایی خانه‌های خالی و تحقق این موضوع، هنوز ابزار کارآمدی برای اجرای این قانون وجود ندارد، چرا که امکان اثبات خالی بودن واحدها امری دشوار و در واقع نوعی درگیری با مردم بر سر وضعیت نگهداری ملکشان خواهد بود. از سوی دیگر، سومین و شاید مهم‌ترین موردی که باید در این زمینه مورد توجه قرار داد ضرورت بررسی میزان کارآمدی این قانون با توجه به نحوه تعیین نرخ مالیاتی است که قرار است از هر واحد مسکونی خالی دریافت شود.بنا بر تاکید کارشناسان نرخی که هم اکنون مبنای محاسبه مالیات از خانه‌های خالی است به میزانی نیست که بتواند مشوق موثری برای عرضه واحدهای خالی از سکنه به بازار مسکن باشد.

رقم مالیات از خانه‌های خالی واقعی شود
معاون امور مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی در این باره به «دنیای اقتصاد» گفت: علاوه بر تدوین ضوابط درست مبنی بر تعیین نحوه دقیق شناسایی خانه‌های خالی و روش معرفی آنها به سازمان امور مالیاتی و وزارت امور اقتصادی و دارایی و همچنین طراحی ابزارهای کارآمد برای اجرای این قانون، باید بررسی‌های دقیقی در مورد میزان کارآمدی دریافت مالیات از خانه‌های خالی به‌عنوان مشوق موثر در عرضه واحدهای خالی از سکنه به بازار مسکن صورت بگیرد. حامد مظاهریان افزود: به‌طور مشخص باید به این سوال پاسخ داده شود که آیا با این میزان مالیاتی که مبنای دریافت از ساکنان خانه‌های خالی قرار گرفته اساسا افراد تشویق و ترغیب به فروش یا اجاره واحد خود در شرایط رکودی خواهند شد یا خیر؟وی با تاکید بر اینکه معمولا ارقامی که به‌عنوان پایه محاسبه مالیات بر املاک (مالیات نقل و انتقال مکرر ملک، مالیات از خانه‌های خالی و...) مشخص شده است نمی‌تواند مشوقی اثر بخش برای عرضه این واحدها به بازار مسکن باشد، توضیح داد: معافیت مالیاتی آپارتمان‌های نوساز تا پایان سال اول، تعیین مبلغی معادل نصف ارزش روز اجاره واحد مسکونی به‌عنوان مالیات در سال دوم و فرمولی که به منظور افزایش تصاعدی این مالیات در سال‌های بعدی هم اکنون وجود دارد، نمی‌تواند مشوق موثری برای خروج مسکن از حالت رکود باشد. مظاهریان گفت: معمولا افراد به‌خاطر درصد ناچیزی از مالیات حاضر به اجاره یا فروش آپارتمان خود در شرایط رکودی نمی‌شوند و شاید مبلغ مالیات به قدری ناچیز باشد که مالکان یا سازندگان ترجیح دهند به جای عرضه واحد، با پرداخت مالیات خانه خود را باز هم خالی نگه دارند. وی ادامه داد: در چنین شرایطی هر چند ممکن است مالیات از خانه‌های خالی دریافت شده و قانون اجرا شود اما هدف قانون یعنی تزریق واحدهای خالی به بازار مسکن و خروج از رکود از این طریق محقق نخواهد شد.

تاثیر دو سویه اخذ مالیات از خانه‌های خالی
معاون وزیر راه وشهرسازی ادامه داد: از سوی دیگر ممکن است دریافت این مالیات تاثیری سوء در افزایش قیمت هم داشته باشد و مالکان مالیات پرداختی خود را از طریق افزایش قیمت جبران کنند. مظاهریان گفت: باید دید که چه نوع مالیاتی، با چه فرمولی و با چه عددی می‌تواند باعث ایجاد رونق در بازار مسکن شود. وی تاکید کرد: بنابراین هر چند اجرای قانون دریافت مالیات از خانه‌های خالی امری لازم و ضروری است اما سازوکارها و ابزارهای مالیاتی در این روش باید به‌گونه‌ای طراحی شود که با در نظر گرفتن همه جوانب امر بتواند بیشترین اثر مثبت در بازار مسکن و خروج از رکود داشته باشد. به گفته مظاهریان دریافت مالیات از خانه‌های خالی به‌عنوان روشی برای افزایش انگیزه مالکان مسکن به عرضه واحدها به بازار فروش یا اجاره، تنها یکی از سیاست‌هایی است که می‌تواند در خروج بخشی از بازار مسکن از حالت رکودی موثر واقع شود و نمی‌توان به تمام نیازهای موجود در بازار مسکن و ایجاد رونق در این بازار به آن تکیه کرد. معاون امور مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی همچنین از تشکیل ستادی به منظور تعیین سازوکارها و ابزارهای کارآمد برای اجرایی شدن قانون دریافت مالیات از خانه‌های خالی خبر داد. به گفته وی نزدیک‌ترین زمان برای مشاهده اثر اجرای این قانون در بازار مسکن سال 96 خواهد بود. چرا که حتی اگر این قانون از سال آینده هم اجرایی شود به علت معافیت مالیاتی خانه‌های نوساز در سال اول، عملا تاثیر چندانی بر بازار مسکن نخواهد داشت.