نغمه‌های جاوید

سالار مرتضوی
سرپرست گروه موسیقی بامداد

جایگاه استاد ابراهیم شریف زاده قطعا مورد اشراف همگان است. او جزء نسل طلایی خنیاگران موسیقی خراسان بزرگ بود، او در کنار استاد حاج قربان سلیمانی و استاد سمندریان از بزرگترین خوانندگان موسیقی خراسان بودند که یک به یک از میان ما رفتند. شاید دیگر یافتن کسانی که میراث دار موسیقی خراسان هستند کار سختی باشد، شاید از تعداد انگشتان یک دست هم کمتر شده باشند.

ما برای هنرمندانمان چه کردیم؟ از حاج قربان سلیمانی که زمانی در قوچان با کمترین امکانات زندگی می‌کرد گرفته تا ابراهیم شریف زاده که در منزلی زندگی می کرد که قطعا برای من و شما زندگی در چنان مکانی مشکل است. سقف منزل استاد شریف‌زاده با آن جایگاه والای هنری در حال فرو ریزی بود، ترک‌های دیوار خانه او با شما حرف می‌زند، به شما می‌گوید که ما با هنرمندانمان چه می‌کنیم؟ اگر بخواهم جایگاهی که استاد شریف‌زاده در موسیقی محلی خراسان داشت را با بزرگان موسیقی دستگاهی و کلاسیک ایران مقایسه کنم، پربی‌راه نیست هم‌تراز دانستن او با استاد شجریان و استاد ناظری. صدای جادویی و تحریرهای منحصر به فردی که خاص صدای استاد شریف‌زاده بود در کمترین خواننده‌ای یافت می‌شود و با اینکه او تحصیلات آکادمیک نداشت اما آنقدر به شعر و ادبیات اشراف داشت که وقتی آهنگ‌ها و نغمه‌هایش را گوش می‌دهید، متوجه تبحر او در هنر آواز می‌شوید.

اما متاسفانه ابراهیم شریف‌زاده در شرایط بدی زندگی می‌کرد. این استاد آواز برای امرار معاش به شغل غسالی روی آورده بوده در حالی‌که امثال شریف‌زاده در کشورهای دیگر لای پر قو محافظت می‌شوند و بهترین شرایط زندگی را دارند تا فقط به هنر فکر کنند چراکه نباید ذهن این هنرمندان در چنین سطحی از هنر مشغول امرار معاش باشد. حتی ما نشان درجه یک هنری را هم که می‌توانست تا حدی به امرار معاش این استاد کمک کند از او دریغ کردیم. پس از درگذشت ابراهیم شریف‌زاده بیانیه ها صادر شد، دسته گل‌ها خریداری شد و ... که شاید بهتر بود این هزینه‌ها زمانی‎که او در قید حیات بود صرف می‌شد.

زمانی که استاد شریف‌زاده زنده بود ما پیشنهاد کردیم مراسم بزرگداشتی در شان و جایگاه او برگزار شود اما نشد و هرگز این اتفاق نیفتاد. متولیان در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید فکری به حال این مسائل بکنند. اکنون ما روی کاغذ نام‌های بسیاری داریم از هنرمندانی که در این چند سال از دست داده‌ایم ... و تعداد بسیاری که هنوز هستند و آنان نیز یک به یک می‌روند اما کسی نیست هیچ فکری و کاری بکند. نباید فراموش کنیم که هنرمندان موسیقی مقامی با ازمیان رفتنشان خیلی از میراث فرهنگی را هم باخود به خاک می‌برند. این حرف هرچند تکراری است اما بیان می‌کنم تا شاید یک بار برای همیشه فکری شود و گوش شنوایی وجود داشته باشد. این هنرمندان نباید در شرایطی زندگی کنند که برای امرار معاش اولیه‌شان مشکل داشته باشند. قطعا خانوده استاد شریف‌زاده مهم‌ترین ضایعه‌ای که برایش پیش آمده از دست دادن او است، به یقین آنها نیاز به حمایت دارند. امیدواریم مسئولان و دست‌اندرکاران تدبیری بیاندیشند که ضمن تاکید بر حفظ شان و جایگاه این هنرمند و خانواده او از آنان به طور شایسته‌ای تقدیر شود.

هنوز هستند بزرگان موسیقی چون استاد غفاری و چهره‌های دیگری که میراث‌دار موسیقی خراسان بزرگ باشند. باید این افراد را حفظ کرد که به نظر من مهم‌ترین کار ثبت و ضبط مقام‌های موسیقی محلی به صورت رسمی از اساتیدی که باقی مانده اند در استودیو با کیفت خیلی خوب است تا این نغمه‌ها حفظ شود که اگر این افراد را از دست می‌دهیم میراث گران‌بهای هنری‌شان را از دست ندهیم. انجام این کار شاید با هزینه بسیار کمتری از هزینه جشنواره‌هایی که در سطح کشور برگزار می‌شود و واقعا نمی‌دانیم خروجی این جشنواره‌ها چه کمکی به فرهنگ و هنر می‌کند عملی باشد. شاید با یک دهم همان هزینه‌ها بشود این میراث را حفظ و نگهداری کرد و امیداورم نگاه جدیدی به این موضوع مهم هنری شود. در انتها لازم می‌دانم قید کنم که اکنون ما در خراسان رضوی انجمن صنفی هنرمندان موسیقی خراسان را که یک نهاد خودجوش هنری است و توسط هنرمندان موسیقی اداره می‌شود احیا می‌کنیم و به فکر هستیم برای اساتیدی که هنوز در قید حیات هستند برنامه‌های نکوداشت و بزرگداشت درخور شان این بزرگان برگزار کنیم و زمانی که به قطعیت برسد اعلام خواهیم کرد.

نغمه‌های جاوید