ایدز و رژیم غذایی
جاوید نجفی
کارشناس تغذیه
ایدز یا نشانگان اکتسابی کمبود ایمنی نوعی بیماری است که در دستگاه ایمنی و توسط ویروس نقص ایمنی ایجاد می‌شود. تغذیه می‌تواند در پیشگیری و هم در درمان عفونت‌های HIV موثر باشد.کسی‌که دچار سوء‌تغذیه است توانایی کمتری در مبارزه با عفونت دارد درحالی‌که کسی‌که تغذیه مناسبی داشته باشد، می‌تواند مقاومت بیشتری در برابر عفونت‌های فرصت‌طلب و عوارض جانبی درمان داشته باشد. وضعیت تغذیه‌ای خوب ممکن است پاسخ موثری به داروها بدهد:
1-کاهش عوارض جانبی داروها
۲- فراهم آوردن مواد مغذی برای واکنش برانگیخته شده توسط داروها
3- حمایت از ارگان‌ها

در سراسر جهان تعداد کمی از مبتلایان به بیماری‌های پیشرونده تحت درمان ضدویروسی قرار می‌گیرند. مکمل‌های مغذی به‌عنوان یک مداخله کم‌هزینه است که ممکن است پیشرفت بیماری HIV را کند کند. تاثیر مکمل مغذی ممکن است در کشورهای توسعه یافته جهان کمتر باشد که به‌دلیل شیوع کم سوء‌تغذیه در این کشورهاست.اسهال و سوء‌جذب از عمده مشکلات تغذیه‌ای در مبتلایان به ایدز است.اسهال، یک عارضه جانبی از داروهای ضدویروس است. آتروفی مخاط و کاهش فعالیت آنزیم‌های گوارشی سبب اسهال و سوء‌جذب در مبتلایان می‌شود و از جمله مشکلات گوارشی اسهال است که در اغلب کودکان مبتلا به عفونت HIV ناشی از عدم‌تحمل دی‌ساریدها بوده نه عفونت‌های روده‌ای ناشی از پاتوژن‌های شناخته‌شده.مبتلایان به ایدز که اسهال یا سوء‌جذب دارند به ویتامین و موادمعدنی نیاز اضافی دارند. پزشکان باید سطح 25 هیدروکسی ویتامین D به‌عنوان شاخص جذب ویتامین‌های محلول در چربی را اندازه‌گیری کنند. مطالعات نشان داده‌اند که مکمل‌های ویتامین D ممکن است به کاهش سرعت پیشرفت بیماری ایدز کمک کند و سبب بهبود کیفیت زندگی آن‌ها شود. رژیم درمانی شامل شناسایی علت اسهال و تعیین مواد مغذی که فرد در مبتلا قادر به جذب نیست، می‌باشد. غلظت تنفسی هیدروژن بعد از مصرف خوراکی لاکتوز یا سوکروز برای تعیین اینکه فرد مبتلا چه مقدار قادر به تحمل هرکدام از این قند است اندازه‌گیری می‌شود. سطح بالای غلظت هیدروژن در تنفس نشاندهنده عدم‌تحمل است زیرا هیدروژن در مرتبه اول به عنوان محصول سوخت‌وساز بدن از این قندها توسط باکتری روده بزرگ است. به کمک ارزیابی میکروبیولوژیکی مدفوع و نمونه‌برداری روده می‌توان قابلیت جذب را تعیین نمود.در برخی از افراد آلوده به ویروس ایدز حتی در صورت نبود اسهال، سوء‌جذب ساکارز مالتوز و لاکتوز و چربی ثبت شده است. یک رژیم غذایی چرب ممکن است برای کنترل استئاتوره لازم باشد.چند راهنمای غذایی برای تندرستی و کنترل سوء‌جذب افراد مبتلا پیشنهاد می‌شود:

1- مصرف مایعات بیشتر به‌خصوص زمانی‌که بخش اعظم مایعات از طریق مدفوع دفع می‌شود.
۲- استفاده از ماست و مواد غذایی حاوی لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس می‌تواند مفید باشد اما در صورت رشد بیش از حد باکتری و مصرف طولانی‌مدت سبب مشکل ثانویه در فرد می‌شود.
3- وعده‌های غذایی کوچک مکرر باعث بهترین استفاده از یک ظرفیت جذب محدود روده می‌شوند.
۴- مصرف مکمل مولتی ویتامین برای جذب ویتامین‌های مفید
5- مصرف مایعات دهانی مکمل تغذیه‌ای
۶- حمایت تغذیه‌ای خشونت‌آمیز مانند تغذیه روده‌ای و تزریقی در صورت لزوم باید درنظرگرفته شود.
7- تجویز آنزیم پانکراس
۸- سوربیتول که به‌عنوان یک عامل شیرین هم در آب‌نبات‌های بدون قند و هم برخی از داروها استفاده می‌شود، نشان داده شده است باعث اسهال می‌شود و باید اجتناب شود.
9-کافئین باید اجتناب شود چراکه باعث تحریک حرکات حلقوی می‌شود.
۱۰- مکمل حاوی فیبر ممکن است مفید باشد.