پرونده‌ای برای اقتصاد فوتبال ایران
مهدی امیرپور- رضا عباس زاده کمتر از ۲ ماه تا شروع جام جهانی زمان مانده، جام قهرمانی لیگ برتر در کورسی نفسگیر به فولاد رسیده، کی روش دوباره با مربیان باشگاهی درگیر شده، بازیکن ذخیره تیم شهرداری یاسوج با حرکت حیرت آورش لیگ یک ایران را به صدر اخبار ورزشی جهان رسانده، قلعه نویی شکست سنگینی خورده. در میان این ازدحام و هیاهو، اما بحث اول فوتبال ایران، دستمزدهای میلیاردی بازیکنان شاغل در لیگ برتر است. بعد از اعتصاب بازیکنان پرسپولیس پیش از بازی با فجرسپاسی و اعتراض‌های دامنه دار بازیکنان، مربیان و مدیران باشگاه‌ها به تعویق پرداخت دستمزدها، وزارت ورزش فهرست قراردادها و دریافتی‌های بازیکنان پرسپولیس در این فصل را منتشر کرد.
مهدی امیرپور- رضا عباس زاده کمتر از 2 ماه تا شروع جام جهانی زمان مانده، جام قهرمانی لیگ برتر در کورسی نفسگیر به فولاد رسیده، کی روش دوباره با مربیان باشگاهی درگیر شده، بازیکن ذخیره تیم شهرداری یاسوج با حرکت حیرت آورش لیگ یک ایران را به صدر اخبار ورزشی جهان رسانده، قلعه نویی شکست سنگینی خورده. در میان این ازدحام و هیاهو، اما بحث اول فوتبال ایران، دستمزدهای میلیاردی بازیکنان شاغل در لیگ برتر است. بعد از اعتصاب بازیکنان پرسپولیس پیش از بازی با فجرسپاسی و اعتراض‌های دامنه دار بازیکنان، مربیان و مدیران باشگاه‌ها به تعویق پرداخت دستمزدها، وزارت ورزش فهرست قراردادها و دریافتی‌های بازیکنان پرسپولیس در این فصل را منتشر کرد. فهرستی که نشان می‌داد بازیکنان و کادر فنی پرسپولیس برای این فصل بیش از ۱۹ میلیارد تومان دستمزد خواهند گرفت. این فهرست سروصدای زیادی بر پا کرد و تبعات فراوانی داشت. با فاصله کوتاهی از انتشار این فهرست، خبری از دستمزدهای بازیکنان استقلال منتشر شد؛ ۱۴ میلیارد تومان برای تنها ۱۱ بازیکن! مدیران باشگاه نفت تهران هم با انتشار اسنادی در رسانه‌ها نشان دادند کمتر از ۷ میلیارد تومان برای این فصل
هزینه کرده‌اند. رئیس سازمان لیگ از انتشار این فهرست‌ها استقبال کرد و وعده داد در سال آینده تمام باشگاه‌ها باید دستمزدهای بازیکنان خود را شفاف منتشر کنند. محمود گودرزی، وزیر ورزش و جوانان هم پرداخت این دستمزدهای هنگفت را بدون توجیه و عامل انزجار مردم از فوتبال دانست. مدیران باشگاه سایپا وعده دادند در سال آینده به هیچ بازیکنی بیشتر از ۳۰۰ میلیون تومان نمی‌دهد. با این حال بازیکنان فوتبال که پیش از این از ارقام صد میلیونی با عباراتی مانند «پول تو جیبی» یاد کرده بودند، دریافت این ارقام را طبیعی و حق خود می‌دانند. آنها با اشاره به پسوند «حرفه‌ای» لیگ برتر فوتبال ایران، برای تخصص خود دستمزدهای میلیاردی قائل هستند. حق با آنها است یا وزارت خانه؟ آیا بازیکنان لیگ برتر استحقاق دریافت این دستمزدهای نجومی را دارند؟
مقایسه‌ای میان دستمزدهای فوتبالیست‌ها در ایران و آمریکا
در ایران 30 برابر درآمد سرانه در آمریکا 3/7 برابر
آیا بازیکنان فوتبال ایران به اندازه شایستگی‌هایشان دستمزد می‌گیرند؟ برای یافتن پاسخ این سوال سراغ لیگ فوتبال آمریکا (MLS) رفتیم و دستمزدهای بازیکنان شاغل در آن را مورد مطالعه قرار دادیم. لیگ حرفه‌ای فوتبال آمریکا در رنکینگ‌های منتشر شده از سوی مراجع رسمی معمولا جایگاهی بهتر از لیگ برتر ایران دارد. از طرفی اتحادیه حرفه‌ای بازیکنان MLS هرساله بدون ترس و نگرانی، لیست دستمزدهای تمام بازیکنان شاغل در این لیگ را روی سایت خود منتشر می‌کند. بر این اساس در فصل ۲۰۱۳ مجموع دستمزدهای سالانه ۵۴۸ بازیکن شاغل در لیگ فوتبال آمریکا ۱۰۳ میلیون و ۵۶۷ هزار و ۴۰۳ دلار بوده است.pic۱
ارزش باشگاههالیگ حرفه‌ای فوتبال آمریکا متشکل از ۱۹ تیم است که در سال ۲۰۱۳ مجموعا یک میلیارد و ۹۵۵ میلیون دلار ارزش‌گذاری شده‌اند. در میان باشگاه‌های آمریکایی، سیاتل ساندرز و لس آنجلس گالکسی به ترتیب با ۱۷۵ و ۱۷۰ میلیون دلار، ارزشمندترین باشگاه‌ها هستند. باشگاه رئال سالت لیک که در رنکینگ برترین باشگاه‌های دنیا که ژانویه امسال توسط سازمان آمار و ارقام فوتبال منتشر شد، جایگاهی نزدیک به باشگاه پرسپولیس دارد، ۸۵ میلیون دلار آمریکا می‌ارزد. به این ترتیب میانگین ارزش باشگاه‌های لیگ حرفه‌ای فوتبال آمریکا ۱۰۳ میلیون دلار بوده است؛ با معیار دلار سه هزار تومانی، این عدد یعنی ۳۰۰ میلیارد برای هر باشگاه.در ایران باوجود فشارها برای خصوصی‌سازی هنوز ارزش‌گذاری درست و مشخصی برای باشگاه‌های فوتبال انجام نشده است. در سال ۹۰ قیمت سهام دو باشگاه پرسپولیس و استقلال از سوی سازمان خصوصی‌سازی به ترتیب ۴۵ و ۴۲ میلیارد تومان محاسبه شد. امسال اما صحبت از اعدادی در حدود ۱۰۰ میلیارد تومان است. با این حال، مجموع ارزش باشگاه‌های لیگ برتر فوتبال ایران، چیزی نزدیک به ۵۰۰ میلیارد تومان تخمین زده می‌شود؛ یعنی به‌طور متوسط ۳۱ میلیارد تومان برای هر باشگاه. دیده می‌شود که ارزش هر باشگاه فوتبال MLS تقریبا ۱۰ برابر باشگاه‌های لیگ برتر فوتبال ایران است.درآمد سالانهدرآمد سالانه باشگاه‌های لیگ برتر فوتبال ایران (بدون کسر سهم فدراسیون و سازمان لیگ) در حدود ۱۲۰ میلیارد تومان تخمین زده شده است؛ مشتمل بر قرارداد حق پخش تلویزیونی و تبلیغات محیطی، درآمد بلیت فروشی، جوایز AFC، قراردادهای اسپانسرینگ و سایر درآمدهای جانبی. مجموع درآمد باشگاه‌های لیگ حرفه‌ای آمریکا در سال گذشته میلادی ۲/۴۹۴ میلیون دلار اعلام شده است. پنج باشگاه پردرآمد لیگ فوتبال آمریکا، به ترتیب سیاتل ساندرز، لس آنجلس گالکسی، پورتلند تیمبرز، هیوستون دینامو و اف‌سی‌تورنتو بوده‌اند که هرکدام شان به تنهایی بیش از مجموعه لیگ برتر ایران درآمد داشته‌اند. متوسط درآمد ۲۶ میلیون دلاری (۷۸ میلیارد تومانی) باشگاه‌های آمریکایی در فصل گذشته تقریبا ۱۰ برابر متوسط درآمد ۵/۷ میلیارد تومانی باشگاه‌های ایرانی بوده است.دستمزدهای بازیکنانمهدی تاج، رئیس سازمان لیگ فوتبال ایران در گفت‌و‌گو با خبرآنلاین، متوسط دستمزد سالانه هر بازیکن شاغل در سیزدهمین دوره لیگ برتر فوتبال را ۳۸۹ میلیون تومان اعلام کرده بود. دستمزدی که از ۲ میلیارد برای ستاره‌های استقلال و پرسپولیس تا چند میلیون برای بازیکنان جوان باشگاه‌های کوچک‌تر در تناوب است. همان‌طور که اشاره شد، مجموع دستمزد ۵۴۸ بازیکن شاغل در لیگ فوتبال آمریکا در سال گذشته میلادی ۱۰۳ میلیون و ۵۶۷ هزار و ۴۰۳ دلار بوده است. یعنی به‌طور متوسط ۱۸۹ هزار دلار برای هر بازیکن، البته بخشی از این دستمزدها سهم ۱۰ بازیکن بزرگ شاغل در MLS است؛ بازیکنانی نظیر تیری‌هانری، رابی کین، لاندن داناوان، مارکو دی وایو. با کسر دستمزد این ستاره‌ها، میانگین دستمزد هر فوتبالیست لیگ حرفه‌ای آمریکا به ۱۲۳.۳ هزار دلار خواهد رسید؛ برابر با ۳۷۰ میلیون تومان که از متوسط دستمزد سالانه بازیکنان لیگ حرفه‌ای ایران پائینتر است! با در نظر گرفتن ده ستاره MLS هم درآمد سالانه یک بازیکن در این لیگ به‌طور متوسط ۵۶۷ میلیون تومان خواهد شد؛ یعنی ۴۵/۱ برابر بازیکنان لیگ برتر ایران. pic۲درآمد سرانهبراساس آخرین اعلام بانک جهانی، درآمد سرانه کشور آمریکا ۵۰.۱۲ هزار دلار بوده است. درآمد سرانه ایران نیز ۲/۴ هزار دلار محاسبه شده است. نسبت بیش از یک به ده درآمدها در آمریکا و ایران در اینجا نیز مشهود است. با توجه به این ارقام، می‌توان دستمزد یک فوتبالیست شاغل در لیگ حرفه‌ای آمریکا را ۳.۷۷ برابر درآمد هر فرد آمریکایی محاسبه کرد. این نسبت در ایران اما معنی‌دار است؛ هر فوتبالیست لیگ برتر ایران بیش از ۳۰ برابر هر فرد ایرانی درآمد دارد! این شکاف گسترده میان درآمد مردم ایران و دستمزد فوتبالیست‌ها، هر روز از اعتبار و احترام این ورزش در جامعه ایرانی کاسته و کار را به جایی رسانده که محمود گودرزی، وزیر ورزش و جوانان ایران از «انزجار مردم از فوتبال» بگوید. یکی از دلایل افت تعداد تماشاگران در فوتبال ایران به میانگین ۷ هزار تماشاگر در هر بازی از لیگ سیزدهم را در همین نکته باید جست‌وجو کرد. این در حالی است که لیگ حرفه‌ای فوتبال آمریکا با رشد روزافزون تماشاگرانش در فصل گذشته به‌طور متوسط بیش از ۱۸ هزار تماشاگر را در هر بازی به ورزشگاه‌ها کشانده است.مقایسه موردی: رئال سالت لیک و پرسپولیس تهرانپرسپولیسیها براساس فهرست اعلام شده از سوی وزارت ورزش و جوانان برای فصل به پایان رسیده لیگ برتر بیش از ۱۹ میلیارد تومان به بازیکنان و کادر فنی خود دستمزد پرداخت خواهند کرد. پرسپولیسی‌ها در جدیدترین رده بندی باشگاهی در رده ۳۵۶ جهان حضور دارند. نزدیک‌ترین باشگاه آمریکایی به پرسپولیس در این رنکینگ باشگاه رئال سالت لیک است که در رده ۳۶۰ ایستاده. سالت لیک در فصل جاری MLS مجموعا ۳۴۸۶۰۱۹ دلار دستمزد پرداخت خواهد کرد؛ یعنی کمتر از ۵/۱۰ میلیارد تومان. به این ترتیب دیده می‌شود متوسط دستمزد بازیکنان پرسپولیس ۸/۱ برابر دستمزد بازیکنان سالت لیک بوده است. این در حالی است که ارزش باشگاه پرسپولیس ۳۹/۰ برابر ارزش باشگاه آمریکایی است و درآمد ۲۳ میلیون دلاری سالت لیک هم قابل قیاس با درآمد باشگاه پرسپولیس نیست.بیت آشور؛ باکیفیت‌تر، اما ارزان‌تر از رقیبانش در تیم ملی!براساس اعلام سایت اتحادیه بازیکنان فوتبال لیگ MLS مهرداد بیت آشور مدافع راست تیم ملی ایران که در باشگاه ونکوور بازی می‌کند، دستمزد سالانه‌ای برابر با ۱۷۰ هزار دلار دارد؛ تقریبا ۵۰۰ میلیون تومان. این در حالی است که کارلوس کی روش، بیت آشور را بازیکنی باکیفیت‌تر از همتایان ایرانی‌اش می‌داند و احتمالا در جام جهانی او را به خسرو حیدری، حسین ماهینی و هاشم بیک‌زاده ترجیح داده و در ترکیب اصلی تیم ملی قرار می‌دهد. این در حالی است که بیت آشور دستمزدی کمتر از سه رقیب خود دریافت می‌کند. خسرو حیدری برای یک فصل حضور در باشگاه استقلال یک میلیارد و چهارصد میلیون تومان دستمزد گرفته است. هاشم بیک‌زاده هم از همین باشگاه ۸۵۰ میلیون تومان دریافت کرده. حسین ماهینی هم براساس اعلام وزارت ورزش تاکنون ۶۰۰ میلیون تومان از دستمزد سالانه خود را دریافت کرده است.pic۳چه کسی را جای قاسم بخریم؟قاسم دهنوی یکی از خریدهای پرسروصدای این فصل پرسپولیس بود. او برای یک‌سال حضور در باشگاه پرسپولیس ۲/۱ میلیارد تومان دستمزد دریافت کرد؛ یعنی تقریبا ۴۰۰ هزار دلار.در میان بازیکنان MLS چه کسانی را می‌توان یافت که دستمزدی کمتر از دهنوی دارند؟ البته اینها نمونه‌هایی از بازیکنان شاغل در لیگ حرفه‌ای فوتبال آمریکا بودند که دستمزد سالانه‌شان کمتر از قاسم دهنوی است. با یک جست‌وجوی ساده بازیکنانی را در لیست باشگاه‌های بزرگ دنیا مانند منچستر یونایتد، رم و ناپولی هم می‌توان یافت که دستمزدی کمتر از دهنوی می‌گیرند.
ارسال نظر