معجزه قدرت پیش‌بینی
آگاهی، قدرت است و هر که آگاه‌تر، قدرتمندتر. آگاهی و دانایی بزرگ‌ترین اهرم قدرت در هزاره سوم و تنها سلاح مقابله با تروریسم، افراط‌گری و ناکامی‌های اقتصادی و اجتماعی محسوب می‌شود. مرور گذشته نه به زعم برخی بی‌فایده که تنها عامل روشنگر تصمیمات آینده خواهد بود و ملتی پیروزترند که به مدد یافته‌های برگرفته از آنچه برآن‌ها گذشته است پیش‌بینی درست‌تری از آینده به‌دست آورند.
سالی که گذشت، مملو بود از مناقشات ژئوپلیتیک، تضاد منافع ابر قدرت‌ها و تحرکات تروریسم. شاید بتوان کمتر سالی را مثال زد که در آن مردم جهان به اندازه سال ۲۰۱۵، خشونت عیان و نفوذ تکنولوژیک تروریسم را شاهد بوده‌اند. در این سال بسیاری از نقش‌آفرینان عرصه بین‌المللی نقاب از چهره برداشتند و سهم‌خواهی‌های خود را بی‌پرده بیان کردند. قدرت‌هایی که تا چندی پیش آوردنشان بر سر میز مذاکره ناممکن می‌نمود ایده‌های خود را با هم به اشتراک گذاشتند و آنهایی که بر طبل دوستی می‌کوفتند در برابر هم قد علم کردند. شاید بتوان از این منظر سال گذشته را یک استثناء تلقی کرد. این روال معکوس سال‌های گذشته اما، در سال پیش رو قوت خواهد گرفت و جهان، نوید سالی متفاوت را می‌دهد. اقتصادهای نوظهوری که تنها یک دهه پیش با قدرت انفجاری رشد خود، همه محاسبات روی کاغذها را به هم زده بودند، امروز از توان افتاده‌اند و به اقتصادهای ثروتمند اجازه خواهند داد بار دیگر گوی سبقت را از آنان بربایند.

معادلات تقابل شرق و غرب در سوریه به هم خواهد خورد و همه نیروها علیه پدیده داعش تجهیز خواهند شد. داعش اما زخم خورده از شکست‌ در سرزمین‌های تحت اشغال و از دست دادن آنها، بر شدت فعالیت‌های خود در ورای سرزمین‌های جنگ‌زده خواهد افزود. حملات سایبری، نفوذ در پایگاه‌های داده‌ها و گسترش نفوذ اینترنتی در دستور کار این گروه قرار خواهد گرفت و یک سونامی جرائم اینترنتی را شکل خواهد داد. زنان اما سکان تصمیم‌گیری جهان را به‌دست می‌گیرند و در عرصه‌های کلیدی اقتصادی و سیاسی جهان نقش‌آفرینی خواهند کرد. موج قیمت‌های ارزان کالاها و در راس آنها نفت، همچنان سال ۲۰۱۶ را در می‌نوردد و نقش آفرینان جدید این عرصه، تولیدکنندگان شیل، در برابر سهم خواهی‌های عربستان از بازار جهان زانو بر خاک می‌سایند.

عربستان اما خود مقهور زیاده‌خواهی‌های این حوزه می‌شود و با مشکلات بزرگ اقتصادی دست و پنجه نرم خواهد کرد. پیروزی به مفهوم اخص خود در این سال بی‌معنا می‌نماید. پیروز یک میدان، بازنده میدان دیگر است و چالش‌ها بی‌شمار خواهند بود زیرا عرصه‌های موجود، به ورای تصورات کشیده می‌شوند تا جایی که گوشی‌های همراه بخش مهمی از تجارت جهانی را با پدیده نوین «تجارت موبایلی» به خود اختصاص خواهند داد و فناوری‌های نو به مدد خدمات مالی خواهند آمد. گسترش استفاده از بیت‌کوین، خودروهای بدون راننده و مفهوم اقتصاد اشتراکی، شدت تلاش‌ها برای عزم جهانی در برابر تغییرات آب و هوایی، فزونی جنگ بر صلح، انتخاب رئیس‌جمهور جدید آمریکا، طرح پروژه جمع‌آوری پلاستیک از اقیانوس‌ها و تلاش‌های پوتین برای مقابله با تحریم‌های غرب و در عین حال افزایش محبوبیت او در میان ملی‌گرایان روس تنها بخشی از شاکله متفاوت جهان در سال ۲۰۱۶ را تشکیل خواهند داد.


شادی آذری
دبیر گروه اقتصاد بین‌الملل