سخت‌کاری به شیوه ژاپنی
در دورانی که اکثر کشورهای جهان با بحران اقتصادی و مشکل بهره‌وری و بیکاری و اشتغال روبه‌رو هستند، کشوری در دنیا هست که باید برای مجبور کردن مردمش به کمتر کار کردن، قانون تصویب کند. دولت ژاپن به تازگی قانونی را به پارلمان برده که موضوع آن ممنوعیت اضافه‌کاری برای کارمندان عالیرتبه است. بر اساس این قانون، کارمندانی که پایه حقوقی‌‌شان سالانه ۸۸ هزار دلار به بالاست (معادل ۷۵/۱۰ میلیون ین) اگر اضافه‌کاری کنند هم بابت آن دریافتی اضافی نخواهند داشت. این قانون فعلا و در مرحله اول برای کارمندان یقه سفید یا عالیرتبه تصویب شده اما قرار است در ماه‌های آینده برای کارمندان دیگر هم گسترش یابد.
در دورانی که اکثر کشورهای جهان با بحران اقتصادی و مشکل بهره‌وری و بیکاری و اشتغال روبه‌رو هستند، کشوری در دنیا هست که باید برای مجبور کردن مردمش به کمتر کار کردن، قانون تصویب کند. دولت ژاپن به تازگی قانونی را به پارلمان برده که موضوع آن ممنوعیت اضافه‌کاری برای کارمندان عالیرتبه است. بر اساس این قانون، کارمندانی که پایه حقوقی‌‌شان سالانه 88 هزار دلار به بالاست (معادل 75/10 میلیون ین) اگر اضافه‌کاری کنند هم بابت آن دریافتی اضافی نخواهند داشت. این قانون فعلا و در مرحله اول برای کارمندان یقه سفید یا عالیرتبه تصویب شده اما قرار است در ماه‌های آینده برای کارمندان دیگر هم گسترش یابد.
اما در روزهایی که شرکت‌ها و دولت‌ها به دنبال مجبور کردن یا تشویق کردن کارمندان به حضور بیشتر در محل کار هستند، چرا ژاپن برای این عدم حضور قانون تصویب می‌کند؟ دلیل آن فرهنگ عجیب کار در ژاپن است. ژاپنی‌ها به سخت‌کاری معروفند و سالانه عده قابل توجهی بر اثر همین سخت‌کاری و اضافه‌کاری جانشان را از دست می‌دهند. این پدیده آنقدر شایع است که برایش در فرهنگ ژاپن نام تعریف کرده‌اند و درباره‌اش تحقیقات گسترده‌ای انجام شده است. نام پدیده مرگ بر اثر کار زیاد در زبان ژاپنی «کاروشی» karoshi است.
هر‌ساله در ژاپن صدها مورد مرگ مرتبط با کار زیاد گزارش می‌شود که بسیاری از آنها در محل کار افراد روی میدهد مانند سکته مغزی، حمله قلبی و حتی خودکشی. ژاپنی‌ها در سال 18 روز تعطیلات دارند که این شامل تعطیلات سال نو هم می‌شود. آمارها نشان میدهد که به‌طور متوسط، ژاپنی‌ها تنها از 7 روز از این 18 روز استفاده می‌کنند. در سال گذشته حتی این رقم هم محقق نشده و بسیاری از کارگران روزهای تعطیلشان را هم به کار گذرانده‌اند. در ژاپن کارگران و کارمندانی وجود دارند که حتی یک روز هم به تعطیلات نمی‌روند. بر اساس آماری که به تازگی دولت ژاپن منتشر کرده، این رقم دست کم در سال 2014 حدود 17 درصد بوده است. یعنی 17 درصد از نیروی کار ژاپن حتی یک روز هم به تعطیلات نرفته‌اند. البته از این نظر ژاپن فاصله کمی با آمریکا دارد. در آمریکا 13 درصد از نیروی کار در سال گذشته اصلا به تعطیلات نرفته‌اند. اما نقاط دیگر دنیا از این نظر با ژاپن فاصله زیادی دارند. مثلا در استرالیا حتی یک کارگر و کارمند هم وجود ندارد که اصلا به تعطیلات نرفته‌باشد. همین موضوع باعث شده که دولت شینزو آبه نخست‌وزیر که با شعار تغییر و احیای اقتصاد کارش را شروع کرد، دست به تغییرات گسترده در قوانین کار بزند. در همین ماه‌های اخیر دو قانون درباره کارگران و کارمندان و درباره وضعیت کار در ژاپن تصویب شده‌است. بعد از تصویب قانونی برای خواب اجباری در محل کار، اکنون قانون دیگری برای کارگران و کارمندان ژاپنی تصویب شده که موضوعش مرخصی اجباری برای آنهاست. این یعنی کارگران ژاپنی نه خوب می‌خوابند و نه تمایلی به مرخصی رفتن دارند. تا آنجا که بر خلاف دیگر نقاط دنیا که کارفرمایان به دنبال افزایش ساعات کار هستند و کارگران به دنبال افزایش تدابیر رفاهی، در ژاپن اوضاع برعکس است. اما دولت شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن که اصلاحات اقتصادی را در صدر برنامه‌های خود قرار داده و سه سال پیش باهمین شعار روی کارآمده، قصد دارد فرهنگ کار بیش از حد در ژاپن را تغییر دهد. هدف او از تغییر این فرهنگ البته افزایش میزان بهره‌وری است. این بخشی از طرح‌هایی است که در ژاپن و در دنیا به نام آبه‌نومیکس معروف شده است.
او می‌گوید سال‌ها رکود در اقتصاد ژاپن باید با تغییرات ساختاری مانند این، از بین برود و اقتصاد به تحرک بیفتد. نخست‌وزیر ژاپن و کارشناسان مشاور او درون دولت می‌گویند، همین فرهنگ کاری باعث بسیاری از معضلات امروزه این کشور است، از مرگ و میر بالای نوزادان گرفته تا کاهش زاد و ولد و پیر شدن جمعیت و موارد ریشه‌ای‌تری چون چرخیدن وزنه تعادل بازار کار از شرکت‌ها به نیروی کار. معنی این جمله آن است که نیروی کار در ژاپن به عاملی به شدت تعیین‌کننده تبدیل شده‌است.
به همین خاطر در ماه‌های گذشته دولت با ابلاغ قانونی، شرکت‌ها و بنگاه‌های ژاپن را ملزم کرده تا از نظر مرخصی کارگران و ساعات کاری آنها، خود را با نرم جهانی همراه کنند. دولت برای ساعات کاری، قانون مشخصی را الزام نکرده است اما برای مرخصی این کار را انجام داده‌است. بر اساس این قانون که به تصویب پارلمان ژاپن هم رسیده‌است، کارفرمایان باید اطمینان حاصل کنند که کارگران دست کم از نیمی از تعطیلات سالانه‌‌شان استفاده می‌کنند.
اکنون در قانون دیگری که دولت امیدوار است خیلی زود در پارلمان به تصویب برسد، اضافه‌کاری برای کارمندان ارشد و عالیرتبه حذف می‌شود. آمارها نشان میدهد حدود ۳/۲۲ درصد از کارمندان ژاپنی به‌طور متوسط ۵۰ ساعت در هفته یا بیشتر از این مقدار کار می‌کنند. این بسیار بالاتر از متوسط ساعت کاری کارمندان در انگلیس است. در انگلیس حدود ۷/۱۲ درصد از کارمندان ۵۰ ساعت در هفته کار می‌کنند. در آمریکا این رقم حدود ۱۱ درصد است و در فرانسه حدود ۸ درصد. دولت ژاپن می‌گوید حدود ۱۶ درصد از کارمندان و کارگران تمام وقت ژاپنی در سال ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ اصلا به مرخصی نرفته‌اند.
اما مخالفان چنین طرح‌هایی می‌گویند، دولت ژاپن ابتدا باید به فکر بهبود معیشت کارگران باشد و بعد آنها را به تغییر فرهنگ کار تشویق کند. سال گذشته دولت ژاپن میزان فقر در این کشور را 16 درصد اعلام کرد. مبنای این رقم تعریفی است که دولت از فقر دارد و می‌گوید، کسانی که با درآمدی کمتر از نصف متوسط درآمد ملی زندگی می‌کنند، فقیر به حساب می‌آیند. با این محاسبه اکنون ژاپن در میزان بالای فقرا، یک رکورد تاریخی دارد. سازمان توسعه و همکاری اقتصادی در رده‌بندی کشورهای عضوش از نظر میزان فقر، ژاپن را در فهرست 34 کشور در ردیف ششم از انتها قرار داده است. دولت ژاپن خط فقر را درآمد سالانه 16700 دلار اعلام کرده‌است. در سال گذشته پرفروش‌ترین کتاب‌ها در ژاپن، کتاب‌هایی بود با این عنوان: چگونه با درآمد سالانه کمتر از 16700 دلار یا دو میلیون ین، سر کنیم؟
اما در روزهایی که شرکت‌ها و دولت‌ها به دنبال مجبور کردن یا تشویق کردن کارمندان به حضور بیشتر در محل کار هستند، چرا ژاپن برای این عدم حضور قانون تصویب می‌کند؟ دلیل آن فرهنگ عجیب کار در ژاپن است. ژاپنی‌ها به سخت‌کاری معروفند و سالانه عده قابل توجهی بر اثر همین سخت‌کاری و اضافه‌کاری جانشان را از دست می‌دهند. این پدیده آنقدر شایع است که برایش در فرهنگ ژاپن نام تعریف کرده‌اند و درباره‌اش تحقیقات گسترده‌ای انجام شده است. نام پدیده مرگ بر اثر کار زیاد در زبان ژاپنی «کاروشی» karoshi است.
هر‌ساله در ژاپن صدها مورد مرگ مرتبط با کار زیاد گزارش می‌شود که بسیاری از آنها در محل کار افراد روی میدهد مانند سکته مغزی، حمله قلبی و حتی خودکشی. ژاپنی‌ها در سال 18 روز تعطیلات دارند که این شامل تعطیلات سال نو هم می‌شود. آمارها نشان میدهد که به‌طور متوسط، ژاپنی‌ها تنها از 7 روز از این 18 روز استفاده می‌کنند. در سال گذشته حتی این رقم هم محقق نشده و بسیاری از کارگران روزهای تعطیلشان را هم به کار گذرانده‌اند. در ژاپن کارگران و کارمندانی وجود دارند که حتی یک روز هم به تعطیلات نمی‌روند. بر اساس آماری که به تازگی دولت ژاپن منتشر کرده، این رقم دست کم در سال 2014 حدود 17 درصد بوده است. یعنی 17 درصد از نیروی کار ژاپن حتی یک روز هم به تعطیلات نرفته‌اند. البته از این نظر ژاپن فاصله کمی با آمریکا دارد. در آمریکا 13 درصد از نیروی کار در سال گذشته اصلا به تعطیلات نرفته‌اند. اما نقاط دیگر دنیا از این نظر با ژاپن فاصله زیادی دارند. مثلا در استرالیا حتی یک کارگر و کارمند هم وجود ندارد که اصلا به تعطیلات نرفته‌باشد. همین موضوع باعث شده که دولت شینزو آبه نخست‌وزیر که با شعار تغییر و احیای اقتصاد کارش را شروع کرد، دست به تغییرات گسترده در قوانین کار بزند. در همین ماه‌های اخیر دو قانون درباره کارگران و کارمندان و درباره وضعیت کار در ژاپن تصویب شده‌است. بعد از تصویب قانونی برای خواب اجباری در محل کار، اکنون قانون دیگری برای کارگران و کارمندان ژاپنی تصویب شده که موضوعش مرخصی اجباری برای آنهاست. این یعنی کارگران ژاپنی نه خوب می‌خوابند و نه تمایلی به مرخصی رفتن دارند. تا آنجا که بر خلاف دیگر نقاط دنیا که کارفرمایان به دنبال افزایش ساعات کار هستند و کارگران به دنبال افزایش تدابیر رفاهی، در ژاپن اوضاع برعکس است. اما دولت شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن که اصلاحات اقتصادی را در صدر برنامه‌های خود قرار داده و سه سال پیش باهمین شعار روی کارآمده، قصد دارد فرهنگ کار بیش از حد در ژاپن را تغییر دهد. هدف او از تغییر این فرهنگ البته افزایش میزان بهره‌وری است. این بخشی از طرح‌هایی است که در ژاپن و در دنیا به نام آبه‌نومیکس معروف شده است.
او می‌گوید سال‌ها رکود در اقتصاد ژاپن باید با تغییرات ساختاری مانند این، از بین برود و اقتصاد به تحرک بیفتد. نخست‌وزیر ژاپن و کارشناسان مشاور او درون دولت می‌گویند، همین فرهنگ کاری باعث بسیاری از معضلات امروزه این کشور است، از مرگ و میر بالای نوزادان گرفته تا کاهش زاد و ولد و پیر شدن جمعیت و موارد ریشه‌ای‌تری چون چرخیدن وزنه تعادل بازار کار از شرکت‌ها به نیروی کار. معنی این جمله آن است که نیروی کار در ژاپن به عاملی به شدت تعیین‌کننده تبدیل شده‌است.
به همین خاطر در ماه‌های گذشته دولت با ابلاغ قانونی، شرکت‌ها و بنگاه‌های ژاپن را ملزم کرده تا از نظر مرخصی کارگران و ساعات کاری آنها، خود را با نرم جهانی همراه کنند. دولت برای ساعات کاری، قانون مشخصی را الزام نکرده است اما برای مرخصی این کار را انجام داده‌است. بر اساس این قانون که به تصویب پارلمان ژاپن هم رسیده‌است، کارفرمایان باید اطمینان حاصل کنند که کارگران دست کم از نیمی از تعطیلات سالانه‌‌شان استفاده می‌کنند.
اکنون در قانون دیگری که دولت امیدوار است خیلی زود در پارلمان به تصویب برسد، اضافه‌کاری برای کارمندان ارشد و عالیرتبه حذف می‌شود. آمارها نشان میدهد حدود ۳/۲۲ درصد از کارمندان ژاپنی به‌طور متوسط ۵۰ ساعت در هفته یا بیشتر از این مقدار کار می‌کنند. این بسیار بالاتر از متوسط ساعت کاری کارمندان در انگلیس است. در انگلیس حدود ۷/۱۲ درصد از کارمندان ۵۰ ساعت در هفته کار می‌کنند. در آمریکا این رقم حدود ۱۱ درصد است و در فرانسه حدود ۸ درصد. دولت ژاپن می‌گوید حدود ۱۶ درصد از کارمندان و کارگران تمام وقت ژاپنی در سال ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ اصلا به مرخصی نرفته‌اند.
اما مخالفان چنین طرح‌هایی می‌گویند، دولت ژاپن ابتدا باید به فکر بهبود معیشت کارگران باشد و بعد آنها را به تغییر فرهنگ کار تشویق کند. سال گذشته دولت ژاپن میزان فقر در این کشور را 16 درصد اعلام کرد. مبنای این رقم تعریفی است که دولت از فقر دارد و می‌گوید، کسانی که با درآمدی کمتر از نصف متوسط درآمد ملی زندگی می‌کنند، فقیر به حساب می‌آیند. با این محاسبه اکنون ژاپن در میزان بالای فقرا، یک رکورد تاریخی دارد. سازمان توسعه و همکاری اقتصادی در رده‌بندی کشورهای عضوش از نظر میزان فقر، ژاپن را در فهرست 34 کشور در ردیف ششم از انتها قرار داده است. دولت ژاپن خط فقر را درآمد سالانه 16700 دلار اعلام کرده‌است. در سال گذشته پرفروش‌ترین کتاب‌ها در ژاپن، کتاب‌هایی بود با این عنوان: چگونه با درآمد سالانه کمتر از 16700 دلار یا دو میلیون ین، سر کنیم؟
ارسال نظر