شرکت خدمات انفورماتیک در جایگاه نخست گروه رایانه و صنایع وابسته کشور
بیست سال از فعالیت شرکت خدمات انفورماتیک به عنوان پیشرو در پیاده سازی بانکداری الکترونیک کشور می گذرد و اکنون این شرکت به چنان توانمندی دست یافته است که به عنوان بازوی اجرایی بانک مرکزی در طراحی و اجرای پروژه های کلان حاکمیتی، نقش بسیار تعیین کننده ای را بر عهده داشته و دارد.
شرکت طی سال های فعالیت خود با غلبه بر محدودیت های ناشی از تحریم، توانسته بسیار هوشمندانه و متعهدانه عمل نماید و خوشبختانه این روند روبه جلو در سال های اخیر به گونه ای بوده که امسال نام آن در راس شرکت های گروه رایانه و صنایع وابسته قرار گیرد. به همین بهانه در گفت و گویی اجمالی پای صحبت مهندس سید ابوطالب نجفی مدیرعامل شرکت خدمات انفورماتیک نشستیم که مشروح آن را می خوانید:


در ابتدا از سوابق علمی و تخصصی خود بفرمائید و هم چنین به فعالیت ها و توفیقاتی که در عرصه‌های مدیریتی به ویژه در شرکت خدمات انفورماتیک دست یافته‌اید اشاره نمائید.
اینجانب فارغ التحصیل رشته الکترونیک- سخت افزار در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه کرنفیلد انگلستان در سال ۱۳۶۲ و به علاوه رشته الکترونیک در مقطع کارشناسی از دانشگاه میدلساکس (middlesex University) انگلستان در سال ۱۳۵۹ هستم.
عمده سوابق تخصصی و مدیریتی اینجانب به ویژه در حوزه انفورماتیک را مواردی نظیر مدیریت عامل شرکت خدمات انفورماتیک از سال ۸۹ تاکنون، مدیریت عامل و عضویت در هیات مدیره شرکت داده پردازی ایران ۱۳۸۹-۱۳۸۷، عضویت در هیئت مدیره مجموعه فروشگاه شهروند ۱۳۸۵-۱۳۸۴، معاونت طرح و برنامه گمرک ایران ۱۳۸۴-۱۳۸۳، مشاور رئیس کل و مدیر طرح‌های انفورماتیک گمرک ایران ۱۳۸۳-۱۳۷۶،مشاور انفورماتیک مدیرعامل و هیات مدیره شرکت بیمه ایران ۱۳۸۳-۱۳۸۰و معاونت فنی مدیر کل آمار و خدمات ماشینی گمرک ایران ۱۳۷۵-۱۳۷۳، شامل می‌گردند.
در خصوص موفقیت های دوره اخیر می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
ایجاد سرویس های بین بانکی جدید همچون: شاپرک، سپاس، چکاوک، آریا و ...
ایجاد امکان نظارت الکترونیکی بانک مرکزی بر شبکه بانکی، طرح سناب
پایداری سرویس های بانکی در مقیاس ۹۷ درصد با ایجاد سایتهای پشتیبان
مدیریت امنیت تراکنش های بانکی با ایجاد مرکز کاشف
اجرا و مدیریت موفق واریز و برداشت هدفمندی یارانه ها
پیاده سازی سامانه مدیریت کانال در سیستم متمرکز بانک ایران
استقرار شبکه ماهواره ای یا فناوری DVB/RCS
تولید سیستم جدید یکپارچه بانکی ABISو استقرار آن در بانک مرکزی و جدیدا در بانک سپه
تولید خودپرداز(ATM)داخلی
ظرفیت سازی در سوئیچ شتاب
ظرفیت سازی در توانمندی همکاران شرکت و آموزش مشتریان

شرکت خدمات انفورماتیک با تکیه بر توان متخصصان خود و با توجه به نقش کلیدی که در عرصه توسعه بانکداری الکترونیک بر عهده دارد غالبا در رتبه‌بندی‌ها به عنوان برترین‌ها شناخته می‌شود و امسال با مدیریت جنابعالی توانسته در رتبه‌بندی سازمان مدیریت صنعتی نیز جایگاه اول گروه رایانه و صنایع وابسته را از آن خود کند. به اعتقاد شما چه ویژگی‌هایی در رسیدن به این جایگاه موثر بوده و چه عواملی در تثبیت این جایگاه موثر خواهد بود؟
خوشبختانه این شرکت با ایجاد محیطی با ثبات و انگیزاننده که از آن به عنوان ارکان کلیدی توسعه و رشد پایدار در هر شرکتی نام‌ می‌برند، توانست جایگاه خود را به عنوان قدرتمند‌ترین و توانمندترین شرکت عرصه فناوری اطلاعات بانکی در کشور به همگان ثابت نمایند، این موفقیت مرهون زحمات و همت بالای تمامی عزیزان و همکاران شرکت، حمایت‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و شرکت ملی انفورماتیک و ایجاد انسجام و همسویی بین اهداف و برنامه‌های کلان سازمان با بخش‌ها و واحدهای مختلف سازمان است.
تلاش در جهت شناسایی کامل نیاز‌ها و انتظارات مردم و مسئولین نظام بانکی کشور و برنامه‌ریزی جهت برآورده‌سازی آن و اجرای طرح‌های کلان ملی از جمله طرح هدفمندی یارانه‌ها، پیاده سازی سامانه شاپرک جهت مدیریت بر تجهیزات پایانه های فروش(POS) در کشور، سامانه سوئیفت و سپام جهت مدیریت گردش تراکنش های ارزی و ریالی در شبکه بانکی، سامانه سپاس جهت ساماندهی کیف های پول الکترونیکی، مرکز کاشف جهت مدیریت امنیت تراکنش های بانکی، سامانه چکاوک در راستای جلوگیری از نقل و انتقال لاشه چک، اجرای سبد کالا و ده ها طرح و پروژه دیگر توان شرکت خدمات انفورماتیک را بالا برده و خودباوری و افتخار را به همراه داشته است. از دیگر نکات مهم می توان به افزایش پایداری سرویس های شرکت تا حد ۹۷ درصد نیز اشاره نمود.
از جمله برنامه‌‌هایی که برای تثبیت و حتی ارتقاء جایگاه شرکت درنظر گرفته شده، بازبینی اهداف و استراتژی‌های کلان شرکت با توجه به تغییرات محیط و مقتضیات فعلی است تا امکان بهره‌گیری از فرصت‌ها و ظرفیت‌های جدید را مهیا نماید و همچون گذشته برنامه‌ریزی جهت تحقق و پیش‌برد موفق طرح‌ها و پروژه‌ها در دستور کار قرار دارد.
چهارمین سال مدیریت جنابعالی در شرکت خدمات انفورماتیک را به عنوان بزرگترین شرکت IT کشور پشت سر می‌گذاریم اگر قرار باشد در طول این چهار سال اقدامات انجام شده را سطح بندی نماییم. در هر مقطع چه برنامه‌ای مدنظر جنابعالی بوده و چه میزان ازاین برنامه‌ها محقق شده است؟
اگر بخواهیم این چهار سال را به مقاطع مختلف تقسیم‌ بندی نماییم می‌توان آن را به چهار دوره سازماندهی و برنامه‌ریزی، دوره ظرفیت ‌سازی و تحول، دوره نظارت های الکترونیکی و بومی سازی محصولات و در نهایت استفاده از همگرایی نیروها در ایجاد بانکداری نوین تفکیک نمود.
در مقطع اول به دلیل تغییرات زیاد مدیریتی و عدم وجود نگاه استراتژیک و برنامه بلند مدت در شرکت و وجود ساختارهای پنهان وحاشیه‌های بسیار و کمبود امکانات رفاهی و کاستی در مدیریت یکپارچه بردارایی‌ها و منابع و ... بحث سازماندهی و برنامه‌ریزی مد نظر قرار گرفت.
که در اولین قدم بحث تدوین برنامه استراتژیک و برنامه‌های کوتاه مدت عملیاتی در دستور کار قرار گرفت که با همکاری کلیه مدیران و کارشناسان شرکت میسر گردید و همچنین برنامه‌ریزی برای ایجاد ساختار امنیت برای سرویس‌های شرکت، تغییر در ساختارهای قدیمی سیستم‌های اصلی شرکت مثل سامانه های یکپارچه بانکی و شبکه های ارتباطی شرکت صورت گرفت.
در مقطع دوم با توجه به مطرح بودن بحث پرداخت یارانه‌ها، اقدام به ظرفیت سازی سامانه شتاب تا مرز ۵۰ میلیون تراکنش روزانه در راستای مدیریت موفق عملیات واریز یارانه‌ها صورت گرفت همچنین تکمیل و راه ‌اندازی سایت‌های پشتیبان (نوشهر، کیش و فردوسی) اجرا گردید.
که می‌توان گفت در این دوره استفاده از سایت‌های پشتیبان داد‌ه‌ها و مجموعه خدمات بوجود آمده در آن ها مجدا ًاحیا گردید.
طراحی و تولید خودپرداز داخلی در دستور کار قرار گرفت و سرویس‌های امنیتی در قالب مجموعه مدیریت امنیت در ساختار شرکت بوجود آمد، سامانه شاپرک جهت ساماندهی شرکت های PSP و POSها ایجاد و جهت ظرفیت ‌سازی به شتاب متصل گردید. در بحث زیرساخت شبکه جدید DVB/RCS به جای شبکه قدیمی طراحی و به تدریج به ‌کار گرفته شد.
در مقطع سوم که دوره بانکداری نوین و بومی سازی محصولات است، بر مبنای رویکرد بانکداری نوین و ایجاد و ارائه سرویس های جدید حاکمیتی، محصولات و سرویس‌های زیادی توسط شرکت طراحی و پیاده‌ سازی گردید. که می‌توان به طراحی سامانه‌های، پرداخت الکترونیک سیار (سپاس) که به منظور مدیریت کیف پول الکترونیکی است، سامانه چکاوک که هدف از طراحی آن جلوگیری از نقل و انتقال لاشه چک در شبکه بانکی و اعمال نظارت و کنترل‌های بانک مرکزی بر روی چک های بین بانکی و همچنین فراهم آوردن امکان مدیریت تسویه حساب بین بانک‌ها برای بانک مرکزی است، پیاده‌سازی و بومی‌سازی سامانه‌های ملی پرداخت (پایا، ساتنا، تابا و..) که تولید داخلی آن در شرکت خدمات انفورماتیک ایجاد شده است و باعث گردید در برخی سرویس‌های کلیدی وابستگی به شرکت‌های خارجی از میان برداشته شود. سوئیفت، سپام و سامانه اعتبارات اسنادی نیز به عنوان سرویس‌هایی که برای نظارت حاکمیت در مجموعه خدمات انفورماتیک شکل وفرم گرفتند.
راه‌اندازی مرکز کاشف از دیگر اقدامات استراتژیک شرکت خدمات انفورماتیک جهت نظارت موثرتر بر امنیت در شبکه بانکی است که برای بانک مرکزی راه اندازی شد.
در مقطع چهارم با نگاهی به روند صنعت بانکداری در جهان و امکان بومی سازی و پیاده سازی آنها در داخل کشور, برنامه ریزی جهت مدیریت ابرداده ها (Big Data) در شبکه بانکی و استفاده از آنها در هوش تجاری در بانک ها شروع شد و همزمان با آن ارائه سرویس های بانکی از طریق گوشی های هوشمند و نیز حضور در شبکه های اجتماعی در دستور کار قرار گرفت که در این راستا با انعقاد تفاهم نامه ها با همراه اول، دانشگاه شریف، ایرانسل، شرکت توسعه شهر و ... پیاده سازی سامانه ها در جریان است. باید خاطرنشان ساخت که در ارائه سرویس های جدید بر روی کانال های مختلف موضوع امنیت تراکنش ها و مراقبت ویژه از داده های مشتریان نکات بسیار مهمی می باشند که مورد توجه قرار گرفته و در سامانه های شرکت خدمات انفورماتیک مدیریت می گردند.
همچنین باید به این نکته اشاره کنم که در این چهار سال با تلاش و همراهی تمامی همکاران عزیز در مجموعه شرکت خدمات انفورماتیک ما توانستیم کلیه برنامه‌های هدف گذاری شده خود را محقق سازیم.
سال‌های اخیر شرکت نقش تعیین کننده‌ای در برنامه‌های کلیدی در سطح ملی داشته است، با توجه به محدودیت‌های ناشی از تحریم، چه ظرفیتهایی در شرکت ایجاد شد که پروژه های ملی که به آنها اشاره نمودید به ثمر نشستند و تا چه میزان اقدامات صورت گرفته بر پایه استفاده از توان داخلی بوده است؟
شرکت خدمات انفورماتیک به عنوان بازوی فناورانه بانک مرکزی، مجری طرح‌ها و پروژه‌های بزرگی در سطح ملی و منطقه‌ای است و در طول سال‌های اخیر مجموعه دستاوردها و تلاش‌های صورت گرفته از سوی شرکت ایجاد ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های اساسی مورد نیاز در حوزه خدمات بانکداری الکترونیکی را به دنبال داشته است.
خوشبختانه طی دو دهه گذشته در کشور ارتباط تنگاتنگ و مداومی در حوزه فناوری‌های نوین ارتباطی و شبکه بانکی برقرار بوده است.
ارتباطی که سبب گشته مجموعه فناوری‌ها در کشور بهترین بستر را برای به روز شدن و ارائه آخرین دستاوردها در حوزه تکنولوژی و فناوری شبکه بانکی فراهم نماید.
در این راستا شرکت همواره تلاش نموده تا با غلبه بر محدودیت‌های اقتصادی، سیاسی نظیر تحریم و تکیه بر توان‌مندی‌ها و ظرفیت‌های داخلی و البته در مسیر کسب مزایای رقابتی پایدار، سرویس‌های نوین در حوزه بانکداری الکترونیک از قبیل آریا، چکاوک، سپاس، سامانه های نوین بانکی و هوش تجاری را به مشتریان هدف ارائه نماید تا بلکه بتوان با اتخاذ رویکردی همسو و اثربخش، افق روشنی را برای توسعه کسب و کار بانکی در کشور، چه از لحاظ فنی، دانشی و چه از نظر حقوقی و فرهنگی، ترسیم نمود.
به عنوان نمونه یکی از فعالیت های عمده شرکت خدمات انفورماتیک تامین ارتباطات نظام بانکی با استفاده از شبکه فضایی است؛ علیرغم تمامی اقدامات صورت گرفته در شرایط تحریم و رفع تمام نیازمندی های داخل با تکیه بر توان داخلی، توانسته‌ایم سرویس‌های خود در این حوزه را به شبکه بانکی ارائه نماییم.
همچنین این شرکت با توسعه و ارتقاء مهارت و تخصص کارکنان، برنامه‌ریزی آموزشی و استفاده از نیروهای توانمند داخلی، توانسته است با تولید سامانه‌های شاپرک، هوش تجاری، آریا، چکاوک و سامانه‌های نوین همراه بانکی‌ در حوزه خدمات بانکداری الکترونیک، سهم به سزایی در پشتیبانی و راهبری سامانه‌های حاکمیتی ایفا نماید.
در همین ارتباط پروژه های دیگری در راستای تولید داخلی و استفاده از ظرفیت های موجود تعریف شده اند که پس از بهره برداری از آنها نام برده خواهد شد.
در این قسمت به دیگر اقدامات مهمی که طی سال‌های اخیر صورت گرفت، اشاره نموده و بفرمایید چه عواملی در تسریع و تسهیل روند اجرای برنامه‌ها موثر می‌باشد؟
طی سال‌های اخیر برنامه‌های گسترده‌ای جهت توسعه و ارتقاء زیرساخت‌های کلیدی شرکت، ایجاد و عملیاتی نمودن سایت‌های پشتیبان، توسعه سبد محصولات و خدمات و رقابتی‌تر نمودن آن همراه با ایجاد و گسترش سرویس‌های حاکمیتی و توجه ویژه به توسعه مهارت‌ها و توانمندسازی مدیران و کارشناسان و .. ، در شرکت پی‌ریزی گردید و طراح‌ و پروژه‌های زیادی تعریف و به بهره‌برداری رسیدند که افتخارات بسیاری برای شرکت به همراه آورند، از جمله این طرح ‌و پروژه‌ها می‌توان به پروژه‌های ذیل اشاره نمود:
سامانه پرداخت الکترونیکی سیار(سوئیچ سپاس)
طراحی سامانه نظارت الکترونیکی بانکی (سناب)
سیستم جامع و یکپارچه بانکی (جابا)
ایجاد مرکز کنترل امنیت بانکی (کاشف)
بازنویسی سیستم های پرداخت ملی سازی (سامانه آریا)
طرح هوشمندی کسب وکار بانکی
توسعه و ارتقاء ظرفیت شبکه بین بانکیNIBN
بازنویسی سوئیفت سپام
بازنگری برنامه ریزی استراتژیک شرکت
اعتبارات اسنادی
ضمانت نامه های بانک ها
...
چابک سازی بخش‌های مختلف شرکت و اصلاح فرآیندها و رویه‌های کاری به همراه درک و شناخت دقیق بازار و مشتری می‌تواند کمک شایانی در جهت پیش‌برد برنامه‌ها و تحقق اهداف شرکت ایجاد نماید.
از طرفی تداوم رشد و پیشرفت شرکت بدون رشد و ارتقای شخصی افراد میسر نیست، لذا برنامه‌ریزی‌هایی جهت ارتقای مهارت‌ها و قابلیت‌های تمامی همکاران انجام شده است و در کنار همه این ها توجه خاص به امکانات رفاهی، خدماتی و پزشکی پرسنل مستعد شرکت نیز همواره مد نظر مدیران شرکت قرار داشته است، تا بدین گونه بتوان با ایجاد محیطی عاری از دغدغه و استرس، جریان و روابط کاری سالم و پویایی را در شرکت فرآهم آوریم.
از ویژگی‌های مدیریتی جنابعالی نگاه رو به جلو، پویا با احاطه به توانمندی‌های شرکت است؛ در طی سال‌های اخیر طرح دیدگاه‌های جنابعالی در قالب بانکداری آینده, شما را به عنوان یک تئوریسین و استراتژیست این حوزه به فعالان این عرصه معرفی نموده است، به اعتقاد شما شرکت با چنین رویکردی چه برنامه‌هایی را باید در دستور کار خود قرار دهد؟
به ‌منظور هم راستایی استراتژی‌های شرکت با تکنولوژی‌های روز دنیا شرکت خدمات انفورماتیک به دنبال راهکارها و برنامه‌‌هایی برای افزایش استفاده از خدمات الکترونیکی در بانک‌ها است که در این خصوص به دنبال راهکار همسو‌ سازی نظام بانکی کشور با توسعه ICT است. تمرکز اصلی فناوری ‌اطلاعات، ایجاد ارزش ‌آفرینی از طریق تکنولوژی است که این امر نیازمند انطباق تکنولوژی و استراتژیک کسب وکار است. همان طور که در گذشته مطرح نمودم ۵ محور اصلی وجود دارد که صنعت بانکداری را متحول خواهد نمود.
یکی از این محورها بحث موبایل است؛ تمام سرویس‌های بانکی قرار است روی موبایل اجرا شود.
بحث بعدی ابرداده‌های
BigDataاست؛ با توجه به اینکه حجم داده‌های موجود در شبکه بانکی به سرعت در حال افزایش است؛ مدیریت این داده‌ها و تحلیل آن ها یکی از مواردی است که روند صنعت بانکداری را با تحولات بزرگی رو به رو خواهد کرد.
موضوع دیگر رایانش ابری است که استفاده بهینه از مراکز داده ها و تجهیزات صنعت IT را متحول و کارآمد می‌نماید.
از دیگر روندها در صنعت بانکداری، استفاده از شبکه‌های اجتماعی در صنعت بانکداری است که در خارج فراگیر شده است.
مورد دیگر بحث امنیت و احراز هویت کاربران است؛ از آنجایی که کاربران از راه های دور و تجهیزات مختلف متقاضی سرویس‌های بانکی هستند؛ بنابراین احراز هویت، امنیت و پایداری تراکنش آن ها امری بسیار جدی است که باید مدیریت گردد. لذا با توجه به آینده بانکداری الکترونیک ما به دنبال ارائه راهکارها و برنامه‌هایی هستیم که در قالب ۵ محور اصلی بتواند پاسخگوی بهینه‌سازی اطلاعات، تحول در مدل کسب و کار بانکی، بهینه‌سازی فرآیندهای خدمات و یکپارچه‌سازی اطلاعات مشتری و تغییر در شیوه سنتی برقراری ارتباط و شناخت مشتریان بانکی باشد.
مهم ترین چالش های پیش روی شرکت‌هایی با جایگاه شرکت خدمات انفورماتیک چیست و استراتژی شما در مواجه با این چالشها چه می باشد؟
ارائه خدمات مهم و چشمگیر شرکت طی سالهای اخیر در بدترین شرایط در کشور صورت گرفت؛ شرایطی که دسترسی به حداقل‌ها به دلیل گستردگی تحریم‌ها برای شرکت میسر نبود و از این رو همین موضوع از مهمترین چالش ها در پیشبرد اهداف کلان شرکت به شمار می‌رفت. اما خوشبختانه شرکت موفق شد تا با تلاش مجدانه و مسؤلانه مدیران و کارشناسان، بخش قابل توجهی از این دشواری‌ها را پوشش داده و اهداف خود را پیش ببرد تا جایی که حتی برخی از سامانه‌هایی که از منابع خارجی تأمین شده بودند؛ به ناچار با وجود تحریم، توسط شرکت خدمات انفورماتیک بازنویسی شد که این همه در خور تقدیر و قدردانی بسیاری است.
در نهایت می‌توان مجموعه چالشهای اصلی فرا‌روی شرکت را اینگونه طبقه‌بندی نمود :
نیاز به مقررات و قوانین جدید جهت استفاده بهینه از بانکداری الکترونیکی که با تلاش های بانک مرکزی در حال به روز شدن است
ظرفیت سازی و آگاه سازی در مدیران ارشد شبکه بانکی جهت تزریق نگاه جدید به بدنه بانک و حمایت از طرح های نوین
ایجاد زیرساخت های ارتباطی خاص جهت تراکنش‌های بانکی و مالی که از اهمیت خاصی برخوردار می باشند
ظرفیت سازی در بدنه تخصصی شرکت های موجود در ارتباط با کسب و کار بانکی و در راستای ایجاد زبان مشترک بین کارشناسان صنعت IT و شبکه بانکی
بهینه سازی فرآیندهای سنتی و قدیمی در بانک‌ها
ایجاد هماهنگی در استقرار اقتصاد، تجارت و بانکداری الکترونیک
دسترسی به خدمات حرفه ای بین المللی و استاندارد
که بررسی و رفع هر یک از این چالشها از طریق برنامه‌ریزی آموزشی، استفاده از نیروهای توانمند داخلی و بهره‌گیری مؤثر از زیرساخت‌های مطلوب میسر خواهد شد.
از وقتی که در اختیار ما گذاشتید سپاسگزاریم.