نوشیدن چای بهتر است یا قهوه؟
سید عارف مؤمنی
کارشناس تغذیه
شاید شما هم مانند بسیاری از مردم، بارها اخبار مربوط به فواید و مضرات چای و قهوه را شنیده باشید. انبوهی از تحقیقات در خبرها، هر روز یکی از این دو را مفید و دیگری را مضر اعلام می‌کنند. ولی واقعیت این است که هردو لیستی از امتیازات مثبت و منفی را دارند و مزیت برجسته‌تری برای هیچ یک از آن‌ها متصور نیست. در این مطلب به مزایا و معایب هریک از این نوشیدنی‌ها می‌پردازیم. بر اساس گزارش اکونومیست، در ایران به ازاء هر یک فنجان قهوه، ۹ فنجان چای نوشیده می‌شود. این آمار در سطح جهان، یک به سه است؛ به عبارت دیگر، در سطح جهان نیز چای سه برابر قهوه طرفدار دارد.
چای
مزایا: چای شامل لیست بلندی از فواید سلامتی می‌باشد. این نوشیدنی مملو از آنتی‌اکسیدان‌هاست که ضدالتهاب می‌باشند و از سفت شدن رگ‌های شما جلوگیری می‌کنند. چای‌خورها به مقدار قابل‌ملاحظه‌ای کمتر در معرض ابتلا به سکته مغزی و قلبی هستند. همچنین چای باعث افزایش سلامت مغز می‌‌شود. این افراد سطح تراکم استخوان بالاتری دارند و میزان مشکلات استخوانی آن‌ها کمتر است. به‌طورکلی چای ضد پیری است. تحقیقات نشان می‌دهد که سلول‌های چای‌خورها، سن بیولوژیکی پایین‌تری نسبت به کسانی‌که چای‌خور نیستند، دارند.مضرّات: اولین عیب چای تاثیر بر روی زیبایی دندان‌های شماست. اشکال دیگر آن تأثیرش بر روی میزان آهن بدن است، که به دلیل تانن موجود در آن، از جذب آهن جلوگیری می‌کند. در تحقیقاتی که در سال ۱۹۸۲ انجام شد، محققان دریافتند خوردن چای پس از یک وعده غذایی، ۶۲ درصد جذب آهن آن را کاهش می‌دهد، درحالی‌که این آمار برای قهوه، ۳۵ درصد است.مورد آخر اینکه، اگر بدن شما به کافئین حساس باشد، خود کافئین موجود در چای جزو مضرات آن برای شما است، اگرچه میزان کافئین چای از قهوه کمتر است. یک فنجان چای سیاه شامل ۷۰-۱۴ میلی‌گرم کافئین می‌باشد و چای سبز ۴۵-۲۴ میلی‌گرم، درحالی که همین مقدار از قهوه ۲۰۰-۹۵ میلی‌گرم کافئین دارد.

قهوه
مزایا: تحقیقات انجام شده در دانشگاه هاروارد نشان می‌دهد، کسانی‌که بین سه تا پنج فنجان قهوه در روز می‌نوشند، کمتر از کسانی‌که کمتر از این میزان قهوه می‌نوشند و یا اصلا نمی‌نوشند، دچار مرگ ناگهانی در اثر بیماری‌ها می‌شوند. قهوه سرشار از آنتی‌اکسیدان است و مصرف قهوه به‌طور منظم شما را در برابر دیابت نوع ۲، بیماری پارکینسون و برخی سرطان‌ها محافظت می‌کند.مضرّات: مواد طبیعی در قهوه فیلترنشده (آب‌پز شده یا اسپرسو) سطح کلسترول را بالا می‌برد. همچنین قهوه اسیدی‌تر از چای است. پس اگر مشکل معده یا مشکلات گوارشی دارید، مصرف چای برای شما بهتر از قهوه است. یک تحقیق نشان داده است که استفاده زیاد از قهوه (چهار یا بیشتر فنجان در یک روز) تراکم استخوان را دو تا چهار درصد کاهش می‌دهد، اما این به معنی افزایش خطر شکستگی استخوان‌ها نیست. در هر حال اگر شما مشکل تراکم استخوان دارید، برای مصرف قهوه با پزشک خود مشورت کنید.اشکال دیگر قهوه در کافئین آن است. کافئین موجود در قهوه بیشتر از کافئین موجود در چای است. کافئین یک محرک است، پس اگر به آن حساس هستید، قهوه ممکن است باعث تحریک بیش از حد شده، شما را عصبی یا دچار اضطراب کند. اگر فشار خون بالا دارید، شما باید مصرف کافئین را محدود کنید؛ زیرا کافئین می‌تواند باعث افزایش سریع اما کوتاه‌مدت فشارخون شود. در آخر باید یادآور شویم، کافئین ادرارآور است و ممکن است باعث کم‌آبی بدن شما شود.باید توجه داشت که افزودن خامه، شکر و طعم‌دهنده‌ها می‌تواند چای و قهوه را از یک نوشیدنی «سالم» به یک نوشیدنی «نه چندان سالم» تغییر دهد. اگر احساس می‌کنید به شیرین‌کننده‌ای نیاز دارید، از شیرین‌کننده‌های صددرصد طبیعی استفاده کنید. شما همچنین می‌توانید طعم تازه‌ای از چای را با چاشنی‌های طبیعی، مانند زنجبیل رنده شده یا نعناع تازه میل کنید. هریک از آن‌ها همچنین میزان آنتی‌اکسیدان موجود در فنجان شما را افزایش می‌دهند. در مورد زنان باردار نیز مصرف بیش از یک فنجان نوشیدنی کافئین‌دار (چای یا قهوه) در روز توصیه نمی‌شود.