نظام‌های مردم سالار  بدون احزاب توانمند ابتر هستند
 ثبت‌نام مردم برای دریافت یارانه نشانه عدم اعتماد آنان به دولت و نظام نیست، بلکه نشان‌دهنده وابستگی مردم به همین ارقام ناچیز هدفمندی و مشکلاتی است که با آن مواجهه هستندحزب سیاسی باید شناسنامه داشته باشد و مسئولیت کار خود را بپذیردبا چالش‌های جدی در حوزه اقتصاد مواجه هستیم و باید بپذیریم که از برنامه‌های توسعه کشور عقب مانده‌ایم  دنیای اقتصاد،گروه سیاسی-جواد آرین‌منش نماینده مردم مشهد و کلات در دوره‌های هفتم و هشتم مجلس شورای اسلامی و دبیر جبهه پیروان خط امام و رهبری در استان خراسان است. وی که در این دو دوره رئیس مجمع نمایندگان استان بوده است، بیشتر چهره‌ای فرهنگی قلمداد می‌شود، چراکه سابقه مدیریت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت اداره کل آموزش و پرورش استان را در کارنامه دارد. چندی پیش در دفتر روزنامه دنیای اقتصاد با او درباره مسائل روز کشور و استان به گفتگو نشستیم که مشروح آن در ادامه می‌آید.
وی در پاسخ به پرسش ابتدایی ما در مورد وضعیت فعلی احزاب و فعالیت های با رنگ و بوی انتخاباتی برای انتخابات آینده مجلس
این گونه گفت: درکشور ما همانند دیگر کشورهای مردم‌سالار و دموکراتیک، انتخابات از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و ما به‌عنوان کشوری که بعد از انقلاب اسلامی به جمع کشورهایی که انتخابات در آنها تعیین‌کننده است پیوسته‌ایم، انتخابات‌های مختلف هرکدام اهمیت ویژه‌ای دارند.
سال آینده ۲ انتخابات مهم مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شود و باتوجه به اینکه شرایط کشور شرایط ویژه‌ای است و از لحاظ اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و به‌ویژه سیاست خارجی در شرایط استثنائی قرار دارد، سیاست‌های هسته‌ای بیش از ۸۰ درصد وقت دولت را به خود معطوف کرده است، چراکه مذاکرات هسته‌ای یک عامل موثر در توسعه روابط سیاسی و به تبع آن توسعه روابط اقتصادی کشور است، سال آینده اهمیت ویژه‌ای دارد.
انتخابات‌های پیش‌رو از این جهت قابل تامل است که مردم در انتخابات ریاست جمهوری نشان دادند بعد از 2 دوره اقبال به اصول‌گرایان، به گرایش اعتدالی اقبال دارند و طبیعتا بعد از انتخابات ریاست جمهوری آرایش سیاسی کشور شاهد تغییر و تحول شد. علاوه بر 2 جریان سنتی اصول‌گرا واصلاح‌طلب، جریان اعتدال که از بیزاری مردم از افراطی‌گری (چه از نوع اصلاح‌طلبی وچه از نوع اصول‌گرایی آن) حکایت دارد، خواستار آرامش و جایگزینی وحدت و همدلی به‌جای دعواهای سیاسی در کشور است. این گرایش می‌خواهد منافع مردم بر مصالح جناحی غلبه کند وگره‌ای از مشکلات مردم به‌ویژه درحوزه اقتصاد برداشته شود، زیرا با چالش‌های جدی در حوزه اقتصاد مواجه هستیم و باید بپذیریم که از برنامه‌های توسعه کشور عقب مانده‌ایم. باید بپذیریم چشم‌انداز 20 ساله و شاخص‌های اقتصادی برنامه پنجم توسعه هرگز محقق نشد. در برنامه پنجم توسعه رشد متوسط 8درصد پیش‌بینی شده است، درحالی‌که یک سال به پایان برنامه باقی مانده است و در سال گذشته دولت رشد منفی 8/5 را برای اقتصاد کشور اعلام کرد. در برنامه پنجم توسعه نرخ بیکاری باید تک رقمی می‌شد، درحالی‌که شاخص اعلام شده توسط دولت، فراتر از 14 درصد است و اگر نرخ بیکاری در جوانان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بررسی شود، قطعا بیش از 25 درصد بیکار داریم. نرخ تورم باید تک رقمی می‌شد درحالی‌که سال گذشته فراتر از 30 درصد بود و اگرچه قدری مهار شد اما تا رسیدن به وضع مطلوب فاصله زیادی داریم.
در سایر شاخص‌های توسعه صادرات غیرنفتی و کاهش وابستگی به نفت و درآمدهای نفتی که از اهداف برنامه پنجم توسعه بوده است، هرگز موفق نشده‌ایم. آزمون اخیر دولت که ثبت‌نام مردم برای یارانه‌ها بود را شاخص قابل توجهی می‌دانم که بیان‌کننده فقر و نیاز اقتصادی مردم است. من معتقد نیستم که ثبت‌نام مردم برای دریافت یارانه نشانه عدم اعتماد آنان به دولت و نظام است، بلکه نشان‌دهنده وابستگی مردم به همین ارقام ناچیز هدفمندی و مشکلاتی است که با آن مواجه هستند. لذا برای برون‌رفت از این وضعیت مردم انتظار دارند که مجلس آینده همراه با دولت، در کوتاه‌مدت بخشی از مشکلات موجود را برطرف کنند.
شما دبیر کمسیون تلفیق برنامه پنجم توسعه در مجلس هشتم بودید و نسبت به شاخص‌های استان در حوزه های مختلف آگاهی دارید، فکر می‌کنید چرا سهم خراسان رضوی از بودجه عمرانی دولت متناسب با شاخص های مختلف استان نیست؟
استان خراسان تقریبا هیچ‌گاه متناسب با جمعیت، وسعت، پراکندگی و محرومیتش که شاخص‌های اساسی توزیع بودجه‌های عمرانی هستند، سهم خود را دریافت نکرده است و امسال سهم بودجه عمرانی استان از بودجه ملی کمتر از سال‌های گذشته بود. من بخشی از این مشکلات را ناشی از خلاء مدیریتی و فاصله نسبتا طولانی که در انتخاب استاندار شکل گرفت، می‌دانم. معمولا مجمع نمایندگان در فصل بودجه‌ریزی به‌صورت جمعی سراغ وزراء و معاون برنامه‌ریزی می‌روند و تلاش می‌کنند تا سهم استان را از بودجه ملی افزایش دهند، به نظر من عدم پیگیری جدی از سوی نمایندگان و عدم تعیین استاندار دو عامل مهمی بود که سبب شد سهم بودجه استان نسبت به سال‌های گذشته کاهش یابد.
شما درمصاحبه ای با خبرگزاری ایسنا گفتید که در زمان انتخابات گروه های فاقد شناسنامه فعال می شوند، در حالیکه این گروه ها قبل از انتخابات موجودیت سیاسی نداشته اند ودر هنگام انتخابات رشد می کنند ولیست می دهند. منظور شما از این گروه ها چه گروه هایی بودند ؟
معتقدم نظام‌های دموکراتیک و مردم‌سالار بدون وجود احزاب قدرتمند، توانمند و فراگیر ابتر هستند، منظورم این است که نمی‌شود ما مقوله‌ای به‌نام انتخابات داشته باشیم اما حزب نداشته باشیم. شیوه «انتخابات» در اسلام وجود نداشته و به همین دلیل نمی‌توانیم الگوی آن را از اسلام بگیریم، در مقابل چون این شیوه از نظام‌های دموکراتیک دنیا وام گرفته شده است، نمی‌شود بخشی از الگوی آن را بپذیریم و بخش دیگری از آن را نادیده بگیریم.
احزاب سیاسی در واقع سازمان‌هایی بزرگ هستند که به‌دنبال تاثیرگذاری و نقش‌آفرینی در انتخابات‌ها هستند و معمولا با سازمان‌دهی آراء و ارائه برنامه‌هایی که نشانگر چشم‌انداز آینده حزب باشد در عرصه انتخابات وارد و سبب افزایش مشارکت مردم می‌شوند. در کشور ما احزاب بیمار متولد شده‌اند، اگر به تاریخچه احزاب بنگریم، برخی احزاب کشور پیش از انقلاب وابسته به بیگانگان بودند مانند احزاب مارکسیست یا راست‌گراهای سنتی وابسته به کشورهای سرمایه‌داری. احزاب در ایران به دلیل ریشه‌های تاریخی از قوام لازم برخوردار نیستند و عدم روحیه کارجمعی در مردم ایران، بدبینی عمومی نسبت به احزاب سیاسی در توده مردم، فقدان امنیت توسط احزاب و وجود تشکل‌های غیرسیاسی و فرهنگی که در زمان انتخابات کارکرد حزبی پیدا می‌کند، سبب می‌شود که احزاب حتی بعد از انقلاب از قوام لازم برخوردار نباشند. در وزارت کشور300حزب به ثبت رسیده است، اما کارکرد جدی‌ای در کشور ندارند، حزب سیاسی باید شناسنامه داشته باشد و مسئولیت کار خود را بپذیرد، یعنی مسئولیت عملکرد افرادی را که برای انتخابات مجلس، ریاست‌جمهوری، شوراها و خبرگان معرفی می‌کند برعهده بگیرد. اما در ایران در صورت ضعیف عملکردن یک مقام مسئول، هیچ حزبی حاضر نیست مسئولیت عملکرد او را برعهده بگیرد. در انتخابات شاهد ده ها لیست هستیم و این سبب می‌شود که مردم سردرگم شوند و عملا کاندیداها به درستی شناخته نشوند.
احزاب در تهران شکل می‌گیرند و در استان‌ها شعبه تشکیل می‌دهند، شعبه‌های استانی فعالیت خود را انجام می‌دهند و در زمان انتخابات با دفتر مرکزی همسو می‌شوند، اما با تخلف دفتر تهران تمام شعبه‌ها تعطیل می‌شود، به نظر شما چرا باید اینگونه باشد؟
عدم نهادینه شدن احزاب در کشور سبب این اتفاق می‌شود. قانون اساسی ما قانونی مترقی است و اصل 26 قانون اساسی به همه احزاب، گروه‌ها و اقلیت‌های مذهبی اجازه فعالیت داده است، اما احزاب باید شروطی که تمام کشورها دارند، مانند رعایت اصول قانون اساسی، حفظ استقلال کشور و وحدت ملی را رعایت کنند. اداره احزاب باید براساس قانون باشد، اگر احزاب تخلفی انجام دهند، رسیدگی به تخلفات باید براساس قانون احزاب باشد. احزاب برای اینکه قوام پیدا کنند باید از تشکیلات صنفی برخوردار باشند خانه احزاب سبب تقویت و دلگرمی احزاب است و در واقع از حقوق سیاسی-اجتماعی احزاب دفاع می‌کند. باید حمایت‌های مادی از احزاب صورت بگیرد، نمی‌شود بدون ریالی منابع، همایش‌ها و متینگ‌های بزرگ برگزار کرد و تامین هزینه این فعالیت‌ها از طریق حق عضویت امکان‌پذیر نیست. در ایران احزاب فراوانی داریم، اما کم‌اثر وکم‌توان هستند. دولت باید در راستای قانونمندشدن و نهادینه شدن احزاب گام بردارد و از شکلگیری تشکل‌هایی که فاقد مجوز هستند جلوگیری کند، چراکه این کار سبب مسئولیت‌پذیری احزاب می‌شود.
به‌عنوان یک فعال سیاسی و دبیر جبهه پیروان خط امام، فقدان یک حزب رقیب فعال از جناح مقابل را چطور ارزیابی می‌کنید؟
فلسفه وجود احزاب این است که زمینه بروز و ظهور دیدگاه‌ها، طرح‌ها و برنامه‌های مختلف در جامعه را به‌وجود می‌آورد. در واقع بهترین شیوه اداره کشور با نقد منصفانه رقبا ممکن می‌شود و حزبی که در سایه قرار می‌گیرد با نقد هوشمندانه خود و ارائه پیشنهاداتش به اداره امور کمک کند. بنابراین اگر رقابتی وجود نداشته باشد، نتیجه‌اش نظام تک‌حزبی و فاقد کارآمدی می‌شود. اساس وجود احزاب، رقابت سالم برای ارتقای کیفیت اداره کشور است، دولت باید احزاب را تقویت کند و احزاب باید از خودسانسوری و بی‌تفاوتی خارج شوند. علی‌رغم توصیه رهبری بر اجرای مناظره‌ها و کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌ها، اما مدیران ارشد دانشگاه‌ها تمایلی به اجرای اینگونه مراسم ندارند.
آقای علی مطهری اخیرا گفته‌اند که اصولگرایان برای پیروزی در مجلس چشم به ردصلاحیت اصلاح‌طلبان دوخته‌اند، نظر شما درباره این اظهار نظر چیست؟
این اظهار نظر نوعی پیش‌داوری و یا شاید نوعی پیشگیری از اتفاق نیفتادن این ردصلاحیت‌ها است، زیرا الان برای قضاوت کردن درباره اتفاقاتی که آن زمان می‌افتد خیلی زود است، اما انتظار این است که در تائید صلاحیت‌ها قانون ملاک باشد.
شایدآقای مطهری براساس تجربه انتخابات‌های گذشته چنین ادعایی رامطرح کرده‌اند...
به هر حال این فرض بعید نیست، چون خود ایشان در انتخابات پیش در معرض ردصلاحیت بود و تلاش‌هایی که صورت گرفت باعث شد ایشان وارد صحنه رقابت بشود، اما من فکر می‌کنم الان نمی‌شود در این زمینه قضاوت کرد.
فکر می‌کنید چرا فضای سیاسی مشهد با سایر نقاط کشور متفاوت است، حداقل در دو انتخابات اخیر مجلس و شورای شهر، چینش نیروهای سیاسی به گونه‌ای شد که امروز نمایندگان مشهد در مجلس، در صف اول منتقدان دولت هستند، آن هم دولتی که به دولت اعتدال معروف است؟
من فکر می‌کنم به دلیل فقدان انسجام بین نیروهای توانمند این اتفاق افتاد. البته در مورد انتخابات شورای شهر مهمترین عامل این بود که انتخابات شورا تحت‌الشعاع انتخابات ریاست‌جمهوری قرار گرفت و آنقدر تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری گسترده شد که مردم برای انتخابات شوراها حسابی باز نمی‌کردند. عدم هماهنگی و انسجام نیز باعث شد که نمایندگان با حداقل رای به شورا راه پیدا کنند که این رای در شأن مشهد نبود
شما دلواپس هستید یا نه؟
(خنده) دوستانی که این برنامه دلواپسان را برگزار کردند هدفشان بیان دلواپسی‌شان نبود، بلکه هدفشان این بود که با دولت تقابل داشته باشند و به مخالفت‌های خودشان با دولت، نوعی مشروعیت ببخشند، وگرنه کسی که واقعا دلواپس باشد این دلواپسی را فریاد نمی‌زند، بلکه آن را در قالب چند پیشنهاد ارائه می‌کند. چون کسانی که الان پای میز مذاکره حاضر شدند نماینده کل ملت ایران هستند، بنابراین عقل اقتضا می‌کند این تیم تشویق و تقویت بشود.pic1
مجلس در شرایط کنونی کشور دچار بحران‌های جدی است و باید دولت را کمک و حمایت کند. توصیه‌های رهبری درباره حمایت از دولت، به تمام دولت‌ها مربوط می‌شود، پس همه باید کمک کنیم تا بر این مشکلات غلبه کنیم. لذا کسانی که چماق تخریب را برداشتند و به جان دولت افتادند هرگز در مسیر اهداف رهبری و مصالح ملی نیستند.
عملکرد دولت در خراسان را چطور ارزیابی می‌کنید؟
من معتقدم که اگر قرار بود استاندار قبلی ولو برای ۴ماه اداره امور استان را برعهده بگیرد این مطلب باید به ایشان ابلاغ می‌شد تا زیرمجموعه استانداری و سایر مدیران استان از ایشان تبعیت کنند. اما انتخاب آقای رشیدیان را انتخاب درستی می‌دانم، ایشان به دلیل سابقه خدمتی که در استان داشته‌اند شناخت خوبی از وضعیت دارند. من به خود ایشان هم عرض کردم که در شرایط کنونی و با توجه به مشکلات کشور استان باید روی پای خودش بیاستد و اگر دولت اجازه می‌داد درآمدهای استان صرف خودش بشود، ما برای اداره استان به منابع کشوری نیازی نداشتیم. چراکه درآمدهای استان بسیار بیشتر از بودجه‌ای است که به آن اختصاص داده می‌شود. استان خراسان ظرفیت‌های بسیار بالایی دارد و به‌عنوان دروازه آسیای میانه می‌تواند بزرگ‌ترین مرکز تجاری منطقه باشد. اینها نشان می‌دهد که ما می‌توانیم بر بخش غیردولتی تکیه کنیم و من معتقدم استاندار نباید منتظر بودجه‌های دولتی باشد و می‌تواند با درآمدهای استان به بهترین شکل کار را پیش ببرد. ایشان نیروی معتدلی است که می‌تواند با تمام جریان‌های سیاسی کار کند و این ظرفیت بسیار خوبی است.
‌عملکرد آموزش و پرورش استان خراسان بعد از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آقای حسینی از نیروهای توانمند و باسواد استان است، من در مجموع عملکرد ایشان را مثبت ارزیابی می‌کنم و تغییر وتحولات را امری طبیعی می‌دانم. انتصابات ایشان نیز افراطی نبوده و معقولانه و معتدل بوده است.
رئیس جمهور در روز جهانی ارتباطات بیان کردند که دوران صداهای یک‌طرفه به پایان رسیده است، این سخن را چطور ارزیابی می‌کنید؟
در گذشته مراجع تاثیرگذار بسیار محدود بود و مردم از کانون‌های محدودی پیام دریافت می‌کردند، اما امروز وقتی وارد فضای سایبری می‌شویم با هزاران سایت و وبلاگ مواجه هستیم و درکنار آن هزاران پایگاه ماهواره‌ای و رادیویی در حال ارسال پیام هستند. بنابراین دنیای امروز دنیای چندصدایی است، لذا در این فضا، صدایی مورد پذیرش مردم واقع می‌شود که با طبیعت و نیاز مردم هماهنگ باشد. مردم دیگر سخن یک‌طرفه را نمی‌پذیرند و ما به‌جای محدویت در فضای رسانه باید مصونیت را جایگزین کنیم، چراکه در این دوران متقاعدسازی اثربخش است، نه محدود کردن.