چرا اعراب در برابر استراتژی روسیه سکوت کرده اند؟
چرا اعراب در برابر استراتژی روسیه سکوت کرده اند؟
روسیه تصمیم گرفته است حضور نظامی خود را در سوریه گسترش دهد. روس‌ها معتقدند که غربی‌ها در شرایط فعلی از گسترش فعالیت‌های گروه داعش و تشدید بحران آوارگان به شدت نگرانند. به نظر می‌رسد استدلال مقامات کرملین این است که تمایل تدریجی غرب در شرایط کنونی به ادامه زمامداری بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه، دست‌کم برای یک دوره انتقالی افزایش یافته است.
به گزارش آسوشیتدپرس، منطقی که در این جا وجود دارد این است که اولویت دادن به مبارزه با گروه‌های تکفیری و تروریستی به معنای پذیرش زمامداری بشار اسد به‌عنوان پدیده‌ای است که در مقایسه با داعش یا سایر گروه‌های تروریستی با شر کمتری عجین است.
به گزارش آسوشیتدپرس، منطقی که در این جا وجود دارد این است که اولویت دادن به مبارزه با گروه‌های تکفیری و تروریستی به معنای پذیرش زمامداری بشار اسد به‌عنوان پدیده‌ای است که در مقایسه با داعش یا سایر گروه‌های تروریستی با شر کمتری عجین است.
روسیه تصمیم گرفته است حضور نظامی خود را در سوریه گسترش دهد. روس‌ها معتقدند که غربی‌ها در شرایط فعلی از گسترش فعالیت‌های گروه داعش و تشدید بحران آوارگان به شدت نگرانند. به نظر می‌رسد استدلال مقامات کرملین این است که تمایل تدریجی غرب در شرایط کنونی به ادامه زمامداری بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه، دست‌کم برای یک دوره انتقالی افزایش یافته است.
به گزارش آسوشیتدپرس، منطقی که در این جا وجود دارد این است که اولویت دادن به مبارزه با گروه‌های تکفیری و تروریستی به معنای پذیرش زمامداری بشار اسد به‌عنوان پدیده‌ای است که در مقایسه با داعش یا سایر گروه‌های تروریستی با شر کمتری عجین است. البته، نباید اقدامات اسد را نادیده گرفت. پذیرش چنین وضعیتی می‌تواند امکان نبردی کارآمد و هماهنگ (علیه داعش) در هوا و زمین را فراهم آورد.
چنین وضعیتی باعث خواهد شد که اوضاع نابسامانی که در سوریه وجود دارد شکل سازماندهی شده‌ای به خود بگیرد. در واقع، هم دولت بشار اسد و هم ائتلاف تحت رهبری آمریکا سرگرم جنگ علیه یک گروه واحد هستند، اما اقداماتی که انجام می‌دهند شباهتی به اقدامات انجام شده توسط نیروهای هم پیمان دارد. این در حالی است که نیروهای ائتلاف تحت رهبری آمریکا در مبارزه و جنگ علیه داعش با دولت مرکزی عراق هماهنگی کامل دارند.
اما روسیه مشکلات آمریکا را ندارد. مسکو یکی از حامیان قدیمی دولت سوریه است. روس‌ها به تازگی حضور نظامی فعال خود را در سوریه تشدید کرده‌اند. آنها مشاوران نظامی روانه سوریه کرده‌اند. تکنیسین‌ها و نیروهای گارد امنیتی روسیه نیز در سوریه به سر می‌برند و هدف اصلی آنها ایجاد یک پایگاه هوایی در نزدیکی شهر ساحلی لاذقیه است. لاذقیه از کانون‌های مهم قدرت بشاراسد است. گزارش‌هایی منتشر شده است مبنی بر اینکه روسیه برخی از یگان‌های نظامی پیاده خود را در سوریه مستقر ساخته است. از سوی دیگر، موشه یعلون، وزیر جنگ اسرائیل می‌گوید روس‌ها احتمالا در کنار نیروهای بشار اسد (با مخالفان) خواهند جنگید. هنوز برخی از کارشناسان در مورد اینکه روسیه قصد داشته باشد از طریق نیروهای پیاده خود به یاری دمشق بشتابد، ابراز شک و تردید داشته‌اند. این دسته اعتقاد بر این دارند که مسکو از هوا نیروهای ارتش سوریه را پوشش خواهد داد.
با این حال نباید فراموش کرد که حزب‌الله لبنان هم به دولت بشار اسد کمک می‌کند. گفته می‌شود مداخله نظامی روسیه می‌تواند عاملی برای تغییر دادن شرایط بازی در بحران سوریه باشد و تاثیرات گسترده‌ای بر جای بگذارد. میزان و سرعت تاثیرگذاری روس‌ها به دامنه حضور نظامی آنها بستگی دارد. در عین حال، این امکان وجود دارد که دخیل شدن نیروهای روسیه در بحران داخلی سوریه به گسترش خونریزی‌ها در این کشور جنگ زده منتهی شود. روسیه می‌گوید هدف و انگیزه اصلی این کشور برای مداخله نظامی در بحران سوریه این است که در برابر داعش بایستد. با این حال، باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا، مدعی است هدف روسیه از انجام این کار تلاش برای حفظ اسد در قدرت است.
سامانتا پاور، سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد، هشدار داد که تشدید حمایت‌ها از دولت دمشق یک راهبرد برنده نیست. وی در مصاحبه‌ای با شبکه تلویزیونی سی.ان.ان. در این خصوص مدعی شده است: «اسد نمی‌تواند بخشی از راه حل بحران سوریه باشد، زیرا وی علیه مردم کشورش ایستاده است.» پاور می‌افزاید: «حتی اگر تمام آنچه که برای روس‌ها اهمیت دارد مساله داعش باشد، این رویکرد نمی‌تواند صلح را برای منطقه به ارمغان آورده و به شکست تروریسم منتهی شود.» به‌رغم این اظهار نظرها، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، بر این باور است که غرب را می‌توان به انعطاف پذیری واداشت. البته، شاید مسکو امیدوار است که ایفای یک نقش خلاقانه و سازنده در سوریه بتواند به بهبود روابط روسیه با دنیای غرب کمک کند. بحران اوکراین به تشدید تنش‌ها در روابط روسیه و غرب انجامیده است.
ایهام کمال، مدیر بخش غرب آسیا و شمال آفریقای گروه اوراسیا، که مقر آن در لندن است، می‌گوید: «پوتین نشان داده است که در بحران سوریه از تاکتیک‌های بسیار خوبی بهره می‌برد. او احساس می‌کند که در شرایط کنونی این شانس برای او بیشتر است که اعتبار و نفوذ مسکو را احیا کند بدون اینکه با مخالفت‌های گسترده جامعه بین‌المللی مواجه شود.» وی می‌افزاید: «ولادیمیر پوتین احتمالا دریافته که آمریکا و اروپا همانند گذشته روی مساله تغییر رژیم در سوریه تاکید نمی‌ورزند، بلکه بیشتر روی تهدید ناشی از داعش متمرکز هستند.»
رهبران اروپایی به تازگی شروع به مطرح کردن مساله‌ای کرده‌اند که دولت اوباما به‌طور آشکارا به آن اشاره‌ای نمی‌کند. فیلیپ هاموند، وزیر امور خارجه انگلیس، در سخنانی که در جمع اعضای کمیته امور خارجه پارلمان کشورش سخن می‌گفت، تصریح کرد دولت انگلیس مایل است به «مصالحه» با روسیه و ایران روی آورد و این امکان را فراهم آورد که بشار اسد همچنان «و برای مدت چند ماه» در یک فرآیند انتقالی حضور داشته باشد.
یک روز پیشتر، وزیر امور خارجه اتریش با صراحت بیشتری اعلام کرده بود که غرب باید اسد را در مبارزه با داعش دخیل کند. این اظهار نظر سباستین کورتز، در خلال سفر رسمی به تهران ایراد شد. اظهارات وزیر امور خارجه اتریش بازتاب مساله‌ای است که برخی مسوولان این کشور در ماه‌های پیش نیز به آن اشاره داشته‌اند. کورتز می‌گوید: «انسان نباید فراموش کند که بشار اسد مرتکب جنایاتی شده است. همچنین انسان نباید این موضوع را نادیده بگیرد که ما (و بشار اسد) در این جنگ در کنار یکدیگر هستیم.»
حضور واقعی نیروهای روسیه در سوریه می‌تواند آینده اقدامات نظامی آمریکا در این کشور را هر چه پیچیده‌تر کند. از جمله مسائلی که به شدت از این امر متاثر خواهد شد منطقه امنی است که موضوع ایجاد آن در طول مرزهای سوریه با ترکیه با مقامات ترک مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در حالی که نه آمریکا و نه عربستان سعودی (که در حال حاضر در جنگ یمن درگیر است) تمایلی ندارند که جبهه جنگ جدیدی علیه روسیه ایجاد شود، لذا این امکان وجود دارد که در چنین شرایطی هم واشنگتن و هم ریاض کمک‌های خود را به شورشیان مخالف بشار اسد افزایش دهند. البته برخی دیگر از کارشناسان سکوت اعراب را در قبال دخالت روسیه در سوریه پرسش‌برانگیز می‌دانند. این دسته اعتقاد دارند مشکلات یمن، موجب شده است اعراب حاشیه خلیج فارس و عربستان سعوی نتوانند به حضور نظامی روسیه در این کشور معترض شوند. برخی هم می‌گویند اعراب دوست ندارند با کرملین وارد چالش رو در رو شوند.
البته، این امر می‌تواند خطرهایی را نیز برای روسیه به همراه داشته باشد. روس‌ها هنوز خاطره رویارویی و جنگ دهه ۱۹۸۰ خود در برابر بنیادگرایان افراطی در افغانستان را از یاد نبرده‌اند. به عبارت دیگر، افزایش حضور نظامی روس‌ها در سوریه می‌تواند پیامدهای دیگری به دنبال داشته باشد و قوای روس را در کانون حملات عناصر افراطی در سوریه و مخالفان بشار اسد قرار دهد.
بَدر جاموس، از اعضای یکی از گروه‌های مخالف بشار اسد، هشدار می‌دهد که شورشیان سوریه هر‌گونه نیروی نظامی خارجی را که در خاک سوریه مستقر شود حامی دولت اسد می‌دانند و حق حمله به آن را برای خود حقی مشروع می‌دانند.
در عین حال، روسیه ممکن است به دنبال آن باشد که در حل و فصل سیاسی بحران سوریه در آینده برای خود نقشی قائل باشد. گزارش‌هایی منتشر شده است مبنی بر اینکه مصر، که در گذشته جزو هم‌پیمانان روسیه و چین بوده است، در‌صدد است که سیاست تنش‌زدایی با دولت اسد را در پیش گیرد.
اقداماتی که روسیه به دنبال انجام آنها است در حالی صورت می‌گیرد که مساله هسته‌ای ایران با توافق جمهوری اسلامی و قدرت‌های جهانی به شکلی موفقیت آمیز در مسیر حل و فصل قرار گرفت. روسیه در توافقی که بر سر مساله هسته‌ای ایران شکل گرفت نقشی کلیدی ایفا کرد. هر دو کشور ایران و روسیه سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای درخصوص دولت بشار اسد انجام داده‌اند. دولت دمشق در عین حال که هم پیمان روسیه است، تنها پایگاه نظامی روس‌ها در منطقه مدیترانه و غرب آسیا را که در بندر طرطوس قرار دارد، در اختیار آنها قرار داده است.
مجموعه شکست‌های عمده‌ای که ارتش سوریه (در ماه‌های اخیر) متحمل شده است می‌تواند روس‌ها را در تصمیم‌گیری برای افزایش فعالیت‌های نظامی خود در سوریه تحت تاثیر قرار داده باشد. برآورد شده است که افراطیون داعش کنترل حدود نیمی از خاک سوریه را در دست داشته باشند. از سوی دیگر، شورشیان سوری مخالف بشار اسد که از حمایت‌های آمریکا، عربستان سعودی و ترکیه برخوردارند موفق شده‌اند پیروزی‌های چشمگیری را در شمال و جنوب سوریه به دست آورند و فشارها را بر دمشق بیشتر کنند.
گمانه‌زنی‌هایی مطرح است مبنی بر اینکه روس‌ها بر بشار اسد فشار می‌آورند که با یک فرآیند انتقال قدرت آبرومندانه موافقت کند. در این فرآیند انتقال قدرت برای شورشیان سوری مورد حمایت غرب نیز سهمی در ساختار قدرت آینده سوریه در نظر گرفته شده است. البته برخی دیگر می‌گویند با حمایت علنی پوتین در مجمع عمومی سالانه، این گزینه منتفی است و روسیه نشان داده است پوتین بیش از اوباما، هوای متحدان خود را دارد.
با این حال، شماری از سیاستمداران لبنانی که ارتباطات نزدیکی با دولت بشار اسد دارند و پیوسته به دمشق سفر می‌کنند می‌گویند رهبری سوریه مطمئن است که همچنان از سوی دوستان روس و ایرانی خود حمایت می‌شود و احساس نمی‌کند تهدیدات علیه دمشق به اندازه‌ای باشد که دولت اسد مجبور به مذاکره شود. پیشتر «بسام مروه» و«زینه کردم دئر »مقاله‌ای نوشته بودند: تا زمانی که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ماه جاری میلادی سخنرانی نکند، میزان و دامنه دخالت نظامی روس‌ها در بحران سوریه مبهم باقی خواهد ماند. حالا با سخنان ابراز شده مشخص شده است که پوتین حاضر به معامله بر سر سوریه نخواهد بود.
جف دیویس، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون)، روز دوشنبه گفت آمریکا افزایش حضور نظامی (روس‌ها در سوریه) را از نزدیک زیر نظر دارد. وی تصریح کرد: «ما در روزهای اخیر به نشانه‌هایی دست یافته‌ایم مبنی بر اینکه روس‌ها افراد و تجهیزاتی فراتر از مبارزه با داعش در اطراف لاذقیه و پایگاه هوایی نزدیک این شهر منتقل کرده‌اند و این امر نشان دهنده آن است که مسکو قصد دارد برنامه‌های بزرگی را در این کشور پیاده کند.»
البته این سخنگو تاکید کرد آمریکا از آن نگران است که هر گونه عملیات هوایی احتمالی روسیه (در این نواحی) با حملات هوایی واشنگتن و هم‌پیمانانش علیه مواضع داعش در بخش‌هایی از سوریه تزاحم و تداخل داشته باشد.
او خاطرنشان کرد: «آمریکا از این نگران است که ادامه حمایت‌ها از دولت اسد پیامدهای زیانباری به دنبال داشته باشد و به بی‌ثباتی هر چه بیشتر اوضاع در سوریه دامن بزند». «گروه سوفان» که یک شرکت خصوصی سنجش ریسک است و مقر آن در نیویورک است، به تازگی تحلیلی انجام داده و تصریح کرده که مناقشه (سوریه) در بحبوحه رویارویی‌های منطقه‌ای تشدید خواهد شد.
گروه سوفان در تحلیل خود تاکید کرده است: «در صورتی که روسیه و آمریکا از هر دو وجه جنگ داخلی (سوریه) برای اعمال فشار بر یکدیگر استفاده کننداوضاع این کشور بحران‌زده هر‌چه بیشتر وخیم‌تر خواهد شد» .
به گزارش آسوشیتدپرس، منطقی که در این جا وجود دارد این است که اولویت دادن به مبارزه با گروه‌های تکفیری و تروریستی به معنای پذیرش زمامداری بشار اسد به‌عنوان پدیده‌ای است که در مقایسه با داعش یا سایر گروه‌های تروریستی با شر کمتری عجین است. البته، نباید اقدامات اسد را نادیده گرفت. پذیرش چنین وضعیتی می‌تواند امکان نبردی کارآمد و هماهنگ (علیه داعش) در هوا و زمین را فراهم آورد.
چنین وضعیتی باعث خواهد شد که اوضاع نابسامانی که در سوریه وجود دارد شکل سازماندهی شده‌ای به خود بگیرد. در واقع، هم دولت بشار اسد و هم ائتلاف تحت رهبری آمریکا سرگرم جنگ علیه یک گروه واحد هستند، اما اقداماتی که انجام می‌دهند شباهتی به اقدامات انجام شده توسط نیروهای هم پیمان دارد. این در حالی است که نیروهای ائتلاف تحت رهبری آمریکا در مبارزه و جنگ علیه داعش با دولت مرکزی عراق هماهنگی کامل دارند.
اما روسیه مشکلات آمریکا را ندارد. مسکو یکی از حامیان قدیمی دولت سوریه است. روس‌ها به تازگی حضور نظامی فعال خود را در سوریه تشدید کرده‌اند. آنها مشاوران نظامی روانه سوریه کرده‌اند. تکنیسین‌ها و نیروهای گارد امنیتی روسیه نیز در سوریه به سر می‌برند و هدف اصلی آنها ایجاد یک پایگاه هوایی در نزدیکی شهر ساحلی لاذقیه است. لاذقیه از کانون‌های مهم قدرت بشاراسد است. گزارش‌هایی منتشر شده است مبنی بر اینکه روسیه برخی از یگان‌های نظامی پیاده خود را در سوریه مستقر ساخته است. از سوی دیگر، موشه یعلون، وزیر جنگ اسرائیل می‌گوید روس‌ها احتمالا در کنار نیروهای بشار اسد (با مخالفان) خواهند جنگید. هنوز برخی از کارشناسان در مورد اینکه روسیه قصد داشته باشد از طریق نیروهای پیاده خود به یاری دمشق بشتابد، ابراز شک و تردید داشته‌اند. این دسته اعتقاد بر این دارند که مسکو از هوا نیروهای ارتش سوریه را پوشش خواهد داد.
با این حال نباید فراموش کرد که حزب‌الله لبنان هم به دولت بشار اسد کمک می‌کند. گفته می‌شود مداخله نظامی روسیه می‌تواند عاملی برای تغییر دادن شرایط بازی در بحران سوریه باشد و تاثیرات گسترده‌ای بر جای بگذارد. میزان و سرعت تاثیرگذاری روس‌ها به دامنه حضور نظامی آنها بستگی دارد. در عین حال، این امکان وجود دارد که دخیل شدن نیروهای روسیه در بحران داخلی سوریه به گسترش خونریزی‌ها در این کشور جنگ زده منتهی شود. روسیه می‌گوید هدف و انگیزه اصلی این کشور برای مداخله نظامی در بحران سوریه این است که در برابر داعش بایستد. با این حال، باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا، مدعی است هدف روسیه از انجام این کار تلاش برای حفظ اسد در قدرت است.
سامانتا پاور، سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد، هشدار داد که تشدید حمایت‌ها از دولت دمشق یک راهبرد برنده نیست. وی در مصاحبه‌ای با شبکه تلویزیونی سی.ان.ان. در این خصوص مدعی شده است: «اسد نمی‌تواند بخشی از راه حل بحران سوریه باشد، زیرا وی علیه مردم کشورش ایستاده است.» پاور می‌افزاید: «حتی اگر تمام آنچه که برای روس‌ها اهمیت دارد مساله داعش باشد، این رویکرد نمی‌تواند صلح را برای منطقه به ارمغان آورده و به شکست تروریسم منتهی شود.» به‌رغم این اظهار نظرها، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، بر این باور است که غرب را می‌توان به انعطاف پذیری واداشت. البته، شاید مسکو امیدوار است که ایفای یک نقش خلاقانه و سازنده در سوریه بتواند به بهبود روابط روسیه با دنیای غرب کمک کند. بحران اوکراین به تشدید تنش‌ها در روابط روسیه و غرب انجامیده است.
ایهام کمال، مدیر بخش غرب آسیا و شمال آفریقای گروه اوراسیا، که مقر آن در لندن است، می‌گوید: «پوتین نشان داده است که در بحران سوریه از تاکتیک‌های بسیار خوبی بهره می‌برد. او احساس می‌کند که در شرایط کنونی این شانس برای او بیشتر است که اعتبار و نفوذ مسکو را احیا کند بدون اینکه با مخالفت‌های گسترده جامعه بین‌المللی مواجه شود.» وی می‌افزاید: «ولادیمیر پوتین احتمالا دریافته که آمریکا و اروپا همانند گذشته روی مساله تغییر رژیم در سوریه تاکید نمی‌ورزند، بلکه بیشتر روی تهدید ناشی از داعش متمرکز هستند.»
رهبران اروپایی به تازگی شروع به مطرح کردن مساله‌ای کرده‌اند که دولت اوباما به‌طور آشکارا به آن اشاره‌ای نمی‌کند. فیلیپ هاموند، وزیر امور خارجه انگلیس، در سخنانی که در جمع اعضای کمیته امور خارجه پارلمان کشورش سخن می‌گفت، تصریح کرد دولت انگلیس مایل است به «مصالحه» با روسیه و ایران روی آورد و این امکان را فراهم آورد که بشار اسد همچنان «و برای مدت چند ماه» در یک فرآیند انتقالی حضور داشته باشد.
یک روز پیشتر، وزیر امور خارجه اتریش با صراحت بیشتری اعلام کرده بود که غرب باید اسد را در مبارزه با داعش دخیل کند. این اظهار نظر سباستین کورتز، در خلال سفر رسمی به تهران ایراد شد. اظهارات وزیر امور خارجه اتریش بازتاب مساله‌ای است که برخی مسوولان این کشور در ماه‌های پیش نیز به آن اشاره داشته‌اند. کورتز می‌گوید: «انسان نباید فراموش کند که بشار اسد مرتکب جنایاتی شده است. همچنین انسان نباید این موضوع را نادیده بگیرد که ما (و بشار اسد) در این جنگ در کنار یکدیگر هستیم.»
حضور واقعی نیروهای روسیه در سوریه می‌تواند آینده اقدامات نظامی آمریکا در این کشور را هر چه پیچیده‌تر کند. از جمله مسائلی که به شدت از این امر متاثر خواهد شد منطقه امنی است که موضوع ایجاد آن در طول مرزهای سوریه با ترکیه با مقامات ترک مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در حالی که نه آمریکا و نه عربستان سعودی (که در حال حاضر در جنگ یمن درگیر است) تمایلی ندارند که جبهه جنگ جدیدی علیه روسیه ایجاد شود، لذا این امکان وجود دارد که در چنین شرایطی هم واشنگتن و هم ریاض کمک‌های خود را به شورشیان مخالف بشار اسد افزایش دهند. البته برخی دیگر از کارشناسان سکوت اعراب را در قبال دخالت روسیه در سوریه پرسش‌برانگیز می‌دانند. این دسته اعتقاد دارند مشکلات یمن، موجب شده است اعراب حاشیه خلیج فارس و عربستان سعوی نتوانند به حضور نظامی روسیه در این کشور معترض شوند. برخی هم می‌گویند اعراب دوست ندارند با کرملین وارد چالش رو در رو شوند.
البته، این امر می‌تواند خطرهایی را نیز برای روسیه به همراه داشته باشد. روس‌ها هنوز خاطره رویارویی و جنگ دهه ۱۹۸۰ خود در برابر بنیادگرایان افراطی در افغانستان را از یاد نبرده‌اند. به عبارت دیگر، افزایش حضور نظامی روس‌ها در سوریه می‌تواند پیامدهای دیگری به دنبال داشته باشد و قوای روس را در کانون حملات عناصر افراطی در سوریه و مخالفان بشار اسد قرار دهد.
بَدر جاموس، از اعضای یکی از گروه‌های مخالف بشار اسد، هشدار می‌دهد که شورشیان سوریه هر‌گونه نیروی نظامی خارجی را که در خاک سوریه مستقر شود حامی دولت اسد می‌دانند و حق حمله به آن را برای خود حقی مشروع می‌دانند.
در عین حال، روسیه ممکن است به دنبال آن باشد که در حل و فصل سیاسی بحران سوریه در آینده برای خود نقشی قائل باشد. گزارش‌هایی منتشر شده است مبنی بر اینکه مصر، که در گذشته جزو هم‌پیمانان روسیه و چین بوده است، در‌صدد است که سیاست تنش‌زدایی با دولت اسد را در پیش گیرد.
اقداماتی که روسیه به دنبال انجام آنها است در حالی صورت می‌گیرد که مساله هسته‌ای ایران با توافق جمهوری اسلامی و قدرت‌های جهانی به شکلی موفقیت آمیز در مسیر حل و فصل قرار گرفت. روسیه در توافقی که بر سر مساله هسته‌ای ایران شکل گرفت نقشی کلیدی ایفا کرد. هر دو کشور ایران و روسیه سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای درخصوص دولت بشار اسد انجام داده‌اند. دولت دمشق در عین حال که هم پیمان روسیه است، تنها پایگاه نظامی روس‌ها در منطقه مدیترانه و غرب آسیا را که در بندر طرطوس قرار دارد، در اختیار آنها قرار داده است.
مجموعه شکست‌های عمده‌ای که ارتش سوریه (در ماه‌های اخیر) متحمل شده است می‌تواند روس‌ها را در تصمیم‌گیری برای افزایش فعالیت‌های نظامی خود در سوریه تحت تاثیر قرار داده باشد. برآورد شده است که افراطیون داعش کنترل حدود نیمی از خاک سوریه را در دست داشته باشند. از سوی دیگر، شورشیان سوری مخالف بشار اسد که از حمایت‌های آمریکا، عربستان سعودی و ترکیه برخوردارند موفق شده‌اند پیروزی‌های چشمگیری را در شمال و جنوب سوریه به دست آورند و فشارها را بر دمشق بیشتر کنند.
گمانه‌زنی‌هایی مطرح است مبنی بر اینکه روس‌ها بر بشار اسد فشار می‌آورند که با یک فرآیند انتقال قدرت آبرومندانه موافقت کند. در این فرآیند انتقال قدرت برای شورشیان سوری مورد حمایت غرب نیز سهمی در ساختار قدرت آینده سوریه در نظر گرفته شده است. البته برخی دیگر می‌گویند با حمایت علنی پوتین در مجمع عمومی سالانه، این گزینه منتفی است و روسیه نشان داده است پوتین بیش از اوباما، هوای متحدان خود را دارد.
با این حال، شماری از سیاستمداران لبنانی که ارتباطات نزدیکی با دولت بشار اسد دارند و پیوسته به دمشق سفر می‌کنند می‌گویند رهبری سوریه مطمئن است که همچنان از سوی دوستان روس و ایرانی خود حمایت می‌شود و احساس نمی‌کند تهدیدات علیه دمشق به اندازه‌ای باشد که دولت اسد مجبور به مذاکره شود. پیشتر «بسام مروه» و«زینه کردم دئر »مقاله‌ای نوشته بودند: تا زمانی که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ماه جاری میلادی سخنرانی نکند، میزان و دامنه دخالت نظامی روس‌ها در بحران سوریه مبهم باقی خواهد ماند. حالا با سخنان ابراز شده مشخص شده است که پوتین حاضر به معامله بر سر سوریه نخواهد بود.
جف دیویس، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون)، روز دوشنبه گفت آمریکا افزایش حضور نظامی (روس‌ها در سوریه) را از نزدیک زیر نظر دارد. وی تصریح کرد: «ما در روزهای اخیر به نشانه‌هایی دست یافته‌ایم مبنی بر اینکه روس‌ها افراد و تجهیزاتی فراتر از مبارزه با داعش در اطراف لاذقیه و پایگاه هوایی نزدیک این شهر منتقل کرده‌اند و این امر نشان دهنده آن است که مسکو قصد دارد برنامه‌های بزرگی را در این کشور پیاده کند.»
البته این سخنگو تاکید کرد آمریکا از آن نگران است که هر گونه عملیات هوایی احتمالی روسیه (در این نواحی) با حملات هوایی واشنگتن و هم‌پیمانانش علیه مواضع داعش در بخش‌هایی از سوریه تزاحم و تداخل داشته باشد.
او خاطرنشان کرد: «آمریکا از این نگران است که ادامه حمایت‌ها از دولت اسد پیامدهای زیانباری به دنبال داشته باشد و به بی‌ثباتی هر چه بیشتر اوضاع در سوریه دامن بزند». «گروه سوفان» که یک شرکت خصوصی سنجش ریسک است و مقر آن در نیویورک است، به تازگی تحلیلی انجام داده و تصریح کرده که مناقشه (سوریه) در بحبوحه رویارویی‌های منطقه‌ای تشدید خواهد شد.
گروه سوفان در تحلیل خود تاکید کرده است: «در صورتی که روسیه و آمریکا از هر دو وجه جنگ داخلی (سوریه) برای اعمال فشار بر یکدیگر استفاده کننداوضاع این کشور بحران‌زده هر‌چه بیشتر وخیم‌تر خواهد شد» .
ارسال نظر