در گفتوگوی «دنیای اقتصاد» با مدیران شهری مشهد مطرح شد؛
توسعه ناوگان حملونقل از کانال سرمایه‌گذاری
دنیای اقتصاد، فاطمه رافع- اگر شما هم از ساکنان یکی از کلانشهرهای کشور و اهل استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی درونشهری باشید، با مشکلات این سیستم آشنا هستید؛ مشکلاتی که شاید بتوان نابسامانی ناوگان، فرسودگی، شلوغی، آلایندگی، ترافیک و . . . را از عمدهترین آن‌ها دانست؛ حالا تصور کنید در شهری زندگی میکنید که سالانه پذیرای حدود ۲۵ میلیون نفر زائر و گردشگر هم هست و ناوگان حمل و نقل عمومی آن باید به این زائران نیز خدمات ارائه دهد؛ در چنین شرایطی چندان هم دور از انتظار نیست که امکانات و زیرساختهای موجود در حوزه حمل و نقل مشهد پاسخگوی این نیاز عظیم نباشد.
دنیای اقتصاد، فاطمه رافع- اگر شما هم از ساکنان یکی از کلانشهرهای کشور و اهل استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی درونشهری باشید، با مشکلات این سیستم آشنا هستید؛ مشکلاتی که شاید بتوان نابسامانی ناوگان، فرسودگی، شلوغی، آلایندگی، ترافیک و ... را از عمدهترین آن‌ها دانست؛ حالا تصور کنید در شهری زندگی میکنید که سالانه پذیرای حدود 25 میلیون نفر زائر و گردشگر هم هست و ناوگان حمل و نقل عمومی آن باید به این زائران نیز خدمات ارائه دهد؛ در چنین شرایطی چندان هم دور از انتظار نیست که امکانات و زیرساختهای موجود در حوزه حمل و نقل مشهد پاسخگوی این نیاز عظیم نباشد. مدیریت شهری مشهد در دورههای مختلف اقداماتی را برای بهبود و ساماندهی ناوگان حمل و نقل و توسعه آن انجام داده است؛ برون‌سپاری فعالیتهای این ناوگان و جذب بخش خصوصی یکی از این اقدامات است که در طول سالهای گذشته مورد متوجه قرار گرفته است؛ به اذعان صاحبنظران این حوزه، پایتخت معنوی ایران ظرفیتهای بسیاری برای جذب سرمایه‌گذار در بخش حمل و نقل دارد و در واقع لازمه ارائه خدمات بهتر توسط این ناوگان، جذب بخش خصوصی است. سراغی از برخی مدیران شهری مشهد گرفتهایم و با آن‌ها
درباره اقدامات مدیریت شهری برای جذب بخش خصوصی و راهکارهای تأمین امنیت خاطر سرمایهگذاران گفتوگو کردهایم. نگاه غیراقتصادی؛ عمدهترین چالش
رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترافیک شورای اسلامی شهر مشهد مشکل عمده شهر در حوزه حمل و نقل را در نگاه غیراقتصادی به این حوزه میداند و اظهار میکند: امروزه بخش عمدهای از مسائل شهری ما از جمله حمل و نقل دارای ذات و ماهیت اقتصادی است و مشکلات از جایی شروع میشود که به موضوعی که دارای ذات اقتصادی است، نگاه غیراقتصادی داشته باشیم.
محمود هراتی با بیان اینکه باید نگاه مدیران حوزه حمل و نقل به فعالیتها نگاه یک مدیر اقتصادی باشد، خاطرنشان میکند: در حال حاضر نگاه ما به ویژه در تاکسیرانی و اتوبوسرانی یک نگاه کاملا سنتی است.
این عضو شورای شهر مشهد معضل بعدی را گسترش بیرویه استفاده از وسایل حمل و نقل شخصی برمیشمارد و تصریح میکند: این مسأله چند بعدی است و به مسائل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی مربوط میشود؛ این امر یکی از چالشهای اساسی رفتارشناسی است که به نظامهای مدیریت شهری، شهرسازی و شهروندمداری ما برمیگردد.
هراتی با بیان اینکه شبکهبندی نامناسب خیابانها از دیگر مشکلات حوزه حمل و نقل مشهد است، عنوان میکند: این مسأله به دلیل ناهماهنگی بین دو طرح جامع حمل و نقل و طرح جامع مشهد است؛ باید این طرحهای جامع بهگونهای باشد که در آن‌ها مفاهیم غلتانی گنجانده و در طول زمان این مفاهیم بهروز شود.
رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترافیک شورای اسلامی شهر مشهد با اعتقاد بر اینکه نوعی بلاتکلیفی و سردرگمی را در سیاستهای اقتصادی حوزه حمل و نقل شاهد هستیم، میافزاید: سرمایه‌گذار تا زمانی که مطمئن نباشد بازگشت سرمایه دارد، اقدام به سرمایه‌گذاری نمیکند؛ هر سرمایه‌گذار باید بداند بازگشت سرمایه وی با چه سازوکاری است.
هراتی با تأکید بر اینکه مادامی که نتوانیم به حوزه حمل و نقل نگاه اقتصادی داشته باشیم، مشکلات این حوزه رفع نخواهد شد، میگوید: اصل توجه مدیریت شهری در نگاه به حمل و نقل بیشتر معطوف به تأمین منابع مالی بوده است در حالی که این مسأله تنها یک وجه کار است و سازوکارهای هزینه کردن این منابع مسأله دیگری است که باید به آن توجه شود.
این عضو شورای شهر مشهد با بیان اینکه برای تغییر نگاهها در حوزه حمل و نقل باید به سه رکن اساسی شهرداری، دولت و بخش خصوصی توجه شود، اظهار میکند: در حال حاضر سند راهبرداری برای یکپارچه کردن این ارکان وجود ندارد.
هراتی با اشاره به اینکه در شهر مشهد ظرفیتهای بسیاری برای جذب سرمایه‌گذار در حوزه حمل و نقل وجود دارد، یادآور میشود: حضور سالانه 25 میلیون گردشگر خود ظرفیت بسیاری در این حوزه ایجاد میکند؛ ظرفیتها در مشهد بیبدیل است اما برای استفاده از این فرصتها برنامه‌ای نداریم.
سرمایه‌گذاری مادی و معنوی
معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار مشهد ناوگان فرسوده اتوبوسرانی و تاکسیرانی را مهمترین معضلات حوزه حمل و نقل شهر میداند و اظهار میکند: در حال حاضر بالغ بر ۲۲۰۰ دستگاه اتوبوس در شهر مشهد فعال است که حدود ۶۰ درصد این ناوگان به بخش خصوصی واگذار شده است.
هوشنگ غلامزاده با اشاره به فرسوده بودن 40 درصد ناوگان اتوبوسرانی که در اختیار شهرداری است، خاطرنشان میکند: نوسازی این ناوگان در دستور کار قرار دارد و در این زمینه اقدامات خوبی انجام شده است؛ سال گذشته دو قرارداد خرید 100 دستگاه اتوبوس منعقد شده که حدود 60 دستگاه آن وارد مشهد شده و مابقی نیز وارد خواهد شد؛ حدود 100 دستگاه از اتوبوسهای مربوط به قرارداد سال 92 نیز وارد ناوگان شده است.
معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار مشهد با بیان اینکه مطالعات اجرایی خط ۳ بی.آر.تی بیش از ۹۰ درصد پیشرفت داشته است، تصریح میکند: در حال حاضر به دنبال این هستیم که بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در این زمینه وارد شود.
غلامزاده به وجود 6000 دستگاه تاکسی فرسوده در شهر نیز اشاره میکند و میافزاید: بر اساس مصوبه هیأت دولت در سفر به مشهد قرار بود 5000 دستگاه تاکسی شهر نوسازی شود که سال گذشته 1300 دستگاه آن نوسازی شده است. وی اختلافات ستاد سوخت و بانک عامل را یکی از معضلات نوسازی ناوگان تاکسیرانی اعلام میکند.
معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار مشهد با تأکید بر اینکه دولت و شهرداری به تنهایی بودجهای برای رفع مشکلات حوزه حمل و نقل ندارند، عنوان میکند: در سال گذشته حدود ۱۵ طرح مطالعاتی برای ورود بخش خصوصی به این حوزه انجام شده که جذب سرمایه‌گذار برای توسعه ناوگان اتوبوسرانی و تاکسیرانی، احداث خطوط ۲ و ۳ بی.آر.تی، احداث پارکینگ، نصب دوربینهای نظارتی، احداث پلهای عابر پیاده و ... بخشی از این طرحهاست.
غلامزاده در خصوص تأمین امنیت خاطر سرمایه‌گذار میگوید: فکر میکنم بستری بهتر از شهرداری برای سرمایه‌گذاری وجود ندارد زیرا متعلق به مردم است و سرمایه‌گذاری در شهر علاوه بر منافع مادی، منافع معنوی نیز دارد؛ قراردادها در این زمینه بر اساس ضوابط منعقد میشود.
معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار مشهد با اشاره به اینکه طرحهای سرمایه‌گذاری متفاوتی در این حوزه وجود دارد، خاطرنشان میکند: خرد یا کلان بودن سرمایه‌گذاری بستگی به طرح و توان سرمایه‌گذار دارد.
تبعات ناامنی در حوزه سرمایه‌گذاری
رئیس کمیسیون امور اقتصادی، سرمایه‌گذاری و مشارکتهای شورای اسلامی شهر مشهد حوزه حمل و نقل را حوزهای هزینهبر و سرمایهپذیر میداند و معتقد است: این حوزه برای شهر درآمدزایی ندارد و در تمام دنیا هم به همین صورت است.
سید عبدالکریم جوادی با تأکید بر اینکه برای کنترل مشکلات ترافیکی مشهد باید ظرفیتهای بالایی در حوزه حمل و نقل در شهر ایجاد شود و این حوزه توسعه یابد، اظهار میکند: توسعه ناوگان حمل و نقل نیازمند سرمایهگذاریهای متعدد است و باید از تمام ظرفیتهای موجود در این زمینه استفاده کنیم.
این عضو شورای شهر مشهد به ترافیک هسته مرکزی شهر اشاره میکند و میافزاید: وجود بارگاه منور رضوی در هسته مرکزی شهر و زائرپذیری این منطقه مشکلات ترافیکی بسیاری ایجاد کرده که نمیتوان آن‌ها را نادیده گرفت و باید برای رفع این مشکلات تدبیری اندیشید تا از تهدیدهای احتمالی آینده در این حوزه پیشگیری شود.
جوادی توسعه خطوط ریلی درونشهری را از راهکارهای رفع مشکلات ترافیکی میداند و با اشاره به تسریع عملیات احداث خط ۲ قطار شهری در آغاز فعالیت چهارمین دوره شورای اسلامی شهر مشهد خاطرنشان میکند: کلنگ‌زنی خط ۳ قطار شهری نیز همزمان با نیمه شعبان آغاز شد. وی ورود ۱۰۰ دستگاه اتوبوس جدید به ناوگان اتوبوسرانی و نوسازی ناوگان تاکسیرانی را از دیگر اقدامات مدیریت شهری برای رفع مشکلات حمل و نقل و توسعه ناوگان برمیشمارد.
رئیس کمیسیون امور اقتصادی، سرمایه‌گذاری و مشارکتهای شورای شهر با اعتقاد بر اینکه تا رسیدن به چشمانداز درآمدزایی، حوزه حمل و نقل فاصله بسیاری دارد، تصریح میکند: در حال حاضر مدیریت شهری در بیش از 50 درصد برونسپاریهای انجام شده به بخش خصوصی یارانه پرداخت میکند؛ اگر میخواهیم به جایگاهی برسیم که خودروهای تک سرنشین از خیابان‌های شهر حذف شود و آلودگی زیست محیطی شهر کاهش یابد، باید این اتفاق بیفتد و از سایر حوزهها برای حمل و نقل هزینه شود.
جوادی با بیان اینکه نتوانستیم در حوزه حمل و نقل بستری را فراهم کنیم که شرایط به نفع مدیریت شهری باشد و خواستههای مردم نیز محقق شود، عنوان میکند: دولت هم مشکلاتی دارد و نمیتوان انتظار چندانی از آن داشت؛ دولت تعهداتی در حوزه حمل و نقل درون شهری دارد که هنوز حداقلهای آن را هم نتوانستهایم، دریافت کنیم. وی به این نکته نیز اشاره میکند که در حوزه حمل و نقل درون شهری تنها بخش کوچکی برون‌سپاری شده است و میافزاید: اگر بتوانیم ظرف ۱۰ سال آینده یارانه پرداختی به بخش خصوصی را به حداقل برسانیم، اقدام بزرگی انجام دادهایم.
این عضو شورای شهر مشهد در خصوص اقدامات انجام شده در مدیریت شهری برای تأمین امنیت خاطر سرمایهگذاران میگوید: یکی از معیارهای مهم در زمینه سرمایه‌گذاری، تأمین امنیت سرمایه‌گذار و سود منطقی برای وی است؛ در شورای چهارم سود حداقل 30 درصد برای سرمایه‌گذار پیشبینی شده است.
جوادی به وجود بسترهای بسیار برای ایجاد ارزش افزوده در شهر اشاره و خاطرنشان میکند: باید از درآمد حاصل از این بسترها، یارانه حمل و نقل پرداخت شود. وی با تأکید بر اینکه باید مشوقهایی برای افزایش استفاده شهروندان از ناوگان حمل و نقل عمومی در نظر گرفته شود، عنوان میکند: از طرف دیگر باید بستری ایجاد شود که سرمایه‌گذاری در حوزه حمل و نقل سود منطقی داشته باشد و تا زمانی که این امر محقق نشود، باید یارانه آن را به بخش خصوصی پرداخت کنیم.
رئیس کمیسیون امور اقتصادی، سرمایه‌گذاری و مشارکتهای شورای شهر با بیان اینکه ظرف سال گذشته و امسال در مباحث اقتصادی ناامنیهای بسیاری در مشهد اتفاق افتاد که شهر را تقریبا با چالش مواجه کرده است، تصریح میکند: این چالشها آسیبهای زیادی را برای شهر ایجاد کرده که مسئولان کشوری، استانی و شهری باید تدبیری کنند تا از وضعیت فعلی و ناامنی موجود در حوزه سرمایه‌گذاری خارج شویم زیرا طولانی شدن این ناامنی در حوزه سرمایه‌گذاری برای شهر تبعات بسیاری دارد که ممکن است غیرقابل جبران باشد.
مبادله چند تفاهمنامه اولیه
معاون اقتصادی شهردار مشهد در خصوص ظرفیتهای شهر برای جذب سرمایه‌گذار در حوزه حمل و نقل اظهار میکند: مشهد از جمعیت نسبی بالایی در کشور برخوردار و تردد این جمعیت در شهر ضروری و اجتنابناپذیر است که این مسأله بستر مناسبی برای سرمایه‌گذاری را در حوزه حمل و نقل فراهم کرده است.
محمدرضا مزجی ادامه میدهد: علاوه بر جمعیت ساکن در مشهد، حضور زائران در شهر نیز پتانسیل سرمایه‌گذاری در حوزه حمل و نقل را افزایش داده است؛ شهرداری اراده جدی دارد برای اینکه حوزه حمل و نقل را با استفاده از تمام مزیت‌های جهانی موجود در این حوزه سامان دهد و به مردم نیز اعتنای خاص داشته باشد.
رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکتهای شهرداری مشهد به مبادله چند تفاهمنامه اولیه با سرمایهگذاران حوزه حمل و نقل در شهر اشاره میکند و میافزاید: بستر سرمایه‌گذاری را در این حوزه مناسب میبینیم و چشمانداز خوبی برای آن متصور هستیم. مباحث حمل و نقل یک خدمت زیرساختی است و شهرداری مشهد در این زمینه به صورت مستقیم از سرمایه‌گذار حمایت میکند برای مثال در خصوص اتوبوسرانی یا قطار شهری، شهرداری درصد قابل توجهی از هزینههای بلیت را پرداخت میکند تا سرمایه‌گذاری در این حوزهها برای سرمایه‌گذار سود منطقی و توجیه اصولی داشته باشد و به نظر می‌رسد تاکنون موفق بوده است.
مزجی با بیان اینکه شهرداری مشهد به جذب سرمایههای خرد در شهر تمایل دارد، عنوان میکند: اوراق مشارکت بستر مناسبی برای جذب سرمایههای خرد مردمی است زیرا هم ضمانت بانک عامل و هم ضمانت شهرداری را دارد؛ مردم این اطمینان خاطر را میخواهند که اصل و سود سرمایه آن‌ها به خطر نیفتد و در اوراق مشارکت به این امر توجه شده است و باید فرهنگ سرمایه‌گذاری در شهر برای مردم نهادینه شود؛ به رغم اینکه اوراق مشارکت در بازار ثانویه مشتری خود را دارد اما تمایل داریم مردم سرمایههای خرد خود را در شهر به کار گیرند.
معاون اقتصادی شهردار مشهد با بیان اینکه شهرداری در حوزه جذب سرمایههای کلان هم برنامههای بسیاری دارد، اظهار میکند: با وجود رکود در کشور توافقهای خوبی برای سرمایهگذاریهای بزرگ در شهر مبادله شده اما به دلیل اینکه قطعی نشده است، فعلا اعلام نمیکنیم. وی با اشاره به اینکه در سال جاری سرمایهگذاریهای بسیار زیاد و امیدبخشی خواهیم داشت، عنوان میکند: تسهیلات بینظیری برای حمایت از سرمایهگذاران در نظر گرفته شده است و سرمایهگذاران را در فضای کاملا انتخابی و آزاد قرار دادیم.
منابع مالی شهرداری، پاسخگو نیست
رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر مشهد هم در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» مبحث حمل و نقل را به دو بخش زیرساخت‌ها و ناوگان تقسیم میکند و معتقد است: شورای چهارم اقدامات خوب و مؤثری برای تقویت زیرساخت‌ها انجام داده که توجه به گسترش خطوط ریلی در مشهد و تسریع در روند اجرایی پروژههای زیرساختی مانند خط 2 قطار شهری، احداث خط 3 قطار شهری و خط 3 بی.آر.تی از جمله این اقدامات است.براتعلی خاکپور با بیان اینکه با توجه به جمعیت مشهد و حضور زائران در شهر، ناوگان فعلی حمل و نقل پاسخگوی نیازهای شهر نیست و باید در جهت پاسخگویی به این نیاز شهروندان و زائران از منابع بخش خصوصی استفاده شود، اظهار میکند: منابع مالی مدیریت شهری پاسخگوی خدمترسانی بهتر در زمینه حمل و نقل عمومی نیست و ضرورت ورود بخش خصوصی به بحث حمل و نقل عمومی مشهد احساس میشود و مدیریت شهری نیز بستر لازم را برای مشارکت بخش خصوصی و برون‌سپاری کارها در حوزه حمل و نقل فراهم میکند.
این عضو شورای شهر مشهد با اعتقاد بر اینکه مدیریت شهری برای توسعه ناوگان حمل و نقل باید به سمت جذب سرمایههای کلان برود، عنوان میکند: با استفاده از سرمایهگذاریهای خرد میتوان خدمات کوچکتری را ارائه کرد که شاید با توجه به مقیاس کلانشهر مشهد چندان پاسخگوی نیازها نباشد؛ علاوه بر این در زمینه مشارکت سرمایههای خرد در مسائل کلان در گذشته با چالشهایی مواجه بودیم که این امر ممکن است در جذب سرمایههای خرد ما را با مشکل مواجه کند؛ با توجه به شرایط موجود به نظر من میتوان با جذب سرمایههای کلان مشکلات حمل و نقل را در مشهد رفع کرد.
خاکپور با بیان اینکه برخی فضاهای ناخواسته در مشهد ایجاد و همین امر باعث شد عدهای بحث سرمایهگریزی از شهر را مطرح کنند، میافزاید: مصوبات شورای شهر بر اساس اسناد و قوانین بالادستی بوده و به لحاظ قانونی و زیرساختی مصوبات خوبی است اما اگر به لحاظ شرایط رکودی در نظر بگیریم به نظر من برخی مصوبات از نظر زمانی مناسب نبوده و همین مسأله باعث شده است، بحث سرمایهسوزی مطرح شود.
این عضو شورای شهر مشهد با اشاره به اینکه دولت موظف است در کلانشهرها یارانه حوزه حمل و نقل را پرداخت کند، میگوید: دولت با توجه به مشکلات مالی در تخصیص سهم یارانه بخش حمل و نقل با مشکلاتی مواجه بوده و در نتیجه ناوگان حمل و نقل شهرها نیز با مشکلاتی مواجه شدند؛ در چنین شرایطی هر چقدر بتوانیم از ظرفیت بخش خصوصی استفاده کنیم، میتوانیم حمل و نقل عمومی بهتر و ارزانتری را برای مردم فراهم کنیم اما واقعیت این است که امروزه هزینه جابه‌جایی مسافر در شهر برای مدیریت شهری بیش از مبلغی است که شهروندان پرداخت میکنند و مدیریت شهری باید از منابع دولتی و درآمدهای خود در درون شهر این هزینه را تأمین کند.
وی با تأکید بر اینکه باید به دنبال راهکارهایی برویم که بتوانیم هزینه حمل و نقل را از منابع دیگری تأمین کنیم، تصریح میکند: افزایش هزینه حمل و نقل به صلاح نیست زیرا فشار بیشتری را به مردم وارد میکند و از طرف دیگر افزایش نیافتن آن هم مدیریت شهری را با مشکل مواجه میکند.
رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر مشهد در خصوص تأمین امنیت خاطر سرمایهگذاران حوزه حمل و نقل میگوید: در شهرهای بزرگ که جمعیت بیشتری دارند، متقاضی لازم برای استفاده از خدمات حمل و نقل عمومی وجود دارد و بدون شک سرمایهگذاران در این حوزه متضرر نخواهند شد. وی ادامه میدهد: از طرف دیگر باید فرهنگ استفاده از حمل و نقل عمومی در شهر نهادینه شود؛ اینکه مشارکت بخش خصوصی در شرایط فعلی در حوزه حمل و نقل نشاندهنده سودآور بودن این حوزه است؛ بحث عرضه و تقاضاست به عبارت دیگر تا زمانی که تقاضای سفر را در درون شهرها داریم به نظر می‌رسد حوزه حمل و نقل بستر مناسبی برای سرمایهگذاران است به ویژه اینکه این نوع سرمایه‌گذاری زودبازده است و بلافاصله به درآمدزایی می‌رسد.
رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترافیک شورای اسلامی شهر مشهد مشکل عمده شهر در حوزه حمل و نقل را در نگاه غیراقتصادی به این حوزه میداند و اظهار میکند: امروزه بخش عمدهای از مسائل شهری ما از جمله حمل و نقل دارای ذات و ماهیت اقتصادی است و مشکلات از جایی شروع میشود که به موضوعی که دارای ذات اقتصادی است، نگاه غیراقتصادی داشته باشیم.
محمود هراتی با بیان اینکه باید نگاه مدیران حوزه حمل و نقل به فعالیتها نگاه یک مدیر اقتصادی باشد، خاطرنشان میکند: در حال حاضر نگاه ما به ویژه در تاکسیرانی و اتوبوسرانی یک نگاه کاملا سنتی است.
این عضو شورای شهر مشهد معضل بعدی را گسترش بیرویه استفاده از وسایل حمل و نقل شخصی برمیشمارد و تصریح میکند: این مسأله چند بعدی است و به مسائل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی مربوط میشود؛ این امر یکی از چالشهای اساسی رفتارشناسی است که به نظامهای مدیریت شهری، شهرسازی و شهروندمداری ما برمیگردد.
هراتی با بیان اینکه شبکهبندی نامناسب خیابانها از دیگر مشکلات حوزه حمل و نقل مشهد است، عنوان میکند: این مسأله به دلیل ناهماهنگی بین دو طرح جامع حمل و نقل و طرح جامع مشهد است؛ باید این طرحهای جامع بهگونهای باشد که در آن‌ها مفاهیم غلتانی گنجانده و در طول زمان این مفاهیم بهروز شود.
رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترافیک شورای اسلامی شهر مشهد با اعتقاد بر اینکه نوعی بلاتکلیفی و سردرگمی را در سیاستهای اقتصادی حوزه حمل و نقل شاهد هستیم، میافزاید: سرمایه‌گذار تا زمانی که مطمئن نباشد بازگشت سرمایه دارد، اقدام به سرمایه‌گذاری نمیکند؛ هر سرمایه‌گذار باید بداند بازگشت سرمایه وی با چه سازوکاری است.
هراتی با تأکید بر اینکه مادامی که نتوانیم به حوزه حمل و نقل نگاه اقتصادی داشته باشیم، مشکلات این حوزه رفع نخواهد شد، میگوید: اصل توجه مدیریت شهری در نگاه به حمل و نقل بیشتر معطوف به تأمین منابع مالی بوده است در حالی که این مسأله تنها یک وجه کار است و سازوکارهای هزینه کردن این منابع مسأله دیگری است که باید به آن توجه شود.
این عضو شورای شهر مشهد با بیان اینکه برای تغییر نگاهها در حوزه حمل و نقل باید به سه رکن اساسی شهرداری، دولت و بخش خصوصی توجه شود، اظهار میکند: در حال حاضر سند راهبرداری برای یکپارچه کردن این ارکان وجود ندارد.
هراتی با اشاره به اینکه در شهر مشهد ظرفیتهای بسیاری برای جذب سرمایه‌گذار در حوزه حمل و نقل وجود دارد، یادآور میشود: حضور سالانه 25 میلیون گردشگر خود ظرفیت بسیاری در این حوزه ایجاد میکند؛ ظرفیتها در مشهد بیبدیل است اما برای استفاده از این فرصتها برنامه‌ای نداریم.
سرمایه‌گذاری مادی و معنوی
معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار مشهد ناوگان فرسوده اتوبوسرانی و تاکسیرانی را مهمترین معضلات حوزه حمل و نقل شهر میداند و اظهار میکند: در حال حاضر بالغ بر ۲۲۰۰ دستگاه اتوبوس در شهر مشهد فعال است که حدود ۶۰ درصد این ناوگان به بخش خصوصی واگذار شده است.
هوشنگ غلامزاده با اشاره به فرسوده بودن 40 درصد ناوگان اتوبوسرانی که در اختیار شهرداری است، خاطرنشان میکند: نوسازی این ناوگان در دستور کار قرار دارد و در این زمینه اقدامات خوبی انجام شده است؛ سال گذشته دو قرارداد خرید 100 دستگاه اتوبوس منعقد شده که حدود 60 دستگاه آن وارد مشهد شده و مابقی نیز وارد خواهد شد؛ حدود 100 دستگاه از اتوبوسهای مربوط به قرارداد سال 92 نیز وارد ناوگان شده است.
معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار مشهد با بیان اینکه مطالعات اجرایی خط ۳ بی.آر.تی بیش از ۹۰ درصد پیشرفت داشته است، تصریح میکند: در حال حاضر به دنبال این هستیم که بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در این زمینه وارد شود.
غلامزاده به وجود 6000 دستگاه تاکسی فرسوده در شهر نیز اشاره میکند و میافزاید: بر اساس مصوبه هیأت دولت در سفر به مشهد قرار بود 5000 دستگاه تاکسی شهر نوسازی شود که سال گذشته 1300 دستگاه آن نوسازی شده است. وی اختلافات ستاد سوخت و بانک عامل را یکی از معضلات نوسازی ناوگان تاکسیرانی اعلام میکند.
معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار مشهد با تأکید بر اینکه دولت و شهرداری به تنهایی بودجهای برای رفع مشکلات حوزه حمل و نقل ندارند، عنوان میکند: در سال گذشته حدود ۱۵ طرح مطالعاتی برای ورود بخش خصوصی به این حوزه انجام شده که جذب سرمایه‌گذار برای توسعه ناوگان اتوبوسرانی و تاکسیرانی، احداث خطوط ۲ و ۳ بی.آر.تی، احداث پارکینگ، نصب دوربینهای نظارتی، احداث پلهای عابر پیاده و ... بخشی از این طرحهاست.
غلامزاده در خصوص تأمین امنیت خاطر سرمایه‌گذار میگوید: فکر میکنم بستری بهتر از شهرداری برای سرمایه‌گذاری وجود ندارد زیرا متعلق به مردم است و سرمایه‌گذاری در شهر علاوه بر منافع مادی، منافع معنوی نیز دارد؛ قراردادها در این زمینه بر اساس ضوابط منعقد میشود.
معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار مشهد با اشاره به اینکه طرحهای سرمایه‌گذاری متفاوتی در این حوزه وجود دارد، خاطرنشان میکند: خرد یا کلان بودن سرمایه‌گذاری بستگی به طرح و توان سرمایه‌گذار دارد.
تبعات ناامنی در حوزه سرمایه‌گذاری
رئیس کمیسیون امور اقتصادی، سرمایه‌گذاری و مشارکتهای شورای اسلامی شهر مشهد حوزه حمل و نقل را حوزهای هزینهبر و سرمایهپذیر میداند و معتقد است: این حوزه برای شهر درآمدزایی ندارد و در تمام دنیا هم به همین صورت است.
سید عبدالکریم جوادی با تأکید بر اینکه برای کنترل مشکلات ترافیکی مشهد باید ظرفیتهای بالایی در حوزه حمل و نقل در شهر ایجاد شود و این حوزه توسعه یابد، اظهار میکند: توسعه ناوگان حمل و نقل نیازمند سرمایهگذاریهای متعدد است و باید از تمام ظرفیتهای موجود در این زمینه استفاده کنیم.
این عضو شورای شهر مشهد به ترافیک هسته مرکزی شهر اشاره میکند و میافزاید: وجود بارگاه منور رضوی در هسته مرکزی شهر و زائرپذیری این منطقه مشکلات ترافیکی بسیاری ایجاد کرده که نمیتوان آن‌ها را نادیده گرفت و باید برای رفع این مشکلات تدبیری اندیشید تا از تهدیدهای احتمالی آینده در این حوزه پیشگیری شود.
جوادی توسعه خطوط ریلی درونشهری را از راهکارهای رفع مشکلات ترافیکی میداند و با اشاره به تسریع عملیات احداث خط ۲ قطار شهری در آغاز فعالیت چهارمین دوره شورای اسلامی شهر مشهد خاطرنشان میکند: کلنگ‌زنی خط ۳ قطار شهری نیز همزمان با نیمه شعبان آغاز شد. وی ورود ۱۰۰ دستگاه اتوبوس جدید به ناوگان اتوبوسرانی و نوسازی ناوگان تاکسیرانی را از دیگر اقدامات مدیریت شهری برای رفع مشکلات حمل و نقل و توسعه ناوگان برمیشمارد.
رئیس کمیسیون امور اقتصادی، سرمایه‌گذاری و مشارکتهای شورای شهر با اعتقاد بر اینکه تا رسیدن به چشمانداز درآمدزایی، حوزه حمل و نقل فاصله بسیاری دارد، تصریح میکند: در حال حاضر مدیریت شهری در بیش از 50 درصد برونسپاریهای انجام شده به بخش خصوصی یارانه پرداخت میکند؛ اگر میخواهیم به جایگاهی برسیم که خودروهای تک سرنشین از خیابان‌های شهر حذف شود و آلودگی زیست محیطی شهر کاهش یابد، باید این اتفاق بیفتد و از سایر حوزهها برای حمل و نقل هزینه شود.
جوادی با بیان اینکه نتوانستیم در حوزه حمل و نقل بستری را فراهم کنیم که شرایط به نفع مدیریت شهری باشد و خواستههای مردم نیز محقق شود، عنوان میکند: دولت هم مشکلاتی دارد و نمیتوان انتظار چندانی از آن داشت؛ دولت تعهداتی در حوزه حمل و نقل درون شهری دارد که هنوز حداقلهای آن را هم نتوانستهایم، دریافت کنیم. وی به این نکته نیز اشاره میکند که در حوزه حمل و نقل درون شهری تنها بخش کوچکی برون‌سپاری شده است و میافزاید: اگر بتوانیم ظرف ۱۰ سال آینده یارانه پرداختی به بخش خصوصی را به حداقل برسانیم، اقدام بزرگی انجام دادهایم.
این عضو شورای شهر مشهد در خصوص اقدامات انجام شده در مدیریت شهری برای تأمین امنیت خاطر سرمایهگذاران میگوید: یکی از معیارهای مهم در زمینه سرمایه‌گذاری، تأمین امنیت سرمایه‌گذار و سود منطقی برای وی است؛ در شورای چهارم سود حداقل 30 درصد برای سرمایه‌گذار پیشبینی شده است.
جوادی به وجود بسترهای بسیار برای ایجاد ارزش افزوده در شهر اشاره و خاطرنشان میکند: باید از درآمد حاصل از این بسترها، یارانه حمل و نقل پرداخت شود. وی با تأکید بر اینکه باید مشوقهایی برای افزایش استفاده شهروندان از ناوگان حمل و نقل عمومی در نظر گرفته شود، عنوان میکند: از طرف دیگر باید بستری ایجاد شود که سرمایه‌گذاری در حوزه حمل و نقل سود منطقی داشته باشد و تا زمانی که این امر محقق نشود، باید یارانه آن را به بخش خصوصی پرداخت کنیم.
رئیس کمیسیون امور اقتصادی، سرمایه‌گذاری و مشارکتهای شورای شهر با بیان اینکه ظرف سال گذشته و امسال در مباحث اقتصادی ناامنیهای بسیاری در مشهد اتفاق افتاد که شهر را تقریبا با چالش مواجه کرده است، تصریح میکند: این چالشها آسیبهای زیادی را برای شهر ایجاد کرده که مسئولان کشوری، استانی و شهری باید تدبیری کنند تا از وضعیت فعلی و ناامنی موجود در حوزه سرمایه‌گذاری خارج شویم زیرا طولانی شدن این ناامنی در حوزه سرمایه‌گذاری برای شهر تبعات بسیاری دارد که ممکن است غیرقابل جبران باشد.
مبادله چند تفاهمنامه اولیه
معاون اقتصادی شهردار مشهد در خصوص ظرفیتهای شهر برای جذب سرمایه‌گذار در حوزه حمل و نقل اظهار میکند: مشهد از جمعیت نسبی بالایی در کشور برخوردار و تردد این جمعیت در شهر ضروری و اجتنابناپذیر است که این مسأله بستر مناسبی برای سرمایه‌گذاری را در حوزه حمل و نقل فراهم کرده است.
محمدرضا مزجی ادامه میدهد: علاوه بر جمعیت ساکن در مشهد، حضور زائران در شهر نیز پتانسیل سرمایه‌گذاری در حوزه حمل و نقل را افزایش داده است؛ شهرداری اراده جدی دارد برای اینکه حوزه حمل و نقل را با استفاده از تمام مزیت‌های جهانی موجود در این حوزه سامان دهد و به مردم نیز اعتنای خاص داشته باشد.
رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکتهای شهرداری مشهد به مبادله چند تفاهمنامه اولیه با سرمایهگذاران حوزه حمل و نقل در شهر اشاره میکند و میافزاید: بستر سرمایه‌گذاری را در این حوزه مناسب میبینیم و چشمانداز خوبی برای آن متصور هستیم. مباحث حمل و نقل یک خدمت زیرساختی است و شهرداری مشهد در این زمینه به صورت مستقیم از سرمایه‌گذار حمایت میکند برای مثال در خصوص اتوبوسرانی یا قطار شهری، شهرداری درصد قابل توجهی از هزینههای بلیت را پرداخت میکند تا سرمایه‌گذاری در این حوزهها برای سرمایه‌گذار سود منطقی و توجیه اصولی داشته باشد و به نظر می‌رسد تاکنون موفق بوده است.
مزجی با بیان اینکه شهرداری مشهد به جذب سرمایههای خرد در شهر تمایل دارد، عنوان میکند: اوراق مشارکت بستر مناسبی برای جذب سرمایههای خرد مردمی است زیرا هم ضمانت بانک عامل و هم ضمانت شهرداری را دارد؛ مردم این اطمینان خاطر را میخواهند که اصل و سود سرمایه آن‌ها به خطر نیفتد و در اوراق مشارکت به این امر توجه شده است و باید فرهنگ سرمایه‌گذاری در شهر برای مردم نهادینه شود؛ به رغم اینکه اوراق مشارکت در بازار ثانویه مشتری خود را دارد اما تمایل داریم مردم سرمایههای خرد خود را در شهر به کار گیرند.
معاون اقتصادی شهردار مشهد با بیان اینکه شهرداری در حوزه جذب سرمایههای کلان هم برنامههای بسیاری دارد، اظهار میکند: با وجود رکود در کشور توافقهای خوبی برای سرمایهگذاریهای بزرگ در شهر مبادله شده اما به دلیل اینکه قطعی نشده است، فعلا اعلام نمیکنیم. وی با اشاره به اینکه در سال جاری سرمایهگذاریهای بسیار زیاد و امیدبخشی خواهیم داشت، عنوان میکند: تسهیلات بینظیری برای حمایت از سرمایهگذاران در نظر گرفته شده است و سرمایهگذاران را در فضای کاملا انتخابی و آزاد قرار دادیم.
منابع مالی شهرداری، پاسخگو نیست
رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر مشهد هم در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» مبحث حمل و نقل را به دو بخش زیرساخت‌ها و ناوگان تقسیم میکند و معتقد است: شورای چهارم اقدامات خوب و مؤثری برای تقویت زیرساخت‌ها انجام داده که توجه به گسترش خطوط ریلی در مشهد و تسریع در روند اجرایی پروژههای زیرساختی مانند خط 2 قطار شهری، احداث خط 3 قطار شهری و خط 3 بی.آر.تی از جمله این اقدامات است.براتعلی خاکپور با بیان اینکه با توجه به جمعیت مشهد و حضور زائران در شهر، ناوگان فعلی حمل و نقل پاسخگوی نیازهای شهر نیست و باید در جهت پاسخگویی به این نیاز شهروندان و زائران از منابع بخش خصوصی استفاده شود، اظهار میکند: منابع مالی مدیریت شهری پاسخگوی خدمترسانی بهتر در زمینه حمل و نقل عمومی نیست و ضرورت ورود بخش خصوصی به بحث حمل و نقل عمومی مشهد احساس میشود و مدیریت شهری نیز بستر لازم را برای مشارکت بخش خصوصی و برون‌سپاری کارها در حوزه حمل و نقل فراهم میکند.
این عضو شورای شهر مشهد با اعتقاد بر اینکه مدیریت شهری برای توسعه ناوگان حمل و نقل باید به سمت جذب سرمایههای کلان برود، عنوان میکند: با استفاده از سرمایهگذاریهای خرد میتوان خدمات کوچکتری را ارائه کرد که شاید با توجه به مقیاس کلانشهر مشهد چندان پاسخگوی نیازها نباشد؛ علاوه بر این در زمینه مشارکت سرمایههای خرد در مسائل کلان در گذشته با چالشهایی مواجه بودیم که این امر ممکن است در جذب سرمایههای خرد ما را با مشکل مواجه کند؛ با توجه به شرایط موجود به نظر من میتوان با جذب سرمایههای کلان مشکلات حمل و نقل را در مشهد رفع کرد.
خاکپور با بیان اینکه برخی فضاهای ناخواسته در مشهد ایجاد و همین امر باعث شد عدهای بحث سرمایهگریزی از شهر را مطرح کنند، میافزاید: مصوبات شورای شهر بر اساس اسناد و قوانین بالادستی بوده و به لحاظ قانونی و زیرساختی مصوبات خوبی است اما اگر به لحاظ شرایط رکودی در نظر بگیریم به نظر من برخی مصوبات از نظر زمانی مناسب نبوده و همین مسأله باعث شده است، بحث سرمایهسوزی مطرح شود.
این عضو شورای شهر مشهد با اشاره به اینکه دولت موظف است در کلانشهرها یارانه حوزه حمل و نقل را پرداخت کند، میگوید: دولت با توجه به مشکلات مالی در تخصیص سهم یارانه بخش حمل و نقل با مشکلاتی مواجه بوده و در نتیجه ناوگان حمل و نقل شهرها نیز با مشکلاتی مواجه شدند؛ در چنین شرایطی هر چقدر بتوانیم از ظرفیت بخش خصوصی استفاده کنیم، میتوانیم حمل و نقل عمومی بهتر و ارزانتری را برای مردم فراهم کنیم اما واقعیت این است که امروزه هزینه جابه‌جایی مسافر در شهر برای مدیریت شهری بیش از مبلغی است که شهروندان پرداخت میکنند و مدیریت شهری باید از منابع دولتی و درآمدهای خود در درون شهر این هزینه را تأمین کند.
وی با تأکید بر اینکه باید به دنبال راهکارهایی برویم که بتوانیم هزینه حمل و نقل را از منابع دیگری تأمین کنیم، تصریح میکند: افزایش هزینه حمل و نقل به صلاح نیست زیرا فشار بیشتری را به مردم وارد میکند و از طرف دیگر افزایش نیافتن آن هم مدیریت شهری را با مشکل مواجه میکند.
رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر مشهد در خصوص تأمین امنیت خاطر سرمایهگذاران حوزه حمل و نقل میگوید: در شهرهای بزرگ که جمعیت بیشتری دارند، متقاضی لازم برای استفاده از خدمات حمل و نقل عمومی وجود دارد و بدون شک سرمایهگذاران در این حوزه متضرر نخواهند شد. وی ادامه میدهد: از طرف دیگر باید فرهنگ استفاده از حمل و نقل عمومی در شهر نهادینه شود؛ اینکه مشارکت بخش خصوصی در شرایط فعلی در حوزه حمل و نقل نشاندهنده سودآور بودن این حوزه است؛ بحث عرضه و تقاضاست به عبارت دیگر تا زمانی که تقاضای سفر را در درون شهرها داریم به نظر می‌رسد حوزه حمل و نقل بستر مناسبی برای سرمایهگذاران است به ویژه اینکه این نوع سرمایه‌گذاری زودبازده است و بلافاصله به درآمدزایی می‌رسد.
ارسال نظر