اجلاس گازی تهران و رژیم جدید بین‌المللی
دکتر علیرضا سلطانی
سومین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز در تهران هرچند در پرتو سایه سنگین سیاست قرار داشت اما می‌توان ادعا کرد که این اجلاس توانست تا حد زیادی خود را از گردونه دنیای سیاست جدا کند و بر اهداف واقعی و نهادی GECFمتمرکز شود. عدم حضور سران برخی کشورها مانند امارات متحده عربی، قطر، عمان و مصر و مشارکت این کشورها در سطح وزیر و معاون وزیر از مواردی بود که بر اساس آن ها، تلاش شد تا فضای سیاسی بر اجلاس حاکم شود، هرچند حضور پررنگ و موثر پوتین رئیس‌جمهور روسیه در تهران و حواشی این حضور، تا حد زیادی اقدام کشورهای عربی را خنثی کرد و زمینه انعکاس و بازتاب گسترده اجلاس را در سطح بین‌المللی فراهم ساخت.
سومین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز در تهران هرچند در پرتو سایه سنگین سیاست قرار داشت اما می‌توان ادعا کرد که این اجلاس توانست تا حد زیادی خود را از گردونه دنیای سیاست جدا کند و بر اهداف واقعی و نهادی GECFمتمرکز شود. عدم حضور سران برخی کشورها مانند امارات متحده عربی، قطر، عمان و مصر و مشارکت این کشورها در سطح وزیر و معاون وزیر از مواردی بود که بر اساس آن ها، تلاش شد تا فضای سیاسی بر اجلاس حاکم شود، هرچند حضور پررنگ و موثر پوتین رئیس‌جمهور روسیه در تهران و حواشی این حضور، تا حد زیادی اقدام کشورهای عربی را خنثی کرد و زمینه انعکاس و بازتاب گسترده اجلاس را در سطح بین‌المللی فراهم ساخت.
دکتر علیرضا سلطانی
سومین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز در تهران هرچند در پرتو سایه سنگین سیاست قرار داشت اما می‌توان ادعا کرد که این اجلاس توانست تا حد زیادی خود را از گردونه دنیای سیاست جدا کند و بر اهداف واقعی و نهادی GECFمتمرکز شود. عدم حضور سران برخی کشورها مانند امارات متحده عربی، قطر، عمان و مصر و مشارکت این کشورها در سطح وزیر و معاون وزیر از مواردی بود که بر اساس آن ها، تلاش شد تا فضای سیاسی بر اجلاس حاکم شود، هرچند حضور پررنگ و موثر پوتین رئیس‌جمهور روسیه در تهران و حواشی این حضور، تا حد زیادی اقدام کشورهای عربی را خنثی کرد و زمینه انعکاس و بازتاب گسترده اجلاس را در سطح بین‌المللی فراهم ساخت.
در عین حال نشست سران گازی، گام مهم و موثری در تکامل و رشد مجمع کشورهای صادرکننده گاز بود. این نهاد در ۷ سالی که از فعالیت آن می‌گذرد توانسته اعضای دائمی خود را از ۳ کشور به ۱۱ کشور افزایش دهد، ضمن اینکه کشورهایی از منطقه اروپا (نروژ و هلند ) عضو ناظر این سازمان هستند. تنوع جغرافیایی اعضای این سازمان خود به خود جایگاه این سازمان را در عرصه بین‌المللی ارتقا داده است. از سوی دیگر حضور کشورهایی مانند روسیه در این سازمان، تعدد و تنوع این سازمان را نسبت به اوپک افزایش می‌دهد. اعضای این نهاد بین‌المللی با در اختیار داشتن ۴۲ درصد از تولید گاز جهان، ۷۰ درصد از ذخایر گازی جهان، ۳۸ درصد از انتقال گاز با خط لوله و ۸۵ درصد از تجارت گاز طبیعی مایع شده (ال‌ان‌جی) یک بلوک اقتصادی قدرتمند را به صورت بالقوه ایجاد کرده‌اند.
با وجود این در حال حاضر این نهاد بین‌المللی نوپا، مناسب با ظرفیتی که دارد در بازار انرژی تاثیرگذار نیست اما به نظر می‌رسد که در آینده می‌تواند نقش موثری در معادلات انرژی جهان به خود اختصاص دهد. روسیه بزرگ‌ترین صادرکننده گاز جهان است که بخش عمده‌ای از گاز اروپا را تامین می‌کند و اروپا از بسیاری جهات به آن وابسته است. از سوی دیگر این کشور صادرات خود به شرق و جنوب شرقی آسیا را آغاز کرده و این مناطق نیز در آینده به بازاری فعال برای روسیه تبدیل خواهند شد. به این ترتیب روسیه در حال حاضر صادرکننده عمده گاز در دنیا است. از طرف دیگر ایران دومین ذخایر بزرگ دنیا را در اختیار دارد. اما به دلایل مختلف جایگاهی در صادرات گازی دنیا نداریم و مقدار اندکی به ترکیه صادر می‌کنیم و از ترکمنستان نیز واردات گاز اندکی داریم، به این ترتیب با وجود ذخایر انبوه ایران، نتوانسته ایم در بازار جهانی گاز جایگاه موثری برای خود ایجاد کنیم. قطر هم سومین ذخایر بزرگ گاز دنیا را دارد.
این کشور به دلیل موقعیت جغرافیایی خاصی که دارد نمی‌تواند با استفاده از خط لوله گاز صادر کند و مجبور است برای صادرات به ال‌ان‌جی تکیه کند. یکی از راه‌های ارتقا و تکامل این نهاد، تمرکز بر روی مسائل و موضوعاتی است که چالش و دغدغه جهانی به شمار می‌آید. در حال حاضر امنیت دسترسی به منابع انرژی و مهم‌تر از آن محیط زیست دغدغه‌ای جهانی است که کشورهای دارنده گاز به خوبی می‌توانند در قالب مجمع کشورهای صادرکننده گاز در رفع این نگرانی‌ها با ایجاد بسترهای تولید و توزیع جهانی گاز از یک سو و ترویج مصرف گاز به‌عنوان سوخت پاک از سوی دیگر، موثر واقع شوند. اجلاس تهران با نگاه ویژه به مسائل زیست محیطی، بستر شکل‌گیری رژیم جدید بین‌المللی «گاز؛ محور توسعه پایدار» را فراهم ساخت. این رژیم از آن جهت اهمیت دارد که برای نخستین بار کشورهای دارنده و صادرکننده گاز، عزم خود را برای گام گذاشتن در روند گسترش تجارت بین‌المللی گاز با رویکرد زیست محیطی جزم کرده‌اند.
سومین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز در تهران هرچند در پرتو سایه سنگین سیاست قرار داشت اما می‌توان ادعا کرد که این اجلاس توانست تا حد زیادی خود را از گردونه دنیای سیاست جدا کند و بر اهداف واقعی و نهادی GECFمتمرکز شود. عدم حضور سران برخی کشورها مانند امارات متحده عربی، قطر، عمان و مصر و مشارکت این کشورها در سطح وزیر و معاون وزیر از مواردی بود که بر اساس آن ها، تلاش شد تا فضای سیاسی بر اجلاس حاکم شود، هرچند حضور پررنگ و موثر پوتین رئیس‌جمهور روسیه در تهران و حواشی این حضور، تا حد زیادی اقدام کشورهای عربی را خنثی کرد و زمینه انعکاس و بازتاب گسترده اجلاس را در سطح بین‌المللی فراهم ساخت.
در عین حال نشست سران گازی، گام مهم و موثری در تکامل و رشد مجمع کشورهای صادرکننده گاز بود. این نهاد در ۷ سالی که از فعالیت آن می‌گذرد توانسته اعضای دائمی خود را از ۳ کشور به ۱۱ کشور افزایش دهد، ضمن اینکه کشورهایی از منطقه اروپا (نروژ و هلند ) عضو ناظر این سازمان هستند. تنوع جغرافیایی اعضای این سازمان خود به خود جایگاه این سازمان را در عرصه بین‌المللی ارتقا داده است. از سوی دیگر حضور کشورهایی مانند روسیه در این سازمان، تعدد و تنوع این سازمان را نسبت به اوپک افزایش می‌دهد. اعضای این نهاد بین‌المللی با در اختیار داشتن ۴۲ درصد از تولید گاز جهان، ۷۰ درصد از ذخایر گازی جهان، ۳۸ درصد از انتقال گاز با خط لوله و ۸۵ درصد از تجارت گاز طبیعی مایع شده (ال‌ان‌جی) یک بلوک اقتصادی قدرتمند را به صورت بالقوه ایجاد کرده‌اند.
با وجود این در حال حاضر این نهاد بین‌المللی نوپا، مناسب با ظرفیتی که دارد در بازار انرژی تاثیرگذار نیست اما به نظر می‌رسد که در آینده می‌تواند نقش موثری در معادلات انرژی جهان به خود اختصاص دهد. روسیه بزرگ‌ترین صادرکننده گاز جهان است که بخش عمده‌ای از گاز اروپا را تامین می‌کند و اروپا از بسیاری جهات به آن وابسته است. از سوی دیگر این کشور صادرات خود به شرق و جنوب شرقی آسیا را آغاز کرده و این مناطق نیز در آینده به بازاری فعال برای روسیه تبدیل خواهند شد. به این ترتیب روسیه در حال حاضر صادرکننده عمده گاز در دنیا است. از طرف دیگر ایران دومین ذخایر بزرگ دنیا را در اختیار دارد. اما به دلایل مختلف جایگاهی در صادرات گازی دنیا نداریم و مقدار اندکی به ترکیه صادر می‌کنیم و از ترکمنستان نیز واردات گاز اندکی داریم، به این ترتیب با وجود ذخایر انبوه ایران، نتوانسته ایم در بازار جهانی گاز جایگاه موثری برای خود ایجاد کنیم. قطر هم سومین ذخایر بزرگ گاز دنیا را دارد.
این کشور به دلیل موقعیت جغرافیایی خاصی که دارد نمی‌تواند با استفاده از خط لوله گاز صادر کند و مجبور است برای صادرات به ال‌ان‌جی تکیه کند. یکی از راه‌های ارتقا و تکامل این نهاد، تمرکز بر روی مسائل و موضوعاتی است که چالش و دغدغه جهانی به شمار می‌آید. در حال حاضر امنیت دسترسی به منابع انرژی و مهم‌تر از آن محیط زیست دغدغه‌ای جهانی است که کشورهای دارنده گاز به خوبی می‌توانند در قالب مجمع کشورهای صادرکننده گاز در رفع این نگرانی‌ها با ایجاد بسترهای تولید و توزیع جهانی گاز از یک سو و ترویج مصرف گاز به‌عنوان سوخت پاک از سوی دیگر، موثر واقع شوند. اجلاس تهران با نگاه ویژه به مسائل زیست محیطی، بستر شکل‌گیری رژیم جدید بین‌المللی «گاز؛ محور توسعه پایدار» را فراهم ساخت. این رژیم از آن جهت اهمیت دارد که برای نخستین بار کشورهای دارنده و صادرکننده گاز، عزم خود را برای گام گذاشتن در روند گسترش تجارت بین‌المللی گاز با رویکرد زیست محیطی جزم کرده‌اند.
ارسال نظر