مدیرعامل شرکت هوشمند سازه، از اختراع روش جایگزینی پروفیل‏های سرد نورد با سیستم‏های گرم نورد ساختمانی به منظور کاهش وزن، افزایش مقاومت و ایمنی و صرفه‏جویی در هزینه‏های اقتصادی ساخت و ساز، خبر داد. مهندس ناصر زنگنه با بیان اینکه اختراع جدیدی در قالب استفاده از سیستم‏های سردنورد ساختمانی با روش CAD/ CAM از سوی هوشمند سازه به ثبت رسیده است، گفت: با کاربرد این تکنولوژی در صنعت ساختمان استقبال سرمایه‏گذاران از ساخت مسکن وساختمان افزایش می‏یابد. متن مصاحبه «دنیای اقتصاد» با وی را در ادامه بخوانید:

درخصوص اختراع اخیر خود درباره سیستم‏های سردنورد و کاربرد آن در ساختمان بگویید؟

در دوره زمانی حاضر، سیستم‏های سردنورد در حال جایگزین شدن با پروفیل‏های گرم نورد هستند؛ دلایل متعددی برای این جایگزینی وجود دارد که یکی از دلایل آن، صرفه و صلاح اقتصادی است.جلوگیری از خطاهای انسانی در تولید ساختارهای ساختمانی از دیگر دلایل این جایگزینی است؛هر چند علاوه بر کاربردهای ساختمانی، این سیستم‏ها کاربردهای صنعتی نیز دارند ؛درحال حاضر سیستم‏های سرد نورد در کشور ما آیین نامه‏های داخلی دارد که می‏توان گفت اقتباسی از آیین نامه AIS آمریکاست که اجازه می‏دهد ما بتوانیم ساختمان‏ها را در کشور تا ارتفاع حدود ۱۸ متر معادل ۵ طبقه احداث کنیم.تا آن زمان تلاش داریم این سیستم را ارتقا دهیم؛ چرا که هم اکنون دنیا نیز به این سمت می‏رود که پتانسیل‏های این سیستم ساختمانی را برای افزایش طبقات مورد استفاده قرار دهد و هدف ما در ایران از ارتقای این سیستم آن است که بتوانیم ساختمان‏های با ارتفاع ۱۵ متر را از این طریق احداث کنیم؛ لازمه موفقیت در این زمینه هم این بود که ما می‏بایست هم فناوری‏های روز دنیا و دانش‏های روز در خصوص این سیستم را به کشور وارد می‏کردیم و هم کمبودها و نواقص احتمالی که در مورد احداث این تیپ سازه‏ها در کشور وجود دارد را شناسایی کنیم که این موضع منجر به این شد که در نهایت یک سبک اتصالات سرخود را بر روی سیستم‏های اتصالی این نوع از سازه‏ها طراحی کنیم که به عنوان یک اختراع، موفق به ثبت آن شدیم.

مزایای این سیستم جدید برای ساخت وسازها چیست؟

عمده مزایایی که صنعت ساختمان با عبور به سمت این سیستم دنبال می‏کند در وهله اول کاهش مصرف مصالح ساختمانی در واحد سطح است؛همانطور که مستحضرید درحال حاضر ما برای ساخت یک سازه ساختمانی یک سری محدودیت‏ها داریم؛عمده محدودیت ما این است که یا باید المان‏های سازه‌ای را خودمان بسازیم که به اصطلاح به آن‏ها تیر ورق می‏گویند و یا باید آن‏ها را از پروفیل‏های گرم نورد موجود در بازار تهیه کنیم،که این ماموریت کارخانجات ذوب آهن است که این پروفیل‏های گرم نورد را تولید کنند ولی در هر دوی این بخش‏ها با یک سری محدودیت‏ها مواجه‌ایم که این محدودیت‏ها باعث می‏شود وزن مصرف فولاد در واحد سطح در سیستم‏های ساختمانی افزایش پیدا کند؛ به عنوان مثال ما در تولید مواد گرم نورد همیشه در رنج یا سایز پروفیل‏های مورد نیاز دچار محدودیت هستیم؛ حال اگر سازنده‌ای نیاز به سایز متفاوتی از پروفیل‏ها داشته باشد به دلیل عدم تولید سایز مورد نیاز از پروفیل، با مشکل مواجه می‏شود. در واقع اساس مقطعی که یک مهندس برای کار نیاز دارد یک اساس مقطع محاسباتی است، اما اساس و مقطعی که در بازار وجود دارد یک اساس مقطع فیکس و غیر قابل انعطاف است که مهندس باید متناسب با آنچه در بازار است و نه متناسب با محاسبات صورت گرفته، از میان آنچه در بازار وجود دارد، انتخاب خود را انجام دهد.

در چنین مواردی، مهندس طراح با توجه به محدودیت‏های بازار مجبور است سازه‏های خود را به صورت دست بالا طراحی کند؛ اتفاق دومی‏که در سیستم‏های سازه‏ای فعلی می‏افتد این است که برای اتصال یا برقراری ارتباط بین سازه‏های فعلی،نیاز به ساخت یک سری آداپتورها در کارگاه با استفاده از موادی همچون نبشی و ورق و سیستم‏های اتصالی از این شکل است که لازمه خود این‏ها هم در نظر گرفتن یک سری خطاهای انسانی،جوشکاری و مشکلات و معضلات موجود در نصب است؛ تا اینجا دو عامل مطرح شد که هر کدام از این دو عامل در جهت افزایش وزن، زمان و هزینه ساخت و ساز است. این در حالی است که در سیستم‏های سرد نورد سنگین با اتصالات سرخود این مشکل وجود ندارد و مهندس طراح با استفاده از سیستم CAD/ CAM به هر اساس و مقطعی نیاز داشته باشد می‏تواند آن پروفیل را از ورق فولادی با همان شکلی که مورد نیازش است طراحی کند و این موضوع می‏تواند صرفه اقتصادی خوبی داشته باشد؛ پیش‏بینی ما این است که اگر این سیستم‏های سرد نورد سنگین جایگزین سیستم‏های گرم نورد یا تیر ورق‏های فعلی در صنعت ساختمان شوند شاید اغراق نباشد که ادعا کنیم تا ۵۰ درصد می‏توان وزن مصالح مصرفی در ساختمان‏ها را در واحد سطح کاهش داد؛ که در واقع انقلابی در صنعت ساختمان محسوب می‏شود؛ بدون آنکه ایمنی ساختمان در نتیجه کاهش مصالح سازه‏ای به خطر افتاده باشد، این امکان مهیا می‏شود.

نکته‏ای که در خصوص کاهش مصرف انرژی و متریال لازم است اشاره کنم آنکه پروفیل‏های ساختمانی که کارخانجات فولاد تهیه می‏کنند همیشه یک طول ثابت و استاندارد دارد به عنوان مثال عمده تیرآهن‏ها طولی حول و حوش ۱۱ متر و ۸۰ سانتی متر دارند؛ اگر شما چند المان با ابعاد مختلف بخواهید بسازید همیشه بخشی از این تیرآهن‏ها پرت می‏شود یا برای مونتاژ کردن و اتصال آنها به هم باید کلی هزینه و انرژی صرف کنید تا بتوانید این المان‏ها را به ابعاد سازه‌ای مورد نظر برسانید. اما در سیستم‏های سرد نورد می‏توان پروفیل را با ابعاد دلخواه از ورق برش داد و تولید کرد و به شکل لازم درآورد؛ ضمن اینکه کلیه عملیات مکانیکی را به صورت آن تایم روی این قطعه می‏توان انجام داد و این قطعه بعد از آنکه از خط تولید خارج می‏شود مستقیما به محل اجرای پروژه قابل حمل می‏شود. به این ترتیب بخش قابل توجهی از هزینه‏های ایاب ذهاب اضافه از کارخانه ذوب آهن به انبار و انبار به کارگاه اسکلت فلزی پیچ و مهره‌ای و بعد اصلاح سایز، حذف می‏شود.

به لحاظ سبکی و مقاومت این سیستم در چه وضعیتی قرار دارد؟

از نظر مقامت چون میزان دخالت و خطاهای انسانی در پروسه (CAD/ CAM) به حداقل می‏رسد و با توجه به سایر ویژگی‏های این سیستم، ساختمان به صورت سبک تر ومقاومت تر ساخته می‏شود، در مورد وزن مصالح تا ۵۰ درصد و در مورد نیروی انسانی تا ۸۰ درصد، نقش نیروی انسانی را در تولید سازه‏های ساختمانی کاهش می‏دهد که نتیجه نهایی آن کاهش هزینه‏های ساختمانی و ساخت سازه‏های ساختمانی است.

برای گسترش تکنولوژی‏های این چنینی چه مشکلاتی در کشور وجود دارد؟

اگر مجموعه‌ای مثل شرکت ما تمایل به ورود به این حوزه‏ها داشته باشد انتقال مفاهیم به مراجع تصمیم گیر و پذیرش آنها از سوی مسوولان خود یک مشکل اساسی است؛ مسوولان باید نگاه خود را نسبت به موارد و تکنولوژی‏های این چنینی عمومی‏تر کنند و گسترش دهند. در این نوع تحرکات تکنولوژیک در صنعت ساختمان صرفه جویی‏های بسیار زیادی در هزینه‏ها، زمان و... نهفته است که در این زمینه مسوولان نیز باید نگاه مساعدت‏کننده‏تری نسبت به این امور داشته باشد؛ چرا که در این گونه اقدامات صرفه و صلاح ملی نهفته است و من فکر می‏کنم که حداقل وزارت صنعت، معدن و تجارت و از سوی دیگر وزارت راه و شهرسازی هیچ کدام متولی به روزی برای برخورد با این مسائل نیستند و ما متاسفیم که به علت این مشکلات مجبور شدیم پروژه پایلوت خود را در خارج از ایران دنبال کنیم. در حال حاضر ما این پروژه را با همکاری فنلاند در ترکیه دنبال می‏کنیم.

در این زمینه چه انتظاراتی از دولت دارید؟

ببینید بسترهای قانونی و اجرایی برای معرفی این سیستم جدید به صنعت ساختمان وجود دارد؛می‏توان از طریق همکاری مرکز تحقیقات راه، مسکن وشهرسازی،این سیستم را به وزارت صنعت،معدن و تجارت معرفی کرد تا آن‏ها از ما حمایت کنند؛ منتها هم اکنون صنعت ساختمان چندان مورد حمایت وزارت صنایع قرار ندارد و در این زمینه چندان فعال نیستند و بدنه کارشناسی نیز برای بررسی این موارد تمایل چندانی نشان نمی‏دهند؛ بنابراین این پروسه‏ها به فرآیندهای زمانبر و فرسایشی تبدیل شده است.

برنامه شما برای سال‏های پیش رو برای گسترش این تکنولوژی چیست؟

ما مجموعه‌ای از صنعت ساختمان در کل دنیا هستیم و نمی‏توانیم خارج از نگاه فراملی در این حوزه برای خود هدف و مقصدی را تصورو تعیین کنیم؛ اگر بخواهیم به اهداف از جنبه‏های اقتصادی فکر کنیم باید گفت هر چه بتوانیم مصالح ساختمانی را هوشمندانه تر مصرف کنیم به خصوص در صنعت ساختمان از مصالح به جا و در جای خود استفاده کنیم می‏توانیم در کلان اقتصاد نقش مثبتی ایفا کنیم؛ به لحاظ محیط زیستی استحضار دارید که یکی از منابع تولید گازهای گلخانه‏ای صنعت ذوب آهن است؛ یکی از اهداف نهایی ما در این صنعت این است که کارخانجات ذوب آهن از تولید پروفیل‏های فولادی حذف شوند وصرفا ورق تولید کنند؛از سوی دیگر این سیستم ممکن است تحولاتی در کارخانجات تولید سازه‏های اسکلت فلزی پیچ و مهره‌ای ایجاد کند؛به این صورت که بخش عمده‏ای از ظرفیت‏های کارخانجات هم اکنون صرف ترمیم پروفیل‏های تولید شده در ذوب آهن می‏شود درحالیکه این سیستم منسوخ شده و سیستم‏های مدرن از جمله سیستم‏های سرد نورد سنگین جایگزین می‏شوند و این در واقع پتانسیل عظیمی‏است که صرفه و صلاح بسیار زیادی برای کشور دارد. در واقع می‏توان گفت صرفه اقتصادی در درجه اول همراه و هم پایه با تامین ایمنی و همچنین ذخیره سازی و صرفه‏جویی در منابع و کاهش تبعات زیست محیطی اهدافی است که ما در این صنعت دنبال می‏کنیم.