در ساخت نیروگاه خودکفا هستیم
دنیای اقتصاد- نیروگاه سیکل ترکیبی 500 مگاواتی زواره در شهر زواره از توابع شهرستان اردستان، در زمینی به وسعت 50 هکتار احداث شده است. وظیفه اصلی این نیروگاه تأمین انرژی الکتریکی مورد نیاز منطقه و شبکه سراسری با توجه به توسعه صنایع و رشد روز افزون مصرف انرژی الکتریکی و همچنین تأمین ولتاژ پایدار برای شبکه سراسری می باشد. مجوز احداث نیروگاه در راستای اهداف و برنامه های صنعت برق کشور و مصوبات دولت محترم جمهوری اسلامی ایران به شرکت پرشیان فولاد واگذار شده است.
نیروگاه زواره، اولین نیروگاهی در ایران است که هم‌زمان، واحد گازی و واحد بخاری آن احداث شده و طبق طرح توسعه در آینده ظرفیت تولید این نیروگاه به حدود ۱۰۰۰ مگاوات می رسد. شاخص‌ترین ویژگی این نیروگاه سیکل ترکیبی آنست که نخستین نیروگاه کاملاً خصوصی در ایران به شمار می رود. دیدار ما با حسین عمومی، مدیر پروژه نیروگاه و مهرداد بهادرانی، مدیر نیروگاه و مصطفی شرکت قناد، مدیر دفترفنی نیروگاه سیکل های ترکیبی زواره پیرامون اهداف و فعالیت های اولین نیروگاه بخش خصوصی کشور بود.

دنیای اقتصاد: با توجه به این که نیروگاه سیکل ترکیبی زواره، متعلق به بخش خصوصی است و به نوعی از جمله اولین نیروگاه هایی است که بخش خصوصی در آن ها سرمایه گذاری کرده است، لطفاً درباره اهداف و فعالیت های این مجموعه توضیح دهید.
مهندس عمومی: نیروگاه سیکل ترکیبی زواره در سال ۱۳۸۶ شروع بهاحداث و موافقت اصولی آن از وزارت نیرو توسط شرکت پرشیان فولاد اخذ شد. عملیات انتخاب ساختگاه و زمین و دیوارکشی اطراف نیروگاه و قراردادهای مربوطه پیگیری شد و در نهایت در شهریور سال ۸۷ با گرفتن مجوزهای مربوطه از دستگاه های مختلف، زمین نیروگاه به پیمانکار ای پی سی که شرکت مپنا بود تحویل داده شد. کار اجرایی نیروگاه از دی ماه ۸۷ آغاز شد. زمان بندی که برای این کار در نظر گرفته شده بود، حدود ۳۰ ماه بود که پروژه در همین زمان اجرا شد و در خرداد سال ۹۰ واحد اول، دو ماه بعد واحد دوم و سال ۹۱ هم واحد بخاری وارد مدار شد. این نیروگاه، اولین نیروگاه صددرصد خصوصی تولید برق یا سیکل ترکیبی است که در شبکه احداث شد. در اکثر نیروگاه های سیکل ترکیبی، ابتدا نیروگاه گازی و بعد از مدتی واحد بخاری احداث و سپس به سیکل ترکیبی تبدیل می شود. به این معنا که این نیروگاه ها مدتی با بهره وری پایین تر کار می کنند. نیروگاه زواره جزء اولین نیروگاه هایی است که همزمان واحد بخاری و گازی شروع به احداث کرد، البته مدت زمان مونتاژ واحد بخاری طولانی تر است ودر نتیجه دیرتر وارد مدار می شود ولی احداث نیروگاه سیکل ترکیبی از اول در برنامه کار بود. خوشبختانه این نیروگاه بر اساس جداولی که وزارت نیرو منتشر کرده است، بالاترین راندمان را در بین نیروگاه های کشور دارد و عملکرد این مجموعه در این چهار سال رضایت بخش بوده است.

دنیای اقتصاد: اگر ممکن است آمار تولید و ظرفیت این مجموعه را اعلام بفرمایید.
مهندس بهادرانی: همان طور که اشاره شد، اولین واحد گازی نیروگاه سیکل ترکیبی زواره در خرداد ماه سال ۹۰ به شبکه سراسری متصل شد و دو ماه بعد یعنی در مرداد ماه همان سال واحد دوم گازی وارد مدار شد و در اسفند ماه سال بعد واحد بخار وارد مدار شده و سیکل، تکمیل گردید. واحدهای گازی از ابتدا با راندمان حدود ۳۴ درصد کار می کردند و بعد که سیکل ترکیبی وارد مدار شد، راندمان به حدود ۴۸ درصد رسید. سوخت اصلی نیروگاه، گاز طبیعی است که از طریق خط لوله از خط هشتم سراسری به نیروگاه می رسد و سوخت دوم یا سوخت پشتیبان در دو مخزن ۲۰ میلیون لیتری ذخیره می شود. از ابتدای سال ۹۰ که واحدها وارد مدار شدند تا کنون حدود ۷ میلیارد و هشتصد میلیون کیلووات ساعت تولید برق داشتیم و علاوه بر آن آمادگی واحد، حدود سه میلیارد و چهارصد کیلو وات ساعت بوده است.

دنیای اقتصاد: این مقدار تولید برق با چند درصد ظرفیت تولید واحد انجام می شود؟
مهندس بهادرانی: این کار با حداکثر ظرفیت، صورت گرفته است. واحدهای گازی واحدهای ۱۶۲ مگاواتی و واحدهای بخار ۱۶۰ مگاواتی هستند که از ابتدای راه اندازی، با حداکثر ظرفیت مشغول به کار شده اند. واحدهای گازی نسبت به دمای هوا ضعیف هستند، یعنی هر قدر دمای هوا افزایش پیدا می کند، تولید و راندمان نیروگاه هم کاهش می یابد. برای رفع این مشکل از شهریور ماه سال گذشته، سیستم خنک کننده مدیا را در ورودی واحدهای گاز نصب کردیم که از اوایل تیرماه یعنی همراه با شروع فصل گرما این سیستم وارد مدار شد و به طور متوسط برای هر واحد گازی ۱۵ مگاوات افزایش تولید را محقق کرد که این افزایش تولید هم راندمان نیروگاه را بالا برد و هم در فصل تابستان که اوج مصرف برق بود، کمک زیادی به شبکه سراسری داشت. همچنین با توجه به این که هر واحد گازی بعد از حدود ۳۳ هزار ساعت کارکرد به تعمیرات اساسی یا به اصطلاح تعمیرات مسیر داغ نیاز دارد، توانستیم مدت زمان تعمیر یک واحد را از ۴۰ روز به ۳۲ روز کاهش دهیم که این یک رکورد بود. این رکورد در مقایسه با نیروگاه های دیگری است که همین کار تعمیرات را انجام می دهند. برنامه ریزی های دقیق شرکت مپنا که کار بهره برداری و تعمیرات نیروگاه را برعهده دارد در این زمینه بسیار مؤثر بود. همه آزمایش ها، تست های غیر مخرب، تست های الکتریکی و کالیبره به طور کامل انجام شد وخوشبختانه واحد بدون هیچ مشکلی وارد مدار شد. تعمیر واحد دو نیز با همین برنامه ریزی و به جای ۳۰ روز در ۲۱ روز تعمیر و وارد مدار شد.

مهندس شرکت قناد: کلیه اقدامات مهندسی، نصب و راه اندازی نیروگاه سیکل های ترکیبی زواره توسط کارشناسان ایرانی و از سال ۸۷ آغاز شد. می توان گفت کشور ما در تأسیس این نیروگاه ها حدود ۹۰ درصد خود کفا است و فقط بخشی از مواد اولیه را از خارج وارد می کند. این نیروگاه از دو واحد گازی، هرکدام به ظرفیت ۱۶۲ مگاوات در شرایط ایزو تشکیل شده و دارای توربین بخار ۱۶۰ مگاواتی است که از گازهای حاصل از احتراق واحد گازی تأمین می شود. راندمان واحدهای این نیروگاه حدود ۴۸ درصد است، در صورتی که نیروگاه های کشور کمتر از این میزان راندمان دارند. سوخت مصرفی این مجموعه، گاز و سوخت پشتیبان گازوییل است و این باعث می شود آلایندگی به کمترین میزان خود برسد. به دلیل این که در کشور با مسأله کم آبی مواجه هستیم، برج خنک کننده نیروگاه از نوع خشک است که در حدود ۹۵ درصد صرفه جویی مصرف آب دارد. یکی دیگر از ویژگی های این نیروگاه این است که دارای کندانسور هوایی یا به اصطلاح ACC است که آب روی آن پاشیده نمی شود و کاملاً با هوا خنک می شود. در حال حاضر این نیروگاه از لحاظ ضریب آمادگی جزء بهترین نیروگاه های کشور محسوب می شود که بنا به نیاز شبکه کار می کند. معمولاً واحدهای گازی بر اساس شبکه ایزو طراحی می شوند، یعنی هرچه از سطح دریا بالاتر برویم و هوا گرم تر شود، مقدار برق تولیدی نیروگاه کمتر می شود و بر اساس این موضوع، شرکت پرشیان فولاد سیستم خنک کننده ای را پیش بینی کرد که یک سیستم هوایی مدرن است و خوشبختانه این سیستم در مدت یک سال وارد مدار شد؛ به طوری که ما در سال ۹۴ توانستیم بهره برداری کاملی از این سیستم داشته باشیم. تکنولوژی این سیستم به این صورت است که وقتی هوا به کمپرسور واحد گازی وارد می شود، به دلیل بالا بودن درجه حرارت محیط به ویژه در مناطقی مانند اردستان که منطقه ای گرم است، این سیستم، آب را به هوای ورودی پاشش می کند و درجه حرارت هوا را پایین می آورد. این امر باعث می شود ظرفیت تولیدی واحدهای گازی افزایش یابد و به عبارت دیگر برق بیشتری در همان شرایط تولید می شود. در نتیجه در فصل تابستان که شبکه به برق بیشتری نیاز دارد، هرکدام از واحدهای گازی به اندازه ۱۵ مگاوات افزایش تولید خواهند داشت و این یکی از اقدامات مهمی بود که در این نیروگاه انجام شد و شرکت توانیر نیزهمین سیستم را در سایر نیروگاه ها پیاده کرده است. این مجموعه در خصوص مسایل زیست محیطی نیز اقدامات مهمی انجام داده است. مساحت کل نیروگاه در حدود ۵۰ هکتار است که ۱۰ هکتار آن فضای سبز است و در آینده افزایش خواهد یافت. همچنین احداث یک واحد سیکل ترکیبی با همین ظرفیت پیش بینی شده است. این امر هم به تولید برق منطقه و تثبیت و پایداری شبکه کمک می کند و علاوه بر آن، صرفه جویی هزینه به دنبال دارد.

دنیای اقتصاد:چرا منطقه زواره برای احداث این نیروگاه انتخاب شد؟ این منطقه چه مزیت رقابتی نسبت به دیگر مناطق داشت؟
مهندس عمومی: وزارت نیرو مطالعاتی را در رابطه با بخش هایی از شبکه که به احداث نیروگاه جدید نیاز دارند، انجام می دهد و مجوزها را بر این اساس صادر می کند. در منطقه شرق اصفهان نیز شبکه با افت ولتاژ مواجه شده بود و در منطقه اردستان امکان پذیرفتن هیچ مشترک صنعتی وجود نداشت. چرا که پذیرش مشترک جدید باعث کاهش ولتاژ برق می شد. به همین دلیل نیاز بود که در این منطقه نیروگاه احداث شود تا وضعیت ولتاژ اصلاح شود و اشتراک های مختلف صنعتی این منطقه مانند کارخانه های سیمان، کاغذسازی و کارخانه های بزرگ همچون فولاد مجوز احداث داشته باشند.

دنیای اقتصاد: این نیروگاه چه تأثیری در اشتغال زایی منطقه داشته است؟
مهندس عمومی: در مراحل احداث در حدود ۴۵۰ نفر به صورت پروژه ای و موقت مشغول به کار شدند و در حال حاضر در حدود ۱۰۰ نفر به صورت ثابت مشغول به کار هستند.

دنیای اقتصاد: حضور بخش خصوصی را در صحنه فعالیت هایی به این حجم چه قدر موفق می دانید و مجموعه پرشیان فولاد تا چه حد توانسته است در این راستا موفق ظاهر شود؟
مهندس عمومی: در دستگاه های دولتی مضیقه ها و مشکلات متعددی برای احداث نیروگاه ها و سرمایه گذاری وجود دارد. مدیران، آزادی عمل کمتری دارند. در حالی که بخش خصوصی نسبت به بخش دولتی آزادتر است و این محدودیت ها را ندارد. اگر هم نتیجه با شکست مواجه شود مربوط به خودش است.
به همین دلیل، بخش خصوصی اصولاً موفق تر است چرا که مقررات دست و پا گیر اداری را ندارد.

دنیای اقتصاد: در خصوص نیروگاه مازندران بفرمایید.
این نیروگاه یک نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی است که بعد از نیروگاه زواره، شروع به احداث خواهد شد. شرکت پرشیان فولاد توانست موافقت نامه نیروگاه مازندران را اخذ کند و این نیروگاه اکنون در مرحله تعیین ساختگاه و مطالعات امکان سنجی است و در صورت اخذ مجوزهای زیست محیطی و انجام مراحل مقدماتی، در مدت ۳۰ ماه آینده می تواند وارد مدار شود.

دنیای اقتصاد: سرمایه‌ گذاری مجموعه چه میزانی بود؟
مهندس شرکت قناد: برای احداث نیروگاه زواره، شرکت پرشیان فولاد مجموعاً بیش از ۳۲۰ میلیون یورو سرمایه‌گذاری کرد. برای این سرمایه گذاری‌ در خصوص استفاده از صندوق توسعه‌ ملی، اقدام شد. بر اساس مقررات، ۱۵ درصد سرمایه‌ اولیه که شامل انتخاب جایگاه‌ها، دیوارکشی و موارد دیگر است را باید خود سرمایه‌ گذار بدهد و بقیه سرمایه توسط صندوق توسعه ملی پرداخت می شود. در اجرای پروژه‌ها نیز باید گشایش اعتبار (LC) انجام شود و احداث نیروگاه با برنامه شروع زودهنگام آغاز شد. همین موضوع باعث شد که پروژه به بهترین نحو ممکن انجام و زمان اجرایی کوتاه تر شود.

دنیای اقتصاد: برای جلوگیری از آلودگی هوا چه اقداماتی در این مجموعه انجام شده است؟
مهندس بهادرانی: شرکت پرشیان فولاد همزمان با شروع پروژه و کلنگ ‌زنی اقدام به ایجاد فضای سبز کرد و دو قطعه زمین در بیرون از زمین‌های نیروگاه را به کاشت درخت اختصاص داد. به خاطر اینکه نیروگاه در منطقه کویری و کم آب احداث شده است، آبیاری به صورت قطره‌ای اجرا شد. در حال حاضر چیزی حدود ۱۰ هکتار از زمین‌های نیروگاه به فضای سبز تبدیل شده است و همچنان ادامه دارد. امسال نیز چیزی در حدود ۶۰۰ اصله درخت دیگر در داخل زمین‌های نیروگاه کاشته خواهد شد. همچنین پیشرفته ترین سیستم‌های روز دنیا که دارای استانداردهای بالایی هستند، مورد استفاده قرار گرفته است. آزمایش هایی که هر سه ماه یک بار از سوی سازمان محیط زیست انجام می‌شود، حاکی از این قضیه است. حتی ما برای پساب فاصلاب انسانی، پکیج تصفیه فاضلاب تعبیه کرده ایم که آب حاصل از این پساب برای آبیاری درختان استفاده می شود. پساب خود واحدها نیز خنثی‌ سازی می‌شود و به طور قطع می توان گفت، تنها آبی که از نیروگاه خارج می شود آب باران است.

دنیای اقتصاد: لطفاً در خصوص فعالیت های اجتماعی نیروگاه زواره که در کنار فعالیت های اقتصادی انجام می شود توضیح دهید.
مهندس عمومی: صنعت نیروگاهی یک صنعت زیربنایی است که تولید آن به دیگر تولیدات و یا ایجاد دیگر صنایع منجر می شود و خودش به طور مستقیم اشتغال زا نیست اما اشتغال زایی غیر مستقیم زیادی دارد. وقتی شما مشکل بزرگ جوانان که اشتغال است را حل کنید، بسیاری از دیگر مسایل هم حل می شود.

دنیای اقتصاد: وضعیت آب مصرفی نیروگاه به چه صورت است؟
مهندس بهادرانی: برای این مجموعه یک انشعاب از سازمان آب و فاضلاب گرفته شده که حجم آن ۱۵ لیتر بر ثانیه است. آبی که برای بخش بخار نیاز است، آب مقطر است که برای تولید آن ها از سیستم های پیشرفته تولید آب مقطر استفاده می شود. آبی که قرار بود از سیستم خارج شود را در آبیاری قطره ای برای درختان استفاده کرده ایم. همچنین در این نیروگاه مصرف آب را به ویژه در فصل زمستان به نصف کاهش داده ایم.

مهندس عمومی: به عنوان صحبت پایانی باید این مورد را عرض کنم که در اصل ۴۴ قانون اساسی پیش بینی شده است که موضوع تولید برق به بخش خصوصی اختصاص پیدا کند. در بخش توزیع نیز به همین شکل است ولی بخش انتقال بر عهده دولت قرار دارد. بسیاری از نیروگاه ها به وسیله بخش خصوصی، خریداری و احداث شده و یا در حال اجرا است. برای احداث نیروگاه ها باید دولت و بخش خصوصی در تعامل باشند و برای فروش برق، مجوزها، تأمین سوخت، اعتبارات، دوران احداث، نقدینگی و موارد مختلف با هم ارتباط مستقیم بگیرند. ما انتظار داریم که این تعاملات صریح تر و بهتر انجام شود. همین طور که این وظیفه به بخش خصوصی، تفویض شده است، انتظار می رود که تعاملات قوی تر و بهتری وجود داشته باشد. مهندس بهادرانی: این تعاملات تا حدی وجود داشت و در منطقه اصفهان، بخشداری و فرمانداری همکاری های لازم را انجام دادند. مردم و مسولین منطقه نیز تا جایی که در توان داشتند، به ما کمک کرده اند که جا دارد از زحمات این عزیزان تشکر کنیم.