هزینه‌های تاخیر ازدواج

فرضعلی سالاری
فعال برنامه‌ریزی و توسعه منطقه ای

ازدواج یکى از اساسى‌ترین و در عین حال حساس‌ترین مراحل زندگى انسان به شمار مى‌رود. ازدواج پدیده‌ای اجتماعی، جمعیتی و اقتصادی است که سن ازدواج، نشانگر خوبی برای بررسی این پدیده به‌شمار می‌رود. در سال‌های اخیر، پدیده ازدواج که منشاء ولادت و باروری و به‌عنوان عاملی بسیار موثر بر ساخت سنی و جنسی جمعیت و افزایش آن محسوب می‌شود، در کشور ما دستخوش تحولات قابل توجهی شده است. بر اساس هدف‌گذاری سال 95 از سوی مقام معظم رهبری به‌عنوان «اقتصاد مقاومتی و اقدام و عمل» ما نیازمند اقدامات هدفمند مدیریتی، اجتماعی، فرهنگی و عمومی جهت حذف تاخیرهای اقتصادی آسیب‌زا بر پیکر جامعه از طریق راهبرد ازدواج به هنگام و کاهش تاخیر سن ازدواج با رویکرد نظریه اقتصادی ازدواج بهینه هستیم.

یکی از شاخص‌های اجتماعی برای ارزیابی میزان رفاه جامعه، قدرت اقتصادی خانوارها و افراد جامعه، رشد میزان شکل‌گیری خانوارهای جدید در یک جامعه و ازدواج افراد و شاخص سن ازدواج به شمار می‌رود. با نگاه اقتصادی به ازدواج در سطح خرد و اقتصاد خانوار، مسیر تکامل پیشرفت اقتصادی جامعه که در سطح جامعه به‌عنوان نهاد اجتماعی مرتبط و پیوسته در نظام اجتماعی است، در رابطه زن و شوهر پدیدار می شود و به شدت به موقعیت اقتصادی آنها وابسته است. میانگین سن ازدواج در ایران با تحولات عمده‌ای روبه‌رو شده است، تاخیر در سن ازدواج می‌تواند تبعات اقتصادی زیادی به همراه داشته باشد. در دوره‌های رفاه و رونق اقتصادی مردم بیشتر ازدواج می‌کنند ودر دوره‌های بحران و رکود اقتصادی ازدواج‌ها به تاخیر می‌افتند یا حتی به طلاق ختم می‌شوند. جوامعی که در حال گذار هستند یا در ابتدای توسعه صنعتی قرار دارند، متوسط سن ازدواج بالایی دارند که این پدیده در کشورهای ژاپن، هند، آمریکا و کشورهای غربی مشاهده شده است. شاید در سطح کلان عامل اصلی بالا رفتن سن ازدواج ناشی از وجود ساختار اقتصادی در حال گذار در این کشورها باشد، زیرا همواره در ابتدای دوره رشد صنعت و به دنبال آن امکان آزادی فردی و کاهش حضور والدین در امر ازدواج و پایین بودن سطح زندگی و نیز وجود بیکاری، متوسط سن ازدواج افزایش خواهد یافت.

بروز انواع بحران‌های اقتصادی، از قبیل رکود تورمی، حجم نقدینگی، کاهش حجم تولید، بیکاری، مصرف گرایی و افزایش سطح انتظارات، اثرات منفی بر سن ازدواج جوانان گذاشته و موانع و مشکلاتی را در عرصه اقتصادی در سر راه ازدواج جوانان قرار داده است. مهریه سنگین و مخارج هنگفت خرید طلا و جواهر، هدایا و لباس‌های گوناگون، هزینه‌های هنگفت جشن‌های عقد و عروسی و هزینه اجاره، رهن یا خرید مسکن، فقدان شغل و ده‌ها مساله دیگر خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی مساله ازدواج جوانان را به تاخیر می‌اندازد. عدم ازدواج افراد و میل به تحصیل و افزایش‌هزینه‌های آموزشی و تغییرات فکری نظیر سطح انتظارات، میزان سخت‌گیری که خود منجر به تاخیر در ازدواج می‌گردد، پیامد و بارهای مالی اقتصادی گوناگونی برای جامعه در پی دارد. آسیب‌های اجتماعی، آسیب‌های سلامتی، روحی و روانی و عدم پویایی و تحرک افراد جامعه از آسیب‌های اولیه اقتصادی تاخیر در ازدواج جوانان یک جامعه است.از جمله آسیب‌ها و مضرات دیر ازدواج کردن افراد در جامعه می‌توان به عدم مسوولیت‌پذیری و بی‌توجهی به آن در سایر زمینه‌های زندگی، هدر رفتن توانمندهای سن جوانی و عدم پس‌انداز و سرمایه‌گذاری اقتصادی، عدم روحیه و فعالیت اقتصادی مستمر و بسیاری از آسیب‌های دیگر اشاره نمود.

ازدواج و تشکیل خانواده از سوی افراد جامعه موجب پویایی جمعی، سلامتی و نشاط اجتماعی و افزایش سرمایه‌های مالکیتی شخصی افراد یک جامعه به‌عنوان پشتوانه اقتصاد ملی و افزایش قدرت اقتصادی افراد می‌گردد، همچنین هدف‌گذاری اقتصادی در خانوارها، سرمایه‌گذاری‌های مشترک و جمعی، میزان مصرف جامعه و خرید از تولیدات داخلی در سطح جامعه افزایش یافته و در مسیر شکوفایی اقتصاد ملی بهبود می‌یابد. بر این اساس ضروری است با مدیریت جهادی و رویکرد اقتصادی در فرآیند توسعه اقتصاد ملی و کاهش خسارات و زیان‌های عدم شکل‌گیری خانوارهای جدید در جامعه با هدف‌گذاری صحیح در این زمینه با کاهش هزینه‌های اضافی ازدواج برای جوانان، همیاری در هزینه‌های ازدواج، پرداخت‌های وام قر‌ض‌الحسنه برای ازدواج و موارد مرتبط آسیب و خسارت‌های تاخیر ازدواج در حوزه‌های گوناگون را کاهش داد.

هزینه‌های تاخیر ازدواج

هزینه‌های تاخیر ازدواج