پخش، کارآمدی یا ناکارآمدی؟
دکتر افسانه شفیعی عضو هیات علمی موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی گفت:
پخش، نوعی عمده‌فروشی سازمان یافته است. پخش حلقه ای میان تولیدکننده یا تامین‌کننده و خرده‌فروشی (سازمان‌یافته یا سازمان نیافته) است. از این رو می‌تواند نقش چند عضو را همزمان انجام دهد. به گفته وی، پخش برای تولیدکننده، تامین در نقش یک دست است که می‌تواند جابه‌جایی کالا را تسریع و نظام‌مند کند. همچنین برای حلقه خرده‌فروشی مخصوصا سازمان یافته می‌تواند نقش یک مغز متفکر را اجرا کند. در عین حال می‌تواند نقش چشم را برای حاکمیت ایفا کند و نوعی پایش داشته باشد و پیش از نیاز به اقدامات تنظیم بازاری و نظارتی دولت، جلوی نشتی سیستم را بگیرد.

شفیعی ادامه داد: پس در زنجیره توزیع، حلقه پخش را می‌توان حلقه استراتژیک نامید. بنابراین هر چه قدرت این حلقه بالاتر و جایابی‌اش در کل شبکه نظام‌مندتر باشد، می‌تواند به عنوان فرصتی برای رقابت‌پذیر کردن کل شبکه به حساب آید. اما چیزی که مانع استفاده حداکثری از این فرصت می‌شود، نگاه جزیره‌ای به این حلقه در انجام برنامه‌ریزی‌های حاکمیتی است. مصداق بارز آن هم بلاتکلیف ماندن وضعیت ساماندهی این شرکت‌ها وفق ماده ۱۰۱ قانون برنامه پنجم توسعه و سپس محول کردن آن به قانون نظام صنفی است که تا مدت‌ها فضای عمل را برای فعالان این حوزه با ابهام همراه کرد. به اعتقاد وی، فضای کسب و کار نامطمئن (فارغ از مباحث حقوقی و قانونی) هم باعث می‌شود ترجیح این شرکت‌ها به سمت توسعه عمودی با تولیدکننده یا حتی بخش خرده‌فروشی باشد. بنابراین انگیزه‌ای برای توسعه افقی و سرشکن کردن هزینه‌ها باقی نمی‌ماند و این روالی نیست که با عرف دنیا منطبق باشد.

وی اضافه کرد: تا زمانی که به این حلقه از شبکه توزیع در کنار سایر حلقه‌ها، یکپارچه و راهبردی توجه و نگاه نکنیم و صرفا به برنامه‌ریزی‌های جزیره‌ای در آن اکتفا شود، نمی‌توان انتظار داشت این عضو، کارکرد کارآمدی برای کل بدنه توزیع داشته باشد.