«کردها» کلید، قفل انتخابات پارلمانی ترکیه
برای نخستین‌بار است که کردهای ترکیه می‌توانند با یک فهرست وارد انتخابات پارلمانی ترکیه شوند. تا پیش از این برای کردها مقدور نبود که بتوانند با یک فهرست مشترک در انتخابات این کشور استفاده کنند و مجبور می‌شدند که به عنوان نامزدهای مستقل در این عرصه حضور پیدا کنند. اما حضور کردها در انتخابات این دوره با یک لیست حزبی دلیل اهمیت این حزب نیست. بلکه این حزب به‌عنوان کلید قفل این روزهای ترکیه مطرح شده است. قفلی که قرار است نتیجه یک موضوع مهم این روزهای ترکیه را مشخص کند: «تغییر نظام پارلمانی به ریاست‌جمهوری».
برای نخستین‌بار است که کردهای ترکیه می‌توانند با یک فهرست وارد انتخابات پارلمانی ترکیه شوند. تا پیش از این برای کردها مقدور نبود که بتوانند با یک فهرست مشترک در انتخابات این کشور استفاده کنند و مجبور می‌شدند که به عنوان نامزدهای مستقل در این عرصه حضور پیدا کنند. اما حضور کردها در انتخابات این دوره با یک لیست حزبی دلیل اهمیت این حزب نیست. بلکه این حزب به‌عنوان کلید قفل این روزهای ترکیه مطرح شده است. قفلی که قرار است نتیجه یک موضوع مهم این روزهای ترکیه را مشخص کند: «تغییر نظام پارلمانی به ریاست‌جمهوری».
روزنامه «طرف» می‌نویسد: آن‌طور که پیداست، انتخابات پارلمانی ترکیه در ماه ژوئن بیش از آنکه حول آینده سیاسی حزب حاکم عدالت و توسعه و اکثریت پارلمانی آن بچرخد، معطوف به سرنوشت نمایندگان حزب «دموکراتیک خلق‌ها» در پارلمان، این اصلی‌ترین حزب حامی کردهای ترکیه است که در ماه ژانویه اعلام کرد قصد دارد برای اولین‌بار در قالب حزبی پا به رقابت‌های انتخاباتی بگذارد. اما نمایندگان این حزب که پیش از تاسیس آن در سال ۲۰۱۲ و به‌منظور دور زدن آن دسته از محدودیت‌های انتخاباتی که کسب حداقل ۱۰ درصد آرا را شرط ورود احزاب به پارلمان می‌دانست، به‌طور مستقل در انتخابات شرکت می‌کردند، اکنون کار سختی برای به‌دست‌آوردن کرسی‌های پارلمانی، پیش رو دارند؛ حتی اگر تقریبا تمامی نظرسنجی‌ها نشان از احتمال بالای موفقیت حزب دموکراتیک خلق‌ها در کسب حداقل آرا داشته باشند. شاهد این مدعا نیز تحرکات اخیر صورت گرفته علیه این حزب چپ‌گراست که درصدد است با تخریب وجهه عمومی و تهدید امنیت جانی مقامات حزبی، مانع از حضور دست‌کم ۶۰ نماینده حامی اقلیت‌های قومی، مذهبی و اجتماعی در پارلمان آتی ترکیه شود. اگر از درگیری‌های خونین و بحث‌برانگیز اخیر بین شاخه نظامی «حزب کارگران کردستان» (پ‌ک‌ک) و نیروهای امنیتی ترکیه نیز بگذریم، که برای مثال دو هفته پیش در استان شرقی «آگری» پنج کشته برجای گذاشت، حمله افرادی ناشناس به دفتر مرکزی این حزب در آنکارا، آخرین نمونه از این تحرکات است. به گفته یکی از مسوولان حزب دموکراتیک خلق‌ها، طی این حمله مسلحانه، که سحرگاه روز شنبه (دو هفته پیش) از درون یک خودرو در حال گذر صورت گرفته، به کسی آسیبی نرسیده و گلوله‌های شلیک‌شده به ساختمان مقر این حزب و پرچم‌های نصب‌شده بر آن اصابت کرده‌اند. روز دوشنبه نیز دو بمب‌گذاری در دفاتر حزب کردها در دو شهر آدانا و مرسین نیز موارد دیگری است که می‌توان به آن اضافه کرد.
به این موضوع بیفزایید که بمب‌گذاری در شهر مرسین درست در روزی انجام گرفت که صلاح‌الدین دمیرتاش قصد داشته تا در این روز برای انتخابات پارلمانی در هفتم ژوئن سخنرانی کند. هیات اجرایی مرکزی حزب نیز اخیرا در بیانیه‌ای که منتشر کرده است، ضمن هشدار به دولت برای تامین امنیت انتخابات و دستگیری فوری مهاجمان، خاطرنشان کرده هیچ‌گاه تسلیم یا مرعوب چنین اقدامات تحریک‌آمیزی نخواهد شد. از سویی دیگر، «یالجین آکدوغان»، معاون نخست‌وزیر ترکیه نیز ضمن اعلام خبر دستگیری دو مظنون مرتبط با این حادثه، حمله به دفتر مرکزی حزب دموکراتیک خلق‌ها را به‌شدت محکوم کرده و آن را ناشی از تلاش دست‌های پشت‌پرده برای تحریک اذهان عمومی و ایجاد تنش در آستانه انتخابات ماه ژوئن دانسته است. این در حالی است که او تنها یک روز پیش، از «صلاح‌الدین دمیرتاش»، یکی از رهبران حزب دموکراتیک خلق‌ها به‌عنوان سخنگوی «پ‌ک‌ک» نام برده بود. دمیرتاش در حالی از سوی معاون نخست‌وزیر ترکیه به‌عنوان بزرگ‌ترین مانع در پیشروی فرآیند صلح با کردهای پ‌ک‌ک شناخته می‌شود که حزب متبوعش از همان بدو تاسیس و به‌منزله بزرگ‌ترین حامی حقوق اقلیت‌های ترکیه، نقشی اساسی در ترغیب جدایی‌طلبان کرد و دولت ترکیه برای حضور در پای میز مذاکرات ایفا کرده است.اما این اواخر به‌نظر می‌رسد که حزب صلح و دموکراسی برای حزب حاکم حالت دوگانه‌ای پیدا کرده است که نه می‌توانند در برابر آن کوتاه بیایند و نه می‌توانند از امتیازات بزرگ این حزب برای یک ائتلاف گسترده بگذرند.احزاب رقیب نیز حزب صلح و دموکراسی ترکیه را در چنین شرایطی می‌سنجند. آنها نیز در عین اینکه قصد ندارند با این گروه دست به یک ائتلاف بزنند اما در عین حال قصد ندارند که از حضور این حزب که می‌تواند در رد طرح اردوغان مبنی بر تغییر نظام این کشور از پارلمانی به ریاست‌جمهوری تاثیرگذار باشد، چشم‌پوشی کنند. حزب عدالت و توسعه در زمان رهبری این حزب توسط اردوغان تا حدودی در نزد کردها مقبولیت داشت. او بود که به کردها قول داد تا صلح را برقرار کند و در دوران او کردها به یک آزادی نسبی رسیدند اما اینک ورق بازی برگشته و حتی کردها نیز از وی و حزب او سلب امید کرده‌اند.
اردوغان تاکنون توانسته بود علاوه بر اسلامگرایان ترکیه که پایگاه اصلی حزبش محسوب می‌شوند توجه بیشتر رای‌دهندگان راست میانه و کردهای محافظه‌کار را به سوی خود جلب کند. در سال‌های پیش حتی بخش مهمی از لیبرال‌های ترکیه و گروه‌هایی که خود را در چارچوب فکری چپ نو معرفی می‌کردند نیز از اردوغان حمایت می‌کردند و به وی به شکل منجی می‌نگریستند که قرار بود ترکیه را از زیر سلطه ژنرال‌ها بیرون بکشد، زمینه را برای تبدیل ترکیه به یک لیبرال دموکراسی واقعی آماده سازد و آن را در نهایت به عضویت اتحادیه اروپا درآورد. برخی کارشناسان می‌گویند لیبرال‌ها و چپ‌های متحد اردوغان امروزه از ترس تبدیل شدن اردوغان به یک دیکتاتور، نه تنها از مردم می‌خواهند که به حزب عدالت و توسعه رای ندهند بلکه بعضی از چهره‌های مشهور لیبرال و چپ یک گام دیگر فراتر گذاشته و خواهان دادن رای تاکتیکی به حزب اتحاد دموکراتیک خلق‌ها شده‌اند زیرا تنها راه متوقف ساختن اردوغان را در عبور این حزب از حد نصاب ۱۰ درصدی و ورود آن به پارلمان می‌بینند.
صلاح الدین دمیرتاش، دبیر کل حزب «HDP» یا همان صلح و دموکراسی هم چندی پیش و از جمله برای رفع هرگونه ابهام چپ‌ها و لیبرال دموکرات‌ها، در کوتاه‌ترین نطق تاریخ پارلمان ترکیه خطاب به اردوغان تنها سه بار این جمله کوتاه را تکرار کرد: «نمی‌گذاریم رئیس شوی». این سخنرانی از سوی دمیرتاش در واقع پیامی به لیبرال‌ها و چپ‌هایی بوده که نگران تبانی حزب صلح و دموکراسی و حزب حاکم هستند که احتمالا پس از ورود احتمالی «HDP» به پارلمان در اقدامی نانوشته دست اتحاد به هم دهند تا زمینه را دست‌کم برای برگزاری یک رفراندوم در جهت تغییر قانون اساسی این کشور آماده کنند.
روزنامه «طرف» می‌نویسد: آن‌طور که پیداست، انتخابات پارلمانی ترکیه در ماه ژوئن بیش از آنکه حول آینده سیاسی حزب حاکم عدالت و توسعه و اکثریت پارلمانی آن بچرخد، معطوف به سرنوشت نمایندگان حزب «دموکراتیک خلق‌ها» در پارلمان، این اصلی‌ترین حزب حامی کردهای ترکیه است که در ماه ژانویه اعلام کرد قصد دارد برای اولین‌بار در قالب حزبی پا به رقابت‌های انتخاباتی بگذارد. اما نمایندگان این حزب که پیش از تاسیس آن در سال ۲۰۱۲ و به‌منظور دور زدن آن دسته از محدودیت‌های انتخاباتی که کسب حداقل ۱۰ درصد آرا را شرط ورود احزاب به پارلمان می‌دانست، به‌طور مستقل در انتخابات شرکت می‌کردند، اکنون کار سختی برای به‌دست‌آوردن کرسی‌های پارلمانی، پیش رو دارند؛ حتی اگر تقریبا تمامی نظرسنجی‌ها نشان از احتمال بالای موفقیت حزب دموکراتیک خلق‌ها در کسب حداقل آرا داشته باشند. شاهد این مدعا نیز تحرکات اخیر صورت گرفته علیه این حزب چپ‌گراست که درصدد است با تخریب وجهه عمومی و تهدید امنیت جانی مقامات حزبی، مانع از حضور دست‌کم ۶۰ نماینده حامی اقلیت‌های قومی، مذهبی و اجتماعی در پارلمان آتی ترکیه شود. اگر از درگیری‌های خونین و بحث‌برانگیز اخیر بین شاخه نظامی «حزب کارگران کردستان» (پ‌ک‌ک) و نیروهای امنیتی ترکیه نیز بگذریم، که برای مثال دو هفته پیش در استان شرقی «آگری» پنج کشته برجای گذاشت، حمله افرادی ناشناس به دفتر مرکزی این حزب در آنکارا، آخرین نمونه از این تحرکات است. به گفته یکی از مسوولان حزب دموکراتیک خلق‌ها، طی این حمله مسلحانه، که سحرگاه روز شنبه (دو هفته پیش) از درون یک خودرو در حال گذر صورت گرفته، به کسی آسیبی نرسیده و گلوله‌های شلیک‌شده به ساختمان مقر این حزب و پرچم‌های نصب‌شده بر آن اصابت کرده‌اند. روز دوشنبه نیز دو بمب‌گذاری در دفاتر حزب کردها در دو شهر آدانا و مرسین نیز موارد دیگری است که می‌توان به آن اضافه کرد.
به این موضوع بیفزایید که بمب‌گذاری در شهر مرسین درست در روزی انجام گرفت که صلاح‌الدین دمیرتاش قصد داشته تا در این روز برای انتخابات پارلمانی در هفتم ژوئن سخنرانی کند. هیات اجرایی مرکزی حزب نیز اخیرا در بیانیه‌ای که منتشر کرده است، ضمن هشدار به دولت برای تامین امنیت انتخابات و دستگیری فوری مهاجمان، خاطرنشان کرده هیچ‌گاه تسلیم یا مرعوب چنین اقدامات تحریک‌آمیزی نخواهد شد. از سویی دیگر، «یالجین آکدوغان»، معاون نخست‌وزیر ترکیه نیز ضمن اعلام خبر دستگیری دو مظنون مرتبط با این حادثه، حمله به دفتر مرکزی حزب دموکراتیک خلق‌ها را به‌شدت محکوم کرده و آن را ناشی از تلاش دست‌های پشت‌پرده برای تحریک اذهان عمومی و ایجاد تنش در آستانه انتخابات ماه ژوئن دانسته است. این در حالی است که او تنها یک روز پیش، از «صلاح‌الدین دمیرتاش»، یکی از رهبران حزب دموکراتیک خلق‌ها به‌عنوان سخنگوی «پ‌ک‌ک» نام برده بود. دمیرتاش در حالی از سوی معاون نخست‌وزیر ترکیه به‌عنوان بزرگ‌ترین مانع در پیشروی فرآیند صلح با کردهای پ‌ک‌ک شناخته می‌شود که حزب متبوعش از همان بدو تاسیس و به‌منزله بزرگ‌ترین حامی حقوق اقلیت‌های ترکیه، نقشی اساسی در ترغیب جدایی‌طلبان کرد و دولت ترکیه برای حضور در پای میز مذاکرات ایفا کرده است.اما این اواخر به‌نظر می‌رسد که حزب صلح و دموکراسی برای حزب حاکم حالت دوگانه‌ای پیدا کرده است که نه می‌توانند در برابر آن کوتاه بیایند و نه می‌توانند از امتیازات بزرگ این حزب برای یک ائتلاف گسترده بگذرند.احزاب رقیب نیز حزب صلح و دموکراسی ترکیه را در چنین شرایطی می‌سنجند. آنها نیز در عین اینکه قصد ندارند با این گروه دست به یک ائتلاف بزنند اما در عین حال قصد ندارند که از حضور این حزب که می‌تواند در رد طرح اردوغان مبنی بر تغییر نظام این کشور از پارلمانی به ریاست‌جمهوری تاثیرگذار باشد، چشم‌پوشی کنند. حزب عدالت و توسعه در زمان رهبری این حزب توسط اردوغان تا حدودی در نزد کردها مقبولیت داشت. او بود که به کردها قول داد تا صلح را برقرار کند و در دوران او کردها به یک آزادی نسبی رسیدند اما اینک ورق بازی برگشته و حتی کردها نیز از وی و حزب او سلب امید کرده‌اند.
اردوغان تاکنون توانسته بود علاوه بر اسلامگرایان ترکیه که پایگاه اصلی حزبش محسوب می‌شوند توجه بیشتر رای‌دهندگان راست میانه و کردهای محافظه‌کار را به سوی خود جلب کند. در سال‌های پیش حتی بخش مهمی از لیبرال‌های ترکیه و گروه‌هایی که خود را در چارچوب فکری چپ نو معرفی می‌کردند نیز از اردوغان حمایت می‌کردند و به وی به شکل منجی می‌نگریستند که قرار بود ترکیه را از زیر سلطه ژنرال‌ها بیرون بکشد، زمینه را برای تبدیل ترکیه به یک لیبرال دموکراسی واقعی آماده سازد و آن را در نهایت به عضویت اتحادیه اروپا درآورد. برخی کارشناسان می‌گویند لیبرال‌ها و چپ‌های متحد اردوغان امروزه از ترس تبدیل شدن اردوغان به یک دیکتاتور، نه تنها از مردم می‌خواهند که به حزب عدالت و توسعه رای ندهند بلکه بعضی از چهره‌های مشهور لیبرال و چپ یک گام دیگر فراتر گذاشته و خواهان دادن رای تاکتیکی به حزب اتحاد دموکراتیک خلق‌ها شده‌اند زیرا تنها راه متوقف ساختن اردوغان را در عبور این حزب از حد نصاب ۱۰ درصدی و ورود آن به پارلمان می‌بینند.
صلاح الدین دمیرتاش، دبیر کل حزب «HDP» یا همان صلح و دموکراسی هم چندی پیش و از جمله برای رفع هرگونه ابهام چپ‌ها و لیبرال دموکرات‌ها، در کوتاه‌ترین نطق تاریخ پارلمان ترکیه خطاب به اردوغان تنها سه بار این جمله کوتاه را تکرار کرد: «نمی‌گذاریم رئیس شوی». این سخنرانی از سوی دمیرتاش در واقع پیامی به لیبرال‌ها و چپ‌هایی بوده که نگران تبانی حزب صلح و دموکراسی و حزب حاکم هستند که احتمالا پس از ورود احتمالی «HDP» به پارلمان در اقدامی نانوشته دست اتحاد به هم دهند تا زمینه را دست‌کم برای برگزاری یک رفراندوم در جهت تغییر قانون اساسی این کشور آماده کنند.
ارسال نظر