تبارشناسی کابینه ترامپ

امیر شاملویی　

زمان آغاز به‌کار دونالد ترامپ فرا رسیده است و وی در تاریخ ۲۰ ژانویه سال ۲۰۱۷ (اول بهمن ۱۳۹۵) به جای باراک اوباما کار خود را آغاز خواهد کرد. در روزهای اخیر در مورد اخباری که در مورد کابینه‌ پیشنهادی وی مطرح است، نگرانی‌ها و مواضع گوناگونی انعکاس یافته است. اکنون که کار معرفی کابینه دونالد ترامپ به مجلس سنا و گرفتن تایید از سوی آن تقریبا تمام شده است و وزرای همه وزارتخانه‌ها جز وزارت کشاورزی مشخص شده‌اند، نکاتی وجود دارد که در همان نگاه اول غیرعادی به نظر می‌رسد. بسیاری از اعضای احتمالی دولت جدید تجربه ارزنده‌ای درخصوص مدیریت سازمان‌های دولتی ندارند و شماری از آنان نیز تاجران و بازرگانانی هستند که به دلیل ماهیت کسب‌وکار خصوصی خود ممکن است دچار تزاحم و تضاد منافع با مناصب دولتی خود شوند. ثروت کابینه ترامپ به اندازه‌ای است که حتی برخی از نشریات معتبر مانند پولیتیکو ارزش ثروت کل کابینه را حدود ۳۵ میلیارد دلار تخمین زده‌اند و آن را ثروتمندترین کابینه تاریخ دانسته‌اند که از تولید ناخالص داخلی کشورهایی مانند بولیوی، بحرین، ساحل عاج، کامرون، لیبی، پاراگوئه، لتونی و اوگاندا بیشتر است. اگرچه نشریات دیگری مانند فوربس این رقم را بسیار کمتر عنوان کرده‌اند. نکته دیگر قابل‌توجه حضور نظامیان بلندپایه و ژنرال‌های ۴ ستاره در جمع این کابینه است که گویای آن است که ترامپ ترکیبی از تجار و نظامیان را در کابینه‌اش گردهم آورده است. در ادامه نگاهی به کاندیداهای تصدی مشاغل حساس کابینه ترامپ خواهیم انداخت و با توجه به اهمیت موضوع، تاریخچه رفتار و نقش احتمالی آنان در قبال ایران را بررسی خواهیم کرد.

وزارت امور خارجه: رکس تیلرسون

نامزد تصدی وزارت امور خارجه ایالات‌متحده آمریکا و جانشین جان کری، یک مدیر نفتی است. تیلرسون در طول دهه گذشته مدیر ارشد شرکت اکسون موبیل بوده است و هیچ‌گونه تجربه کار در شرکت‌های دولتی را ندارد. با این حال تیلرسون یکی از افرادی است که مورد توجه ترامپ قرار گرفته است. شاید علت آن در این گفته ترامپ مستتر باشد: «چیزی که بیش از همه در مورد رکس تیلرسون دوست دارم، این است که دانش وسیعی در مورد معامله موفق با انواع دولت‌های خارجی دارد.» تیلرسون ارتباطات بسیار خوبی با رئیس‌جمهوری روسیه، ولادیمیر پوتین دارد و این امر ممکن است مانعی در جهت تایید وی از سوی سنا باشد. وی در سال ۲۰۱۲، از سوی پوتین مدال افتخار دریافت کرده بود. ثروت تیلرسون به نقل از فوربس به ۳۲۵ میلیون دلار می‌رسد.

تعامل با ایران: تیلرسون در دهه ۱۹۹۰ مدیر منطقه‌ای اکسون موبیل در منطقه دریای خزر بوده است. در ماه مه سال ۲۰۱۴ در نشست سهامداران اکسون موبیل، تیلرسون گفته بود: «ما به‌طور کلی از تحریم‌ها حمایت نمی‌کنیم، زیرا آنها را موثر نمی‌دانیم مگر اینکه آنها به شکل جامعی به‌کار گرفته شوند و این کار بسیار سختی است.» بنا بر اظهاراتی که در روزنامه یواس‌ای تودی به چاپ رسیده است، رکس تیلرسون در زمان فعالیت خود در اکسون موبیل و مدیریت ارشد این غول نفتی، با کشورهای ایران، سوریه و سودان در زمان تحریم، معاملاتی انجام داده است. این دادوستدها از طریق شرکت «اینفینیوم» که ۵۰ درصد سهام آن در اختیار اکسون موبیل است، صورت گرفته بود. با این حال، اکسون موبیل این معاملات را قانونی دانسته است زیرا اینفینیوم حاصل سرمایه‌گذاری مشترکی با شرکت شل است که در اروپا قرار داردو قوانین آن شامل کارکنان آمریکایی نمی‌شود.

پرونده‌های موجود نشان می‌دهد که این شرکت تبادل ۲/ ۵۳ میلیون دلاری با ایران، ۶۰۰ هزار دلاری با سودان و ۱/ ۱ میلیون دلاری با سوریه در طی سه سال داشته است. به‌طور کلی برای یک شرکت جهانی مانند اکسون موبیل که در بازارهای پرآشوب فعلی کار می‌کند، تحریم‌ها ریسکی ذاتی برای کسب‌وکار محسوب می‌شوند. تیلرسون در مصاحبه‌ای با سی‌ان‌بی‌سی در ماه مارس سال گذشته اعلام کرده بود که ایران به رغم تحریم‌های آمریکا بازار جذابی برای اکسون موبیل است. تیلرسون اعلام کرده بود: «شرکت‌های آمریکایی مانند ما هنوز قادر به انجام معاملات با ایران نیستیم. بسیاری از رقبای اروپایی اکنون فعالانه این کار را می‌کنند.» وی در گفته‌هایش هرچند از وضعیت سرمایه‌گذاری در ایران مطمئن نیست اما مایل به این کار بوده است. به‌طور کلی ممکن است انتخاب تیلرسون برای پست وزارت خارجه آمریکا برای افزایش روابط تجاری ایران و به خصوص بخش نفت مناسب باشد.

وزارت دفاع: جیمز متیس

متیس ۶۶ ساله و بازنشسته یکی از ژنرال‌های مهم آمریکا و فرمانده ۴ ستاره تفنگداران دریایی است که هدایت فرماندهی مرکزی آمریکا را از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ در دست داشت. وی فرمانده نیروهای آمریکایی در افغانستان و عراق پس از ۱۱سپتامبر بود و به همین علت نیز با ایران آشنایی دارد. تجربه دولتی وی شامل ۴۴ سال خدمت نظامی است، اما هیچ‌گونه سابقه خدمت غیرنظامی ندارد. به نظر می‌رسد یکی از علل انتخاب وی از سوی ترامپ، شناخت متیس از داعش است. از سوی دیگر متیس موضع دولت اوباما را در قبال ایران و استراتژی وی در خاورمیانه، نقد کرده است. شانس تایید وی در سنا زیاد است. وی بارها در گفته‌هایش به روابط خصمانه با ایران تاکید کرده است. فوربس ثروت متیس را حدود ۵ میلیون دلار ارزیابی کرده است.

روابط با ایران: به گزارش پولیتیکو، بسیاری در پنتاگون نگرانند که گزینه انتخابی ترامپ برای وزارت دفاع موجب جنگ در خاورمیانه شود. دشمنی وی با ایران بسیار شدید است و گفته می‌شود که این مقام بلندپایه نظامی عنادی ۳۳ ساله با ایران دارد که ریشه آن به انفجار مرکز تفنگداران دریایی در بیروت بازمی‌گردد. در این واقعه ۲۴۱ نظامی آمریکایی در بیروت کشته شدند که ۲۲۰ نفر از آنان تفنگدار دریایی بودند. به‌رغم اینکه ایران هرگونه نقشی در این انفجارها را رد کرده است اما این واقعه بر ذهنیت تفنگداران دریایی ایالات‌متحده تاثیر بدی گذاشته است. انتخاب وی می‌تواند تنش بین روابط ایران و آمریکا را بیشتر کند.

وزیر خزانه‌داری: استیون منوخین

استیون منوخین یکی از کسانی است که ثروت خود را از طریق گلدمن ساکس و همچنین خرید و فروش وام‌های رهنی به دست آورده است. یکی از فعالیت‌های دیگری که این سرمایه‌دار انجام داده است، تهیه‌کنندگی فیلم‌هایی نظیر «آواتار» و «مردان ایکس» در هالیوود بوده است. وی نیز همانند دو مورد قبلی فاقد سابقه کار در بخش دولتی است. منوخین پیش‌تر رئیس امور مالی ترامپ در کارزار انتخاباتی وی بود. شانس تایید وی توسط سنا نسبتا زیاد است با این حال انتخاب وی ممکن است شک و تردیدهایی نسبت به نیاتی که ترامپ پیش‌تر در گفته‌های خود اعلام می‌کرد، در میان مردم ایجاد کند زیرا وی نیز از همان دسته‌ای است که نوع ثروت‌اندوزیشان مورد انتقاد ترامپ بود. ثروت وی از سوی فوربس ۳۰۰ میلیون دلار برآورد شده است.

روابط با ایران: استیون منوخین در سمتی که دارد نقش مهمی در شکل‌دهی به سیاست‌های اقتصادی ایفا می‌کند که شامل کاهش مالیات، افزایش مخارج در زیرساخت‌ها و تغییرات تجارت خارجی می‌شود. وی می‌تواند در زمینه وضع تحریم‌ها بر کشورهای مختلف از جمله ایران و کوبا نیز نقش مهمی داشته باشد. هنوز به درستی مشخص نیست که روابط وی با ایران به چه سو خواهد رفت اما احتمالا از سیاست رسمی ترامپ تبعیت خواهد کرد و شاید حتی یادآور کابینه رونالد ریگان باشد.

دادستان کل: سناتور جف سشنز

جف سشنز که نامزد تصدی دادستانی کل است، متهم به نژادپرستی و هواداری از گروه‌های نژادپرست است. او یکی از سناتورهای ارشد و جمهوری‌خواه ایالات‌متحده محسوب می‌شود و از کسانی بود که از ابتدا به حمایت از ترامپ پرداخته بود. جف سشنز از جنگ عراق و کاهش مالیات در دوران جورج بوش نیز حمایت کرده بود. وی همچنین با روی کار آمدن ترامپ به مقام دادستان کل ایالات‌متحده نیز رسیده است. فوربس ثروت وی را ۶ میلیون دلار می‌داند.

روابط با ایران: هرچند مقام دادستان کل نقش بزرگی در توافق هسته‌ای ایران و اثرگذاری بر آن ندارد، اما مسوول تقویت مقررات کلیدی است که می‌تواند بر توافق اثر بگذارد. با توجه به آرای سیاسی جف سشنز به نظر می‌رسد انتخاب وی برای ایران پیامدهای مناسبی به همراه نداشته باشد. رای‌های مثبت وی علیه دولت ایران و امضای قانون تحریم نفتی ایران و مسدود کردن دارایی‌های خارجی ایران مواضع وی را به خوبی نشان می‌دهد.

وزارت امنیت داخلی: جان‌کلی

این ژنرال بازنشسته نیز مانند متیس یک کهنه سرباز محسوب می‌شود که سابقه خدمت ۴۰ ساله در تفنگداران دریایی آمریکا دارد. تجربه وی نیز محدود به موارد نظامی است و به نظر می‌رسد دانش وی به‌خصوص در مورد امنیت مرزها و چالش‌های ناشی از مهاجران از دلایل انتخاب وی باشد. شانس تایید وی در سنا بسیار زیاد است و ثروتش حدود ۴ میلیون دلار برآورد شده است. روابط وی با ایران نیز همانند بسیاری از نظامیان آمریکایی است و تاکنون نسبت به نفوذ ایران در آمریکای جنوبی هشدار داده است. مواضع دیگر وی نیز به خصوص در موارد گسترش نفوذ ایران در منطقه و حمایت از حزب‌الله لبنان حاکی از دید منفی وی نسبت به ایران است.

وزارت بهداشت: تام پرایس

تام پرایس به شدت محافظه‌کار محسوب می‌شود و سابقه فعالیت در کنگره و سنا را دارد. وی یکی از متحدین ترامپ است و انتظار می‌رود طرح بیمه اوباما را لغو یا جایگزین کند. وی از شانس انتخاب معقولی در سنا برخوردار است. هر چند وزارت تحت تصدی وی ارتباط چندانی به روابط بین‌المللی و ایران ندارد اما بررسی رای‌های وی در سال‌های فعالیتش نشان می‌دهد که او در سال ۲۰۱۵ به بررسی توافق هسته‌ای با ایران رای مثبت داده بود و در رای‌گیری از مخالفان برجام محسوب می‌شود. ثروت وی ۱۰ میلیون دلار برآورد می‌شود.

وزارت مسکن و توسعه شهری: دکتر بن‌کارسون

بن کارسون به‌نظر می‌رسد پاداش وفاداری خود به ترامپ را گرفته باشد. وی که رقیب ترامپ در رقابت‌های مقدماتی جمهوری‌خواهان بود به نفع وی کنار کشید و به‌رغم فقدان هیچ‌گونه تجربه در امر مسکن برای تصدی این پست به سنا معرفی شده است. شانس تایید وی از سوی سنا زیاد است. ثروت وی نیز ۲۹ میلیون دلار برآورد می‌شود. روابط بن کارسون با ایران چندان خوشایند نیست و وی نیز از مخالفان برجام به‌شمار می‌رود. وی در یکی از مصاحبه‌هایی که داشت عنوان کرده بود که «توافق با ایران تمام کشور را به خطر خواهد انداخت.» با این تعبیر وی نیز یکی دیگر از اعضای کابینه ضدایرانی ترامپ محسوب می‌شود.

وزارت انرژی: ریک پری

ریک پری که فرماندار پیشین تگزاس محسوب می‌شود، دو دوره نیز در انتخابات آمریکا به‌عنوان نامزد حضور یافته و شکست خورده است. پری سابق بر این با ترامپ رابطه خوبی نداشت اما پس از حذف شدن از انتخابات به وی کمک کرد. ثروت وی از سوی فوربس ۲ میلیون دلار تخمین زده شده است. این مقام مسوول نیز با توافق اتمی ایران رابطه خوبی ندارد و در گزارشی که از سوی بلومبرگ منتشر شد، وی پیشتر قصد بر هم زدن توافق اتمی و هر توافقی که اوباما با ایران کرده بود، داشت.

وزارت کار: اندرو پازدر

اندرو پازدر نیز فاقد تجربه دولتی محسوب می‌شود و احتمالا در پست خود با مسائلی مانند حداقل دستمزد روبه‌رو خواهد شد. ثروت پازدر ۴۵ میلیون دلار برآورد می‌شود. به نظر می‌رسد اندرو پازدر به دلیل نقش خود در بخش غیردولتی چندان ارتباطی با سیاست نداشته است.

وزارت بازرگانی: ویلبر راس

ویلبر راس از ثروتمندترین اعضای کابینه است و دارایی وی به ۵/ ۲ میلیارد دلار می‌رسد. او هیچ تجربه دولتی ندارد و به مدت ۲۵ سال شرکت روچیلد را هدایت کرده است. دوستی او با ترامپ به سال‌ها پیش بازمی‌گردد. ترامپ راس را قهرمان تولید آمریکایی و موفق کردن شرکت‌ها خوانده است و او را یکی از بزرگ‌ترین مذاکره‌کننده‌ها می‌داند. راس به دلیل سرمایه‌گذاری‌هایش و سخنانش در مورد ایران چندان نامناسب و منفی به نظر نمی‌رسد.

وزارت داخلی: رایان زینک

وی دو دهه خدمت نظامی داشته و دو سال را نیز در کنگره گذرانده است. دموکرات‌ها به دلیل سابقه منفی زیست‌محیطی‌اش با او مخالفند. ثروت وی از سایر اعضای کابینه کمتر است و به حدود ۸۰۰ هزار دلار می‌رسد و از مخالفان اساسی توافق با ایران محسوب می‌شود.

سایر وزارتخانه‌ها:

وزارت آموزش و پرورش به بتسی دووس رسیده است که به دنبال اصلاحات آموزشی در مدارس است. وزارت حمل‌ونقل نیز به الن چائو پیشنهاد شده است. ثروت بتسی دووس ۲۵/ ۱ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود و ثروت الن چائو ۲۴ میلیون دلار برآورد می‌شود. این پست‌ها ارتباط چندانی به روابط با ایران ندارند.