هوش هیجانی سواد نیست؛ مهارت است

خوشبختانه هوش هیجانی تقویت شدنی است، اما تقویت آن اصول و روش‌هایی دارد. هوش هیجانی همان چیزی است که همه ما به دنبال آن می‌گردیم، چطور؟ با سوالاتی که می‌پرسیم، از جمله:

استرس خیلی زیادی دارم، نمی‌دانم چطور از آن رها شوم. با این همه استرس چه کار کنم؟

نمی‌دانم چرا هروقت عصبانی می‌شوم، دیگر نمی‌توانم خود را کنترل کنم و آن لحظه هر حرفی که به دهانم می‌آید می‌گویم یا رفتار‌های خشونت‌آمیز از خود بروز می‌دهم. چه کار کنم که بتوانم بیشتر خود را کنترل کنم؟

اصلا نمی‌دانم از زندگی چه می‌خواهم، گیج و سردرگم هستم، انگیزه‌ای ندارم.

خوشبختانه هوش هیجانی تقویت شدنی است، اما تقویت آن اصول و روش‌هایی دارد. هوش هیجانی همان چیزی است که همه ما به دنبال آن می‌گردیم، چطور؟ با سوالاتی که می‌پرسیم، از جمله:

استرس خیلی زیادی دارم، نمی‌دانم چطور از آن رها شوم. با این همه استرس چه کار کنم؟

نمی‌دانم چرا هروقت عصبانی می‌شوم، دیگر نمی‌توانم خود را کنترل کنم و آن لحظه هر حرفی که به دهانم می‌آید می‌گویم یا رفتار‌های خشونت‌آمیز از خود بروز می‌دهم. چه کار کنم که بتوانم بیشتر خود را کنترل کنم؟

اصلا نمی‌دانم از زندگی چه می‌خواهم، گیج و سردرگم هستم، انگیزه‌ای ندارم. چه‌کار کنم؟ چطور از این وضعیت خلاص شوم؟

اصلا خودم را نمی‌شناسم. نمی‌دانم چه کسی هستم، چه چیز‌هایی را دوست دارم، چه توانایی‌هایی دارم. دوست دارم خودم را بیشتر بشناسم. کمکم می‌کنید؟

افسردگی دارم. چطور از شر آن خلاص شوم؟

نمی‌دانم چرا همیشه کار‌ها را به تعویق می‌اندازم. آیا راهی برای رفع این حال در من وجود دارد؟

در محیط کارم همه چیز را خیلی خوب می‌دانم اما نمی‌دانم چرا به مرحله عمل که می‌رسم، نمی‌توانم آن را انجام دهم، چرا؟ چه‌کار کنم؟

ترس‌های زیادی دارم. آیا راهی برای رفع آنها هست؟

و ده‌ها سوال دیگر که پاسخ آنها در تقویت هوش هیجانی است. این هوش به ما مهارت شناخت خود، آگاهی و هوشیاری بر خود و مدیریت خود را می‌دهد و پایه و اساس تقویت هوش اجتماعی، هوش مالی و هوش معنوی است. اما این هوش هیجانی چطور تقویت می‌شود؟ آیا هوش هیجانی با خواندن کتاب تقویت می‌شود؟ آیا با شرکت در کلاس دو ساعته، چهار ساعته و حتی ده ساعته تقویت می‌شود؟ پاسخ، «خیر!» است. شما نمی‌توانید صرفا با مطالعه کتاب یا شرکت در کلاس آموزشی چند ساعته تمامی مهارت‌های هوش هیجانی خود را تقویت کنید. شما از طریق این مسیر‌ها فقط می‌توانید اطلاعات خود را درباره هوش هیجانی بالا ببرید. اطلاعاتی درباره اینکه هوش هیجانی چیست و چه فوایدی دارد. تقویت هوش هیجانی در حالت کلی دو مرحله دارد:

شناخت. از طریق مطالعه کتاب، شرکت در کلاس‌های آموزشی و به کمک مربی حاصل می‌شود.

عمل و تمرین. منجر به تقویت هوش هیجانی می‌شود و در کتاب‌ها و کلاس‌های آموزشی یافت نمی‌شود. جمله «همه ما خیلی چیز‌ها را می‌دانیم، اما نمی‌توانیم عمل کنیم» مصداق همین مرحله است.

تقویت هوش هیجانی نیازمند عمل و تمرین است. برای تقویت هوش هیجانی باید به خود بازگردیم، خود را کاوش کنیم، ده‌ها و شاید صد‌ها تمرین انجام دهیم تا از جهات مختلف این هوش را در خود تقویت کنیم. این پروسه برای ما که در جایی زندگی می‌کنیم که اختلالات فکری-روانی، افسردگی، تنش و استرس فراوانی در آن وجود دارد، طولانی‌تر و متفاوت‌تر از کشور‌هایی است که اوج استرس مردمان‌شان به اندازه استرس روزمره مردم ما است. و البته لازم به ذکر است که گذراندن این روند اصلا کار سختی نیست اما به زمان، اراده و حمایت نیاز دارد. برای تقویت هوش هیجانی، یک مربی، یعنی کسی که این مسیر را طی کرده و پرورش یافته است، باید شما را همراهی کند تا پیچ‌وخم‌های کار و تمرین‌های لازم را به شما آموزش دهد. در غیراین‌صورت، نتیجه‌ای که می‌خواهید را یا به‌دست نمی‌آورید یا پس از گذشت سال‌ها آن را کسب می‌کنید. یک کسی باید باشد که برای شما مانند آیینه یا همدلی بالغانه رفتار کند تا خود شما را بهتر به خودتان نشان دهد. هیچ مربی‌ای ( به معنای واقعی کلمه) در دنیا نیست که خود مربیانی نداشته باشد. بنابراین، قدم بعدی این است که بدانید کسی که مدعی آموزش و مربیگری هوش هیجانی به شما است، آیا خود پرورش یافته است یا فقط یک یا چند کتاب خوانده یا اینکه با استفاده از یک مدرک دانشگاهی خود را مربی شما معرفی می‌کند؟ این مساله از آن جهت مهم است که مربی شما باید خودش این مسیر را طی کرده باشد تا بتواند راهنمای خوبی برای شما باشد و باید خودش به آگاهی بر خود و مدیریت بر خود رسیده باشد تا بتواند آن را با کمک خودتان در شما نیز تقویت کند.

تقویت هوش هیجانی باعث می‌شود که:

شما برای زندگی‌تان معنایی جدید پیدا کنید،

هم از لحاظ ذهنی و روانی و هم از لحاظ جسمی سالم‌تر شوید،

ارتباط بهتری با دیگران برقرار کنید،

ریشه مشکلات خود را بشناسید،

با خود بیشتر آشنا شوید و با خود آشتی کنید،

مدیریت خود و زندگی‌تان را به دست بگیرید،

توانمندی‌های خود را شناخته و توسعه دهید و ده‌ها مزیت دیگر. بنابراین، اینکه چطور می‌توانیم آن را تقویت کنیم مساله‌ای بسیار مهم است که اگر به آن اهمیت کمی بدهیم، باعث ایجاد ناامیدی بیشتری در مردم می‌شویم. در نهایت با این جمله رایج مواجه می‌شویم که: «همه راه‌ها را امتحان کردم، نتیجه‌ای نداشت!» کتاب بخوانید، کلاس‌های آموزشی شرکت کنید، اما بدانید که این پروسه فقط یک بخش از تقویت هوش هیجانی است. به تعبیری دیگر می‌توان گفت که «هوش هیجانی یعنی عمل به دانسته‌ها». هوش هیجانی، صرفا سواد نیست، بلکه مهارت است!