تاکنون قوانین مختلفی برای پلاک‌های خودرو تصویب شده که گاه برخی از آنها در زمان اجرا به فراموشی سپرده شده و برخی دیگر همچنان پابرجا هستند. پلاک‌های ابتدایی تنها از نام شهر و همچنین چهار عدد که در بالا نام شهر قرار داشت تشکیل شده بود، حال آنکه با افزایش خودرو یکی از حروف الفبا نیز به پلاک‌ها اضافه شد. سپس نوبت به پلاک‌هایی رسید که نام شهر با عدد دو رقمی ترکیب شد. به این ترتیب در دهه ۷۰ نوبت به طرح تعویض پلاک و پلاک‌های لیزری رسید. خودروها با پلاک‌های لیزری در خیابان‌ها رفت و آمد می‌کردند، نصب پلاک لیزری روی خودروها با عرضه پراید به بازار خودرو کشور تقریبا همزمان بود.

در سال ۱۳۷۸ با آمدن پلاک‌های لیزری، مسوولان تصمیم گرفتند که همه پلاک‌های خودروها را یکسان کنند و این نوع پلاک روی همه خودروها نصب شود؛ بنابراین طرح تعویض پلاک در سطح کشور آغاز شد. اما در دهه ۸۰ و سال‌های اخیر، نوبت به پلاک‌های ملی رسید که هم دارای ابعاد و طرحی جدید بود و هم در نوع شماره‌گذاری و چیدمان اعداد و حروف در کنار یکدیگر بدیع به‌نظر می‌رسید. کُدهای دو رقمی که در سمت راست این پلاک‌ها بود، معرف محل سکونت و آدرس شهر و منطقه‌ای بود که مالک خودرو در زمان خرید خودرو به اداره شماره‌گذاری اعلام کرده بودند. تفاوت فاحش و اصلی و شاید دلیلی که باعث نصب این نوع پلاک بر خودروها شد، در این بود که این پلاک به خودرو تعلق نداشت و متعلق به مالک خودرو بود و با انتقال خودرو به شخصی دیگر پلاک انتقال نمی‌یافت و پلاک تنها به شخص تعلق داشت و با تغییر وسیله نقلیه، شخص همواره از پلاک ثابتی استفاده می‌کند. با توجه به افزایش روزافزون خودرو در سطح شهرها و تمایل مالکیت دست‌کم یک خودرو برای هر خانواده، به‌نظر می‌رسد که روزی کُدهای دو رقمی نیز به پایان برسد و باید شاهد پلاک‌های جدید و یا اعداد و حروفی جدید روی پلاک‌ها باشیم. در این بین اما طی سال‌های گذشته شاهد تغییر و تحولاتی در برخی از پلاک‌ها نیز بوده‌ایم به‌طوری‌که جدیدا شکل ظاهری برای پلاک گذرموقت طراحی شده و تصاویر نشان می‌دهد که این پلاک‌ها رو خودروهای گذرموقت تازه‌وارد نصب شده‌اند. پلاک گذرموقت برای خودروهایی که مجوز دریافت پلاک ملی را نداشته باشند و فردی بخواهد برای مدت کوتاهی آن را به کشور وارد کند و در این مدت کوتاه با خودرویش در خیابان‌های کشور تردد کند، درنظر گرفته شده‌اند. تا پیش از این، پلاک گذرموقت ابعادی شبیه پلاک‌های قدیمی داشت.

این پلاک‌ها در ابتدا لیزری (ترکیب دو رنگ زرد و سفید) بودند و بعد از آن به رنگ سفید درآمدند. اما به‌تازگی ظاهر و ابعاد پلاک گذرموقت تغییر کرده و مشابه پلاک ملی شده است. روندی که پیش از این در مورد پلاک‌های سیاسی و دیپلماتیک نیز اجرا شد و این پلاک‌ها نیز به شکل پلاک ملی با رنگ متفاوت درآمدند. اعداد سمت راست پلاک گذرموقت جدید مهلت تردد خودرو را نشان می‌دهد و این پلاک‌ها با حرف (گ) از پلاک‌های عادی متمایز می‌شوند. تا پیش از این دوربین‌های کنترل ترافیکی و کنترل سرعت پلاک گذرموقت با ابعاد قدیمی را پوشش نمی‌دادند. به‌نظر می‌رسد این تغییر شکل و یکسان‌سازی پلاک‌ها برای کنترل بهتر تخلفات خودروهای گذرموقت از سوی پلیس راهور باشد. اما پلاک سیاسی نیز چندی پیش با تغییراتی همراه بود.پلاک سیاسی مخصوص خودروهای سفارت‌ها است و فقط کارکنان شاغل در سفارت می‌توانند از این خودروها استفاده کنند. صاحبان این خودروها بدون عوارض واردات خودرو می‌توانند خودرو خود را وارد کنند. اما سفارتخانه‌ها به‌ویژه مسوولان دیپلمات، ۲ پلاک با رنگ زمینه آبی دارند که حرف D (دی) مربوط به سفارتخانه‌ها و حرف S (اس) مربوط به نشانه خودروهای سرویس سفارتخانه‌ها و نمایندگان برای خدمات اداری است.

انواع پلاک‌ها

اما در ایران نیز همچون دیگر کشورها پلاک‌ها بر اساس کاربردی که دارند، انتخاب می‌شوند. در ایران نیز ۱۱ نوع پلاک بر روی خودروها قرار دارد: خودروهای شخصی، تاکسی‌ها، خودروهای عمومی، خودروهای دولتی، خودروهای معلولین، خودروهای ترانزیت، خودروهای کشاورزی، خودروهای تشریفات، خودروهای پلیس، خودروهای کلاسیک (تاریخی)، موتورسیکلت‌ها و خودروهای مناطق آزاد تجاری-صنعتی. همچنین شماره‌گذاری خودروها نیز به‌صورتی است که می‌توان از شماره پلاک آنها به اطلاعاتی مانند استان صادرکننده پلاک، تاریخ صدور پلاک و... پی برد. در این بین پلاک‌های ملی شخصی، همان‌طوری که از اسمشان مشخص است برای افراد حقیقی صادر می‌شود، این پلاک‌ها به شکل مستطیل هستند و از چپ به راست خوانده می‌شوند و از چپ به راست به ترتیب شامل دو عدد، یک حرف، سه عدد و در آخر در یک مربع دو عدد که نشانه منطقه می‌باشد، وجود دارد. حرف موجود در پلاک نشان‌دهنده منطقه می‌باشد و تفاوتش با عدد آخر پلاک در این است که عدد آخر پلاک ممکن است منطقه بزرگ‌تری را نشان دهد در‌حالی‌که حروف مناطق دقیق‌تری را نشان می‌دهد.

پلاک‌های ملی شخصی با اعداد و حروف مشکی در یک پس‌زمینه سفید ساخته می‌شوند و که در سمت چپ آنها در یک نوار آبی پرچم ایران و مخفف I.R.IRAN به معنی جمهوری اسلامی ایران نوشته شده است. در قسمت زیر اعداد نویسه‌های کوچک‌تری وجود دارد که در سمت چپ شماره پلاک به لاتین و در سمت راست تاریخ تولید پلاک نوشته شده است.پلاک‌های گذرموقت هم همانطور که پیش‌تر توضیح داده شد، برای خودرو‌هایی طراحی شده است که از خارج از کشور به ایران وارد می‌شوند و برای آنها مهلت محدودی مشخص شده است. در این بین پلاک ملی تاکسی‌ها فقط برای ناوگان تاکسیرانی در ایران صادر می‌شود و به شکل مستطیل است، TAXI (تاکسی)، سه عدد و در آخر در یک مربع کد منطقه صدور پلاک نوشته شده است. کد منطقه صدور پلاک در واقع محل انجام وظیفه تاکسی را مشخص می‌کند. پلاک‌های دیگر نیز هر کدام مشخصه خود را دارند؛ به‌طوری‌که پلاک مخصوص خودروهای تشریفات دولتی شکل مستطیل داشته و از چپ به راست خوانده می‌شود و از چپ به راست شامل عبارت تشریفات در قسمت بالا و در قسمت زیرین آن به لاتین عبارتPROTOCOL (به معنی تشریفات) نوشته شده و در سمت راست پلاک یک عدد چهار رقمی است. اعداد و حروف این پلاک سفید رنگ بوده که روی یک پس‌زمینه قرمز چاپ می‌شود.