راهکارهایی برای بهبود بیماری مهرطلبی
نویسنده: میترا فری‌نژاد فتحی (دریا حقی)
Farinezhad_mitra@yahoo.com

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات بیماران مهرطلب «عدم توانایی» آنها برای گفتن «نه!» است. مهرطلب‌ها هیچ‌وقت نمی‌توانند «نه!» بگویند و اگر زمانی از این کلمه استفاده کنند دچار استرس، احساس گناه و غم می‌شوند. در افراد مهرطلب، «بله» گفتن نوعی رفتار اتوماتیک می‌شود طوری‌که وقتی جواب آنها «نه» است بی‌اختیار «بله» بر زبانشان جاری می‌شود.


مهم‌ترین اقدامی که مهرطلب‌ها باید تمرین کنند این است که:


«پاسخ دادن را به تاخیر بیندازید. در پاسخ دادن به درخواست‌ها و سوال‌ها عجله نکنید و در هر صورت فرصتی را برای فکر کردن درخواست کنید. بهتر است هر چه زودتر بیاموزید که برای دادن پاسخ به هر درخواست و سوالی، ابتدا باید فکر کنید، بررسی کنید، تصمیم بگیرید، سپس پاسخ نهایی را اعلام کنید. هیچ اشکالی ندارد که فردی که پاسخی از شما می‌خواهد مدتی، حتی در حد یک دقیقه، منتظر بماند. فکر کردن و پاسخ دادن حق طبیعی شماست.

در این مدت موارد زیر را بررسی کنید:

درخواست اصلی از شما چیست؟ به‌طور صریح و دقیق بنویسید.

در حال حاضر چه جوابی دوست دارید به او بدهید و چرا؟ بنویسید.

اگر «آری» بگویید چه می‌شود؟ بنویسید.

اگر «نه» بگویید چه می‌شود؟ بنویسید.

چه جوابی به نفع خود شما است؟ (در این تمرین، به‌دلیل اینکه با یک فرد مهرطلب مواجه هستیم، اولویت اول رضایت و منفعت مهرطلب است.)

اگر به این نتیجه رسیدید که «آری» بگویید، دوباره دلیل خود را از گفتن «آری» بررسی کنید. اگر به‌دلیل فرار از ترس‌ها و استرس و برای راضی نگه داشتن دیگری است پس به مهرطلبی خود بازگشته‌اید و هیچ توجیهی ندارد. بنابراین فورا در جواب خود تجدید نظر کنید. اما اگر در هر صورت و پس از بررسی همه نتایج و عواقب به این نتیجه رسیدید که «آری» بگویید، هیچ اشکالی ندارد، این بار با خیال راحت می‌توانید بگویید: «بله!».

اگر به این نتیجه رسیدید که جواب « نه!» بگویید، با صراحت، ادب و ملایمت تمام، پاسخ واقعی خود را که همان کلمه «نه!» است تقدیم مخاطب خود کنید. فراموش نکنید که صراحت و روراستی در پاسخگویی نوعی احترام به مخاطب محسوب می‌شود، حتی اگر او این حقیقت را نداند. این تاخیر در پاسخگویی به مرور موجب می‌شود که عادت گفتن « آری!» در شما کمرنگ شود. وقتی جوابتان «نه» است، «نه» می‌گویید و اگر گفتن «نه» برای شما دشوار است، قبل از پاسخگویی به مخاطب آنقدر «نه گفتن» را تمرین می‌کنید تا احساس آمادگی کنید.


اما اگر مخاطب شما اصرار بر گرفتن پاسخ سریع از شما داشته باشد چه کار باید کرد؟

در این صورت، هیچ راهی ندارید جز آنکه به مخاطب خود بگویید که متوجه منظور و درخواست و اضطرار او شده‌اید اما نیاز به زمان دارید تا کمی فکر کنید و بعد پاسخ دهید. اگر باز هم تحت فشار قرار گرفتید که سریع‌تر پاسخ دهید، دوباره همان جمله قبل را تکرار می‌کنید. به این صورت، هم حس همدلی و درک شدن را به مخاطب خود القا می‌کنید، هم بر خلاف همیشه روی حرف خود قاطعیت نشان می‌دهید، هم اینکه برای خود ارزش قائل شده و قدمی در جهت بهبودی خود برمی‌دارید، و همچنین حد و مرزهایی را میان خود و دیگران تعریف می‌کنید.


نکته: یک شخصیت سالم غالبا در پاسخگویی به دیگران عجله نمی‌کند. ابتدا فکر می‌کند، جوانب و عواقب را می‌سنجد، تصمیم می‌گیرد و سپس جواب نهایی را اعلام می‌کند.

نه گفتن را در کادویی زیبا بپیچید و تقدیم کنید. شما یک مهربان و مردم‌دار افراطی هستید که می‌خواهید خود را به حد تعادل برسانید. مسلما گفتن «نه» برای شما و اطرافیانتان چندان آسان نیست. پس از اینکه به این نتیجه رسیدید که «نه» بگویید می‌توانید این «نه» را در کادوهای زیر پیچیده و با مهربانی و قاطعیت همراه با درک تقدیم کنید:

- خیلی دوست داشتم که می‌توانستم کمکتان کنم، اما متاسفانه در حال حاضر برای من مقدور نیست.

- از اینکه من را امین خود دانستی و مشکل (یا درخواست) خود را با من مطرح کردی متشکرم اما الان به دلایلی واقعا نمی‌توانم تو را همراهی کنم. امیدوارم که خوب از پس آن برآیی.

- می‌خواستم راجع به درخواستت صحبت کنم. من خیلی بررسی کردم و دوست داشتم به تو کمک کنم اما متاسفم که این بار نمی‌توانم کمکی کنم و خیلی از تو ممنون هستم که من را دوست خود دانستی و مشکلت را با من مطرح کردی. من مطمئن هستم که از پس آن بر می‌آیی.


نکته مهم این است که: پاسخ خود را همراه با مهربانی اما « قاطعیت و اطمینان » بدهید و آن را حق خود بدانید. یعنی انتظار نداشته باشید که شخص مقابل ناراحت یا عصبانی شود، یا همراه با شک و ترس پاسخ ندهید، زیرا در این صورت شخص مقابل متوجه تزلزل شما در پاسخگویی شده و واکنش نشان خواهد داد. اگر با مقاومت و اصرار او مواجه شدید فراموش نکنید که شما فقط یک جواب دارید و آن همان جمله‌ای است که پیش از این به او گفته‌اید. در آخر، مخاطب شما متوجه قاطعیت و انتخاب شما می‌شود و می‌پذیرد که این‌بار نمی‌تواند روی شما حسابی باز کند. اشکالی ندارد، با این کار نه‌تنها بد نیستید، نه‌تنها طرد نمی‌شوید، بلکه به بهبود رابطه خود نیز کمک کرده‌اید.

پاداش. حالا زمان جایزه دادن به خود است. شما یکی از سخت‌ترین کارهای عمرتان را انجام داده‌اید بنابراین مستحق پاداش هستید. می‌توانید خود را جایی که دوست دارید دعوت کنید، می‌توانید برای خود غذایی که دوست دارید بخرید، می‌توانید به خود یک کتاب هدیه دهید، می‌توانید با خود با کلمات محبت‌آمیز صحبت کنید و...

نکات مهم در رابطه با مقالات افسردگی و مهرطلبی

مهرطلبی یک نوع بیماری است. برای داشتن جامعه‌ای سالم هیچ راهی نداریم جز سلامتی فردی در آن جامعه. متاسفانه در فرهنگ و جامعه ما تعاریف اشتباهی از بسیاری از واژه‌ها حاکم شده است که قویا نیاز به اصلاح دارند. هرگز فراموش نکنید که «بیماری تا حد امکان باید درمان شود» تا جامعه‌ای سالم داشته باشیم. زمانی که می‌دانیم موضوعی یک نوع بیماری تلقی می‌شود، هیچ توجیهی برای دست روی دست گذاشتن و زیستن همراه با بیماری و در عین حال انتظار تغییر و پیشرفت داشتن، وجود ندارد. ما مردمی هستیم که بالاترین میزان و بهترین نصایح درباره خوبی و مهربانی با یکدیگر را داریم اما زمانی که وارد جامعه می‌شویم کمترین میزان مهر سالم را میان خود مشاهده می‌کنیم. اکثریت جامعه، مردمی مهربان نیستیم بلکه مردمی مهرطلب هستیم و به همین خاطر است که این‌همه بیماری در جامعه ما شایع شده است. پس بهتر است نصیحت و غرق شدن در من ایده‌آل را کنار گذاشته، واقعیت را ببینیم و بپذیریم که عیب‌های فراوانی داریم، کمی شهامت و تواضع به خرج داده و درصدد رفع آنها برآییم. تنها هدف، گذر از جهل به سوی آگاهی، گذر از بیماری به سوی سلامتی، گذر از مهرطلبی به سوی مهربانی و... است. اولین اولویت یک بیمار مهرطلب، خود اوست درحالی‌که در روند درمان یک بیمار برتری‌طلب می‌توان گفت اولویت اول دیگران هستند، درحالی‌که بیمار مهرطلب را مجاب به گفتن «نه» می‌کنیم، به بیمار برتری‌طلب «بله گفتن و از خود گذشتن» را آموزش می‌دهیم. نوع درمان‌ها متفاوت است.

هدف از ارائه مقالات «افسردگی و ریشه‌های آن» چیست؟

بیماری افسردگی بیماری‌ای است که تمام کشورهای جهان درگیر آن هستند و این بیماری را می‌توان ریشه و مادر اکثر بیماری‌ها دانست؛ لذا بر خود واجب و ضروری دیدیم که برای شروع مقالات منسجمی در حوزه خودشناسی و روانشناسی در این مجله ابتدا به بررسی بیماری افسردگی که تمام جنبه‌های زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بپردازیم. هدف از ارائه این مقالات انتقال اطلاعات بیشتر به‌صورت مختصر و مفید به مخاطبان جهت شناخت این بیماری، شناخت خود و آموزش برخورد صحیح با انواع بیماری‌ها است. امید بر آن داریم که این مقالات تا امروز برای شما مفید واقع شده باشند.