پراید به خط پایان رسید؟

سازمان ملی استاندارد تاکید بسیاری بر اعمال استانداردهای ۸۳گانه در تولید خودروهای داخلی تا اواخر سال ۹۷ دارد و به نظر می‌رسد مسوولان شرکت‌های خودروساز چاره‌ای جز تمکین به مقررات این سازمان ندارند. افزایش استانداردهای خودرویی و سختگیرانه بودن آنها در جهت افزایش کیفیت محصولات تولیدی و وارداتی به کشور اجرا می‌شود تا عرضه خودرو براساس استانداردهای روز جهان به بازار صورت ‌گیرد؛ موضوعی که به نظر می‌رسد شرکت‌های خودروساز راه گریزی از آن ندارند. در این بین دو خودروی پراید و ۴۰۵ با اجرای استانداردهای مذکور بیش از دیگر خودروها در معرض توقف تولید قرار دارند. خروج این دو خودرو از خطوط تولید، بیشتر به دلیل افزایش استانداردها در ۶ ماهه دوم سال ۹۷ اتفاق خواهد افتاد.

سایپا در این زمینه پیش‌قدم شده و در هفته جاری برخی از مسوولان سایپا بر خروج این خودرو از خطوط تولید تاکید کردند هرچند که این تاکید بدون اعلام زمانی مشخص بوده است. حال خروج دستوری پراید در اواخر سال ۹۷ در شرایطی کلید می‌خورد که صنعت خودرو کشور ۱۳ پیش از آن خداحافظی با پیکان از خطوط تولید ایران خودرو را تجربه کرده بود. در سال ۸۴ موضوع استانداردسازی خودروهای تولیدی به لحاظ آلایندگی مورد تصویب قرار گرفت و به این ترتیب بنا به دستور اسحاق جهانگیری وزیر صنعت و معدن وقت، این خودرو به دلیل آلایندگی بالایی که داشت از چرخه تولید ایران‌خودرو خارج شد تا به گفته رئیس وقت سازمان حفاظت از محیط زیست، عصر نوین تحولات سبز در صنایع کشور آغاز شود. با این شرایط بسیاری از کارشناسان خودرو سپردن پیکان به موزه را نقطه عطفی در صنعت خودرو کشور عنوان می‌کنند اما خروج نابهنگام این خودرو برای شرکت تولید‌کننده چالش‌ها و مشکلات مالی بی‌شماری را به همراه داشت. چراکه خودروی جایگزینی که برای پیکان در نظر گرفته شده بود، نتوانست هزینه‌های شرکت تولید‌کننده را جبران کند.

با توجه به تجربه خداحافظی پیکان از خطوط تولید یکی از شرکت‌های بزرگ خودروساز به نظر می‌رسد مسوولان سایپا بیم آن را دارند که پراید نیز به سرنوشت پیکان دچار شود. پراید خودرویی است که تولید آن در کره‌جنوبی آغاز و از سال ۷۲ به ایران وارد شد. در زمستان سال ۱۳۸۹ شرکت سایپا تولید محصولات خود را بر پایه پلت‌فرم پراید متوقف کرد و تولید بر اساس پلت‌فرم X۱۰۰ را آغاز کرد و محصولات خود را با نام‌های جدید سایپا ۱۱۱، سایپا ۱۳۱، سایپا ۱۳۲، سایپا ۱۴۱ تولید کرد. با توجه به کیفیت پایین پراید و انتقادات بسیاری که درخصوص ایمنی این خودرو مطرح بود از یک دهه پیش تاکنون تاکید بسیاری نسبت به خروج این خودرو از خطوط تولید شرکت سایپا صورت گرفت. موضوعی که به‌نظر می‌رسد در شرایط کنونی و با توجه به افزایش استانداردهای شرکت‌ خودروساز به‌زودی کلید خواهد خورد. به‌طوری که مسوولان گروه خودروسازی سایپا طی هفته جاری خبر از خروج پراید از خطوط تولید این شرکت‌ دادند و براین اساس نیز آخرین طرح فروش این خودرو را در هفته جاری اعلام کردند اما زمان مشخصی را برای عملیاتی کردن این طرح مشخص نکردند.

بر این اساس مسوولان شرکت سایپا ظاهرا این اطمینان را دارند که پراید با توجه به اعمال استانداردهای ۸۳ گانه، مجبور به خروج از خط تولید این شرکت خواهد بود؛ بنابراین با برنامه‌ریزی به‌دنبال جایگزینی دیگر خطوط با پراید هستند. خداحافظی سایپا با پراید در شرایطی رقم می‌خورد که درحال حاضر بخش مهمی از درآمد این شرکت از محل فروش این خودرو پوشش داده می‌شود. بنابراین آنگونه که به نظر می‌رسد خداحافظی با این خودرو برای شرکت سایپا چندان خوشایند نیست. چراکه پراید همواره پرفروش‌ترین محصول در میان شرکت‌های خودروساز بوده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که خروج پراید از خطوط تولید، بار مالی بسیاری را بر دوش شرکت سایپا تحمیل می‌کند. چراکه بخش مهمی از درآمدهای این شرکت از تولید این خودرو بوده است. به این ترتیب، با توجه به نگرانی‌های بسیاری که درخصوص آسیب‌دیدن شرکت سایپا به دلیل خروج پراید مطرح می‌شود این پرسش به‌وجود می‌آید که آیا سایپا جایگزینی برای این خودرو در بازار مدنظر قرار داده است؟

به اعتقاد کارشناسان خروج هر خودرو از خطوط تولید نیازمند برنامه از پیش تعیین شده است. به‌طوری که در زمان معین شده خودروی جایگزینی تعیین و تولید شود و به مرور با کاهش تولید خودروی قدیمی، تیراژ تولید خودروی جدید افزایش پیدا کند. بنابراین شرکت سایپا نیز برای کاهش آسیب‌های مختلف به‌خصوص در بخش‌ مالی باید با چنین برنامه‌ریزی پیش برود. موضوعی که به‌نظر می‌رسد از نظر مدیران این شرکت دور نبوده است. چراکه مدیران این شرکت به‌دنبال افزایش دامنه انتقادات از کیفیت پایین پراید، تیبا را در مسیر جایگزینی این خودرو قرار دادند. سایپا به خوبی می‌داند بازار خودروهای زیر ۳۰میلیون تومان همچنان با خلأ روبه‌رو است بنابراین اصلا قصد ندارد محدوده قیمتی را که سهم بالایی در آن دارد بدون جایگزین ترک کند و قصد دارد تا تیبا را جایگزین پراید در رده خودروهای زیر۳۰ میلیون تومان کند و همچنان سهم بازار خود را حفظ کند. در سال ۹۵ پراید ۵۰ درصد فروش سایپا را تشکیل می‌داد این سهم در سال ۹۶ به ۲۵ درصد تقلیل پیدا کرده است و سهم تیبا از ۲۸درصد به ۴۰ درصد افزایش یافته است. در همین راستا شرکت در بودجه ۹۶ تغییرات اساسی را در تولید در نظر گرفته است، کاهش ۳۴ درصدی تیراژ تولید پراید و افزایش ۶۵ درصدی تولید تیبا اولین نشانه‌های جدی جایگزینی تیبا به جای پراید است.