اثر خودران‌ها بر اقتصاد

دنیای اقتصاد: این‌گونه که از روند کار بر می‌آید، خودروهای بدون راننده سرنوشت محتوم خیابان‌ها در آینده‌ای نه چندان دور خواهند بود. صنعت خودروی جهان بیش از هر چیز روی توسعه این فناوری سرمایه‌گذاری کرده و علاوه بر خودروسازی‌ها، شرکت‌های حوزه دیجیتال نیز وارد این مقوله شده‌اند. این سرمایه‌گذاری که حجم آن بالغ بر ۳۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۵ برآورد شده است و همچنان رو به افزایش دارد، نمی‌تواند بدون برگشت باشد. خودروهای بدون راننده باید بالاخره فروخته شوند. این در حالی است که تحلیلگران عقیده دارند تحولی که ورود این خودروها ایجاد می‌کند فراتر از ابعاد دانش و صنعت است و ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، حقوقی و اقتصادی را در بر می‌گیرد. هم اکنون با مدل‌سازی‌های آماری و رایانه‌ای تلاش کرده‌اند تا اثر این خودروها بر اقتصاد را ارزیابی کنند. نتایج می‌گویند که شاید در بدو ورود و کوتاه مدت اقتصاد از جانب خودروهای خودران زیان ببیند؛ اما با فراگیر شدن استفاده از آنها، خودروهای خودران فرصت‌های جدیدی پیش روی اقتصاد قرار می‌دهند.

تاثیر مثبت فناوری بر اقتصاد موضوعی نیست که نیاز به اثبات داشته باشد، اما بررسی مقدار اثر‌گذاری یک فناوری در اقتصاد خود به تنهایی موضوعی بحث‌انگیز و پر چالش است. چرا که فناوری‌ها در برهه‌های مختلفی از تاریخ تاثیرات شگرف خود را بر اقتصاد کشورها نشان داده‌اند. این روزها با مطرح شدن سامانه‌های خودران و نیمه خودران بحث‌های زیادی در رابطه با تاثیر آنها در جامعه، حمل‌ونقل‌، اقتصاد و اشتغال در جریان است. شرکت‌های زیادی این روزها خبر از محصولاتی می‌دهند که در آینده‌ای نزدیک به‌صورت خودکار فرمان را به‌دست گرفته و در خیابان‌ها تردد خواهند کرد. اما اینکه این اتفاق چه پیامدهای اقتصادی به همراه خواهد داشت خود موضوعی قابل بحث است.

برای بررسی این پیشرفت در ابتدا باید این فناوری و پتانسیل‌هایش به‌طور کامل شناخته شود، سپس اثرات آن بر اقتصاد مطالعه شود تا با هدایت درست این فناوری متحول‌کننده، اثرات منفی آن خنثی و اثرات مثبتش تقویت شود. خودروهای خودران به سامانه‌هایی مجهز هستند که می‌توانند با دید ۳۶۰درجه موانع اطراف را شناسایی و از شرایط محیط اطلاعات مورد نیازشان را به‌دست آورند. این خودروها به کمک کامپیوترها و پردازشگرهایی که دارند اطلاعات را در زمان بسیاری کوتاهی پردازش کرده و دستورات لازم را صادر می‌کنند و در نهایت خودرو می‌تواند از برخورد با موانع و خودروهای دیگر اجتناب کرده و مسیر خود را با ایمنی بالا طی کند. ماشین‌هایی که به سامانه‌های هدایت خودکار مجهز هستند با استفاده از سیستم موقعیت یاب جهانی می‌توانند از مبدا مشخص شده تا مقصد مورد نظر را بدون دخالت راننده طی کنند. نمونه‌های بسیار ساده این فناوری در پارک خودکار خودروها وجود دارد که امروزه در بسیاری از مدل‌ها مرسوم شده است. با فرض این موضوع که استفاده از این سامانه‌ها با ایمنی بالا صورت بگیرد، می‌توان بخش‌های مختلف اقتصاد را با در نظر گرفتن وجود این فناوری در دسترس بررسی کرد، البته با این تصور که این تجهیزات خود با خطای بسیار کمی مواجه باشند. تاکسی‌ها و سیستم‌های حمل‌ونقل‌ عمومی و حمل و نقل باری و جاده‌ای یکی از بخش‌هایی است که می‌تواند کاملا تحت تاثیر این فناوری قرار بگیرد. با وجود چنین سامانه‌هایی دیگر لزومی به استفاده از افراد به‌عنوان راننده این وسایل وجود ندارد و البته آنها شغل خود را از دست خواهند داد که این خود به‌عنوان یک تاثیر منفی مطرح است، اما اقتصاد و جامعه از مزایای این فناوری می‌توانند بیشتر از آنچه که ممکن است پیش‌بینی شود بهره ببرند.

با کاهش هزینه راننده‌ها از بخش حمل‌ونقل‌ و خدمات، هزینه تمام شده تولید یا ارائه خدمات کاهش می‌یابد که برای فروشگاه‌های زنجیره‌ای و شرکت‌های پخش استفاده از خودروهای روبات‌گونه محاسن زیادی به همراه خواهد داشت و باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های آنها و رقابت‌پذیری بیشتر می‌شود. خودران‌ها همچنین می‌توانند با کاهش میزان تصادفات و ترافیک هزینه‌های شرکت‌های بیمه و آسیب‌های اجتماعی ناشی از این حوادث را کاهش دهند. شرکت گوگل پیش‌بینی کرده است خودران‌ها می‌توانند تا ۹۰ درصد از حوادث رانندگی جلوگیری کنند و مدیر عامل شرکت تسلا، ایلان ماسک نیز اعلام کرده است که خودروهای تسلا در حالت رانندگی خودکار تا ۵۰درصد کمتر نسبت به سایر خودروها حادثه داشته‌اند. در آمریکا پیش‌بینی می‌شود سالانه تا ۳۰ هزار نفر مرگ و میر ناشی از تصادفات منجر به مرگ و ۲۴۰ هزار مورد جراحت با ورود خودران‌ها به خیابان‌ها کاهش یابد. سامانه‌های خودران به دلیل رعایت قوانین و مقررات و حفظ فاصله ایمنی و توجه به تابلوها و علائم رانندگی و همچنین رانندگی بر اساس الگوهای ترافیکی و کسب اطلاعات از دوربین‌های ترافیکی می‌توانند مسیرهای کم ترافیک تر را انتخاب کرده و ۹۰ درصد در وقت و انرژی صرفه جویی کنند.

موضوع کاهش تصادفات خود به تنهایی عامل مهمی است که باعث می‌شود منابع ملی کشورها از نظر انسانی و زیست محیطی با صرفه‌جویی قابل توجهی مواجه شوند که تا ۳۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود و در هر سال ۸/ ۴ میلیارد ساعت وقت و ۹/ ۱ میلیارد گالن سوخت در ترافیک‌های سنگین در هر سال فقط در آمریکا تلف می‌شود. بر اساس تحقیقات صورت گرفته استفاده از سنسورها در بزرگراه‌ها تا ۴۳ درصد می‌تواند باعث افزایش ظرفیت عبوری آنها شود و اگر این سنسورها توسط خودران‌ها مورد استفاده قرار بگیرند این مقدار تا ۲۷۳ درصد خواهد رسید. هر لاین بزرگراه در هر ساعت می‌تواند حداکثر تا ۲۲۰۰ خودرو را عبور دهد. در بسیاری از موارد انسان‌ها با رعایت نکردن قوانین، دامنه‌ای از اتفاقات ترافیکی را زنجیر‌وار رقم می‌زنند و تا ساعت‌ها ممکن است روی خودروهای مسیر اثر گذار شود. با کاهش تمام این هزینه‌ها تولید تقویت می‌شود و حتی پیش‌بینی می‌شود تا ۳۰درصد تولید ناخالص ملی به کمک خودروهای خودران که در بخش‌های مختلفی خدمت می‌کنند افزایش پیدا کند. این رقم اگر چه یک رقم بلندپروازانه به نظر می‌رسد، اما عددی است که به‌وسیله یک مدل‌سازی رایانه‌ای به دست آمده است. مشخص است که در این فرآیند برخی از متغیرهای موثر در اقتصاد و تولید حذف شده یا میزان اثر عوامل غیرمترقبه لحاظ نشده است، اما این داده‌ها شاید در میزان تاثیر اشتباه کرده باشند، اما نشان می‌دهند که ورود خودران‌ها به سود اقتصاد خواهد بود و نه زیان آن.