انتخاب تیلرسون به‌عنوان وزیر امور خارجه این کشور نه‌تنها مشکلات را از سردرگمی ناظران برای تحلیل سیاست خارجی ترامپ کم نکرد بلکه به پیچیدگی‌های آن افزود. زیرا تیلرسون فردی است که با روس‌ها و شخص پوتین ارتباط خوبی دارد و همین موضوع موجب شد تا جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در باب انتخاب تیلرسون موضع بگیرند. با این حال تیلرسون، مدیر اجرایی شرکت نفتی اکسون موبیل هفته گذشته به عنوان وزیر امور اخارجه احتمالی به کنگره رفت و از خود دفاع کرد. در انتخابات ریاست‌جمهوری امسال در آمریکا از هر چیزی سخن به میان آمد جز برنامه مشخص برای اداره کشور؛ اما اکنون هر چه به بیست ژانویه یعنی روز انتقال قدرت از تیم باراک اوباما به تیم دونالد ترامپ نزدیک می‌شویم، رفته‌رفته زوایای برنامه‌های احتمالی دولت جدید آمریکا در زمینه سیاست داخلی و خارجی نیز روشن می‌شود.

پرده اول سیاست خارجی آمریکا طی چند روز گذشته با حضور چهره‌های پیشنهادی دونالد ترامپ برای پست‌های وزارت دفاع، وزارت خارجه و سازمان اطلاعات مرکزی (سیا) در کمیته‌های سنا رقم خورد. ژنرال بازنشسته جیمز متیس گزینه موردنظر ترامپ به‌عنوان وزیر دفاع، رکس تیلرسون تاجر معروف آمریکایی گزینه پیشنهادی برای وزارت خارجه و مایک پمپئو نماینده ایالت کانزاس در کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان، به عنوان گزینه ریاست سازمان سیا، در مقابل نمایندگان در مجلس سنا حاضر شدند و به سوال‌های آنها پاسخ دادند. جالب اینکه در این جلسه، تندترین سوال‌ها را سناتورهای جمهوریخواه از این ۳ نفر پرسیدند، نه دموکرات‌ها. سناتور دیک دوربین، نماینده ایالت ایلینوی که از چهره‌های سرشناس در میان دموکرات‌های سنا به شمار می‌رود، در این‌باره گفت: «با چهره‌های پیشنهادی ترامپ که روبه‌رو شدیم، دیدیم که اینها بسیار معقول‌تر از خود او هستند.»

اما جالب‌تر این بود که اظهارنظرهای متیس، تیلرسون و پمپئو در مورد مسائل مختلف از روسیه و ایران گرفته تا چین، کره‌شمالی، داعش و مسائل حقوق بشری با موضع‌گیری‌های پیشین آنها و همچنین با اظهارنظرهای دونالد ترامپ که قرار است فردا مراسم تحلیفش برگزار شود و به‌عنوان رئیس‌جمهور زمام امور را به‌دست بگیرد، متفاوت است؛ موضوعی که توجه بسیاری از رسانه‌های آمریکا را به‌خود جلب کرد. ترامپ که این روزها سخت با رسانه‌های منتقدش دست به گریبان است، همچون همیشه از کنار انتقادهای رسانه‌ها در این رابطه هم به راحتی عبور نکرد. او اختلاف با اعضای کابینه را رد کرد و در پستی توییتری نوشت: «تمام اعضای کابینه من آدم‌های خوبی هستند و کارشان را خوب انجام می‌دهند؛ من از آنها خواسته‌ام خودشان باشند و تفکرات خودشان را مطرح کنند نه تفکرات مرا.»

روسیه، دشمن همیشگی

روس‌ها چه بخواهند چه نخواهند، همیشه یک پای دعواهای سیاسی در آمریکا هستند و این روزها که دیگر خودشان هم به بازیگری تمام عیار در فضای سیاسی آمریکا تبدیل شده‌اند. دعوا بر سر نقش روسیه در حمله سایبری به آمریکا و هک انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور همچنان ادامه دارد. جیمز متیس که به‌عنوان وزیر دفاع آمریکا معرفی شده است، هفته گذشته در کمیته دفاعی سنا زمانی که داشت به سوال یکی از سناتورها در مورد سیاست‌های مسکو پاسخ می‌داد، گفت: «من که کاملا آماده تقابل هستم، اما باید دید روسیه به‌دنبال چیست.» متیس به صراحت لهجه و تندخویی مشهور است؛ طوری که او را «سگ دیوانه» یا «سگ هار» لقب داده‌اند. زمانی که از متیس در مورد تهدیدهای اصلی علیه آمریکا پرسیدند بار دیگر پای روسیه را وسط کشید و پاسخ داد: «به‌نظر من لیست تهدیدهای اصلی علیه ما با روسیه شروع می‌شود.» اظهارنظرهای متیس در مورد رابطه آمریکا و روسیه با آنچه طی ماه‌های اخیر از رئیسش دونالد ترامپ شنیده‌ایم، کاملا در تعارض است. به گفته او داعش، القاعده، چین و کره شمالی دیگر تهدیدهای موجود علیه آمریکا هستند.

رکس تیلرسون اما سعی کرد نگاه مهربانانه‌تری نسبت به روس‌ها داشته باشد. او خود طی سال‌های متمادی شریک تجاری مسکو بوده است. تیلرسون گفت که روسیه در برخی اقداماتش منافع آمریکا را درنظر نگرفته است. او در عین حال تأکید کرد که واشنگتن و مسکو ممکن است بتوانند با هم دشمن یا شریک باشند اما «هرگز دوستان خوبی برای هم نخواهند بود». مارک روبیو، سناتور جمهوری‌خواه و از مخالفان ترامپ، از تیلرسون پرسید که آیا ولادیمیر پوتین را به‌خاطر عملیات نظامی در سوریه یک «جنایتکار جنگی» می‌داند یا خیر که او در پاسخ گفت: «من از این لفظ استفاده نمی‌کنم.» مایک پمپئو هم ترجیح داد اصل را بر تقابل با روسیه بگذارد. گزینه پیشنهادی ترامپ برای سازمان سیا گفت که مسکو با حمله و اشغال اوکراین خود را تهدیدی علیه اروپا و «یک کشور متجاوز» معرفی کرده است. پمپئو همچنین مدعی شد که روس‌ها در مبارزه با داعش «تقریبا هیچ کاری» انجام نداده‌اند. او هک انتخابات آمریکا را هم «اقدامی تجاوزکارانه» به دستور شخص پوتین دانست و گزارش‌های سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا را صحیح خواند.

چین و دیگر هیچ

هرقدر میان این سه و رئیس دولت آینده آمریکا بر سر روسیه اختلاف‌نظر وجود دارد، در مورد چین تقریبا آنها همفکر به‌نظر می‌رسند. ترامپ بارها چین را تهدید اصلی علیه قدرت جهانی آمریکا و همچنین اقتصاد این کشور دانسته است. جیمز متیس چین را در کنار روسیه و گروه‌های تروریستی، بزرگ‌ترین چالش در مقابل نظم جهانی به رهبری آمریکا دانست. پیشتر جان کری، وزیر خارجه آمریکا، که دیگر باید از لفظ «سابق» برای وی استفاده کرد نسبت به برنامه‌های چین برای به‌دست گرفتن رهبری جهان در غیاب آمریکا هشدار داده بود. نگرانی کری به‌خاطر اظهارنظرهای ترامپ در کاستن از نقش آمریکا در جهان است. تیلرسون به‌طور مشخص به تنش میان آمریکا و چین در دریای جنوبی چین اشاره کرد و گفت که اقدامات پکن در این منطقه، شبیه اقدامات مسکو در اشغال جزیره کریمه است. تیلرسون اقدام چین در ساخت جزایر مصنوعی در دریای جنوبی چین را «غیرقانونی» خواند و گفت که چینی‌ها باید این منطقه را ترک کنند. اعمال مالیات مضاعف چین روی کالاهای آمریکایی، عدم‌همراهی با آمریکا برای مهار کره‌شمالی و دریای جنوبی چین ۳محور اصلی اعتراض ترامپ به پکن هستند. ترامپ شاید مسکو را با وجود انتقادها دوست آمریکا بداند، اما به‌طور حتم در دوره ریاست‌جمهوری‌اش شاهد دور جدیدی از تنش میان واشنگتن و پکن خواهیم بود.

جمع نقیضین در کابینه ترامپ

جمع نقیضین در کابینه ترامپ