قوانین خودران‌ها چه خواهد بود؟

حرکت سریع صنعت خودرو‌ به سمت توسعه و ساخت خودرو‌های خودران باعث شده است بحث‌ها و گفت‌وگوها در این رابطه افزایش یابد و مخالفان و موافقان این سامانه‌های هدایت خودکار خودرو در رابطه با خطرات یا مزیت‌های این طرح نظرات خود را مطرح کنند. موضوعی که در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد آن خواهیم بود این است که هنگامی که در خانه خود نشسته‌اید با تبلیغ خودرویی جدید مواجه می‌شوید با چند کلیک و انتخاب مدل خودرو و پرداخت هزینه آن، خودرو خود به در منزل مراجعه خواهد کرد؛ بدون اینکه فرد یا افرادی در حمل آن دخالت کنند.

از نظر فنی هم از رخداد چنین اتفاقی چندان دور نیستیم و خودروهای نیمه خودکار مانند تسلا مدل S و مرسدس بنز کلاس E در حال حاضر در خیابان‌ها تردد می‌کنند و باعث شگفتی مالکان خود شده‌اند. به نظر می‌رسد دنیای ماشین‌های آینده جدالی بین خودرو‌سازان سنتی و شرکت‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات خواهد بود. هر کدام تلاش خواهند کرد تا با ارائه مزیت‌ها و امتیازات خودروهایشان، مشتریان خود را به خرید محصولاتشان تشویق کنند. پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۰ یا زود‌تر پای خودران‌ها به خیابان‌ها باز شود و با سرنشین یا بدون سرنشین از جلو چشمان شما عبور کنند . این تاریخ بر اساس اعلام شرکت‌های پیشرو در این زمینه انتخاب شده است و آنها در تلاش هستند تا هر چه زودتر با ایجاد انقلابی ماشینی در صنعت خودرو تحولی در حمل و نقل ایجاد کنند. ممکن است این ورود سریع خودرو‌ها به جاده‌ها خطرات زیادی برای سایر خودروها یا عابران پیاده داشته باشد و این در حالی است که هدف از داشتن خودروهایی با چنین قابلیتی رسیدن به رانندگی ایمن‌تر و حمل‌ونقل‌ راحت‌تر بوده است. بر اساس اعلام مدیر عامل شرکت تسلا، سامانه‌های رانندگی خودکار تا ۵۰ درصد احتمال بروز تصادف را کاهش می‌دهند اما باید توجه داشته باشیم که هرچه عمر فناوری‌های نوظهور کمتر باشد احتمال خطای آنها به نسبت افزایش می‌یابد.

ایزاک آسیموف در سال 1941 در یکی از داستان‌های کوتاه عملی تخیلی‌اش قوانینی برای روبات‌ها نوشته است که به نظر می‌رسد داشتن برخی قوانین مانند آنچه این نویسنده علمی معروف به آن پرداخته اجتناب ناپذیر است. مانند هر پدیده‌ای در دنیای فناوری که مورد استفاده عمومی دارد ایجاد قوانین و قواعد آن پیش از همه‌گیر شدن حیاتی به نظر می‌رسد. رائول روجاس به‌عنوان استاد هوش مصنوعی در یکی از دانشگاه‌های برلین چهار قانون کلی برای خودران‌ها در نظر گرفته است.

یک خودران نباید به انسان‌ها آسیب برساند یا شرایطی را به‌وجود آورد که باعث شود انسان‌ها دچار خسارت شوند.

یک خودران بایداز قوانین پیروی کند مگر اینکه با قانون اول در تضاد باشد.

یک خودران باید به دستوراتی که به او داده می‌شود عمل کند مگر اینکه با قانون اول و دوم در تضاد باشد.

یک خودران باید بتواند از خودش محافظت کند مگر اینکه با سه قانون قبلی در تضاد باشد.

در رابطه با این قوانین ابتدایی سوالات زیادی را می‌توان مطرح کرد. سوال اول این است که اگر یک خودران در شرایطی قرار بگیرد که برای جلوگیری از تصادف مجبور شود به سمت حیاط یک مدرسه یا اتوبوسی پر از مسافر حرکت کند بر چه اساسی تصمیم‌گیری خواهد کرد؟ و آیا این خودران‌ها می‌توانند در برابر خطرات عادی که ممکن است در خیابان‌ها به علت بی‌توجهی به قوانین توسط سایر خودروها به‌وجود می‌آید واکنش‌های منطقی و اصولی با توجه به شرایط از خود نشان دهند؟

یکی از مواردی که انسان‌ها گاهی انجام می‌دهند رعایت نکردن قوانینی است که ممکن است به کسی آسیب وارد نکند. آیا خودران‌ها هم این‌چنین رفتار خواهند کرد؟ یا اینکه این خودروها فقط برنامه‌ریزی می‌شوند تا تمام قوانین را رعایت کنند و هیچ نکته‌ای در هوش مصنوعی شان از یاد نرود. در بسیاری از ایالت‌های آمریکا هم اکنون رانندگی با حالت خودران در خودروها قانونی است؛ به شرطی که راننده در پشت فرمان خودرو حضور داشته باشد و در هرجا که لازم باشد هدایت خودرو را بر عهده بگیرد. اما مشخص نیست در آینده این قوانین به چه صورت تغییر کنند؛ اما وجود قوانینی مشخص پیش از آنکه خودران ها وارد خیابان‌ها شود ضروری به نظر می‌رسد.

مساله‌ای که باید به آن توجه کرد این است که اگرچه خودروهای کاملا خودکار مانند هندوانه‌ای سر بسته هستند؛ اما امکانات و ویژگی‌هایی که خودروهای نیمه خودکار دارند باعث شده است رانندگی به کاری لذت بخش و راحت تبدیل شود که خود نکته مثبتی است تا راه برای خودران‌ها هموار شود.

قوانین خودران‌ها چه خواهد بود؟