موج هشتگی معرفی ایران

بمانجان ندیمی

گشایش‌های بین‌المللی که پس از اجرای برجام حاصل شده است، بازار ایران را نه‌تنها برای قدرت‌های اقتصادی جهان، بلکه برای اقتصادهای در حال توسعه، به بازاری جذاب تبدیل کرده است. به گونه‌ای که بعد از انتشار بیانیه لوزان هیات‌های اقتصادی از گوشه و کنار دنیا به سوی ایران سرازیر شدند و ارزیابی‌های اولیه را از بازار کشورمان صورت دادند. این رویه با اجرای برجام، وارد فاز جدیدی شد. روند همراهی مقامات عالی‌رتبه با هیات‌های اقتصادی به‌منظور انجام مذاکرات اقتصادی برای کسب سهم از بازار ایران، انگار به یک سنت در دوره جدید و پس از لغو تحریم‌ها تبدیل شده است. این موضوع موجب شد که نشست مقامات ایرانی و خارجی با جدیت بیشتری دنبال شود. در این میان برخی از کشورها پیشتاز همکاری با ایران بودند و توانستند قراردادها و تفاهم‌نامه‌هایی را امضا کنند.

برخی دیگر کمی تعلل کرده و گاهی از طرف ایرانی هشدارهایی را دریافت کردند. اما رویکرد خارجی‌ها برای ورود به بازار ایران، گویا ایرانی‌ها را نیز تحت تاثیر قرار داد و استفاده از ابزار سیاسی برای مذاکرات اقتصادی با همراهی هیات اقتصادی ایران با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری کشورمان در سفر ایتالیا و فرانسه، کلید خورد. قراردادهایی که در این سفر منعقد شد، بیشتر قراردادهای بزرگی بود که دولتی‌ها در آن ذی نفع بودند. البته برخی از بنگاه‌های اقتصادی نیز از تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهایی که امضا کرده بودند، ابراز رضایت می کردند. ترافیک رفت و آمدهای هیات‌های خارجی و سفر هیات‌های تجاری ایران به اروپا، همگی برای جذب سرمایه‌گذار خارجی است. سرمایه‌گذارانی که قرار است بیایند و با بنگاه‌های ایرانی همکاری‌های مشترک را آغاز کنند. همکاری‌هایی که ایرانی‌ها در این دوره مدنظر قرار داده اند، متفاوت از گذشته است. این بار طرف ایرانی خواهان انتقال تکنولوژی و دانش فنی است. او می‌خواهد با خارجی‌ها کار مشترک انجام دهد. به همین دلیل، کشورهایی که به بازار ایران می‌آیند، باید خود را با این سیاست اقتصادی ایران منطبق کنند.

اما آیا سرمایه‌ها به راحتی به ایران می‌آیند؟ برای اینکه بتوانیم سرمایه‌گذاران را جذب کنیم چه مواردی را باید در دستور کار قرار دهیم؟ پیش از این، محمد مهدی بهکیش، اقتصاددان برجسته کشور، عنوان کرده بود که سرمایه‌های خارجی به این سرعت که در باور عمومی جا افتاده، به ایران وارد نمی‌شوند. برخی از کارشناسان معتقدند، این خیال خامی است که انتظار داشته باشیم همین فردا، کشوری که سال‌ها در تحریم بوده و وضعیت اقتصادی نامطلوبی را تجربه کرده، همه سرمایه‌های خارجی را جذب کند و اقتصادش را نجات دهد. جذب سرمایه‌گذاران خارجی نیازمند یکسری ملزومات است که تا زمانی که آنها را مهیا نکنیم، نمی‌توانیم منتظر اتفاق جدیدی باشیم. حال سوال اینجاست که این ملزومات چیست و چگونه باید آنها را مهیا کرد؟ یکی از مواردی که دکتر بهکیش به آن اشاره داشت و اخیرا نیز محسن جلال‌پور، رئیس اتاق بازرگانی ایران بر آن مهر تایید زد، معرفی دوباره ایران به دنیاست. شاید این سوال مطرح شود که آیا ایران در دنیا شناخته شده نیست؟ بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند تحریم‌های طولانی‌مدت ایران موجب شده اطلاعات درستی در خصوص شرایط داخلی این کشور در فضای بین‌المللی وجود نداشته باشد. با توجه به ایران هراسی‌هایی که در چند سال تحریم‌ها در دنیا اشاعه داده شده، معرفی مجدد ایران باید در دستور کار همه باشد. نبود منابع انگلیسی زبان در مورد ایران یکی از اصلی‌ترین معضل‌هایی است که نه تنها خارجی‌ها، بلکه کارشناسان ایرانی نیز به آن اذعان دارند. بهکیش در این خصوص معتقد است: ارائه اطلاعات اقتصادی ایران به زبان انگلیسی بسیار حائز اهمیت است. از این رو تمام وزارتخانه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی باید اطلاعات به روز مجموعه خود را به زبان انگلیسی روی سایت‌های اطلاع‌رسانی‌شان قرار دهند. به گفته وی مهم‌ترین ابزار ارتباط با دنیا زبان انگلیسی است که متاسفانه در ایران اهمیتی به این موضوع داده نمی‌شود.

نتایج سفر اخیر هیات اقتصادی ایران به ۴ کشور شمال اروپا که با حضور محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه همراه بود، نیز این موضوع را تایید می‌کند. برآوردها از این سفر، نشانگر این امر است که اطلاعات منتشر شده از ایران در دنیا، بسیار اندک است و بنگاه‌های اقتصادی، شرایط اقتصادی، پتانسیل‌های ایران و... در بین فعالان اقتصادی خارجی شناخته شده نیست. از این رو خلأ شناخت ایران در آن سوی مرزها کاملا احساس می‌شود. به همین دلیل قرار است جنبش مدنی جدیدی برای معرفی دوباره ایران به دنیا شکل بگیرد. تشکیل جنبش‌های مدنی و کمپین‌ها، چند سالی است که در ایران باب شده و در بسیاری از موارد نیز موفق بوده اند. شاید یکی از دلایلی که رئیس اتاق بازرگانی ایران برای معرفی دوباره ایران به دنیا چنین روشی را پیشنهاد داده، همین موفقیت و باب شدن این‌گونه جنبش‌ها و کمپین‌ها در ایران است. جلال‌پور که به همراه هیاتی اقتصادی چندی پیش برای انجام مذاکرات اقتصادی به ۴ کشور شمال اروپا سفر کرده بود، برآیند خود را از این سفر در قالب دو یادداشت در اینستاگرام و کانال رسمی‌اش در تلگرام منتشر کرد. وی در این یادداشت‌ها همه دلسوزان کشور را دعوت کرد تا با هر ابزاری که در اختیار دارند، برای معرفی اقتصاد ایران به سرمایه‌گذاران خارجی اقدام کنند. در کمپین رئیس پارلمان بخش خصوصی، استفاده از هشتگ‌های اقتصادی در شبکه‌های مجازی مدنظر قرار گرفته است. این اقدام رئیس پارلمان بخش خصوصی واکنشی به کمبود اطلاعات از اقتصاد ایران به زبان‌های بین‌المللی است. همان موضوعی که دکتر بهکیش نیز پیش از این مطرح کرده بود.

در یادداشت جلال‌پور در اینستاگرام آمده است: «در روزهای گذشته همراه با دکتر ظریف و هیأتی اقتصادی، به کشورهای لهستان، فنلاند، سوئد و لتونی سفر کردیم. به هرشهر و دیاری که رفتیم، با پرسش‌های فراوانی درباره اقتصاد ایران مواجه می‌شدیم. اینجاست که جای خالی منابع انگلیسی برای معرفی دوباره اقتصاد ایران را به خوبی احساس می‌کنیم. اقتصاد ایران در حال حاضر نیاز مبرم به سرمایه و سرمایه‌گذاری دارد. برای رسیدن به رشد ۸ درصدی باید حداقل ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه خارجی در سال جذب کنیم.خیلی‌ها با فرصت‌های سرمایه‌گذاری در ایران آشنا نیستند و پرسش‌های زیادی در ذهن دارند که بی‌پاسخ مانده است و باید به این پرسش‌ها پاسخ داد. حال که اقتصاد مقاومتی حکم می‌کند که اقتصادی درون زا و برون گرا داشته باشیم، نیاز به معرفی دوباره اقتصاد ایران داریم.» وی در بخش دیگری از این یادداشت برای معرفی دوباره ایران پیشنهاد کرده است: «اگر می‌توانید، با هشتگ در اینستاگرام موج ایجاد کنید، در فیس‌بوک، در وبلاگ‌ها و در شبکه‌های اجتماعی. ایران فعلی نیاز به معرفی دوباره دارد. ما در روزهای گذشته به پرسش‌های زیادی در مورد تجارت دوباره با ایران پاسخ دادیم.حضور دکتر ظریف هم باعث شد این معرفی دوباره، بیشتر به چشم بیاید؛ اما این شرح حال، نیاز به یک نهضت ملی دارد. نظیر کمپین‌های موفقی که درباره تحریم صورت گرفت. امیدوارم اتاق‌ها، تشکل‌ها و نهادهای بخش خصوصی پیشگام نهضتی برای معرفی دوباره ایران شوند.»

همچنین رئیس اتاق بازرگانی ایران هشتگ‌هایی را نیز برای آغاز به‌کار این جنبش پیشنهاد کرد و از همه دلسوزان ایران خواست که در شبکه‌های اجتماعی، با هشتگ #IRANECONOMY یا #INVESTMENTINIRAN یا#IRANMARKET یا IRANINVESTMENTOPPORTUNITIES و#IRANECONOMICPROFILE و هشتگ‌های مشابه به معرفی مقررات تاسیس شرکت٬ حساب بانکی، قوانین حاکم بر حساب سرمایه، تملک زمین و مسکن، اجازه کار، ویزا، بیمه، مقررات کار و...بپردازند. همچنین به انتشار اطلاعات مربوط به متغیرهای کلان مثل نرخ رشد اقتصادی، نرخ ارز، نرخ بهره، قیمت انرژی و اطلاعات بازارهای مالی، بازار ارز، انواع ریسک‌ها و... به زبان انگلیسی نیز اشاره و تاکید کرد که اطلاعات و هشتگ‌ها باید به زبان انگلیسی باشد. وی در انتهای این یادداشت آورده است: «هدف ما باید ایجاد یک جنبش بزرگ درباره معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در کشور باشد.بنابراین شما می‌توانید یک ایده ساده در شهر و منطقه خود را به زبان انگلیسی و با هشتگی فراگیر عمومی کنید و اطمینان داشته باشید، این جنبش جواب می‌دهد.»

پیشنهاد جنبش معرفی دوباره ایران به جهانیان از سوی بسیاری از کارشناسان، اقتصاددانان و فعالان اقتصادی مورد استقبال واقع شده و طرح این موضوع، موجب شده است که پیشنهادهای دیگر نیز برای تکمیل این طرح، مطرح شود. البته به عقیده برخی از کارشناسان، استفاده از هشتگ‌های اقتصادی نمی‌تواند آنطور که انتظار می‌رود، فراگیر باشد. این عدم فراگیر بودن نیز ناشی از مواردی همچون زیرساخت‌های اینترنت در کشور، معذوریت شغلی برخی از افراد در خصوص استفاده از شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی و سطح آشنایی افراد با این نوع شبکه‌ها است. اما این اشکالات نمی‌تواند پیشنهادمطرح شده از سوی این فعال بخش خصوصی را زیر سوال ببرد. چراکه طرح این موضوع به خودی خود، توانسته موج جدیدی را در بین جامعه اقتصادی ایجاد کند و راه‌های مختلف برای معرفی ایران به دغدغه تازه‌ای در بین مسوولان و فعالان مدنی و اقتصادی بدل شده است.