پنج دلیل اینکه به تقویت هوش هیجانی و اجتماعی نیاز داریم چیست؟

میترا فتحی
مربی هوش هیجانی، هوش اجتماعی و مربی زندگی
info@mitrafathi. com

یکی از موضوعات داغ و مطرح در کشور‌های توسعه‌یافته، موضوع هوش هیجانی و هوش اجتماعی است. تحقیقات در این حوزه و رواج این موضوع تا حدی جدید است که در بسیاری از کشورها هنوز مردم با این مفهوم آشنایی ندارند، اما این هوش بسیاری از موارد زندگی شخصی، عاطفی و کاری را پوشش می‌دهد. هوش هیجانی را به‌نوعی می‌توان سواد هیجانی دانست، سوادی که به افراد کمک می‌کند که زبان هیجانات خود، زبان هیجانات دیگران و زبان روابط کاری و عاطفی را بهتر بفهمند و مدیریت بهتری بر خود، زندگی، روابط و شغل خود داشته باشند.

میترا فتحی
مربی هوش هیجانی، هوش اجتماعی و مربی زندگی
[e-mail]

یکی از موضوعات داغ و مطرح در کشور‌های توسعه‌یافته، موضوع هوش هیجانی و هوش اجتماعی است. تحقیقات در این حوزه و رواج این موضوع تا حدی جدید است که در بسیاری از کشورها هنوز مردم با این مفهوم آشنایی ندارند، اما این هوش بسیاری از موارد زندگی شخصی، عاطفی و کاری را پوشش می‌دهد. هوش هیجانی را به‌نوعی می‌توان سواد هیجانی دانست، سوادی که به افراد کمک می‌کند که زبان هیجانات خود، زبان هیجانات دیگران و زبان روابط کاری و عاطفی را بهتر بفهمند و مدیریت بهتری بر خود، زندگی، روابط و شغل خود داشته باشند. هوش هیجانی فقط به شناخت و آگاهی از هیجانات درون محدود نمی‌شود. این هوش تمام جنبه‌های مهم زندگی یک فرد را پوشش می‌دهد و دنیای بزرگی دارد. در این مقاله سعی داریم که به پنج مورد از موارد مهم آن که نشان می‌دهد به تقویت هوش هیجانی و هوش اجتماعی نیاز داریم اشاره کنیم.

1- نمی‌توانید هنگامی که هیجانی هستید، رفتارهای خود را کنترل کنید

آیا برای شما هم تا به حال اتفاق افتاده است که هنگام عصبانیت، غم یا شادی زیاد رفتارهایی از خود بروز داده باشید که بعدا احساس پشیمانی کرده‌اید؟ آیا شما هم هنگامی که خیلی هیجان زده هستید رفتارهایی از خود بروز می‌دهید که از روی هیجاناتتان بوده و قادر به کنترل آن نبوده‌اید؟ آیا شما هم هنگامی که هیجان خاصی را تجربه می‌کنید (خشم، شادی، غم، ترس، استرس و...) رفتارهایی احساسی و هیجانی از خود نشان می‌دهید؟ آیا شما هم کنترلی بر رفتارهای خود ندارید؟ اگر پاسخ شما به حتی یکی از سوالات بالا هم بله است، این نشان می‌دهد که نیاز به تقویت هوش هیجانی خود دارید. یکی از کارکردهای هوش هیجانی این است که مهارت «کنترل رفتار» را در ما تقویت می‌کند و باعث می‌شود که رفتارهایی کنشگرا، از روی انتخاب و تفکر از خود بروز دهیم. همچنین، موجب می‌شود که بتوانیم شدت و ضعف رفتارهایمان را مدیریت کنیم.

2- زود عصبانی می‌شوید

اگر خیلی زود عصبانی می‌شوید و هر مساله‌ای به راحتی می‌تواند شما را عصبانی کند، راه‌حل آن در تقویت هوش هیجانی شما است. زمانی که آگاهی بیشتری از درون خود پیدا می‌کنید و با تمرین‌های مختلف یاد می‌گیرید که احساسات خود را به روش درست ببینید و تجربه کنید، قادر به مدیریت آنها نیز می‌شوید. اگر فرد خشمگین و پرخاش جویی هستید و می‌خواهید این حالت را در خود مدیریت کنید، ابتدا بدانید که این مساله راه‌حل دارد و شما محکوم به آن نیستید. راه‌حل این مساله در یک دوره تخلیه خشم و تقویت هوش هیجانی تحت‌نظر یک مربی کاردان است.

3- بیش از حد به مردم خدمت می‌کنید

اگر شما هم از آن دسته از افراد هستید که بسیار به دیگران خدمت می‌کنید تا جایی که خود را فراموش می‌کنید؛ اگر شخصیت مهرطلب دارید؛ اگر پس از خدمات زیاد به دیگران احساس می‌کنید که از درون تهی و خسته شده‌اید و در مقابل محبتی که می‌کنید پاسخ مناسبی از آنها دریافت نمی‌کنید؛ بنابراین نیاز دارید تا بر هوش هیجانی و اجتماعی شما کار شود و آن را در خود تقویت کنید. بسیار خوب است که ما قادر باشیم نیاز دیگران را تشخیص دهیم و برای رفع آنها قدم برداریم و اتفاقا هوش هیجانی موجب تقویت این توانایی در افراد می‌شود، اما خدمت بیش از حد به دیگران موجب آسیب رساندن به خود و سلب مسوولیت از آنها شده و در اینصورت مخرب می‌گردد. با تقویت هوش هیجانی و هوش اجتماعی می‌توانید رفتارهای خود را به حد تعادل برسانید.

4- در برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارید

افرادی که در برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارند و آغاز یک ارتباط برای آنها دشوار است، کسانی که در شنیدن صحبت‌های دیگران مشکل دارند و حرف دیگران را دائما قطع می‌کنند یا صحبت آنها را درک نمی‌کنند و همیشه مشکل و تقصیری در حرف دیگران پیدا می‌کنند، به تقویت هوش هیجانی نیاز دارند. برخی از افراد ارتباط خود با دیگران را با تمسخر آن‌ها، صحبت‌های نا خوشایند، هیجانات آزار‌دهنده، طعنه و کنایه و... شروع می‌کنند. این افراد هیچوقت در برقراری ارتباط سالم موفق نیستند و این مساله نشان می‌دهد که مهارت برقراری ارتباط را که یکی از مهارت‌های هوش اجتماعی است ندارند و باید در خود تقویت کنند. گاهی برخی از افراد در روابط خود و در صحبت با دیگران پافشاری زیادی بر عقاید خود، هر چند اشتباه، دارند و تمایلی به تغییر این عقاید ندارند؛ درحالی‌که این عقاید موجب آزار دیگران می‌شود. هوش هیجانی و اجتماعی به ما توانایی انعطاف‌پذیری را می‌دهد و موجب می‌شود که اشتباهات خود را بپذیریم و خود را تغییر دهیم.

5- عزت نفس و اعتماد به نفس ندارید

همانطور که در مقالات پیشین اشاره شد، عزت نفس احساس خود ارزشمندی و اعتماد به نفس اعتماد به خود و توانایی‌های خود است. جالب است بدانید که حتی تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس نیز ارتباط مستقیمی با تقویت هوش هیجانی دارد. با تقویت این هوش شما احساس ارزشمندی و اعتماد به نفس پیدا می‌کنید و می‌آموزید که چطور به خود احترام بگذارید، چطور برای روابطتان حد و مرز قائل شوید، چطور قاطعانه نه بگویید و چه وقت بله بگویید. عزت نفس و اعتماد به نفس دو ستون اساسی و مهم برای موفقیت‌های شما در زندگی شخصی، اجتماعی، عاطفی و کاری هستند و ضعف و عدم سلامت آن دو در شما موجبات عدم موفقیت را فراهم می‌سازند. شاید عجیب باشد، شاید باور نکردنی باشد و همچنین شاید جالب باشد، اما راه‌حل بسیاری از مشکلاتی که در زندگی و در روابطمان با آن مواجه هستیم در تقویت هوش هیجانی و اجتماعی است و نباید ساده از کنار آن بگذریم. این حادثه و این اکتشاف در تاریخ بشریت بسیار مهم‌تر از یک نظریه ساده روانشناسی است که با گذشت زمان کم اهمیت و کم رنگ شود. اگر زندگی بهتری برای خود و برای فرزندانتان می‌خواهید، مساله هوش‌ها را جدی بگیرید.