اعتیاد چیست؟
میترا‌فری‌نژادفتحی
محقق،نویسنده، مربی خودشناسی
Farinezhad-mitra@yahoo. com
اعتیاد بر خلاف باور رایج که آن را نوعی بی‌خردی، سستی و بدجنسی شخص می‌دانند، یک نوع بیماری است؛ بیماری‌ای است که غالبا از طریق ژن منتقل می‌شود؛ بیماری‌ای است که از ذهن شروع می‌شود. اعتیاد فقط استفاده از مواد مخدر نیست. اعتیاد به «هر نوع گرایش دائمی به مصرف موادی خاص (الکل، کوکائین، نیکوتین و. . . )، انجام رفتاری خاص (قماربازی، سکس، خرید و. . . )، داشتن افکار یا احساساتی خاص و وسواس گونه» اطلاق می‌گردد.
محقق،نویسنده، مربی خودشناسی
Farinezhad-mitra@yahoo. com
اعتیاد بر خلاف باور رایج که آن را نوعی بی‌خردی، سستی و بدجنسی شخص می‌دانند، یک نوع بیماری است؛ بیماری‌ای است که غالبا از طریق ژن منتقل می‌شود؛ بیماری‌ای است که از ذهن شروع می‌شود. اعتیاد فقط استفاده از مواد مخدر نیست. اعتیاد به «هر نوع گرایش دائمی به مصرف موادی خاص (الکل، کوکائین، نیکوتین و. . . )، انجام رفتاری خاص (قماربازی، سکس، خرید و. . . )، داشتن افکار یا احساساتی خاص و وسواس گونه» اطلاق می‌گردد.
میترا‌فری‌نژادفتحی
محقق،نویسنده، مربی خودشناسی
Farinezhad-mitra@yahoo.com
اعتیاد بر خلاف باور رایج که آن را نوعی بی‌خردی، سستی و بدجنسی شخص می‌دانند، یک نوع بیماری است؛ بیماری‌ای است که غالبا از طریق ژن منتقل می‌شود؛ بیماری‌ای است که از ذهن شروع می‌شود. اعتیاد فقط استفاده از مواد مخدر نیست. اعتیاد به «هر نوع گرایش دائمی به مصرف موادی خاص (الکل، کوکائین، نیکوتین و...)، انجام رفتاری خاص (قماربازی، سکس، خرید و...)، داشتن افکار یا احساساتی خاص و وسواس گونه» اطلاق می‌گردد. این بیماری در مراحل اولیه خود لذت بخش است اما با گذشت زمان و ادامه یافتن رفتارهای ناشی از آن، به مرور زندگی، شغل، روابط و سلامتی شخص را مختل می‌کند. در واقع، مرز باریکی میان «وسواس» و « اعتیاد» وجود دارد. زمانی که رفتارهای وسواسی ما از کنترلمان خارج شوند و کنترل ما را به‌دست بگیرند تبدیل به اعتیاد می‌شوند. اعتیاد بیماری‌ای است که تاثیر خود را بر کل جامعه می‌گذارد؛ پس به جرات می‌توانیم بگوییم که جامعه کنونی ما، سراسر تحت تاثیر این بیماری قرار دارد.
انواع اعتیاد:
چرخه اعتیاد الگویی است که با گذراندن آن، فرد به بیماری اعتیاد مبتلا می‌گردد. این چرخه شامل مراحل زیر است: مصرف از روی اشتباه. برای تسکین درد، ایجاد سرگرمی و لذت
سوء مصرف. فرد برای تجربه احساسات خوب قبلی دوباره مصرف می‌کند و ادامه می‌دهد. در مراحل اولیه هیچ مشکلی، به ظاهر، بروز نمی‌کند و فرد تصور می‌کند که معتاد نیست و می‌تواند مصرف خود را کنترل کند.
اعتیاد. در اثر تکرار مصرف، نیاز به مصرف و به‌هم ریختگی ناشی از عدم مصرف در فرد افزایش یافته و فرد مبتلا به اعتیاد می‌شود. ( لازم به ذکر است که طبق نظریه انجمن جهانی معتادان گمنام، هر فردی اگر هفته‌ای یک‌بار یا حتی ماهی یک‌بار هم الکل یا مواد مخدر مصرف کند، بیمار (معتاد) شناخته می‌شود.)
چگونه یک فرد معتاد می‌شود؟
گاهی افراد از کودکی در معرض مواد مخدر، الکل یا اشکال دیگر اعتیاد قرار دارند که این حالت و کشش ژنی فرد موجب اعتیاد وی نیز می‌شود، اما گاهی فرد در معرض مصرف مواد توسط اطرافیان خود نبوده است و در سنین نوجوانی یا جوانی دچار این بیماری می‌شود. در هر صورت اعتیاد مراحلی دارد که هر فردی در پروسه ابتلا به اعتیاد آن را طی می‌کند. شرح مختصر و کلی‌ای از مراحل تکمیل بیماری اعتیاد:
ابتدا تغییراتی در روند و نحوه برخورد با زندگی و دیگران پیش می‌آید و فرد که از لحاظ ذهنی و روانی وابسته به اطرافیان است و بنیان سستی در برخورد با دیگران دارد، دچار افت روانی و جسمی، احساس بیزاری، ناامیدی، درد درونی و استرس می‌شود و طبق آن، فرد به دنبال راهی برای تسکین درد و غم می‌گردد. در مرحله بعد، تغییرات در نحوه و روند تفکر شخص به‌وجود می‌آید. همچنین، فرد شروع می‌کند به ساختن باورهای اشتباه و توجیهی درباره مواد مخدر و مصرف آن. بعد از مصرف، دچار احساس سرخوشی، لذت و آرامش کوتاه‌مدت شده و به مرور در رابطه با مصرف مواد و حالی که پس از استعمال برای فرد به‌وجود می‌آید وسواس پیدا می‌کند و این اتفاق منجر به مصرف مکرر می‌گردد. با گذشت زمان و مصرف بیشتر، فرد کنترل خود را بر میزان مصرف از دست می‌دهد، سپس، احساس شرم و گناه در وی افزایش می‌یابد. با افزایش مصرف و حالت‌های منفی ناشی از آن، فرد تصمیم به ترک مصرف می‌گیرد، اما بعد از مدت کوتاهی به‌دلیل شروع و افزایش دردهای او، دوباره جهت تسکین درد به سراغ مصرف مواد می‌رود و باز هم شروع به ساختن توجیهات مصرف می‌کند.
تاثیر اعتیاد بر مغز
مصرف مواد مخدر یا الکل در عملکرد مغزی و فرارسان‌های عصبی خاص تغییراتی ایجاد می‌کند که این تغییرات شیمیایی مغز، اعتیاد، علائم تحمل و ترک اعتیاد را در فرد به‌وجود می‌آورد که منجر به نیاز و میل شدید به مواد می‌گردد. فرارسان‌های عصبی سروتونین و دوپامین به مغز و سایر اعضای بدن پیام‌هایی را ارسال می‌کنند. تغییرات شیمیایی مغز موجب می‌شود فرد نیاز پیدا کند که در معرض دائمی و مکرر مواد مخدر یا الکل و... قرار بگیرد. در واقع نوعی وابستگی شیمیایی به مورد اعتیادآور در مغز پدید می‌آید. این تغییر شیمیایی مغز روند فکر و تصمیم‌گیری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. زمانی که فرد دچار اعتیاد می‌شود، ابتدا تصمیم به ترک آن می‌گیرد اما به علت عملکرد شیمیایی غیرعادی مغز، وی قادر نخواهد بود بر تصمیمی که می‌گیرد متعهد باشد و به همین دلیل است که یک فرد معتاد ممکن است بارها قول دهد که مصرف مواد را ترک می‌کند اما موفق به اجرای تصمیم خود نمی‌شود.
مراحل اولیه حرکت به سمت بهبودی:
پیش از تفکر: زمانی است که فرد هنوز تصمیم به ترک اعتیاد نگرفته است.
قصد ترک اعتیاد: زمانی است که فرد تصمیم می‌گیرد تغییراتی در رفتار خود ایجاد کند.
آمادگی: زمانی است که معتاد از لحاظ ذهنی و روانی و احتمالا از نظر جسمی نیز تصمیم به ایجاد تغییر می‌گیرد.
اقدام: بیمار اقداماتی را در جهت ترک اعتیاد انجام داده است، مانند: جست‌وجو برای درمان، گروه درمانی و استفاده از حمایت‌های گروهی، مشاوره و...
بهبودی و ترمیم: فرد سبک زندگی و رفتار خود را تغییر می‌دهد و زندگی جدیدی برای خود می‌سازد و برنامه بهبودی را پیگیری می‌کند.
(لازم به ذکر است که ممکن است لغزش و مصرف دوباره مواد معمولا میان مراحل اقدام و بهبودی رخ دهد و فرد دوباره وارد چرخه بیماری شود.)
شخصیت معتاد
شخصیت معتاد بر اساس مصرف مکرر مواد یا انجام رفتار اعتیادآور در فرد شکل می‌گیرد. یک سری ویژگی‌ها و رفتارهای خاص و مشخص وجود دارند که هر معتادی این ویژگی و رفتارها را در خود دارد. مانند:
ادامه دارد...
برگزاری کارگاه‌های آموزشی «زنان و زنانگی» (زن، مرد، رابطه) و «بهبودی در نود و نه روز» (تقویت هوش هیجانی/ عزت نفس/ هوش معنوی/ اصلاح ناخودآگاهی) در تهران. برای ثبت‌نام در کارگاه‌ها با ایمیل نویسنده یا شماره زیر تماس بگیرید: 02188912125- 09212067946
محقق،نویسنده، مربی خودشناسی
Farinezhad-mitra@yahoo.com
اعتیاد بر خلاف باور رایج که آن را نوعی بی‌خردی، سستی و بدجنسی شخص می‌دانند، یک نوع بیماری است؛ بیماری‌ای است که غالبا از طریق ژن منتقل می‌شود؛ بیماری‌ای است که از ذهن شروع می‌شود. اعتیاد فقط استفاده از مواد مخدر نیست. اعتیاد به «هر نوع گرایش دائمی به مصرف موادی خاص (الکل، کوکائین، نیکوتین و...)، انجام رفتاری خاص (قماربازی، سکس، خرید و...)، داشتن افکار یا احساساتی خاص و وسواس گونه» اطلاق می‌گردد. این بیماری در مراحل اولیه خود لذت بخش است اما با گذشت زمان و ادامه یافتن رفتارهای ناشی از آن، به مرور زندگی، شغل، روابط و سلامتی شخص را مختل می‌کند. در واقع، مرز باریکی میان «وسواس» و « اعتیاد» وجود دارد. زمانی که رفتارهای وسواسی ما از کنترلمان خارج شوند و کنترل ما را به‌دست بگیرند تبدیل به اعتیاد می‌شوند. اعتیاد بیماری‌ای است که تاثیر خود را بر کل جامعه می‌گذارد؛ پس به جرات می‌توانیم بگوییم که جامعه کنونی ما، سراسر تحت تاثیر این بیماری قرار دارد.
انواع اعتیاد:
- الکلیسم
- استفاده از مواد مخدر
- اعتیاد به ورزش
- اعتیاد به کار
- اعتیاد به غذا
- اعتیاد به قمار
- اعتیاد به عشق و رابطه
- اعتیاد جنسی
- اعتیاد به خرید
- اعتیاد به خرج کردن پول
- اعتیاد به تکنولوژی
- اعتیاد به افکار منفی و...
چرخه اعتیاد الگویی است که با گذراندن آن، فرد به بیماری اعتیاد مبتلا می‌گردد. این چرخه شامل مراحل زیر است: مصرف از روی اشتباه. برای تسکین درد، ایجاد سرگرمی و لذت
سوء مصرف. فرد برای تجربه احساسات خوب قبلی دوباره مصرف می‌کند و ادامه می‌دهد. در مراحل اولیه هیچ مشکلی، به ظاهر، بروز نمی‌کند و فرد تصور می‌کند که معتاد نیست و می‌تواند مصرف خود را کنترل کند.
اعتیاد. در اثر تکرار مصرف، نیاز به مصرف و به‌هم ریختگی ناشی از عدم مصرف در فرد افزایش یافته و فرد مبتلا به اعتیاد می‌شود. ( لازم به ذکر است که طبق نظریه انجمن جهانی معتادان گمنام، هر فردی اگر هفته‌ای یک‌بار یا حتی ماهی یک‌بار هم الکل یا مواد مخدر مصرف کند، بیمار (معتاد) شناخته می‌شود.)
چگونه یک فرد معتاد می‌شود؟
گاهی افراد از کودکی در معرض مواد مخدر، الکل یا اشکال دیگر اعتیاد قرار دارند که این حالت و کشش ژنی فرد موجب اعتیاد وی نیز می‌شود، اما گاهی فرد در معرض مصرف مواد توسط اطرافیان خود نبوده است و در سنین نوجوانی یا جوانی دچار این بیماری می‌شود. در هر صورت اعتیاد مراحلی دارد که هر فردی در پروسه ابتلا به اعتیاد آن را طی می‌کند. شرح مختصر و کلی‌ای از مراحل تکمیل بیماری اعتیاد:
ابتدا تغییراتی در روند و نحوه برخورد با زندگی و دیگران پیش می‌آید و فرد که از لحاظ ذهنی و روانی وابسته به اطرافیان است و بنیان سستی در برخورد با دیگران دارد، دچار افت روانی و جسمی، احساس بیزاری، ناامیدی، درد درونی و استرس می‌شود و طبق آن، فرد به دنبال راهی برای تسکین درد و غم می‌گردد. در مرحله بعد، تغییرات در نحوه و روند تفکر شخص به‌وجود می‌آید. همچنین، فرد شروع می‌کند به ساختن باورهای اشتباه و توجیهی درباره مواد مخدر و مصرف آن. بعد از مصرف، دچار احساس سرخوشی، لذت و آرامش کوتاه‌مدت شده و به مرور در رابطه با مصرف مواد و حالی که پس از استعمال برای فرد به‌وجود می‌آید وسواس پیدا می‌کند و این اتفاق منجر به مصرف مکرر می‌گردد. با گذشت زمان و مصرف بیشتر، فرد کنترل خود را بر میزان مصرف از دست می‌دهد، سپس، احساس شرم و گناه در وی افزایش می‌یابد. با افزایش مصرف و حالت‌های منفی ناشی از آن، فرد تصمیم به ترک مصرف می‌گیرد، اما بعد از مدت کوتاهی به‌دلیل شروع و افزایش دردهای او، دوباره جهت تسکین درد به سراغ مصرف مواد می‌رود و باز هم شروع به ساختن توجیهات مصرف می‌کند.
تاثیر اعتیاد بر مغز
مصرف مواد مخدر یا الکل در عملکرد مغزی و فرارسان‌های عصبی خاص تغییراتی ایجاد می‌کند که این تغییرات شیمیایی مغز، اعتیاد، علائم تحمل و ترک اعتیاد را در فرد به‌وجود می‌آورد که منجر به نیاز و میل شدید به مواد می‌گردد. فرارسان‌های عصبی سروتونین و دوپامین به مغز و سایر اعضای بدن پیام‌هایی را ارسال می‌کنند. تغییرات شیمیایی مغز موجب می‌شود فرد نیاز پیدا کند که در معرض دائمی و مکرر مواد مخدر یا الکل و... قرار بگیرد. در واقع نوعی وابستگی شیمیایی به مورد اعتیادآور در مغز پدید می‌آید. این تغییر شیمیایی مغز روند فکر و تصمیم‌گیری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. زمانی که فرد دچار اعتیاد می‌شود، ابتدا تصمیم به ترک آن می‌گیرد اما به علت عملکرد شیمیایی غیرعادی مغز، وی قادر نخواهد بود بر تصمیمی که می‌گیرد متعهد باشد و به همین دلیل است که یک فرد معتاد ممکن است بارها قول دهد که مصرف مواد را ترک می‌کند اما موفق به اجرای تصمیم خود نمی‌شود.
مراحل اولیه حرکت به سمت بهبودی:
پیش از تفکر: زمانی است که فرد هنوز تصمیم به ترک اعتیاد نگرفته است.
قصد ترک اعتیاد: زمانی است که فرد تصمیم می‌گیرد تغییراتی در رفتار خود ایجاد کند.
آمادگی: زمانی است که معتاد از لحاظ ذهنی و روانی و احتمالا از نظر جسمی نیز تصمیم به ایجاد تغییر می‌گیرد.
اقدام: بیمار اقداماتی را در جهت ترک اعتیاد انجام داده است، مانند: جست‌وجو برای درمان، گروه درمانی و استفاده از حمایت‌های گروهی، مشاوره و...
بهبودی و ترمیم: فرد سبک زندگی و رفتار خود را تغییر می‌دهد و زندگی جدیدی برای خود می‌سازد و برنامه بهبودی را پیگیری می‌کند.
(لازم به ذکر است که ممکن است لغزش و مصرف دوباره مواد معمولا میان مراحل اقدام و بهبودی رخ دهد و فرد دوباره وارد چرخه بیماری شود.)
شخصیت معتاد
شخصیت معتاد بر اساس مصرف مکرر مواد یا انجام رفتار اعتیادآور در فرد شکل می‌گیرد. یک سری ویژگی‌ها و رفتارهای خاص و مشخص وجود دارند که هر معتادی این ویژگی و رفتارها را در خود دارد. مانند:
- بی‌ثباتی و تغییر خلق و خو
- غیر قابل اعتماد بودن
- لجبازی
- پنهان‌کاری
- دروغگویی
- بی‌اراده بودن
- بی‌مسوولیتی
- دزدی از خانه
- کناره‌گیری از شریک عاطفی
- افسردگی مزمن
- اقدام به رابطه جنسی مخاطره آمیز یا اختلالات جنسی
- غرق در احساس شرم، گناه و عذاب وجدان
- مشکلات روابط میان فردی و...
ادامه دارد...
برگزاری کارگاه‌های آموزشی «زنان و زنانگی» (زن، مرد، رابطه) و «بهبودی در نود و نه روز» (تقویت هوش هیجانی/ عزت نفس/ هوش معنوی/ اصلاح ناخودآگاهی) در تهران. برای ثبت‌نام در کارگاه‌ها با ایمیل نویسنده یا شماره زیر تماس بگیرید: 02188912125- 09212067946
ارسال نظر