نگاه روس‌ها به ترکیه پس از سرنگونی جنگنده روسیه
روس‌ها مردمان بسیار ناسیونالیستی هستند و حس وطن‌پرستی فوق‌العاده‌ای دارند؛ این موضوع را در ماجرای حمله ترکیه به جنگنده روسیه به‌خوبی می‌توان درک کرد. تنها یک روز از ماجرای سقوط جنگنده روسیه گذشته بود که در انتهای کلاس جوانی اهل ترکیه آمد و می‌خواست که استاد برایش وساطت کند؛ متوجه شدم که همسر وی یک دختر روس است و پس از این اتفاق تمایلی به ادامه زندگی با شوهر ترکیه‌ای خود ندارد.

پس از آن بارها حس نفرت را از زبان استادان و مردم روس شنیدم و متوجه شدم این حس نفرت نشات گرفته از ناسیونالیسم تنها مشمول مردمان اوکراین نمی‌شود و اکنون ترکیه را نیز در برگرفته است؛ حسی که در اولین سخنان پوتین پس از این اتفاق (سه‌شنبه ۲۴ نوامبر) به چشم می‌خورد و همچنان نیز بر شعله‌های آن افزوده می‌شود که اوج آن را می‌توان در کنفرانس مطبوعاتی آخر سال رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه مشاهده کرد.هنگامی که خبرنگاری از او نظرش را در مورد حمایت کشور سومی از ترکیه برای حمله به جنگنده روسیه پرسید، مرد شماره یک کرملین ترجیح داد در مورد آمریکا سکوت کند و بگوید: «منظور شما را می‌فهمم ولی ما این را نمی‌بینیم»، اما در مورد چرایی رفتار ترکیه به‌گونه‌ای تند گفت نمی‌دانم چرا این اقدام را انجام دادند و واقعا هیچ توجیهی برای رفتار آنها وجود ندارد، اما به‌نظر می‌رسد می‌خواهند و چاپلوسی ایالات‌متحده را بکنند؛ صحبت‌هایی که با تشویق عده‌ای از خبرنگاران حاضر رو‌به‌رو شد.اما اگر بخواهیم رفتار ترکیه را در حمله به جنگنده روسیه واکاوی کنیم، می‌توان به دو علت اصلی اشاره کرد: نخست، موضوع بمباران‌های هوایی اقلیت ترکمن در شمال سوریه توسط جنگنده‌های روسیه می‌باشد؛ چراکه این اقلیت از نظر قومی و تاریخی بسیار به ترکیه نزدیک هستند و حتی هفته پیش از حمله به جنگنده ترکیه نیز، سفیر روسیه در آنکارا به همین دلیل احضار شده بود. البته باید توجه داشت این موضوع یک بهانه است و در پشت پرده آن می‌توان به واهمه آنکارا از شکست در سناریوی براندازی اسد اشاره کرد.

دوم آنکه پس از انفجارهای تروریستی پاریس، ائتلاف گسترده‌ای ضدداعش صورت گرفت و از آنجا که کمی قبل‌تر روسیه حملات هوایی خود را آغاز کرده بود و به‌نوعی سکاندار این ائتلاف می‌توانست باشد و امکان تضعیف اعتماد به نفس داعش و شکست آنها وجود داشت؛ از این‌رو ترکیه تلاش کرد تا در سایه ناتو و آمریکا این ائتلاف را بشکند؛ اگرچه آنها به‌طور رسمی از این رفتار آنکارا حمایت نکردند.حال به‌نظر می‌رسد روس‌ها این اقدام ترکیه را به آسانی فراموش نکنند. ترکیه باوجود تمایل به غرب و اختلافات گسترده با روسیه در موضوع سوریه از سال ۲۰۱۲ تاکنون، مبادلات اقتصادی گسترده‌ای با فدراسیون روسیه داشته است که این حجم مبادلات را مدیون توریست‌های روس است؛ چراکه روسیه تفرجگاه آسان و کم‌خرج روس‌هاست و مثلی میان آنها وجود دارد که اگر با همسرت به مشکل خوردی او را یک هفته به ترکیه بفرست تا آفتاب ببیند و همه‌چیز درست شود؛ اما اکنون شرایط بسیار متفاوت شده است.

نویسنده: احمد وخشیته
دانشجوی دکتری علوم سیاسی در دانشگاه دوستی ملل مسکو