رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معدن و صنایع معدنی خبر داد
ماموریت جدید ایمیدرو اکتشاف، سرمایه گذاری و بهره برداری از طرحهای جدید - ۱۰ تیر ۹۳
مطابق سیاست‌های اجرا شده ۲۱ درصد از دارایی‌های سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو ) در بورس عرضه شد، ۹ درصد در قالب سهام عدالت و ۷۰ درصد به عنوان رد دیون به سازمان‌های غیر تخصصی واگذار شد. واگذاری دارایی ایمیدرو به سازمان‌هایی صورت گرفته که نسبت به معدن شناختی ندارند، نحوه اکتشاف را نمی دانند و از کیفیت نیروی انسانی آن نیز مطلع نیستند. قطعا یکی از چالش‌های آتی واگذاری‌های صورت گرفته در قالب اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی خواهد بود، زیرا این مهم به شکل اصولی پیاده نشده است. اکنون اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها در این واحدها مشکلات خاص خود را ایجاد کرده و طرحهای توسعه‌ای آنها تعطیل شده است.
مطابق سیاست‌های اجرا شده 21 درصد از دارایی‌های سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو ) در بورس عرضه شد، 9 درصد در قالب سهام عدالت و 70 درصد به عنوان رد دیون به سازمان‌های غیر تخصصی واگذار شد. واگذاری دارایی ایمیدرو به سازمان‌هایی صورت گرفته که نسبت به معدن شناختی ندارند، نحوه اکتشاف را نمی دانند و از کیفیت نیروی انسانی آن نیز مطلع نیستند. قطعا یکی از چالش‌های آتی واگذاری‌های صورت گرفته در قالب اجرای اصل 44 قانون اساسی خواهد بود، زیرا این مهم به شکل اصولی پیاده نشده است. اکنون اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها در این واحدها مشکلات خاص خود را ایجاد کرده و طرحهای توسعه‌ای آنها تعطیل شده است. با وجود اینکه از اختیارات ایمیدرو در دولت قبلی کاسته شد، اما در دولت یازدهم پنج ماموریت در حوزه توانمندسازی و چهار ماموریت در قالب فعالیت توسعه ای برای این سازمان باز تعریف شده است. ایمیدرو در دوره جدید فعالیت خود توسعه صادرات، جذب و حمایت از سرمایه گذاری‌های خارجی، ارتقای آموزش، بهره گیری از فناوری روز، افزایش بهره وری و.... را به عنوان بخشی از برنامه‌ها در دستور کار دارد.همچنین در نظر دارد بخش خصوصی را
به هر میزان که در چارچوب وظایف و برنامه‌های ایمیدرو آمده است، جذب کند. مهدی کرباسیان رییس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی در گفت و گو با روزنامه «دنیای اقتصاد»، ضمن بیان این مطالب، از مشکلات و ماموریت‌های جدید این سازمان نیز برایمان گفت.
با توجه به اینکه بخش اعظمی از دارایی‌های ایمیدرو واگذار شده، چه راهکارهایی برای تقویت و اجرای اقتصاد مقاومتی در این سازمان دارید؟
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در مسیر رشد و اعتلای اقتصادی، با محور قرار دادن الگوی اقتصاد مقاومتی درحوزه معادن وصنایع معدنی، پنج راهکار عملیاتی را مد نظر قرار داده است.
راهکار اول، شناسایی ظرفیت‌ها است. ایران از نظر ذخایرمعدنی روی کمربند عناصر فلزی و بنیادی آهن، مس، سرب و روی قراردارد و بیش از12 درصد این کمربند معدنی از خاک ایران عبور می‌کند. علاوه براین کمربند غنی معدنی، ظرفیت‌های معدنی دیگری مانند: تیتانیوم، نفلین سینیت، زغال‌سنگ کک شو، منگنز، آلومینیوم، منیزیم، طلا، قلع، تنگستن و عناصر نادر خاکی در کشور وجود دارد که کشف این منابع طبیعی و با ارزش و استفاده بهینه و درست از آنها، کمک می‌کند تا کشور بتواند در حوزه معادن و صنایع معدنی، توانمند و در سطح بین‌المللی نیز تاثیرگذار باشد.
آیا در کنار شناسایی ظرفیت ها، نقاط ضعف نیز شناسایی شده است ؟
بله، راهکار دوم ایمیدرو برای اجرای اقتصاد مقاومتی، شناسایی گلوگاه‌ها و نقاط آسیب‌پذیراست و در شرایط تحریمی یا تحمیلی، با روش سعی و خطا و تصادفی نمی‌توان متغیرهای اقتصادی را به حالت عادی برگرداند یا آنها را آسیب شناسی کرد، زیرا نه شرایط مالی این اجازه را به ما می‌دهد و نه فرصت این را داریم که با آزمایش و خطا مشکلات خود را حل کنیم. بنابراین برای رفع موانع و گلوگاه‌ها، نیاز به یافتن راه‌حل‌های ویژه و موثر از طریق نیروهای شایسته و کاردان است.
راهکار سوم عملیاتی کردن اقتصاد مقاومتی، دستیابی به دانش فنی و تکنولوژی مناسب است. باید بدانیم که تنها راه رشد واعتلای معادن وصنایع معدنی کشور، ایجاد ظرفیت‌های جدید از طریق اکتشاف نیست، بلکه با اصلاح و بهبود روش‌های فرآوری نیز می‌توان ظرفیت سازی کرد. بنابراین، استفاده درست و منطقی از موادمعدنی از یک سو، می‌تواند بیشترین منافع و عایدات را نصیب کشور کند و از سوی دیگر، با اصلاح و بهبود روش‌های فرآوری، بخش وسیعی از مواد معدنی کشور دست نخورده به صورت سرمایه ملی ذخیره می‌شود.
با توجه به اینکه معادن اغلب در نقاط دوره افتاده هستند، به نظر می‌رسد توجه به ایجاد زیر ساخت‌ها نیز یکی از ضرورت‌های این سازمان باشد.
بله، تامین زیرساخت‌های معادن و صنایع معدنی، یکی از ضرورت‌های ایمیدرو است، چرا که عموما معادن در مناطق کوهستانی و دور از مراکز شهری قراردارند. اشتغال در معادن در مقایسه با سایر مشاغل که در مراکز شهری واقع شده‌اند، از نظر شرایط محیط کار و کیفیت زندگی متفاوت است. حمایت دولت از معادن کشور از یک سو، موجب تشویق ورود سرمایه‌گذاران بخش خصوصی شده و از سوی دیگر، انتقال منابع به مناطق جغرافیایی که فاقد امکانات زیربنایی و زیرساخت است، موجب بهبود سطح رفاه جامعه در مناطق محروم می‌شود.
در این میان برای اجرای اصلاحات و استراتژی جدید ایمیدرو، چه فکری برای اصلاح قوانین دارید ؟
درخواست اصلاح یا حذف قوانین و مقررات ناسازگار با مبانی تولید ملی را داده ایم.
اگرچه، تا حدودی بسترهای قانونی در قانون بودجه کل کشور فراهم شده است، ولی برخی قوانین، با سیاست‌های کلان اقتصاد مقاومتی و همچنین با روح و متن قانون سیاست‌های کلی اصل (44) قانون اساسی و قانون اصلاح قانون معادن کشور هم‌راستا وسازگار نیستند.
لطفا نمونه‌هایی از برنامه‌های سازمان توسعه ای ایمیدرو در جهت تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی را نام ببرید.
توسعه اکتشافات بخش معدن با گستردگی 200 هزار کیلومتر مربع،واگذاری طرحهای فولاد استانی به بخش خصوصی و مشارکت در اجرا (در مناطق کمتر توسعه یافته کشور)،توسعه فناوری واحدهای سیار فرآوری در معادن کوچک کشور،توسعه فناوری مرتبط با پرعیارسازی معادن (شامل سنگ آهن)، اجرای طرح آنتیموان در سفیدابه سیستان و بلوچستان،اجرای طرح تیتانیوم کهنوج،اجرای طرح آلومینیوم جنوب در لامرد (با مشارکت بخش خصوصی)،توسعه مناطق ویژه اقتصادی در مناطق لامرد و پارسیان جهت زمینه سازی حضور بخش خصوصی،ایجاد زیربناهای لازم جهت توسعه معادن و صنایع معدنی بخش خصوصی، ارائه تسهیلات و پوشش بیمه فعالیت‌های معدنی به پروژه‌های معدنی بخش،حمایت مالی و تامین ماشین آلات و تجهیزات معدنی و صنایع معدنی (1200 دستگاه ماشین آلات)، تدوین و به روزآوری مقررات و استانداردهای مصرف آب، انرژی و مواد در معدن و صنایع معدنی.
میزان شناسایی و اکتشافاتی که ایمیدرو در دستور کار خود قرار داده چقدر است؟
ایمیدرو اجرای طرح های اکتشافی را به منظور توسعه بخش معدن در اولویت برنامه های خود قرار داده که بر اساس آن قرار است تا یک سال آینده در سطح 200 هزار کیلومتر مربع در کشور کار اکتشافی انجام شود که اولویت با مناطق دارای پتانسیل و دارای اکتشاف اولیه است.
در این زمینه، تاکنون برای فعالیت‌های اکتشافی در ۶۰ هزار کیلومتر، قراردادی توسط بخش خصوصی منعقد شده که به طور عمده در منطقه سنگان و سراوان است.
تاکنون 68 نوع ماده معدنی شناسایی شده اما با یک بررسی مقدماتی امکان شناسایی و دستیابی به حدود 80 نوع ماده معدنی در کشور وجود دارد. همچنین بر اساس آمار، ارزش ذخایر معدنی کشور در حال حاضر حدود 700میلیارد دلار است در حالی که این رقم در برخی کشورهای همسایه از یک هزارمیلیارددلار هم فراتر رفته است. لذا با سرمایه گذاری صحیح در اکتشافات معدنی و همچنین اکتشافات در سطح وسیع، ارزش ذخایر معدنی کشور تا دو برابر رقم مذکور افزایش خواهد یافت.
از سوی دیگر سیاست دولت یازدهم و وزارت صنعت، معدن و تجارت، اجرای صحیح اصل ۴۴ و حمایت از بخش خصوصی برای سرمایه گذاری است تا بتوانیم با جذب سرمایه‌های غیردولتی، سرمایه‌های ایرانیان مقیم خارج و همچنین سرمایه گذاران خارجی، منابع جدید فراوانی را وارد حوزه معدن و صنایع معدنی کنیم.
یکی دیگر از اقدامات مهم انجام شده در زمینه اکتشاف این است که ایمیدرو در سال 1393 بودجه طرحهای اکتشافات معدنی را در مقایسه با سال گذشته 50 درصد افزایش داده است. بودجه اکتشافات معدنی در سال 92 حدود 800 میلیارد ریال بود که در بودجه تصویب شده در کمیته سرمایه‌گذاری سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، این میزان در سال 93 به یک هزار و 200 میلیارد ریال افزایش یافته است.
توسعه اکتشافات معدنی در مناطق و حوزه‌های پر ریسک، توسعه اکتشاف عناصر کمیاب و عناصر کاربردی در فناوری آینده (نظیر کروم، لیتیوم و آنتیموان) و نیز عناصر نادر خاکی به عنوان هدف از سوی این سازمان در سال ۹۳ در دستور کار قرار دارد.
همچنین تکمیل طرحهای اکتشافی نیمه تمام معادن تحت پوشش ایمیدرو شامل زرشوران، سنگان، جلال آباد، گل گهر، مهدی آباد و مجتمع سنگ آهن فلات مرکزی، بخشی از اکتشافات تکمیلی ایمیدرو در سال 93 است.
با توجه به اینکه ایمیدرو بیشتر دارایی‌های خود را طی سال‌های گذشته واگذار کرده، چه راهکارهایی برای تامین مالی طرحهای توسعه خود دارید؟
چنانچه امکان استفاده از منابع صندوق توسعه ملی برای ما فراهم شود، سازمان با توان و قدرت بیشتری می‌تواند طرحهای خود را جلو ببرد. مصوبه‌های خوبی در مورد تامین منابع مالی سازمان از محل 70 درصد واگذاری‌ها داریم که امیدواریم تحقق پیدا کند تا سازمان بتواند در مشارکت‌ها حضور پیدا کند.
اجرای هفت طرح فولادی همواره به عنوان نقطه ضعف ایمیدرو عنوان شده. این طرح‌ها در حال حاضر به چه مرحله ای رسیده است؟
در مورد طرح های فولاد استانی، با توجه به طولانی شدن پروسه اجرایی این طرح‌ها، با تشکیل فوری کمیته سرمایه گذاری ایمیدرو، تامین مالی و گشایش اعتبار اسنادی جهت راه اندازی مجدد این طرح‌ها به شرح زیر در اولویت کاری قرار گرفت:
۱.فولاد قائنات، گشایش اعتبار انجام پذیرفت
2.فولاد سپید دشت، گشایش اعتبار انجام پذیرفت - مشارکت با فولاد مبارکه
۳.فولاد نی ریز، گشایش اعتبار انجام پذیرفت - مشارکت با سرمایه گذاری غدیر
4.فولاد شادگان، گشایش اعتبار انجام پذیرفت - مشارکت با فولاد خوزستان
۵.فولاد میانه، در مرحله پایانی گشایش اعتبار - مشارکت با فولاد آذربایجان
6.فولاد بافت، در مرحله پایانی گشایش اعتبار
۷.فولاد سبزوار، در مرحله پایانی گشایش اعتبار
با تصمیمات فوق، قسمت های احیاء در سال 93 به بهره برداری خواهند رسید . ضمنا قراردادی با شرکت MCC چین برای فاز فولاد سازی منعقد شد.
با توجه به ذخیره عظیم معدنی معدن مهدی آباد، آیا اقدامی برای برداشت از این معدن صورت گرفته است؟
بله، در مرحله جذب سرمایه گذار خارجی( استرالیایی - عمانی ) و پیگیری جهت اخذ مجوز لازم به منظور شروع عملیات اجرایی به منظور توسعه معدن و احداث کارخانه کنسانتره هستیم.
اگر طرحهای دیگری نیز به طور ویژه در دستور کار ایمیدرو قرار گرفته لطفا برایمان شرح دهید.
الکترود گرافیتی : عقد قرارداد طراحی و مطالعات مهندسی تکنولوژی با یک شرکت اروپایی و شروع عملیات طراحی و مهندسی پایه کارخانه .
بر اساس تفاهم و نیاز صنعت فولاد ایران، اجرای این طرح با تشکیل کنسرسیومی از تولید کنندگان صنعت فولاد کشور انجام خواهد شد . فراخوان طرح در شرف اعلام عمومی است.
آنتیموان سفیدابه :تکمیل مرحله پایلوت و مکان یابی طرح کارخانه در محل معدن سفیدابه استان سیستان و بلوچستان جهت اجرایی نمودن ورود ایران به گروه تولید کنندگان فلز استراتژیک آنتیموان.
تولید آلومینا از نفلین سینیت :انتخاب تکنولوژی طرح و توافق اولیه برای تامین مالی و اجرای پروژه به روش - EPC اجرای بخش های زیربنایی شامل انتقال آب،برق، گاز و تملک زمین معدن انجام پذیرفته است. تفاهم نامه ای با شرکت دارنده تکنولوژی روس جهت انتقال تکنولوژی امضا گردید .
آلومینیوم جنوب :پذیرش عاملیت طرح توسط بانک صادرات و افزایش سرمایه شرکت از 150 میلیارد ریال به 4796 میلیارد ریال در مجمع شرکت صورت پذیرفت . تحویل زمین جدید طرح در منطقه ویژه استقرار صنایع انرژی بر در سایت لامرد محقق شد . ضمنا پروژه در آستانه گشایش اعتبار اسنادی قرار دارد .
نیروگاه هرمز :عقد قرارداد و تحویل زمین نیروگاه در منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس صورت پذیرفت . پروژه انتخاب و عقد قرارداد EPC با شرکت SIPA آلمان انجام و عملیات اجرایی آغاز گردید .
نیروگاه گازی نما :عقد قرارداد با شرکت انرژی غدیر به منظور احداث نیروگاه 500 مگاواتی انجام و جانمایی طرح صورت پذیرفت .
با توجه به وسعت و گستره فعالیت ایمیدرو آیا برنامه ای برای ایجاد و توسعه اسکله یا هاب تجاری دارید؟
در بهمن ماه 92 با تصویب شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی 2500 هکتار به محدوده منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس افزوده شده است.
با افزایش ۲۵۰۰هکتاری به محدوده منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس و حضور فعال سرمایه گذاران شاهد رشد و توسعه بیش از پیش در این منطقه خواهیم بود.
همچنین با زیرساخت‌هایی که بتدریج در منطقه مذکور فراهم می‌شود، میزان سرمایه گذاری‌های داخلی و خارجی در این منطقه افزایش می‌یابد.
منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس برای اجرای طرحهای جدید فولادی، صنعت آلومینیوم و بسیاری از صنایع مهم کشور به لحاظ موقعیت راهبردی مزیت‌های بیشتری از دیگر مناطق دارد.
در حال حاضر نیز طرح فولاد هرمزگان با ظرفیت سالانه یک میلیون و 500 هزار تن که تا پایان برنامه پنجم به سه میلیون تن می‌رسد و آلومینیوم هرمزآل با ظرفیت 147 هزار تن در منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس در حال تولید هستند. به تازگی نیز قرارداد ساخت نیروگاه 500 مگاواتی در این منطقه بین ایمیدرو و بخش خصوصی به امضا رسیده است.
منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس در مقایسه با دیگر مناطق ویژه اقتصادی دارای مزیت‌های منحصر به فردی از جمله دسترسی به پالایشگاه گاز، آبراه‌های بین‌المللی، فرودگاه و شاهراه‌های بزرگ زمینی است و بزرگترین اسکله کانتینری کشور نیز در کنار آن قرار گرفته که همگی حاکی از آن است که این منطقه می‌تواند صادرات را تسریع و تسهیل کند.
برآورد جنابعالی از توسعه معدن و صنایع معدنی در دولت یازدهم چیست؟
توازن درمعادن و صنایع معدنی نیاز به برنامه ریزی کامل در همه ابعاد دارد و لازم است با استفاده از فرصت‌ها به رفع دغدغه های این بخش پرداخت. یکی از عوامل توسعه در هر بخشی سرمایه گذاری و مدیریت آن است. این امر برای بخش معدن نیز صادق است. این بخش به دلیل جاذبه‌ها و نرخ بالای سود همیشه مورد توجه ایرانیان خارج از کشور و سرمایه گذاران خارجی قرار گرفته است. نگاهی به وقایع ۸ ماه اخیر نیز به خوبی از اقبال سرمایه گذاران خارجی به این حوزه خبر می دهد. شرکت هایی از آلمان،فنلاند،بلژیک،استرالیا، هند،چین و ... به دنبال حضور فعالیت در بازار رو به توسعه معدن و صنایع معدنی ایران هستند. بنابراین با توجه به تحریم های گذشته، یکی از عمده برنامه های ایمیدرو در سال آینده جذب سرمایه گذاران خارجی است . تسریع و سرعت بخشیدن به اجرای طرح های نیمه تمام و به ویژه راه اندازی طرح های هفتگانه فولادی و ... از جمله برنامه های ایمیدرو در سال ۹۳ است.
اولویت دادن به طرح های اکتشافی یکی از نیازهای توسعه بخش معدن است. به تازگی برای سرعت بخشیدن به فعالیت های اکتشافی برنامه ای با مشارکت سازمان زمین شناسی،بانک ملت و ایمیدرو آغاز شده تا 12هزار کیلومتر مربع تحت فعالیت های جدید اکتشافی قرار گیرد. با این برنامه می توان بخشی از دغدغه های تامین خوراک برای صنایع معدنی را برطرف کرد. برای این منظور، طرح جامع اکتشاف را در دست تدوین داریم به طوری که با سرمایه هزار و 225میلیارد تومانی، 200هزار کیلومتر مربع از سطح کشور تحت فعالیت‌های جدید اکتشافی قرار خواهد گرفت.
- طرح های هفتگانه فولاد پس از آنکه در سال های اخیر در حال سکون قرار داشتند، در دولت یازدهم روند رو به پیشرفتی را آغاز کرده‌اند که مهمترین نشانه آنها برطرف شدن چالش گشایش ال سی برای تامین مالی این واحدها است. تقریبا مشکل مالی همه این طرح‌ها بر طرف شده و بخش احیای مستقیم آنها از سال آینده راه اندازی خواهد شد.
- کمک به تجهیز و نوسازی معادن، ارتقای سطح بازرسی و نظارت بر فعالیت‌های معادن، تشکیل ستادهای پیگیری و رفع مشکلات، سرمایه‌گذاری بالا در حوزه معادن و صنایع معدنی توسط بخش خصوصی و دولتی و ظرفیت‌سازی‌های عظیم صورت گرفته در این بخش، از مهمترین اقدامات صورت گرفته در حوزه معادن و صنایع معدنی وزارت صنایع و معادن در سال جاری و سال آینده است.
با اجرای کل طرحهای معدن و صنایع معدنی در بخش خصوصی و دولتی، ارزش صادرات این حوزه با رشد بیش از ۳ برابر، از ۷.۵میلیارد به ۲۳میلیارد دلار افزایش می‌یابد.کل سرمایه مورد نیاز پروژه‌های معدن و صنایع معدنی کشور به ۲۹میلیارد دلار می‌رسد.استفاده از منابع حساب صندوق توسعه ملی، بهره گیری از سرمایه‌های بخش خصوصی با ارایه مشوق‌های جذاب به منظور جذب سرمایه خارجی و ... بخشی از منابع تامین سرمایه این حوزه محسوب می‌شود.
برنامه ایمیدرو برای جذب سرمایه گذاری در بخش معدن و صنایع معدنی به ترتیب اولویت شامل سرمایه های بخش خصوصی داخلی، ایرانیان مقیم خارج و سرمایه گذاری خارجی است. در این زمینه تاکنون بسیاری از سرمایه گذاران بخش خصوصی کشور برای تکمیل طرح های نیمه تمام و جدید ایمیدرو به منظور سرمایه گذاری در این طرح‌ها اعلام آمادگی کرده‌اند که از جمله آنها می توان به مشارکت 65 درصدی بخش خصوصی برای اجرای طرح های فولاد استانی اشاره کرد.همچنین در چند ماه اخیر سرمایه گذارانی از شرکت های خارجی به ویژه از کشورهای اروپایی برای اجرای طرح های بخش معدن و صنایع معدنی کشور وارد مذاکره شده اند. توسعه فعالیت‌های معدن و صنایع معدنی رقابت پذیر، تکمیل زنجیره تولید، توسعه روش‌های نوین تامین مالی و سرمایه گذاری بخش خصوصی، جذب سرمایه گذاری خارجی و سرمایه گذاری در خارج کشور، توسعه دانش، پژوهش‌های کاربردی و فناوری‌های مورد نیاز، توسعه منابع انسانی و بازاریابی استراتژیک از اهم برنامه‌های جدید سازمان است. ورود به حوزه‌های فرآوری مواد معدنی کم عیار، کمک به توسعه معادن کوچک مقیاس، توسعه سرمایه گذاری بخش خصوصی و ارایه بسته‌های سرمایه گذاری مربوطه به سرمایه گذاران و فعال کردن طرحهای راکد که برخی تا 13 سال معوق مانده بود، از دیگر برنامه‌های جدید ایمیدرو به شمار می‌رود.
با توجه به اینکه بخش اعظمی از دارایی‌های ایمیدرو واگذار شده، چه راهکارهایی برای تقویت و اجرای اقتصاد مقاومتی در این سازمان دارید؟
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در مسیر رشد و اعتلای اقتصادی، با محور قرار دادن الگوی اقتصاد مقاومتی درحوزه معادن وصنایع معدنی، پنج راهکار عملیاتی را مد نظر قرار داده است.
راهکار اول، شناسایی ظرفیت‌ها است. ایران از نظر ذخایرمعدنی روی کمربند عناصر فلزی و بنیادی آهن، مس، سرب و روی قراردارد و بیش از12 درصد این کمربند معدنی از خاک ایران عبور می‌کند. علاوه براین کمربند غنی معدنی، ظرفیت‌های معدنی دیگری مانند: تیتانیوم، نفلین سینیت، زغال‌سنگ کک شو، منگنز، آلومینیوم، منیزیم، طلا، قلع، تنگستن و عناصر نادر خاکی در کشور وجود دارد که کشف این منابع طبیعی و با ارزش و استفاده بهینه و درست از آنها، کمک می‌کند تا کشور بتواند در حوزه معادن و صنایع معدنی، توانمند و در سطح بین‌المللی نیز تاثیرگذار باشد.
آیا در کنار شناسایی ظرفیت ها، نقاط ضعف نیز شناسایی شده است ؟
بله، راهکار دوم ایمیدرو برای اجرای اقتصاد مقاومتی، شناسایی گلوگاه‌ها و نقاط آسیب‌پذیراست و در شرایط تحریمی یا تحمیلی، با روش سعی و خطا و تصادفی نمی‌توان متغیرهای اقتصادی را به حالت عادی برگرداند یا آنها را آسیب شناسی کرد، زیرا نه شرایط مالی این اجازه را به ما می‌دهد و نه فرصت این را داریم که با آزمایش و خطا مشکلات خود را حل کنیم. بنابراین برای رفع موانع و گلوگاه‌ها، نیاز به یافتن راه‌حل‌های ویژه و موثر از طریق نیروهای شایسته و کاردان است.
راهکار سوم عملیاتی کردن اقتصاد مقاومتی، دستیابی به دانش فنی و تکنولوژی مناسب است. باید بدانیم که تنها راه رشد واعتلای معادن وصنایع معدنی کشور، ایجاد ظرفیت‌های جدید از طریق اکتشاف نیست، بلکه با اصلاح و بهبود روش‌های فرآوری نیز می‌توان ظرفیت سازی کرد. بنابراین، استفاده درست و منطقی از موادمعدنی از یک سو، می‌تواند بیشترین منافع و عایدات را نصیب کشور کند و از سوی دیگر، با اصلاح و بهبود روش‌های فرآوری، بخش وسیعی از مواد معدنی کشور دست نخورده به صورت سرمایه ملی ذخیره می‌شود.
با توجه به اینکه معادن اغلب در نقاط دوره افتاده هستند، به نظر می‌رسد توجه به ایجاد زیر ساخت‌ها نیز یکی از ضرورت‌های این سازمان باشد.
بله، تامین زیرساخت‌های معادن و صنایع معدنی، یکی از ضرورت‌های ایمیدرو است، چرا که عموما معادن در مناطق کوهستانی و دور از مراکز شهری قراردارند. اشتغال در معادن در مقایسه با سایر مشاغل که در مراکز شهری واقع شده‌اند، از نظر شرایط محیط کار و کیفیت زندگی متفاوت است. حمایت دولت از معادن کشور از یک سو، موجب تشویق ورود سرمایه‌گذاران بخش خصوصی شده و از سوی دیگر، انتقال منابع به مناطق جغرافیایی که فاقد امکانات زیربنایی و زیرساخت است، موجب بهبود سطح رفاه جامعه در مناطق محروم می‌شود.
در این میان برای اجرای اصلاحات و استراتژی جدید ایمیدرو، چه فکری برای اصلاح قوانین دارید ؟
درخواست اصلاح یا حذف قوانین و مقررات ناسازگار با مبانی تولید ملی را داده ایم.
اگرچه، تا حدودی بسترهای قانونی در قانون بودجه کل کشور فراهم شده است، ولی برخی قوانین، با سیاست‌های کلان اقتصاد مقاومتی و همچنین با روح و متن قانون سیاست‌های کلی اصل (44) قانون اساسی و قانون اصلاح قانون معادن کشور هم‌راستا وسازگار نیستند.
لطفا نمونه‌هایی از برنامه‌های سازمان توسعه ای ایمیدرو در جهت تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی را نام ببرید.
توسعه اکتشافات بخش معدن با گستردگی 200 هزار کیلومتر مربع،واگذاری طرحهای فولاد استانی به بخش خصوصی و مشارکت در اجرا (در مناطق کمتر توسعه یافته کشور)،توسعه فناوری واحدهای سیار فرآوری در معادن کوچک کشور،توسعه فناوری مرتبط با پرعیارسازی معادن (شامل سنگ آهن)، اجرای طرح آنتیموان در سفیدابه سیستان و بلوچستان،اجرای طرح تیتانیوم کهنوج،اجرای طرح آلومینیوم جنوب در لامرد (با مشارکت بخش خصوصی)،توسعه مناطق ویژه اقتصادی در مناطق لامرد و پارسیان جهت زمینه سازی حضور بخش خصوصی،ایجاد زیربناهای لازم جهت توسعه معادن و صنایع معدنی بخش خصوصی، ارائه تسهیلات و پوشش بیمه فعالیت‌های معدنی به پروژه‌های معدنی بخش،حمایت مالی و تامین ماشین آلات و تجهیزات معدنی و صنایع معدنی (1200 دستگاه ماشین آلات)، تدوین و به روزآوری مقررات و استانداردهای مصرف آب، انرژی و مواد در معدن و صنایع معدنی.
میزان شناسایی و اکتشافاتی که ایمیدرو در دستور کار خود قرار داده چقدر است؟
ایمیدرو اجرای طرح های اکتشافی را به منظور توسعه بخش معدن در اولویت برنامه های خود قرار داده که بر اساس آن قرار است تا یک سال آینده در سطح 200 هزار کیلومتر مربع در کشور کار اکتشافی انجام شود که اولویت با مناطق دارای پتانسیل و دارای اکتشاف اولیه است.
در این زمینه، تاکنون برای فعالیت‌های اکتشافی در ۶۰ هزار کیلومتر، قراردادی توسط بخش خصوصی منعقد شده که به طور عمده در منطقه سنگان و سراوان است.
تاکنون 68 نوع ماده معدنی شناسایی شده اما با یک بررسی مقدماتی امکان شناسایی و دستیابی به حدود 80 نوع ماده معدنی در کشور وجود دارد. همچنین بر اساس آمار، ارزش ذخایر معدنی کشور در حال حاضر حدود 700میلیارد دلار است در حالی که این رقم در برخی کشورهای همسایه از یک هزارمیلیارددلار هم فراتر رفته است. لذا با سرمایه گذاری صحیح در اکتشافات معدنی و همچنین اکتشافات در سطح وسیع، ارزش ذخایر معدنی کشور تا دو برابر رقم مذکور افزایش خواهد یافت.
از سوی دیگر سیاست دولت یازدهم و وزارت صنعت، معدن و تجارت، اجرای صحیح اصل ۴۴ و حمایت از بخش خصوصی برای سرمایه گذاری است تا بتوانیم با جذب سرمایه‌های غیردولتی، سرمایه‌های ایرانیان مقیم خارج و همچنین سرمایه گذاران خارجی، منابع جدید فراوانی را وارد حوزه معدن و صنایع معدنی کنیم.
یکی دیگر از اقدامات مهم انجام شده در زمینه اکتشاف این است که ایمیدرو در سال 1393 بودجه طرحهای اکتشافات معدنی را در مقایسه با سال گذشته 50 درصد افزایش داده است. بودجه اکتشافات معدنی در سال 92 حدود 800 میلیارد ریال بود که در بودجه تصویب شده در کمیته سرمایه‌گذاری سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، این میزان در سال 93 به یک هزار و 200 میلیارد ریال افزایش یافته است.
توسعه اکتشافات معدنی در مناطق و حوزه‌های پر ریسک، توسعه اکتشاف عناصر کمیاب و عناصر کاربردی در فناوری آینده (نظیر کروم، لیتیوم و آنتیموان) و نیز عناصر نادر خاکی به عنوان هدف از سوی این سازمان در سال ۹۳ در دستور کار قرار دارد.
همچنین تکمیل طرحهای اکتشافی نیمه تمام معادن تحت پوشش ایمیدرو شامل زرشوران، سنگان، جلال آباد، گل گهر، مهدی آباد و مجتمع سنگ آهن فلات مرکزی، بخشی از اکتشافات تکمیلی ایمیدرو در سال 93 است.
با توجه به اینکه ایمیدرو بیشتر دارایی‌های خود را طی سال‌های گذشته واگذار کرده، چه راهکارهایی برای تامین مالی طرحهای توسعه خود دارید؟
چنانچه امکان استفاده از منابع صندوق توسعه ملی برای ما فراهم شود، سازمان با توان و قدرت بیشتری می‌تواند طرحهای خود را جلو ببرد. مصوبه‌های خوبی در مورد تامین منابع مالی سازمان از محل 70 درصد واگذاری‌ها داریم که امیدواریم تحقق پیدا کند تا سازمان بتواند در مشارکت‌ها حضور پیدا کند.
اجرای هفت طرح فولادی همواره به عنوان نقطه ضعف ایمیدرو عنوان شده. این طرح‌ها در حال حاضر به چه مرحله ای رسیده است؟
در مورد طرح های فولاد استانی، با توجه به طولانی شدن پروسه اجرایی این طرح‌ها، با تشکیل فوری کمیته سرمایه گذاری ایمیدرو، تامین مالی و گشایش اعتبار اسنادی جهت راه اندازی مجدد این طرح‌ها به شرح زیر در اولویت کاری قرار گرفت:
۱.فولاد قائنات، گشایش اعتبار انجام پذیرفت
2.فولاد سپید دشت، گشایش اعتبار انجام پذیرفت - مشارکت با فولاد مبارکه
۳.فولاد نی ریز، گشایش اعتبار انجام پذیرفت - مشارکت با سرمایه گذاری غدیر
4.فولاد شادگان، گشایش اعتبار انجام پذیرفت - مشارکت با فولاد خوزستان
۵.فولاد میانه، در مرحله پایانی گشایش اعتبار - مشارکت با فولاد آذربایجان
6.فولاد بافت، در مرحله پایانی گشایش اعتبار
۷.فولاد سبزوار، در مرحله پایانی گشایش اعتبار
با تصمیمات فوق، قسمت های احیاء در سال 93 به بهره برداری خواهند رسید . ضمنا قراردادی با شرکت MCC چین برای فاز فولاد سازی منعقد شد.
با توجه به ذخیره عظیم معدنی معدن مهدی آباد، آیا اقدامی برای برداشت از این معدن صورت گرفته است؟
بله، در مرحله جذب سرمایه گذار خارجی( استرالیایی - عمانی ) و پیگیری جهت اخذ مجوز لازم به منظور شروع عملیات اجرایی به منظور توسعه معدن و احداث کارخانه کنسانتره هستیم.
اگر طرحهای دیگری نیز به طور ویژه در دستور کار ایمیدرو قرار گرفته لطفا برایمان شرح دهید.
الکترود گرافیتی : عقد قرارداد طراحی و مطالعات مهندسی تکنولوژی با یک شرکت اروپایی و شروع عملیات طراحی و مهندسی پایه کارخانه .
بر اساس تفاهم و نیاز صنعت فولاد ایران، اجرای این طرح با تشکیل کنسرسیومی از تولید کنندگان صنعت فولاد کشور انجام خواهد شد . فراخوان طرح در شرف اعلام عمومی است.
آنتیموان سفیدابه :تکمیل مرحله پایلوت و مکان یابی طرح کارخانه در محل معدن سفیدابه استان سیستان و بلوچستان جهت اجرایی نمودن ورود ایران به گروه تولید کنندگان فلز استراتژیک آنتیموان.
تولید آلومینا از نفلین سینیت :انتخاب تکنولوژی طرح و توافق اولیه برای تامین مالی و اجرای پروژه به روش - EPC اجرای بخش های زیربنایی شامل انتقال آب،برق، گاز و تملک زمین معدن انجام پذیرفته است. تفاهم نامه ای با شرکت دارنده تکنولوژی روس جهت انتقال تکنولوژی امضا گردید .
آلومینیوم جنوب :پذیرش عاملیت طرح توسط بانک صادرات و افزایش سرمایه شرکت از 150 میلیارد ریال به 4796 میلیارد ریال در مجمع شرکت صورت پذیرفت . تحویل زمین جدید طرح در منطقه ویژه استقرار صنایع انرژی بر در سایت لامرد محقق شد . ضمنا پروژه در آستانه گشایش اعتبار اسنادی قرار دارد .
نیروگاه هرمز :عقد قرارداد و تحویل زمین نیروگاه در منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس صورت پذیرفت . پروژه انتخاب و عقد قرارداد EPC با شرکت SIPA آلمان انجام و عملیات اجرایی آغاز گردید .
نیروگاه گازی نما :عقد قرارداد با شرکت انرژی غدیر به منظور احداث نیروگاه 500 مگاواتی انجام و جانمایی طرح صورت پذیرفت .
با توجه به وسعت و گستره فعالیت ایمیدرو آیا برنامه ای برای ایجاد و توسعه اسکله یا هاب تجاری دارید؟
در بهمن ماه 92 با تصویب شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی 2500 هکتار به محدوده منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس افزوده شده است.
با افزایش ۲۵۰۰هکتاری به محدوده منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس و حضور فعال سرمایه گذاران شاهد رشد و توسعه بیش از پیش در این منطقه خواهیم بود.
همچنین با زیرساخت‌هایی که بتدریج در منطقه مذکور فراهم می‌شود، میزان سرمایه گذاری‌های داخلی و خارجی در این منطقه افزایش می‌یابد.
منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس برای اجرای طرحهای جدید فولادی، صنعت آلومینیوم و بسیاری از صنایع مهم کشور به لحاظ موقعیت راهبردی مزیت‌های بیشتری از دیگر مناطق دارد.
در حال حاضر نیز طرح فولاد هرمزگان با ظرفیت سالانه یک میلیون و 500 هزار تن که تا پایان برنامه پنجم به سه میلیون تن می‌رسد و آلومینیوم هرمزآل با ظرفیت 147 هزار تن در منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس در حال تولید هستند. به تازگی نیز قرارداد ساخت نیروگاه 500 مگاواتی در این منطقه بین ایمیدرو و بخش خصوصی به امضا رسیده است.
منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس در مقایسه با دیگر مناطق ویژه اقتصادی دارای مزیت‌های منحصر به فردی از جمله دسترسی به پالایشگاه گاز، آبراه‌های بین‌المللی، فرودگاه و شاهراه‌های بزرگ زمینی است و بزرگترین اسکله کانتینری کشور نیز در کنار آن قرار گرفته که همگی حاکی از آن است که این منطقه می‌تواند صادرات را تسریع و تسهیل کند.
برآورد جنابعالی از توسعه معدن و صنایع معدنی در دولت یازدهم چیست؟
توازن درمعادن و صنایع معدنی نیاز به برنامه ریزی کامل در همه ابعاد دارد و لازم است با استفاده از فرصت‌ها به رفع دغدغه های این بخش پرداخت. یکی از عوامل توسعه در هر بخشی سرمایه گذاری و مدیریت آن است. این امر برای بخش معدن نیز صادق است. این بخش به دلیل جاذبه‌ها و نرخ بالای سود همیشه مورد توجه ایرانیان خارج از کشور و سرمایه گذاران خارجی قرار گرفته است. نگاهی به وقایع ۸ ماه اخیر نیز به خوبی از اقبال سرمایه گذاران خارجی به این حوزه خبر می دهد. شرکت هایی از آلمان،فنلاند،بلژیک،استرالیا، هند،چین و ... به دنبال حضور فعالیت در بازار رو به توسعه معدن و صنایع معدنی ایران هستند. بنابراین با توجه به تحریم های گذشته، یکی از عمده برنامه های ایمیدرو در سال آینده جذب سرمایه گذاران خارجی است . تسریع و سرعت بخشیدن به اجرای طرح های نیمه تمام و به ویژه راه اندازی طرح های هفتگانه فولادی و ... از جمله برنامه های ایمیدرو در سال ۹۳ است.
اولویت دادن به طرح های اکتشافی یکی از نیازهای توسعه بخش معدن است. به تازگی برای سرعت بخشیدن به فعالیت های اکتشافی برنامه ای با مشارکت سازمان زمین شناسی،بانک ملت و ایمیدرو آغاز شده تا 12هزار کیلومتر مربع تحت فعالیت های جدید اکتشافی قرار گیرد. با این برنامه می توان بخشی از دغدغه های تامین خوراک برای صنایع معدنی را برطرف کرد. برای این منظور، طرح جامع اکتشاف را در دست تدوین داریم به طوری که با سرمایه هزار و 225میلیارد تومانی، 200هزار کیلومتر مربع از سطح کشور تحت فعالیت‌های جدید اکتشافی قرار خواهد گرفت.
- طرح های هفتگانه فولاد پس از آنکه در سال های اخیر در حال سکون قرار داشتند، در دولت یازدهم روند رو به پیشرفتی را آغاز کرده‌اند که مهمترین نشانه آنها برطرف شدن چالش گشایش ال سی برای تامین مالی این واحدها است. تقریبا مشکل مالی همه این طرح‌ها بر طرف شده و بخش احیای مستقیم آنها از سال آینده راه اندازی خواهد شد.
- کمک به تجهیز و نوسازی معادن، ارتقای سطح بازرسی و نظارت بر فعالیت‌های معادن، تشکیل ستادهای پیگیری و رفع مشکلات، سرمایه‌گذاری بالا در حوزه معادن و صنایع معدنی توسط بخش خصوصی و دولتی و ظرفیت‌سازی‌های عظیم صورت گرفته در این بخش، از مهمترین اقدامات صورت گرفته در حوزه معادن و صنایع معدنی وزارت صنایع و معادن در سال جاری و سال آینده است.
با اجرای کل طرحهای معدن و صنایع معدنی در بخش خصوصی و دولتی، ارزش صادرات این حوزه با رشد بیش از ۳ برابر، از ۷.۵میلیارد به ۲۳میلیارد دلار افزایش می‌یابد.کل سرمایه مورد نیاز پروژه‌های معدن و صنایع معدنی کشور به ۲۹میلیارد دلار می‌رسد.استفاده از منابع حساب صندوق توسعه ملی، بهره گیری از سرمایه‌های بخش خصوصی با ارایه مشوق‌های جذاب به منظور جذب سرمایه خارجی و ... بخشی از منابع تامین سرمایه این حوزه محسوب می‌شود.
برنامه ایمیدرو برای جذب سرمایه گذاری در بخش معدن و صنایع معدنی به ترتیب اولویت شامل سرمایه های بخش خصوصی داخلی، ایرانیان مقیم خارج و سرمایه گذاری خارجی است. در این زمینه تاکنون بسیاری از سرمایه گذاران بخش خصوصی کشور برای تکمیل طرح های نیمه تمام و جدید ایمیدرو به منظور سرمایه گذاری در این طرح‌ها اعلام آمادگی کرده‌اند که از جمله آنها می توان به مشارکت 65 درصدی بخش خصوصی برای اجرای طرح های فولاد استانی اشاره کرد.همچنین در چند ماه اخیر سرمایه گذارانی از شرکت های خارجی به ویژه از کشورهای اروپایی برای اجرای طرح های بخش معدن و صنایع معدنی کشور وارد مذاکره شده اند. توسعه فعالیت‌های معدن و صنایع معدنی رقابت پذیر، تکمیل زنجیره تولید، توسعه روش‌های نوین تامین مالی و سرمایه گذاری بخش خصوصی، جذب سرمایه گذاری خارجی و سرمایه گذاری در خارج کشور، توسعه دانش، پژوهش‌های کاربردی و فناوری‌های مورد نیاز، توسعه منابع انسانی و بازاریابی استراتژیک از اهم برنامه‌های جدید سازمان است. ورود به حوزه‌های فرآوری مواد معدنی کم عیار، کمک به توسعه معادن کوچک مقیاس، توسعه سرمایه گذاری بخش خصوصی و ارایه بسته‌های سرمایه گذاری مربوطه به سرمایه گذاران و فعال کردن طرحهای راکد که برخی تا 13 سال معوق مانده بود، از دیگر برنامه‌های جدید ایمیدرو به شمار می‌رود.
ارسال نظر