هر محله یک آرامستان
مسوولان شهری می‌گویند ظرفیت موجود بهشت زهرا به میزان ۵۶ هزار نفر (ظرفیت خالی) و با احتساب سالانه دفن ۲۶ هزار متوفی، تکافوی اموات دو سال آینده یعنی تا سال ۹۵ را می‌کند، برخی از مدیران شهری نیز معتقدند با تغییر کاربری و تدابیر مختلف قابلیت ارتقای این ظرفیت تا سال ۹۷ وجود دارد. به همین دلیل مدیران شهری از حالا به فکر افتاده‌اند تا تدابیر جدیدی برای دفن اموات شهر تهران پس از تکمیل ظرفیت بهشت زهرا اتخاذ کنند. اما هنوز زمین بعدی که قرار است گورستان جدید پایتخت در آن احداث شود مشخص نیست. شورای شهر تهران به شهرداری مهلتی ۳ ماهه داده تا زمین مورد نظر را انتخاب کنند هر چند برخی از اعضای شورا خود پیشنهادهایی در این زمینه دارند.
مسوولان شهری می‌گویند ظرفیت موجود بهشت زهرا به میزان 56 هزار نفر (ظرفیت خالی) و با احتساب سالانه دفن 26 هزار متوفی، تکافوی اموات دو سال آینده یعنی تا سال 95 را می‌کند، برخی از مدیران شهری نیز معتقدند با تغییر کاربری و تدابیر مختلف قابلیت ارتقای این ظرفیت تا سال 97 وجود دارد. به همین دلیل مدیران شهری از حالا به فکر افتاده‌اند تا تدابیر جدیدی برای دفن اموات شهر تهران پس از تکمیل ظرفیت بهشت زهرا اتخاذ کنند. اما هنوز زمین بعدی که قرار است گورستان جدید پایتخت در آن احداث شود مشخص نیست. شورای شهر تهران به شهرداری مهلتی 3 ماهه داده تا زمین مورد نظر را انتخاب کنند هر چند برخی از اعضای شورا خود پیشنهادهایی در این زمینه دارند. مانند استفاده از پارک‌های محلی یا زمین‌های جاده قم. البته شهرداری به جای آنکه مکانی برای گورستان جدید در خارج از شهر مشخص کند به فکر افتاده تا گورستان‌های قدیمی پایتخت را در قالب طرحی با عنوان «هر محله یک آرامستان» احیا کند؛ طرحی که اعضای پارلمان محلی آن را فقط در قالب «ساماندهی آرامستان‌های قدیمی» می‌دانند و با ایجاد هر گونه آرامستان جدید در داخل شهر مخالف هستند.
تاریخچه احداث بهشت زهرا
طرحی که اکنون شهرداری تهران درصدد اجرای آن برآمده است به نوعی بازگشت به قبل است. در دهه ۴۰ برای پایان دادن به تعدد احداث گورستان در داخل شهر تهران اولین تلاش‌ها برای طراحی، اجرا و احداث گورستانی به نام بهشت‌زهرا(س)، انجام شد. در این تصمیم‌گیری‌ها که با حضور شهردار وقت تهران و معاونان و روسای سازمان گورستان‌های پایتخت انجام گرفت قطعه زمینی در مسیر تهران - قم با مساحت ۳۱۴ هکتار به این موضوع اختصاص یافت. بهشت‌زهرا(س) در سال ۱۳۴۹ آماده شد ولی ابتدا به علت وجود گورستان‌های متعدد فعال در محله‌های تهران با عدم اقبال عمومی جهت دفن اموات مواجه شد و سرانجام با دفن اولین متوفی به‌نام محمدتقی خیال در قطعه ۱ ردیف ۱ شماره ۱ که به خانواده‌ای ارتشی و متنفذ متعلق بود، رسما مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
از آن روز تا به امروز نزدیک به نیم قرن می‌گذرد و بهشت‌زهرا(س) که در زمینی به مساحت 314 هکتار در سال 1349 با رعایت مصالح شهرنشینی نوین پی‌ریزی شد، به سبب رشد روزافزون جمعیت و توسعه بی‌رویه شهر تهران و به تبع آن افزایش روند مرگ‌ومیر تا بهمن‌ماه 1376 دوام آورد و مدیران وقت سازمان نیز خرید و تملک 110 هکتار زمین‌های قسمت شمال و شمال شرقی را در دستور کار خود قرار داده و پس از الحاق آن گورستان شهر در بخش شمالی توسعه یافت. پس از آن در سال‌های بعد به دلیل رشد روزافزون شهرنشینی و افزایش مرگ‌و‌میرها (براساس آمار منتشر شده در سال 92 روزانه 160 متوفی به سازمان بهشت‌زهرا آورده می‌شوند) ظرفیت بهشت زهرا تا دو سال دیگر به اتمام می‌رسد و مکان‌یابی آرامستانی جدید ضروری به نظر می‌رسد.علیرضا نادری معاون شهردار تهران اولین طرح شهرداری تهران برای آرامستان جدید را طرح «هر محله یک آرامستان» معرفی می‌کند.
او برای اجرای این طرح از شناسایی بیش از ۱۰۰ محله در مناطق مختلف شهر تهران خبر می‌دهد و می‌گوید: برای اجرای این طرح نیاز به تملک قطعات زمین در برخی محله‌ها داریم. به گفته نادری مناطق ۳ و ۱۵ محله‌هایی هستند که به‌صورت پایلوت این طرح در آن اجرایی خواهد شد.
اما اعضای شورای شهر تهران از اجرای چنین طرحی بی‌خبرند. رحمت‌الله حافظی رئیس کمیسیون محیط زیست و سلامت شورا به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: قطعا آرامستان اصلی شهر تهران در داخل شهر نخواهد بود و آرامستان جدید نیز در حاشیه شهر قرار دارد. آنچه این دوره در دستور کار شورا و شهرداری تهران قرار گرفته است ساماندهی آرامستان‌های قدیمی درون شهر تهران است.
او در این باره توضیح می‌دهد: در حال حاضر در محلات مختلف پایتخت آرامستان‌هایی وجود دارد که افراد بنام و مشهور از گذشته در آنها دفن شده‌اند و براساس طرح شورا حفظ و ساماندهی آنها در دستور کار است و اینکه از حالت متروک خارج شود.
این عضو شورای شهر تهران در مورد دفن اموات جدید به‌صورت روزانه در این آرامستان‌ها می‌گوید: حسب مورد ممکن است تدفین داشته باشیم ولی اینکه به‌صورت روزانه اجسادی در آنها تدفین شود چنین چیزی نیست. به عبارتی دیگر بنا نداریم این آرامستان‌ها را فعال کنیم بلکه فقط ساماندهی می‌شوند.
حافظی تاکید می‌کند اگر طرح دیگری جز این مورد باشد که به معنای طراحی مکان‌های جدید برای احداث گورستان در داخل شهر باشد شورای شهر به‌طور قطع آن را رد خواهد کرد. محمد سالاری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران نیز با بیان اینکه وجود آرامستان‌ها در نزدیکی محل زندگی سبب می‌شود تا با واقعیتی از زندگی یعنی مرگ مانوس‌تر شویم، به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: اما اشکالی که در اجرای این طرح وجود دارد این است که متاسفانه فرهنگ شهروندان ما در این زمینه به گونه‌ای است که همه مردم دوست دارند آرامستان محلی احداث شود اما در محله خود آنها نباشد.
او اظهار می‌کند: از این رو به نظر می‌رسد میزان تحقق‌پذیری طرح احداث آرامستان‌های محلی در شهر تهران عملا خیلی ضعیف است مگر در برخی از امامزاده‌ها یا یکسری فضاهایی که به‌صورت مذهبی درون محلات ایجاد شده است.
سالاری می‌گوید: امکان دارد مکان‌یابی جدید در یک محله با مقاومت مردم محلات رو به رو شود. از طرف دیگر ممکن است با توجه به آداب و رسومی که شهروندان در مراسم از دست دادن عزیزان خود دارند وجود این آرامستان‌ها برخی از امور محله‌ای را مختل کند. حجت‌الاسلام عبدالمقیم ناصحی عضو دیگر شورای شهر تهران نیز می‌گوید: در اسلام توصیه به جای خاصی برای احداث آرامستان نشده است اما توصیه شده تا در جایی قرار گیرد که در دسترس مردم باشد.
او ادامه می‌دهد: اما به لحاظ بهداشتی و شهرسازی باید این تدبیر وجود داشته باشد که گورستان جدید را با فاصله‌ای از شهر طراحی کنند تا مشکلی به وجود نیاید.
تاریخچه احداث بهشت زهرا
طرحی که اکنون شهرداری تهران درصدد اجرای آن برآمده است به نوعی بازگشت به قبل است. در دهه ۴۰ برای پایان دادن به تعدد احداث گورستان در داخل شهر تهران اولین تلاش‌ها برای طراحی، اجرا و احداث گورستانی به نام بهشت‌زهرا(س)، انجام شد. در این تصمیم‌گیری‌ها که با حضور شهردار وقت تهران و معاونان و روسای سازمان گورستان‌های پایتخت انجام گرفت قطعه زمینی در مسیر تهران - قم با مساحت ۳۱۴ هکتار به این موضوع اختصاص یافت. بهشت‌زهرا(س) در سال ۱۳۴۹ آماده شد ولی ابتدا به علت وجود گورستان‌های متعدد فعال در محله‌های تهران با عدم اقبال عمومی جهت دفن اموات مواجه شد و سرانجام با دفن اولین متوفی به‌نام محمدتقی خیال در قطعه ۱ ردیف ۱ شماره ۱ که به خانواده‌ای ارتشی و متنفذ متعلق بود، رسما مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
از آن روز تا به امروز نزدیک به نیم قرن می‌گذرد و بهشت‌زهرا(س) که در زمینی به مساحت 314 هکتار در سال 1349 با رعایت مصالح شهرنشینی نوین پی‌ریزی شد، به سبب رشد روزافزون جمعیت و توسعه بی‌رویه شهر تهران و به تبع آن افزایش روند مرگ‌ومیر تا بهمن‌ماه 1376 دوام آورد و مدیران وقت سازمان نیز خرید و تملک 110 هکتار زمین‌های قسمت شمال و شمال شرقی را در دستور کار خود قرار داده و پس از الحاق آن گورستان شهر در بخش شمالی توسعه یافت. پس از آن در سال‌های بعد به دلیل رشد روزافزون شهرنشینی و افزایش مرگ‌و‌میرها (براساس آمار منتشر شده در سال 92 روزانه 160 متوفی به سازمان بهشت‌زهرا آورده می‌شوند) ظرفیت بهشت زهرا تا دو سال دیگر به اتمام می‌رسد و مکان‌یابی آرامستانی جدید ضروری به نظر می‌رسد.علیرضا نادری معاون شهردار تهران اولین طرح شهرداری تهران برای آرامستان جدید را طرح «هر محله یک آرامستان» معرفی می‌کند.
او برای اجرای این طرح از شناسایی بیش از ۱۰۰ محله در مناطق مختلف شهر تهران خبر می‌دهد و می‌گوید: برای اجرای این طرح نیاز به تملک قطعات زمین در برخی محله‌ها داریم. به گفته نادری مناطق ۳ و ۱۵ محله‌هایی هستند که به‌صورت پایلوت این طرح در آن اجرایی خواهد شد.
اما اعضای شورای شهر تهران از اجرای چنین طرحی بی‌خبرند. رحمت‌الله حافظی رئیس کمیسیون محیط زیست و سلامت شورا به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: قطعا آرامستان اصلی شهر تهران در داخل شهر نخواهد بود و آرامستان جدید نیز در حاشیه شهر قرار دارد. آنچه این دوره در دستور کار شورا و شهرداری تهران قرار گرفته است ساماندهی آرامستان‌های قدیمی درون شهر تهران است.
او در این باره توضیح می‌دهد: در حال حاضر در محلات مختلف پایتخت آرامستان‌هایی وجود دارد که افراد بنام و مشهور از گذشته در آنها دفن شده‌اند و براساس طرح شورا حفظ و ساماندهی آنها در دستور کار است و اینکه از حالت متروک خارج شود.
این عضو شورای شهر تهران در مورد دفن اموات جدید به‌صورت روزانه در این آرامستان‌ها می‌گوید: حسب مورد ممکن است تدفین داشته باشیم ولی اینکه به‌صورت روزانه اجسادی در آنها تدفین شود چنین چیزی نیست. به عبارتی دیگر بنا نداریم این آرامستان‌ها را فعال کنیم بلکه فقط ساماندهی می‌شوند.
حافظی تاکید می‌کند اگر طرح دیگری جز این مورد باشد که به معنای طراحی مکان‌های جدید برای احداث گورستان در داخل شهر باشد شورای شهر به‌طور قطع آن را رد خواهد کرد. محمد سالاری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران نیز با بیان اینکه وجود آرامستان‌ها در نزدیکی محل زندگی سبب می‌شود تا با واقعیتی از زندگی یعنی مرگ مانوس‌تر شویم، به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: اما اشکالی که در اجرای این طرح وجود دارد این است که متاسفانه فرهنگ شهروندان ما در این زمینه به گونه‌ای است که همه مردم دوست دارند آرامستان محلی احداث شود اما در محله خود آنها نباشد.
او اظهار می‌کند: از این رو به نظر می‌رسد میزان تحقق‌پذیری طرح احداث آرامستان‌های محلی در شهر تهران عملا خیلی ضعیف است مگر در برخی از امامزاده‌ها یا یکسری فضاهایی که به‌صورت مذهبی درون محلات ایجاد شده است.
سالاری می‌گوید: امکان دارد مکان‌یابی جدید در یک محله با مقاومت مردم محلات رو به رو شود. از طرف دیگر ممکن است با توجه به آداب و رسومی که شهروندان در مراسم از دست دادن عزیزان خود دارند وجود این آرامستان‌ها برخی از امور محله‌ای را مختل کند. حجت‌الاسلام عبدالمقیم ناصحی عضو دیگر شورای شهر تهران نیز می‌گوید: در اسلام توصیه به جای خاصی برای احداث آرامستان نشده است اما توصیه شده تا در جایی قرار گیرد که در دسترس مردم باشد.
او ادامه می‌دهد: اما به لحاظ بهداشتی و شهرسازی باید این تدبیر وجود داشته باشد که گورستان جدید را با فاصله‌ای از شهر طراحی کنند تا مشکلی به وجود نیاید.
ارسال نظر